Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయాలఙ్కార-టీకా • Vinayālaṅkāra-ṭīkā

    ౩౦. గరుభణ్డవినిచ్ఛయకథా

    30. Garubhaṇḍavinicchayakathā

    ౨౨౭. ఏవం కథినవినిచ్ఛయం కథేత్వా ఇదాని గరుభణ్డాదివినిచ్ఛయం దస్సేతుం ‘‘గరుభణ్డానీతి ఏత్థా’’తిఆదిమాహ. తత్థ గరూతి –

    227. Evaṃ kathinavinicchayaṃ kathetvā idāni garubhaṇḍādivinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘garubhaṇḍānīti etthā’’tiādimāha. Tattha garūti –

    ‘‘పుమే ఆచరియాదిమ్హి, గరు మాతాపితూసుపి;

    ‘‘Pume ācariyādimhi, garu mātāpitūsupi;

    గరు తీసు మహన్తే చ, దుజ్జరాలహుకేసు చా’’తి. –

    Garu tīsu mahante ca, dujjarālahukesu cā’’ti. –

    వుత్తేసు అనేకత్థేసు అలహుకవాచకో. భణ్డ-సద్దో ‘‘భాజనాదిపరిక్ఖారే, భణ్డం మూలధనేపి చా’’తి ఏత్థ భాజనాదిపరిక్ఖారత్థో హోతి. వచనత్థో పన గరన్తి ఉగ్గచ్ఛన్తి ఉగ్గతా పాకటా హోన్తీతి గరూని, భడితబ్బాని ఇచ్ఛితబ్బానీతి భణ్డాని, గరూని చ తాని భణ్డాని చాతి గరుభణ్డాని, ఆరామాదీని వత్థూని. ఇతి ఆదినా నయేన సేనాసనక్ఖన్ధకే భగవతా దస్సితాని ఇమాని పఞ్చ వత్థూని గరుభణ్డాని నామాతి యోజేతబ్బం.

    Vuttesu anekatthesu alahukavācako. Bhaṇḍa-saddo ‘‘bhājanādiparikkhāre, bhaṇḍaṃ mūladhanepi cā’’ti ettha bhājanādiparikkhārattho hoti. Vacanattho pana garanti uggacchanti uggatā pākaṭā hontīti garūni, bhaḍitabbāni icchitabbānīti bhaṇḍāni, garūni ca tāni bhaṇḍāni cāti garubhaṇḍāni, ārāmādīni vatthūni. Iti ādinā nayena senāsanakkhandhake bhagavatā dassitāni imāni pañca vatthūni garubhaṇḍāni nāmāti yojetabbaṃ.

    మఞ్చేసు మసారకోతి మఞ్చపాదే విజ్ఝిత్వా తత్థ అటనియో పవేసేత్వా కతో. బున్దికాబద్ధోతి అటనీహి మఞ్చపాదే డంసాపేత్వా పల్లఙ్కసఙ్ఖేపేన కతో. కుళీరపాదకోతి అస్సమేణ్డకాదీనం పాదసదిసేహి పాదేహి కతో. యో వా పన కోచి వఙ్కపాదకో, అయం వుచ్చతి ‘‘కుళీరపాదకో’’తి. ఆహచ్చపాదకోతి అయం పన ‘‘ఆహచ్చపాదకో నామ మఞ్చో అఙ్గే విజ్ఝిత్వా కతో హోతీ’’తి ఏవం పరతో పాళియంయేవ (పాచి॰ ౧౩౧) వుత్తో, తస్మా అటనియో విజ్ఝిత్వా తత్థ పాదసిఖం పవేసేత్వా ఉపరి ఆణిం దత్వా కతమఞ్చో ఆహచ్చపాదకోతి వేదితబ్బో. పీఠేపి ఏసేవ నయో.

    Mañcesu masārakoti mañcapāde vijjhitvā tattha aṭaniyo pavesetvā kato. Bundikābaddhoti aṭanīhi mañcapāde ḍaṃsāpetvā pallaṅkasaṅkhepena kato. Kuḷīrapādakoti assameṇḍakādīnaṃ pādasadisehi pādehi kato. Yo vā pana koci vaṅkapādako, ayaṃ vuccati ‘‘kuḷīrapādako’’ti. Āhaccapādakoti ayaṃ pana ‘‘āhaccapādako nāma mañco aṅge vijjhitvā kato hotī’’ti evaṃ parato pāḷiyaṃyeva (pāci. 131) vutto, tasmā aṭaniyo vijjhitvā tattha pādasikhaṃ pavesetvā upari āṇiṃ datvā katamañco āhaccapādakoti veditabbo. Pīṭhepi eseva nayo.

    ఉణ్ణభిసిఆదీనం పఞ్చన్నం అఞ్ఞతరాతి ఉణ్ణభిసి చోళభిసి వాకభిసి తిణభిసి పణ్ణభిసీతి ఇమేసం పఞ్చన్నం భిసీనం అఞ్ఞతరా . పఞ్చ భిసియోతి పఞ్చహి ఉణ్ణాదీహి పూరితభిసియో. తూలగణనాయ హి ఏతాసం గణనా. తత్థ ఉణ్ణగ్గహణేన న కేవలం ఏళకలోమమేవ గహితం, ఠపేత్వా పన మనుస్సలోమం యం కిఞ్చి కప్పియాకప్పియమంసజాతీనం పక్ఖిచతుప్పదానం లోమం, సబ్బం ఇధ ఉణ్ణగ్గహణేనేవ గహితం, తస్మా ఛన్నం చీవరానం, ఛన్నం అనులోమచీవరానఞ్చ అఞ్ఞతరేన భిసిచ్ఛవిం కత్వా తం సబ్బం పక్ఖిపిత్వా భిసిం కాతుం వట్టతి. ఏళకలోమాని పన అపక్ఖిపిత్వా కమ్బలమేవ చతుగ్గుణం వా పఞ్చగుణం వా పక్ఖిపిత్వా కతాపి ఉణ్ణభిసిసఙ్ఖమేవ గచ్ఛతి. చోళభిసిఆదీసు యం కిఞ్చి నవచోళం వా పురాణచోళం వా సంహరిత్వా వా అన్తో పక్ఖిపిత్వా వా కతా చోళభిసి, యం కిఞ్చి వాకం పక్ఖిపిత్వా కతా వాకభిసి, యం కిఞ్చి తిణం పక్ఖిపిత్వా కతా తిణభిసి, అఞ్ఞత్ర సుద్ధతమాలపత్తం యం కిఞ్చి పణ్ణం పక్ఖిపిత్వా కతా పణ్ణభిసీతి వేదితబ్బా. తమాలపత్తం పన అఞ్ఞేన మిస్సమేవ వట్టతి, సుద్ధం న వట్టతి. భిసియా పమాణనియమో నత్థి, మఞ్చభిసి పీఠభిసి భూమత్థరణభిసి చఙ్కమనభిసి పాదపుఞ్ఛనభిసీతి ఏతాసం అనురూపతో సల్లక్ఖేత్వా అత్తనో రుచివసేన పమాణం కాతబ్బం. యం పనేతం ఉణ్ణాదిపఞ్చవిధతూలమ్పి భిసియం వట్టతి, తం మసూరకేపి వట్టతీతి కురున్దియం వుత్తం. తత్థ మసూరకేతి చమ్మమయభిసియం. ఏతేన మసూరకం పరిభుఞ్జితుం వట్టతీతి సిద్ధం హోతి.

