Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാവണ്ണനാ
Ganthārambhakathāvaṇṇanā
(ക) ഏത്ഥാഹ – കിമത്ഥമാദിതോവായം ഗാഥാ നിക്ഖിത്താ, നനു യഥാധിപ്പേതമേവ പകരണമാരഭനീയന്തി? വുച്ചതേ – സപ്പയോജനത്താ . സപ്പയോജനഞ്ഹി തംദസ്സനം തായ രതനത്തയപ്പണാമാഭിധേയ്യകരണപ്പകാരപ്പയോജനാഭിധാനസന്ദസ്സനതോ. താനി ച പന സപ്പയോജനാനി അനന്തരായേന ഗന്ഥപരിസമാപനാദിപ്പയോജനാനമഭിനിപ്ഫാദനതോ. തഥാ ഹി സോതൂനമത്തനോ ച യഥാധിപ്പേതത്ഥനിപ്ഫാദനം രതനത്തയപ്പണാമകരണപ്പയോജനം. വിദിതാഭിധേയ്യസ്സ ഗന്ഥസ്സ വിഞ്ഞൂനമാദരണീയതാ അഭിധേയ്യകഥനപ്പയോജനം. സോതുജനസമുസ്സാഹജനനം കരണപ്പകാരപ്പയോജനകഥനപ്പയോജനം. വോഹാരസുഖതാ പന അഭിധാനകഥനപ്പയോജനം.
(Ka) etthāha – kimatthamāditovāyaṃ gāthā nikkhittā, nanu yathādhippetameva pakaraṇamārabhanīyanti? Vuccate – sappayojanattā . Sappayojanañhi taṃdassanaṃ tāya ratanattayappaṇāmābhidheyyakaraṇappakārappayojanābhidhānasandassanato. Tāni ca pana sappayojanāni anantarāyena ganthaparisamāpanādippayojanānamabhinipphādanato. Tathā hi sotūnamattano ca yathādhippetatthanipphādanaṃ ratanattayappaṇāmakaraṇappayojanaṃ. Viditābhidheyyassa ganthassa viññūnamādaraṇīyatā abhidheyyakathanappayojanaṃ. Sotujanasamussāhajananaṃ karaṇappakārappayojanakathanappayojanaṃ. Vohārasukhatā pana abhidhānakathanappayojanaṃ.
തത്ഥ വന്ദിത്വാ രതനത്തയന്തി ഇമിനാ രതനത്തയപ്പണാമോ ദസ്സിതോ, ഖുദ്ദസിക്ഖന്തി ഇമിനാ ഖുദ്ദഭൂതാനം സിക്ഖാനം ഇധ പടിപാദേതബ്ബതാദീപനേന അഭിധേയ്യം, അഭിധേയ്യോ ച നാമേസ സമുദിതേന സത്ഥേന വചനീയത്ഥോതി. അഭിധാനഞ്ച പന ഇമിനാവ ദസ്സിതം തേന അത്ഥാനുഗതസമഞ്ഞാപരിദീപനതോ. സമാതികന്തി ഇമിനാ കരണപ്പകാരോ, ഖുദ്ദസിക്ഖന്തി ഇമിനാ ച, തേന ഖുദ്ദഭൂതാനം സിക്ഖാനം ഇധ ദസ്സേതബ്ബഭാവപ്പകാസനതോ. ആദിതോ ഉപസമ്പന്ന സിക്ഖിതബ്ബന്തി ഇമിനാ പയോജനപയോജനം പന ഇമിനാവ സാമത്ഥിയതോ ദസ്സിതമേവ, താസം സിക്ഖിതബ്ബപ്പകാസനേന ഹി സിക്ഖനേ സതി തമ്മൂലികായ ദിട്ഠധമ്മികസമ്പരായികത്ഥനിപ്ഫത്തിയാ സംസിജ്ഝനതോ. പകരണപ്പയോജനാനം സാധനസാധിയലക്ഖണോ സമ്ബന്ധോ തന്നിസ്സയദസ്സനേനേവ ദസ്സിതോയേവാതി അയമേത്ഥ സമുദായത്ഥോ.