    Uṇṇabhisiādīnaṃ pañcannaṃ aññatarāti uṇṇabhisi coḷabhisi vākabhisi tiṇabhisi paṇṇabhisīti imesaṃ pañcannaṃ bhisīnaṃ aññatarā . Pañca bhisiyoti pañcahi uṇṇādīhi pūritabhisiyo. Tūlagaṇanāya hi etāsaṃ gaṇanā. Tattha uṇṇaggahaṇena na kevalaṃ eḷakalomameva gahitaṃ, ṭhapetvā pana manussalomaṃ yaṃ kiñci kappiyākappiyamaṃsajātīnaṃ pakkhicatuppadānaṃ lomaṃ, sabbaṃ idha uṇṇaggahaṇeneva gahitaṃ, tasmā channaṃ cīvarānaṃ, channaṃ anulomacīvarānañca aññatarena bhisicchaviṃ katvā taṃ sabbaṃ pakkhipitvā bhisiṃ kātuṃ vaṭṭati. Eḷakalomāni pana apakkhipitvā kambalameva catugguṇaṃ vā pañcaguṇaṃ vā pakkhipitvā katāpi uṇṇabhisisaṅkhameva gacchati. Coḷabhisiādīsu yaṃ kiñci navacoḷaṃ vā purāṇacoḷaṃ vā saṃharitvā vā anto pakkhipitvā vā katā coḷabhisi, yaṃ kiñci vākaṃ pakkhipitvā katā vākabhisi, yaṃ kiñci tiṇaṃ pakkhipitvā katā tiṇabhisi, aññatra suddhatamālapattaṃ yaṃ kiñci paṇṇaṃ pakkhipitvā katā paṇṇabhisīti veditabbā. Tamālapattaṃ pana aññena missameva vaṭṭati, suddhaṃ na vaṭṭati. Bhisiyā pamāṇaniyamo natthi, mañcabhisi pīṭhabhisi bhūmattharaṇabhisi caṅkamanabhisi pādapuñchanabhisīti etāsaṃ anurūpato sallakkhetvā attano rucivasena pamāṇaṃ kātabbaṃ. Yaṃ panetaṃ uṇṇādipañcavidhatūlampi bhisiyaṃ vaṭṭati, taṃ masūrakepi vaṭṭatīti kurundiyaṃ vuttaṃ. Tattha masūraketi cammamayabhisiyaṃ. Etena masūrakaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ hoti.

    బిమ్బోహనే తీణి తూలాని రుక్ఖతూలం లతాతూలం పోటకీతూలన్తి. తత్థ రుక్ఖతూలన్తి సిమ్బలిరుక్ఖాదీనం యేసం కేసఞ్చి రుక్ఖానం తూలం. లతాతూలన్తి ఖీరవల్లిఆదీనం యాసం కాసఞ్చి లతానం తూలం. పోటకీతూలన్తి పోటకీతిణాదీనం యేసం కేసఞ్చి తిణజాతికానం అన్తమసో ఉచ్ఛునళాదీనమ్పి తూలం. సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩.౨౯౭) పన ‘‘పోటకీతూలన్తి ఏరకతిణతూల’’న్తి వుత్తం, ఏతేహి తీహి సబ్బభూతగామా సఙ్గహితా హోన్తి. రుక్ఖవల్లితిణజాతియో హి ముఞ్చిత్వా అఞ్ఞో భూతగామో నామ నత్థి, తస్మా యస్స కస్సచి భూతగామస్స తూలం బిమ్బోహనే వట్టతి, భిసిం పన పాపుణిత్వా సబ్బమ్పేతం ‘‘అకప్పియతూల’’న్తి వుచ్చతి న కేవలఞ్చ బిమ్బోహనే ఏతం తూలమేవ, హంసమోరాదీనం సబ్బసకుణానం, సీహాదీనం సబ్బచతుప్పదానఞ్చ లోమమ్పి వట్టతి. పియఙ్గుపుప్ఫబకుళపుప్ఫాది పన యం కిఞ్చి పుప్ఫం న వట్టతి. తమాలపత్తం సుద్ధమేవ న వట్టతి, మిస్సకం పన వట్టతి, భిసీనం అనుఞ్ఞాతం పఞ్చవిధం ఉణ్ణాదితూలమ్పి వట్టతి. అద్ధకాయికాని పన బిమ్బోహనాని న వట్టన్తి. అద్ధకాయికానీతి ఉపడ్ఢకాయప్పమాణాని, యేసు కటితో పట్ఠాయ యావ సీసం ఉపదహన్తి ఠపేన్తి. సీసప్పమాణం పన వట్టతి, సీసప్పమాణం నామ యస్స విత్థారతో తీసు కణ్ణేసు ద్విన్నం కణ్ణానం అన్తరం మినియమానం విదత్థి చేవ చతురఙ్గులఞ్చ హోతి, మజ్ఝట్ఠానం ముట్ఠిరతనం హోతి, దీఘతో పన దియడ్ఢరతనం వా ద్విరతనం వాతి కురున్దియం వుత్తం, అయం సీసప్పమాణస్స ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదో, ఇతో ఉద్ధం న వట్టతి, హేట్ఠా పన వట్టతీతి అట్ఠకథాయం (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౯౭) వుత్తం. తత్థ ‘‘తీసు కణ్ణేసు ద్విన్నం కణ్ణాన’’న్తి పాఠం ఉపనిధాయ బిమ్బోహనస్స ఉభోసు అన్తేసు ఠపేతబ్బచోళకం తికోణమేవ కరోన్తి ఏకచ్చే. ‘‘ఇదఞ్చ ఠానం గణ్ఠిట్ఠాన’’న్తి వదన్తి.