Tattha vanditvā ratanattayanti iminā ratanattayappaṇāmo dassito, khuddasikkhanti iminā khuddabhūtānaṃ sikkhānaṃ idha paṭipādetabbatādīpanena abhidheyyaṃ, abhidheyyo ca nāmesa samuditena satthena vacanīyatthoti. Abhidhānañca pana imināva dassitaṃ tena atthānugatasamaññāparidīpanato. Samātikanti iminā karaṇappakāro, khuddasikkhanti iminā ca, tena khuddabhūtānaṃ sikkhānaṃ idha dassetabbabhāvappakāsanato. Ādito upasampanna sikkhitabbanti iminā payojanapayojanaṃ pana imināva sāmatthiyato dassitameva, tāsaṃ sikkhitabbappakāsanena hi sikkhane sati tammūlikāya diṭṭhadhammikasamparāyikatthanipphattiyā saṃsijjhanato. Pakaraṇappayojanānaṃ sādhanasādhiyalakkhaṇo sambandho tannissayadassaneneva dassitoyevāti ayamettha samudāyattho.
അയം പനേത്ഥാവയവത്ഥോ – രതനത്തയം വന്ദിത്വാ ഖുദ്ദസിക്ഖം പവക്ഖാമീതി സമ്ബന്ധോ. രതിജനനട്ഠേന രതനാനി, ബുദ്ധധമ്മസങ്ഘാനമേതം അധിവചനം. അഥ വാ ചിത്തീകതാദിനാ കാരണേന രതനാനി, ബുദ്ധാദയോവ രതനാനി. തഥാ ച വുത്തം –
Ayaṃ panetthāvayavattho – ratanattayaṃ vanditvā khuddasikkhaṃ pavakkhāmīti sambandho. Ratijananaṭṭhena ratanāni, buddhadhammasaṅghānametaṃ adhivacanaṃ. Atha vā cittīkatādinā kāraṇena ratanāni, buddhādayova ratanāni. Tathā ca vuttaṃ –
‘‘ചിത്തീകതം മഹഗ്ഘഞ്ച, അതുലം ദുല്ലഭദസ്സനം;
‘‘Cittīkataṃ mahagghañca, atulaṃ dullabhadassanaṃ;
അനോമസത്തപരിഭോഗം, രതനം തേന വുച്ചതീ’’തി. (ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൩൩; സം॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൩.൫.൨൨൩; ഖു॰ പാ॰ അട്ഠ॰ ൩; സു॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.൨൨൬; ഉദാ॰ അട്ഠ॰ ൪൫; മഹാനി॰ അട്ഠ॰ ൫൦);
Anomasattaparibhogaṃ, ratanaṃ tena vuccatī’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 2.33; saṃ. ni. aṭṭha. 3.5.223; khu. pā. aṭṭha. 3; su. ni. aṭṭha. 1.226; udā. aṭṭha. 45; mahāni. aṭṭha. 50);
തയോ അവയവാ അസ്സാതി തയം, സമുദായാപേക്ഖം ഏകവചനം, അവയവവിനിമുത്തസ്സ പന സമുദായസ്സ അഭാവതോ തീണി ഏവ രതനാനി വുച്ചന്തി. രതനാനം തയം രതനത്തയം. വന്ദിത്വാതി തീഹി ദ്വാരേഹി നമസ്സിത്വാ. ‘‘തിസ്സോ ഇമാ, ഭിക്ഖവേ, വന്ദനാ കായേന വന്ദതി, വചസാ വന്ദതി, മനസാ വന്ദതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൩.൧൫൫) ഹി വുത്തം. തത്ഥ വിഞ്ഞത്തിം അനുപ്പാദേത്വാ കേവലം രതനത്തയഗുണാനുസ്സരണവസേന മനോദ്വാരേ ബഹുലപ്പവത്താ കുസലചേതനാ മനോദ്വാരവന്ദനാ. തം തം വിഞ്ഞത്തിം ഉപ്പാദേത്വാ പന പവത്താ കായവചീദ്വാരവന്ദനാ. സിക്ഖിതബ്ബാതി സിക്ഖാ, അധിസീലഅധിചിത്തഅധിപഞ്ഞാവസേന തിസ്സോ സിക്ഖാ. സിക്ഖനഞ്ചേത്ഥ യഥാക്കമം സീലാദിധമ്മാനം സംവരണവസേന, ഏകാരമ്മണേ ചിത്തചേതസികാനം സമാധാനവസേന, ആരമ്മണജാനനലക്ഖണപ്പടിവേധമഗ്ഗപാതുഭാവപാപനവസേന ച ആസേവനം ദട്ഠബ്ബം. അഞ്ഞത്ഥ ബഹുവിധാ സിക്ഖാ, ഇധ തു സങ്ഖേപനയത്താ അപ്പകാദിഅനേകത്ഥസമ്ഭവേപി ഖുദ്ദ-സദ്ദസ്സ അപ്പകത്ഥോവേത്ഥ യുത്തതരോതി ഖുദ്ദാ അപ്പകാ സിക്ഖാതി ഖുദ്ദസിക്ഖാ. ഇധ പന ഖുദ്ദസിക്ഖാപ്പകാസകോ ഗന്ഥോ തബ്ബോഹാരൂപചാരതോ ഇത്ഥിലിങ്ഗവസേന ‘‘ഖുദ്ദസിക്ഖാ’’തി വുച്ചതി യഥാ ‘‘വരുണാനഗര’’ന്തി. തം ഖുദ്ദസിക്ഖം. പവക്ഖാമീതി കഥേസ്സാമി.
Tayo avayavā assāti tayaṃ, samudāyāpekkhaṃ ekavacanaṃ, avayavavinimuttassa pana samudāyassa abhāvato tīṇi eva ratanāni vuccanti. Ratanānaṃ tayaṃ ratanattayaṃ. Vanditvāti tīhi dvārehi namassitvā. ‘‘Tisso imā, bhikkhave, vandanā kāyena vandati, vacasā vandati, manasā vandatī’’ti (a. ni. 3.155) hi vuttaṃ. Tattha viññattiṃ anuppādetvā kevalaṃ ratanattayaguṇānussaraṇavasena manodvāre bahulappavattā kusalacetanā manodvāravandanā. Taṃ taṃ viññattiṃ uppādetvā pana pavattā kāyavacīdvāravandanā. Sikkhitabbāti sikkhā, adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tisso sikkhā. Sikkhanañcettha yathākkamaṃ sīlādidhammānaṃ saṃvaraṇavasena, ekārammaṇe cittacetasikānaṃ samādhānavasena, ārammaṇajānanalakkhaṇappaṭivedhamaggapātubhāvapāpanavasena ca āsevanaṃ daṭṭhabbaṃ. Aññattha bahuvidhā sikkhā, idha tu saṅkhepanayattā appakādianekatthasambhavepi khudda-saddassa appakatthovettha yuttataroti khuddā appakā sikkhāti khuddasikkhā. Idha pana khuddasikkhāppakāsako gantho tabbohārūpacārato itthiliṅgavasena ‘‘khuddasikkhā’’ti vuccati yathā ‘‘varuṇānagara’’nti. Taṃ khuddasikkhaṃ. Pavakkhāmīti kathessāmi.