    Bimbohane tīṇi tūlāni rukkhatūlaṃ latātūlaṃ poṭakītūlanti. Tattha rukkhatūlanti simbalirukkhādīnaṃ yesaṃ kesañci rukkhānaṃ tūlaṃ. Latātūlanti khīravalliādīnaṃ yāsaṃ kāsañci latānaṃ tūlaṃ. Poṭakītūlanti poṭakītiṇādīnaṃ yesaṃ kesañci tiṇajātikānaṃ antamaso ucchunaḷādīnampi tūlaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.297) pana ‘‘poṭakītūlanti erakatiṇatūla’’nti vuttaṃ, etehi tīhi sabbabhūtagāmā saṅgahitā honti. Rukkhavallitiṇajātiyo hi muñcitvā añño bhūtagāmo nāma natthi, tasmā yassa kassaci bhūtagāmassa tūlaṃ bimbohane vaṭṭati, bhisiṃ pana pāpuṇitvā sabbampetaṃ ‘‘akappiyatūla’’nti vuccati na kevalañca bimbohane etaṃ tūlameva, haṃsamorādīnaṃ sabbasakuṇānaṃ, sīhādīnaṃ sabbacatuppadānañca lomampi vaṭṭati. Piyaṅgupupphabakuḷapupphādi pana yaṃ kiñci pupphaṃ na vaṭṭati. Tamālapattaṃ suddhameva na vaṭṭati, missakaṃ pana vaṭṭati, bhisīnaṃ anuññātaṃ pañcavidhaṃ uṇṇāditūlampi vaṭṭati. Addhakāyikāni pana bimbohanāni na vaṭṭanti. Addhakāyikānīti upaḍḍhakāyappamāṇāni, yesu kaṭito paṭṭhāya yāva sīsaṃ upadahanti ṭhapenti. Sīsappamāṇaṃ pana vaṭṭati, sīsappamāṇaṃ nāma yassa vitthārato tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇānaṃ antaraṃ miniyamānaṃ vidatthi ceva caturaṅgulañca hoti, majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hoti, dīghato pana diyaḍḍharatanaṃ vā dviratanaṃ vāti kurundiyaṃ vuttaṃ, ayaṃ sīsappamāṇassa ukkaṭṭhaparicchedo, ito uddhaṃ na vaṭṭati, heṭṭhā pana vaṭṭatīti aṭṭhakathāyaṃ (cūḷava. aṭṭha. 297) vuttaṃ. Tattha ‘‘tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇāna’’nti pāṭhaṃ upanidhāya bimbohanassa ubhosu antesu ṭhapetabbacoḷakaṃ tikoṇameva karonti ekacce. ‘‘Idañca ṭhānaṃ gaṇṭhiṭṭhāna’’nti vadanti.

    విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౨౯౭) పన ‘‘సీసప్పమాణం నామ యత్థ గీవాయ సహ సకలం సీసం ఠపేతుం సక్కా, తస్స చ ముట్ఠిరతనం విత్థారప్పమాణన్తి దస్సేన్తో ‘విత్థారతో’తిఆదిమాహ. ఇదఞ్చ బిమ్బోహనస్స ఉభోసు అన్తేసు ఠపేతబ్బచోళప్పమాణదస్సనం, తస్స వసేన బిమ్బోహనస్స విత్థారప్పమాణం పరిచ్ఛిజ్జతి, తం వట్టం వా చతురస్సం వా కత్వా సిబ్బితం యథా కోటితో కోటి విత్థారతో పుథులట్ఠానం ముట్ఠిరతనప్పమాణం హోతి, ఏవం సిబ్బితబ్బం, ఇతో అధికం న వట్టతి. తం పన అన్తేసు ఠపితచోళం కోటియా కోటిం ఆహచ్చ దిగుణం కతం తికణ్ణం హోతి, తేసు తీసు కణ్ణేసు ద్విన్నం కణ్ణానం అన్తరం విదత్థిచతురఙ్గులం హోతి, మజ్ఝట్ఠానం కోటితో కోటిం ఆహచ్చ ముట్ఠిరతనం హోతి, ఇదమస్స ఉక్కట్ఠప్పమాణ’’న్తి వుత్తత్తా బిమ్బోహనస్స ఉభోసు అన్తేసు ఠపేతబ్బచోళకం పకతియాయేవ తికణ్ణం న హోతి, అథ ఖో కోటియా కోటిం ఆహచ్చ దిగుణకతకాలేయేవ హోతి, తస్మా తం చోళకం వట్టం వా హోతు చతురస్సం వా, దిగుణం కత్వా మినియమానం తికణ్ణమేవ హోతి, ద్విన్నఞ్చ కణ్ణానం అన్తరం చతురఙ్గులాధికవిదత్థిమత్తం హోతి, తస్స చ చోళకస్స మజ్ఝట్ఠానం ముట్ఠిరతనం హోతి, తస్సేవ చోళకస్స పమాణేన బిమ్బోహనస్స మజ్ఝట్ఠానమ్పి ముట్ఠిరతనం హోతీతి విఞ్ఞాయతీతి.

    Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.297) pana ‘‘sīsappamāṇaṃ nāma yattha gīvāya saha sakalaṃ sīsaṃ ṭhapetuṃ sakkā, tassa ca muṭṭhiratanaṃ vitthārappamāṇanti dassento ‘vitthārato’tiādimāha. Idañca bimbohanassa ubhosu antesu ṭhapetabbacoḷappamāṇadassanaṃ, tassa vasena bimbohanassa vitthārappamāṇaṃ paricchijjati, taṃ vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā katvā sibbitaṃ yathā koṭito koṭi vitthārato puthulaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanappamāṇaṃ hoti, evaṃ sibbitabbaṃ, ito adhikaṃ na vaṭṭati. Taṃ pana antesu ṭhapitacoḷaṃ koṭiyā koṭiṃ āhacca diguṇaṃ kataṃ tikaṇṇaṃ hoti, tesu tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇānaṃ antaraṃ vidatthicaturaṅgulaṃ hoti, majjhaṭṭhānaṃ koṭito koṭiṃ āhacca muṭṭhiratanaṃ hoti, idamassa ukkaṭṭhappamāṇa’’nti vuttattā bimbohanassa ubhosu antesu ṭhapetabbacoḷakaṃ pakatiyāyeva tikaṇṇaṃ na hoti, atha kho koṭiyā koṭiṃ āhacca diguṇakatakāleyeva hoti, tasmā taṃ coḷakaṃ vaṭṭaṃ vā hotu caturassaṃ vā, diguṇaṃ katvā miniyamānaṃ tikaṇṇameva hoti, dvinnañca kaṇṇānaṃ antaraṃ caturaṅgulādhikavidatthimattaṃ hoti, tassa ca coḷakassa majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hoti, tasseva coḷakassa pamāṇena bimbohanassa majjhaṭṭhānampi muṭṭhiratanaṃ hotīti viññāyatīti.

    ‘‘కమ్బలమేవ…పే॰… ఉణ్ణభిసిసఙ్ఖమేవ గచ్ఛతీతి సామఞ్ఞతో వుత్తత్తా గోనకాదిఅకప్పియమ్పి ఉణ్ణమయత్థరణం భిసియం పక్ఖిపిత్వా సయితుం వట్టతీతి దట్ఠబ్బం. మసూరకేతి చమ్మమయభిసియం, చమ్మమయం పన బిమ్బోహనం తూలపుణ్ణమ్పి న వట్టతీ’’తి చ విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౨౯౭) వుత్తం. సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩.౨౯౭) పన ‘‘సీసప్పమాణన్తి యత్థ గలవాటకతో పట్ఠాయ సబ్బసీసం ఉపదహన్తి, తం సీసప్పమాణం హోతి, తఞ్చ ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదతో తిరియం ముట్ఠిరతనం హోతీతి దస్సేతుం ‘యత్థ విత్థారతో తీసు కణ్ణేసూ’తిఆదిమాహ. మజ్ఝట్ఠానం ముట్ఠిరతనం హోతీతి బిమ్బోహనస్స మజ్ఝట్ఠానం తిరియతో ముట్ఠిరతనప్పమాణం హోతీ’’తి వుత్తం. అరఞ్జరోతి బహుఉదకగణ్హనకా మహాచాటి. జలం గణ్హితుం అలన్తి అరఞ్జరో, వట్టచాటి వియ హుత్వా థోకం దీఘముఖో మజ్ఝే పరిచ్ఛేదం దస్సేత్వా కతోతి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. వుత్తఞ్హేతం అట్ఠకథాయన్తి అజ్ఝాహారసమ్బన్ధో.

    ‘‘Kambalameva…pe… uṇṇabhisisaṅkhameva gacchatīti sāmaññato vuttattā gonakādiakappiyampi uṇṇamayattharaṇaṃ bhisiyaṃ pakkhipitvā sayituṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Masūraketi cammamayabhisiyaṃ, cammamayaṃ pana bimbohanaṃ tūlapuṇṇampi na vaṭṭatī’’ti ca vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.297) vuttaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.297) pana ‘‘sīsappamāṇanti yattha galavāṭakato paṭṭhāya sabbasīsaṃ upadahanti, taṃ sīsappamāṇaṃ hoti, tañca ukkaṭṭhaparicchedato tiriyaṃ muṭṭhiratanaṃ hotīti dassetuṃ ‘yattha vitthārato tīsu kaṇṇesū’tiādimāha. Majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hotīti bimbohanassa majjhaṭṭhānaṃ tiriyato muṭṭhiratanappamāṇaṃ hotī’’ti vuttaṃ. Arañjaroti bahuudakagaṇhanakā mahācāṭi. Jalaṃ gaṇhituṃ alanti arañjaro, vaṭṭacāṭi viya hutvā thokaṃ dīghamukho majjhe paricchedaṃ dassetvā katoti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyanti ajjhāhārasambandho.

    ద్విసఙ్గహాని ద్వే హోన్తీతి ద్వే పఠమదుతియఅవిస్సజ్జియాని ‘‘ఆరామో ఆరామవత్థూ’’తి చ ‘‘విహారో విహారవత్థూ’’తి చ వుత్తద్వేద్వేవత్థుసఙ్గహాని హోన్తి. తతియం అవిస్సజ్జియం ‘‘మఞ్చో పీఠం భిసి బిమ్బోహన’’న్తి వుత్తచతువత్థుసఙ్గహం హోతి. చతుత్థం అవిస్సజ్జియం ‘‘లోహకుమ్భీ లోహభాణకం లోహవారకో లోహకటాహం వాసి ఫరసు కుఠారీ కుదాలో నిఖాదన’’న్తి వుత్తనవకోట్ఠాసవన్తం హోతి. పఞ్చమం అవిస్సజ్జియం ‘‘వల్లి వేళు ముఞ్జం పబ్బజం తిణం మత్తికా దారుభణ్డం మత్తికాభణ్డ’’న్తి వుత్తఅట్ఠభేదనం అట్ఠపభేదవన్తం హోతీతి యోజనా. పఞ్చనిమ్మలలోచనోతి మంసచక్ఖుదిబ్బచక్ఖుధమ్మచక్ఖుబుద్ధచక్ఖుసమన్తచక్ఖూనం వసేన నిమ్మలపఞ్చలోచనో.

    Dvisaṅgahānidve hontīti dve paṭhamadutiyaavissajjiyāni ‘‘ārāmo ārāmavatthū’’ti ca ‘‘vihāro vihāravatthū’’ti ca vuttadvedvevatthusaṅgahāni honti. Tatiyaṃ avissajjiyaṃ ‘‘mañco pīṭhaṃ bhisi bimbohana’’nti vuttacatuvatthusaṅgahaṃ hoti. Catutthaṃ avissajjiyaṃ ‘‘lohakumbhī lohabhāṇakaṃ lohavārako lohakaṭāhaṃ vāsi pharasu kuṭhārī kudālo nikhādana’’nti vuttanavakoṭṭhāsavantaṃ hoti. Pañcamaṃ avissajjiyaṃ ‘‘valli veḷu muñjaṃ pabbajaṃ tiṇaṃ mattikā dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍa’’nti vuttaaṭṭhabhedanaṃ aṭṭhapabhedavantaṃ hotīti yojanā. Pañcanimmalalocanoti maṃsacakkhudibbacakkhudhammacakkhubuddhacakkhusamantacakkhūnaṃ vasena nimmalapañcalocano.