കീദിസന്തി ആഹ ‘‘ആദിതോ ഉപസമ്പന്നസിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തിആദി. ആദി-സദ്ദോയമത്ഥി അവയവവചനോ യഥാ ‘‘സബ്ബാദീനി സബ്ബനാമാനീ’’തി. അത്ഥി അപാദാനവചനോ യഥാ ‘‘പബ്ബതാദീനി ഖേത്താനീ’’തി. തത്ഥാവയവവാചീ കമ്മസാധനോ ‘‘ആദിയതീത്യാദീ’’തി. ഇതരോ അപാദാനസാധനോ ‘‘ആദിയതി ഏതസ്മാത്യാദീ’’തി . തത്ഥ യോ അവയവവചനോ, തസ്സേദം ഗഹണം, തസ്മാ ഉപസമ്പന്നക്ഖണമ്പി അന്തോ കത്വാ ആദിഭൂതാ ഉപസമ്പന്നക്ഖണതോയേവ പട്ഠായാതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. ഏവ-സദ്ദോ പനേത്ഥ സബ്ബവാക്യാനം അവധാരണഫലത്താ ലബ്ഭതി. തോ-പച്ചയോ അവധിമ്ഹിയേവ , ന ആധാരേ. തത്ഥ ഹി തോപച്ചയേ ആധാരേ വത്തമാനേ ആദിമ്ഹിയേവ മജ്ഝഅന്താനം അവയവഭൂതേ ഉപസമ്പന്നക്ഖണേയേവാതി അത്ഥോ ഭവേയ്യ, തഥാ സതി അവധാരണനിച്ഛയോ നിയമോതി അത്ഥന്തരത്താ ആദിക്ഖണനിയമേന മജ്ഝാദയോ നിവത്തിയേയ്യും. അപാദാനവചനസ്സാപി ഗഹണേ അവധിഭൂതോ ഉപസമ്പന്നക്ഖണോ നിവത്തിയേയ്യ ‘‘പബ്ബതാദീനി ഖേത്താനീ’’തി ഏത്ഥ ആദിഭൂതപബ്ബതപരിച്ചാഗേന ഖേത്തഗ്ഗഹണം വിയാതി ദട്ഠബ്ബം. ടീകായം പന ആധാരത്ഥോപി വുത്തോ, സോ യഥാവുത്തദോസം നാതിഗച്ഛതി. സബ്ബത്ഥ ‘‘ടീകായ’’ന്തി ച വുത്തേ ഏത്ഥേവ പുരാണടീകായന്തി ഗഹേതബ്ബം. ആദിതോതി ഇമിനാ ഇദം ദീപേതി – അതിദുല്ലഭം ഖണസമവായം ലഭിത്വാ ആലസിയദോസേന അപ്പടിപജ്ജന്തേഹി ച അഞ്ഞാണദോസേന അഞ്ഞഥാ പടിപജ്ജന്തേഹി ച അഹുത്വാ ആദിതോ പട്ഠായ നിരന്തരമേവ തീസു സിക്ഖാസു സമ്മാപടിപജ്ജനവസേന ആദരോ ജനേതബ്ബോതി.
Kīdisanti āha ‘‘ādito upasampannasikkhitabba’’ntiādi. Ādi-saddoyamatthi avayavavacano yathā ‘‘sabbādīni sabbanāmānī’’ti. Atthi apādānavacano yathā ‘‘pabbatādīni khettānī’’ti. Tatthāvayavavācī kammasādhano ‘‘ādiyatītyādī’’ti. Itaro apādānasādhano ‘‘ādiyati etasmātyādī’’ti . Tattha yo avayavavacano, tassedaṃ gahaṇaṃ, tasmā upasampannakkhaṇampi anto katvā ādibhūtā upasampannakkhaṇatoyeva paṭṭhāyāti evamettha attho daṭṭhabbo. Eva-saddo panettha sabbavākyānaṃ avadhāraṇaphalattā labbhati. To-paccayo avadhimhiyeva , na ādhāre. Tattha hi topaccaye ādhāre vattamāne ādimhiyeva majjhaantānaṃ avayavabhūte upasampannakkhaṇeyevāti attho bhaveyya, tathā sati avadhāraṇanicchayo niyamoti atthantarattā ādikkhaṇaniyamena majjhādayo nivattiyeyyuṃ. Apādānavacanassāpi gahaṇe avadhibhūto upasampannakkhaṇo nivattiyeyya ‘‘pabbatādīni khettānī’’ti ettha ādibhūtapabbatapariccāgena khettaggahaṇaṃ viyāti daṭṭhabbaṃ. Ṭīkāyaṃ pana ādhāratthopi vutto, so yathāvuttadosaṃ nātigacchati. Sabbattha ‘‘ṭīkāya’’nti ca vutte ettheva purāṇaṭīkāyanti gahetabbaṃ. Āditoti iminā idaṃ dīpeti – atidullabhaṃ khaṇasamavāyaṃ labhitvā ālasiyadosena appaṭipajjantehi ca aññāṇadosena aññathā paṭipajjantehi ca ahutvā ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu sammāpaṭipajjanavasena ādaro janetabboti.