    సేనాసనక్ఖన్ధకే అవిస్సజ్జియం కీటాగిరివత్థుస్మిం అవేభఙ్గియన్తి ఏత్థ ‘‘సేనాసనక్ఖన్ధకే గామకావాసవత్థుస్మిం అవిస్సజ్జియం కీటాగిరివత్థుస్మిం అవేభఙ్గియ’’న్తి వత్తబ్బం. కస్మా? ద్విన్నమ్పి వత్థూనం సేనాసనక్ఖన్ధకే ఆగతత్తా. సేనాసనక్ఖన్ధకేతి అయం సామఞ్ఞాధారో. గామకావాసవత్థుస్మిం కీటాగిరివత్థుస్మిన్తి విసేసాధారో. అయమత్థో పాళిం ఓలోకేత్వా పచ్చేతబ్బో. తేనేవ హి సమన్తపాసాదికాయం (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౩౨౧) ‘‘సేనాసనక్ఖన్ధకే’’తి అవత్వా ‘‘ఇధ’’ఇచ్చేవ వుత్తం, ఇధాతి ఇమినా గామకావాసవత్థుం దస్సేతి, కీటాగిరివత్థు పన సరూపతో దస్సితమేవ. సామఞ్ఞాధారో పన తంసంవణ్ణనాభావతో అవుత్తోపి సిజ్ఝతీతి న వుత్తోతి విఞ్ఞాయతి.

    Senāsanakkhandhake avissajjiyaṃ kīṭāgirivatthusmiṃ avebhaṅgiyanti ettha ‘‘senāsanakkhandhake gāmakāvāsavatthusmiṃ avissajjiyaṃ kīṭāgirivatthusmiṃ avebhaṅgiya’’nti vattabbaṃ. Kasmā? Dvinnampi vatthūnaṃ senāsanakkhandhake āgatattā. Senāsanakkhandhaketi ayaṃ sāmaññādhāro. Gāmakāvāsavatthusmiṃ kīṭāgirivatthusminti visesādhāro. Ayamattho pāḷiṃ oloketvā paccetabbo. Teneva hi samantapāsādikāyaṃ (cūḷava. aṭṭha. 321) ‘‘senāsanakkhandhake’’ti avatvā ‘‘idha’’icceva vuttaṃ, idhāti iminā gāmakāvāsavatthuṃ dasseti, kīṭāgirivatthu pana sarūpato dassitameva. Sāmaññādhāro pana taṃsaṃvaṇṇanābhāvato avuttopi sijjhatīti na vuttoti viññāyati.

    ౨౨౮. థావరేన చ థావరం, గరుభణ్డేన చ గరుభణ్డన్తి ఏత్థ పఞ్చసు కోట్ఠాసేసు పురిమద్వయం థావరం, పచ్ఛిమత్తయం గరుభణ్డన్తి వేదితబ్బం. సమకమేవ దేతీతి ఏత్థ ఊనకం దేన్తమ్పి విహారవత్థుసామన్తం గహేత్వా దూరతరం దుక్ఖగోపం విస్సజ్జేతుం వట్టతీతి దట్ఠబ్బం. వక్ఖతి హి ‘‘భిక్ఖూనఞ్చే మహగ్ఘతరం…పే॰… సమ్పటిచ్ఛితుం వట్టతీ’’తి. జానాపేత్వాతి భిక్ఖుసఙ్ఘస్స జానాపేత్వా, అపలోకేత్వాతి అత్థో. నను తుమ్హాకం బహుతరం రుక్ఖాతి వత్తబ్బన్తి ఇదం సామికేసు అత్తనో భణ్డస్స మహగ్ఘతం అజానిత్వా దేన్తేసు తం ఞత్వా థేయ్యచిత్తేన గణ్హతో అవహారో హోతీతి వుత్తం. విహారేన విహారో పరివత్తేతబ్బోతి సవత్థుకేన అఞ్ఞేసం భూమియం కతపాసాదాదినా, అవత్థుకేన వా సవత్థుకం పరివత్తేతబ్బం, అవత్థుకం పన అవత్థుకేనేవ పరివత్తేతబ్బం కేవలం పాసాదస్స భూమితో అథావరత్తా. ఏవం థావరేసుపి థావరవిభాగం ఞత్వావ పరివత్తేతబ్బం.

    228.Thāvarena ca thāvaraṃ, garubhaṇḍena ca garubhaṇḍanti ettha pañcasu koṭṭhāsesu purimadvayaṃ thāvaraṃ, pacchimattayaṃ garubhaṇḍanti veditabbaṃ. Samakameva detīti ettha ūnakaṃ dentampi vihāravatthusāmantaṃ gahetvā dūrataraṃ dukkhagopaṃ vissajjetuṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Vakkhati hi ‘‘bhikkhūnañce mahagghataraṃ…pe… sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti. Jānāpetvāti bhikkhusaṅghassa jānāpetvā, apaloketvāti attho. Nanu tumhākaṃ bahutaraṃ rukkhāti vattabbanti idaṃ sāmikesu attano bhaṇḍassa mahagghataṃ ajānitvā dentesu taṃ ñatvā theyyacittena gaṇhato avahāro hotīti vuttaṃ. Vihārena vihāro parivattetabboti savatthukena aññesaṃ bhūmiyaṃ katapāsādādinā, avatthukena vā savatthukaṃ parivattetabbaṃ, avatthukaṃ pana avatthukeneva parivattetabbaṃ kevalaṃ pāsādassa bhūmito athāvarattā. Evaṃ thāvaresupi thāvaravibhāgaṃ ñatvāva parivattetabbaṃ.

    ‘‘కప్పియమఞ్చా సమ్పటిచ్ఛితబ్బాతి ఇమినా సువణ్ణాదివిచిత్తం అకప్పియమఞ్చం ‘సఙ్ఘస్సా’తి వుత్తేపి సమ్పటిచ్ఛితుం న వట్టతీతి దస్సేతి. ‘విహారస్స దేమా’తి వుత్తే సఙ్ఘస్స వట్టతి, న పుగ్గలస్స ఖేత్తాది వియాతి దట్ఠబ్బ’’న్తి విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) వుత్తం. సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళ్వగ్గ ౩.౩౨౧) పన ‘‘కప్పియమఞ్చా సమ్పటిచ్ఛితబ్బాతి ‘సఙ్ఘస్స దేమా’తి దిన్నం సన్ధాయ వుత్తం. సచే పన ‘విహారస్స దేమా’తి వదన్తి, సువణ్ణరజతమయాదిఅకప్పియమఞ్చేపి సమ్పటిచ్ఛితుం వట్టతీ’’తి వుత్తం. న కేవలం…పే॰… పరివత్తేతుం వట్టన్తీతి ఇమినా అథావరేన థావరమ్పి అథావరమ్పి పరివత్తేతుం వట్టతీతి దస్సేతి. థావరేన అథావరమేవ హి పరివత్తేతుం న వట్టతి. ‘‘అకప్పియం వా మహగ్ఘం కప్పియం వాతి ఏత్థ అకప్పియం నామ సువణ్ణమయమఞ్చాది అకప్పియభిసిబిమ్బోహనాని చ. మహగ్ఘం కప్పియం నామ దన్తమయమఞ్చాది, పావారాదికప్పియఅత్థరణాదీని చా’’తి సారత్థదీపనియం వుత్తం, విమతివినోదనియం పన ‘‘అకప్పియం వాతి ఆసన్దిఆది, పమాణాతిక్కన్తం బిమ్బోహనాది చ. మహగ్ఘం కప్పియం వాతి సువణ్ణాదివిచిత్తం కప్పియవోహారేన దిన్న’’న్తి వుత్తం.

    ‘‘Kappiyamañcā sampaṭicchitabbāti iminā suvaṇṇādivicittaṃ akappiyamañcaṃ ‘saṅghassā’ti vuttepi sampaṭicchituṃ na vaṭṭatīti dasseti. ‘Vihārassa demā’ti vutte saṅghassa vaṭṭati, na puggalassa khettādi viyāti daṭṭhabba’’nti vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.321) vuttaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷvagga 3.321) pana ‘‘kappiyamañcā sampaṭicchitabbāti ‘saṅghassa demā’ti dinnaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pana ‘vihārassa demā’ti vadanti, suvaṇṇarajatamayādiakappiyamañcepi sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Na kevalaṃ…pe… parivattetuṃ vaṭṭantīti iminā athāvarena thāvarampi athāvarampi parivattetuṃ vaṭṭatīti dasseti. Thāvarena athāvarameva hi parivattetuṃ na vaṭṭati. ‘‘Akappiyaṃ vā mahagghaṃ kappiyaṃ vāti ettha akappiyaṃ nāma suvaṇṇamayamañcādi akappiyabhisibimbohanāni ca. Mahagghaṃ kappiyaṃ nāma dantamayamañcādi, pāvārādikappiyaattharaṇādīni cā’’ti sāratthadīpaniyaṃ vuttaṃ, vimativinodaniyaṃ pana ‘‘akappiyaṃ vāti āsandiādi, pamāṇātikkantaṃ bimbohanādi ca. Mahagghaṃ kappiyaṃ vāti suvaṇṇādivicittaṃ kappiyavohārena dinna’’nti vuttaṃ.

    ౨౨౯. ‘‘కాళలోహ …పే॰… భాజేతబ్బో’’తి వుత్తత్తా వట్టకంసలోహమయమ్పి భాజనం పుగ్గలికమ్పి సమ్పటిచ్ఛితుమ్పి పరిహరితుమ్పి వట్టతి పుగ్గలానం పరిహరితబ్బస్సేవ భాజేతబ్బత్తాతి వదన్తి, తం ఉపరి ‘‘కంసలోహవట్టలోహభాజనవికతి సఙ్ఘికపరిభోగేన వా గిహివికటా వా వట్టతీ’’తిఆదికేన మహాపచ్చరివచనేన విరుజ్ఝతి. ఇమస్స హి ‘‘వట్టలోహకంసలోహానం యేన కేనచి కతో సీహళదీపే పాదగ్గణ్హనకో భాజేతబ్బో’’తి వుత్తస్స మహాఅట్ఠకథావచనస్స పటిక్ఖేపాయ తం మహాపచ్చరివచనం పచ్ఛా దస్సితం, తస్మా వట్టలోహకంసలోహమయం యం కిఞ్చి పాదగ్గణ్హనకవారకమ్పి ఉపాదాయ అభాజనీయమేవ, గిహీహి దీయమానమ్పి పుగ్గలస్స సమ్పటిచ్ఛితుమ్పి న వట్టతి. పారిహారియం న వట్టతీతి పత్తాదిపరిక్ఖారం వియ సయమేవ పటిసామేత్వా పరిభుఞ్జితుం న వట్టతి. గిహిసన్తకం వియ ఆరామికాదయో చే సయమేవ గోపేత్వా వినియోగకాలే ఆనేత్వా పటిదేన్తి, పరిభుఞ్జితుం వట్టతి, ‘‘పటిసామేత్వా భిక్ఖూనం దేథా’’తి వత్తుమ్పి వట్టతీతి.

    229.‘‘Kāḷaloha…pe… bhājetabbo’’ti vuttattā vaṭṭakaṃsalohamayampi bhājanaṃ puggalikampi sampaṭicchitumpi pariharitumpi vaṭṭati puggalānaṃ pariharitabbasseva bhājetabbattāti vadanti, taṃ upari ‘‘kaṃsalohavaṭṭalohabhājanavikati saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭā vā vaṭṭatī’’tiādikena mahāpaccarivacanena virujjhati. Imassa hi ‘‘vaṭṭalohakaṃsalohānaṃ yena kenaci kato sīhaḷadīpe pādaggaṇhanako bhājetabbo’’ti vuttassa mahāaṭṭhakathāvacanassa paṭikkhepāya taṃ mahāpaccarivacanaṃ pacchā dassitaṃ, tasmā vaṭṭalohakaṃsalohamayaṃ yaṃ kiñci pādaggaṇhanakavārakampi upādāya abhājanīyameva, gihīhi dīyamānampi puggalassa sampaṭicchitumpi na vaṭṭati. Pārihāriyaṃ na vaṭṭatīti pattādiparikkhāraṃ viya sayameva paṭisāmetvā paribhuñjituṃ na vaṭṭati. Gihisantakaṃ viya ārāmikādayo ce sayameva gopetvā viniyogakāle ānetvā paṭidenti, paribhuñjituṃ vaṭṭati, ‘‘paṭisāmetvā bhikkhūnaṃ dethā’’ti vattumpi vaṭṭatīti.

    పణ్ణసూచి నామ లేఖనీతి వదన్తి. అత్తనా లద్ధానిపీతిఆదినా పటిగ్గహణే దోసో నత్థి, పరిహరిత్వా పరిభోగోవ ఆపత్తికరోతి దస్సేతి. యథా చేత్థ, ఏవం ఉపరి భాజనీయవాసిఆదీసు అత్తనో సన్తకేసుపి.