ഉപസമ്പന്നേന ഉപസമ്പന്നായ ച സിക്ഖിതബ്ബം ആസേവിതബ്ബന്തി ഉപസമ്പന്നസിക്ഖിതബ്ബം, ഏകസേസനയേന ഉപസമ്പന്നതാസാമഞ്ഞേന വാ ഉപസമ്പന്നായപി ഏത്ഥേവാവിരോധോതി ഉപസമ്പന്നേന സിക്ഖിതബ്ബന്തി സമാസോ. നനു അധിസീലാദയോവ സിക്ഖിതബ്ബാ, ഏവം സതി കഥം പകരണം സിക്ഖിതബ്ബത്തേന വുത്തന്തി? നായം ദോസോ, സിക്ഖായ സിക്ഖിതബ്ബത്തേ സതി തദ്ദീപകഗന്ഥസ്സാപി ആസേവിതബ്ബതാ ആപജ്ജതീതി. സുഖഗ്ഗഹണത്ഥം വത്തബ്ബവിനിച്ഛയം സകലമ്പി സങ്ഗഹേത്വാ മാതികായ ഠപനതോ സഹ മാതികായാതി സമാതികം. തഗ്ഗുണസംവിഞ്ഞാണോയം ബഹുബ്ബീഹി തസ്സ ഖുദ്ദസിക്ഖാസങ്ഖാതസ്സ അഞ്ഞപദത്ഥസ്സ യോ ഗുണോ മാതികാസങ്ഖാതം വിസേസനം, തസ്സ ഇധ വിഞ്ഞായമാനത്താ. സുഖേനേവ ഹി ഗഹണം സിയാ മാതികാനുസാരേന തം തം വിനിച്ഛയം ഓലോകേന്താനം സംസയാപഗമതോ.
Upasampannena upasampannāya ca sikkhitabbaṃ āsevitabbanti upasampannasikkhitabbaṃ, ekasesanayena upasampannatāsāmaññena vā upasampannāyapi etthevāvirodhoti upasampannena sikkhitabbanti samāso. Nanu adhisīlādayova sikkhitabbā, evaṃ sati kathaṃ pakaraṇaṃ sikkhitabbattena vuttanti? Nāyaṃ doso, sikkhāya sikkhitabbatte sati taddīpakaganthassāpi āsevitabbatā āpajjatīti. Sukhaggahaṇatthaṃ vattabbavinicchayaṃ sakalampi saṅgahetvā mātikāya ṭhapanato saha mātikāyāti samātikaṃ. Tagguṇasaṃviññāṇoyaṃ bahubbīhi tassa khuddasikkhāsaṅkhātassa aññapadatthassa yo guṇo mātikāsaṅkhātaṃ visesanaṃ, tassa idha viññāyamānattā. Sukheneva hi gahaṇaṃ siyā mātikānusārena taṃ taṃ vinicchayaṃ olokentānaṃ saṃsayāpagamato.