    Paṇṇasūci nāma lekhanīti vadanti. Attanā laddhānipītiādinā paṭiggahaṇe doso natthi, pariharitvā paribhogova āpattikaroti dasseti. Yathā cettha, evaṃ upari bhājanīyavāsiādīsu attano santakesupi.

    అనామాసమ్పీతి సువణ్ణాదిమయమ్పి, సబ్బం తం ఆమసిత్వా పరిభుఞ్జితుం వట్టతి.

    Anāmāsampīti suvaṇṇādimayampi, sabbaṃ taṃ āmasitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.

    ఉపక్ఖరేతి ఉపకరణే. సిఖరం నామ యేన పరిబ్భమన్తా ఛిన్దన్తి. పత్తబన్ధకో నామ పత్తస్స గణ్ఠిఆదికారకో. ‘‘పటిమానం సువణ్ణాదిపత్తకారకో’’తిపి వదన్తి.

    Upakkhareti upakaraṇe. Sikharaṃ nāma yena paribbhamantā chindanti. Pattabandhako nāma pattassa gaṇṭhiādikārako. ‘‘Paṭimānaṃ suvaṇṇādipattakārako’’tipi vadanti.

    ‘‘అడ్ఢబాహూతి కప్పరతో పట్ఠాయ యావ అంసకూట’’న్తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. ‘‘అడ్ఢబాహు నామ విదత్థిచతురఙ్గులన్తిపి వదన్తీ’’తి సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) వుత్తం. వజిరబుద్ధిటీకాయమ్పి (వజిర॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩౨౧) ‘‘అడ్ఢబాహూతి కప్పరతో పట్ఠాయ యావ అంసకూటన్తి లిఖిత’’న్తి వుత్తం. విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) పన ‘‘అడ్ఢబాహుప్పమాణా నామ అడ్ఢబాహుమత్తా, అడ్ఢబ్యామమత్తాతిపి వదన్తీ’’తి వుత్తం. యోత్తానీతి చమ్మరజ్జుకా. తత్థజాతకాతి సఙ్ఘికభూమియం జాతా.

    ‘‘Aḍḍhabāhūti kapparato paṭṭhāya yāva aṃsakūṭa’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘Aḍḍhabāhu nāma vidatthicaturaṅgulantipi vadantī’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷavagga 2.321) vuttaṃ. Vajirabuddhiṭīkāyampi (vajira. ṭī. cūḷavagga 321) ‘‘aḍḍhabāhūti kapparato paṭṭhāya yāva aṃsakūṭanti likhita’’nti vuttaṃ. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.321) pana ‘‘aḍḍhabāhuppamāṇā nāma aḍḍhabāhumattā, aḍḍhabyāmamattātipi vadantī’’ti vuttaṃ. Yottānīti cammarajjukā. Tatthajātakāti saṅghikabhūmiyaṃ jātā.

    ‘‘అట్ఠఙ్గులసూచిదణ్డమత్తోతి దీఘసో అట్ఠఙ్గులమత్తో పరిణాహతో పణ్ణసూచిదణ్డమత్తో’’తి సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰. చూళవగ్గ ౩.౩౨౧) విమతివినోదనియం పన (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) ‘‘అట్ఠఙ్గులసూచిదణ్డమత్తోతి సరదణ్డాదిసూచిఆకారతనుదణ్డకమత్తోపీ’’తి వుత్తం. అట్ఠఙ్గులప్పమాణోతి దీఘతో అట్ఠఙ్గులప్పమాణో. రిత్తపోత్థకోపీతి అలిఖితపోత్థకోపి, ఇదఞ్చ పణ్ణప్పసఙ్గేన వుత్తం.

    ‘‘Aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattoti dīghaso aṭṭhaṅgulamatto pariṇāhato paṇṇasūcidaṇḍamatto’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī.. Cūḷavagga 3.321) vimativinodaniyaṃ pana (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.321) ‘‘aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattoti saradaṇḍādisūciākāratanudaṇḍakamattopī’’ti vuttaṃ. Aṭṭhaṅgulappamāṇoti dīghato aṭṭhaṅgulappamāṇo. Rittapotthakopīti alikhitapotthakopi, idañca paṇṇappasaṅgena vuttaṃ.

    ఆసన్దికోతి చతురస్సపీఠం వుచ్చతి ‘‘ఉచ్చకమ్పి ఆసన్దిక’’న్తి (చూళవ॰ ౨౯౭) వచనతో . ఏకతోభాగేన దీఘపీఠమేవ హి అట్ఠఙ్గులపాదకం వట్టతి, చతురస్సాసన్దికో పన పమాణాతిక్కన్తోపి వట్టతీతి వేదితబ్బో. సత్తఙ్గో నామ తీసు దిసాసు అపస్సయం కత్వా కతమఞ్చో, అయమ్పి పమాణాతిక్కన్తోపి వట్టతి. భద్దపీఠన్తి వేత్తమయం పీఠం వుచ్చతి. పీఠికాతి పిలోతికబన్ధం పీఠమేవ. ఏళకపాదపీఠం నామ దారుపటికాయ ఉపరిపాదే ఠపేత్వా భోజనఫలకం వియ కతపీఠం వుచ్చతి. ఆమణ్డకవణ్టకపీఠం నామ ఆమలకాకారేన యోజితబహఉపాదపీఠం. ఇమాని తావ పాళియం ఆగతపీఠాని. దారుమయం పన సబ్బమ్పి పీఠం వట్టతి.

    Āsandikoti caturassapīṭhaṃ vuccati ‘‘uccakampi āsandika’’nti (cūḷava. 297) vacanato . Ekatobhāgena dīghapīṭhameva hi aṭṭhaṅgulapādakaṃ vaṭṭati, caturassāsandiko pana pamāṇātikkantopi vaṭṭatīti veditabbo. Sattaṅgo nāma tīsu disāsu apassayaṃ katvā katamañco, ayampi pamāṇātikkantopi vaṭṭati. Bhaddapīṭhanti vettamayaṃ pīṭhaṃ vuccati. Pīṭhikāti pilotikabandhaṃ pīṭhameva. Eḷakapādapīṭhaṃ nāma dārupaṭikāya uparipāde ṭhapetvā bhojanaphalakaṃ viya katapīṭhaṃ vuccati. Āmaṇḍakavaṇṭakapīṭhaṃ nāma āmalakākārena yojitabahaupādapīṭhaṃ. Imāni tāva pāḷiyaṃ āgatapīṭhāni. Dārumayaṃ pana sabbampi pīṭhaṃ vaṭṭati.

    ‘‘ఘట్టనఫలకం నామ యత్థ ఠపేత్వా రజితచీవరం హత్థేన ఘట్టేన్తి. ఘట్టనముగ్గరో నామ అనువాతాదిఘట్టనత్థం కతోతి వదన్తీ’’తి సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩.౩౨౧) వుత్తం. విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) ‘‘ఘట్టనఫలకం ఘట్టనముగ్గరోతి ఇదం రజితచీవరం ఏకస్మిం మట్ఠే దణ్డముగ్గరే వేఠేత్వా ఏకస్స మట్ఠఫలకస్స ఉపరి ఠపేత్వా ఉపరి అపరేన మట్ఠఫలకేన నిక్కుజ్జిత్వా ఏకో ఉపరి అక్కమిత్వా తిట్ఠతి, ద్వే జనా ఉపరిఫలకం ద్వీసు కోటీసు గహేత్వా అపరాపరం ఆకడ్ఢనవికడ్ఢనం కరోన్తి, ఏతం సన్ధాయ వుత్తం. హత్థే ఠపాపేత్వా హత్థేన పహరణం పన నిట్ఠితరజనస్స చీవరస్స అల్లకాలే కాతబ్బం, ఇదం పన ఫలకముగ్గరేహి ఘట్టనం సుక్ఖకాలే థద్ధభావవిమోచనత్థన్తి దట్ఠబ్బ’’న్తి వుత్తం. ‘‘అమ్బణన్తి ఫలకేహి పోక్ఖరణీసదిసకతపానీయభాజనం. రజనదోణీతి యత్థ పక్కరజనం ఆకిరిత్వా ఠపేన్తీ’’తి సారత్థదీపనియం. విమతివినోదనియం పన ‘‘అమ్బణన్తి ఏకదోణికనావాఫలకేహి పోక్ఖరణీసదిసం కతం. పానీయభాజనన్తిపి వదన్తి. రజనదోణీతి ఏకదారునావ కతం రజనభాజనం. ఉదకదోణీతి ఏకదారునావ కతం ఉదకభాజన’’న్తి వుత్తం.

    ‘‘Ghaṭṭanaphalakaṃ nāma yattha ṭhapetvā rajitacīvaraṃ hatthena ghaṭṭenti. Ghaṭṭanamuggaro nāma anuvātādighaṭṭanatthaṃ katoti vadantī’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.321) vuttaṃ. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.321) ‘‘ghaṭṭanaphalakaṃ ghaṭṭanamuggaroti idaṃ rajitacīvaraṃ ekasmiṃ maṭṭhe daṇḍamuggare veṭhetvā ekassa maṭṭhaphalakassa upari ṭhapetvā upari aparena maṭṭhaphalakena nikkujjitvā eko upari akkamitvā tiṭṭhati, dve janā upariphalakaṃ dvīsu koṭīsu gahetvā aparāparaṃ ākaḍḍhanavikaḍḍhanaṃ karonti, etaṃ sandhāya vuttaṃ. Hatthe ṭhapāpetvā hatthena paharaṇaṃ pana niṭṭhitarajanassa cīvarassa allakāle kātabbaṃ, idaṃ pana phalakamuggarehi ghaṭṭanaṃ sukkhakāle thaddhabhāvavimocanatthanti daṭṭhabba’’nti vuttaṃ. ‘‘Ambaṇanti phalakehi pokkharaṇīsadisakatapānīyabhājanaṃ. Rajanadoṇīti yattha pakkarajanaṃ ākiritvā ṭhapentī’’ti sāratthadīpaniyaṃ. Vimativinodaniyaṃ pana ‘‘ambaṇanti ekadoṇikanāvāphalakehi pokkharaṇīsadisaṃ kataṃ. Pānīyabhājanantipi vadanti. Rajanadoṇīti ekadārunāva kataṃ rajanabhājanaṃ. Udakadoṇīti ekadārunāva kataṃ udakabhājana’’nti vuttaṃ.

    ‘‘భూమత్థరణం కాతుం వట్టతీతి అకప్పియచమ్మం సన్ధాయ వుత్తం. పచ్చత్థరణగతికన్తి ఇమినా మఞ్చపీఠేపి అత్థరితుం వట్టతీతి దీపేతి. పావారాదిపచ్చత్థరణమ్పి గరుభణ్డన్తి ఏకే. నోతి అపరే, వీమంసిత్వా గహేతబ్బ’’న్తి సారత్థదీపనియం (సారత్థ॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩.౩౨౧) వుత్తం. వజిరబుద్ధిటీకాయం (వజిర॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౩౨౧) పన ‘‘దణ్డముగ్గరో నామ ‘యేన రజితచీవరం పోథేన్తి, తమ్పి గరుభణ్డమేవా’తి వుత్తత్తా, ‘పచ్చత్థరణగతిక’న్తి వుత్తత్తా చ అపి-సద్దేన పావారాదిపచ్చత్థరణం సబ్బం గరుభణ్డమేవాతి వదన్తి. ఏతేనేవ సుత్తేన అఞ్ఞథా అత్థం వత్వా పావారాదిపచ్చత్థరణం న గరుభణ్డం, భాజనీయమేవ, సేనాసనత్థాయ దిన్నపచ్చత్థరణమేవ గరుభణ్డన్తి వదన్తి. ఉపపరిక్ఖితబ్బ’’న్తి వుత్తం. విమతివినోదనియం (వి॰ వి॰ టీ॰ చూళవగ్గ ౨.౩౨౧) పన ‘‘భూమత్థరణం కాతుం వట్టతీతి అకప్పియచమ్మం సన్ధాయ వుత్తం. తత్థ భూమత్థరణసఙ్ఖేపేన సయితుమ్పి వట్టతియేవ. పచ్చత్థరణగతికన్తి ఇమినా మఞ్చాదీసు అత్థరితబ్బం మహాచమ్మం ఏళకచమ్మం నామాతి దస్సేతీ’’తి వుత్తం. ఛత్తముట్ఠిపణ్ణన్తి తాలపణ్ణం సన్ధాయ వుత్తం. పత్తకటాహన్తి పత్తపచనకటాహం. గణ్ఠికాతి చీవరగణ్ఠికా. విధోతి కాయబన్ధనవిధో.

    ‘‘Bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti akappiyacammaṃ sandhāya vuttaṃ. Paccattharaṇagatikanti iminā mañcapīṭhepi attharituṃ vaṭṭatīti dīpeti. Pāvārādipaccattharaṇampi garubhaṇḍanti eke. Noti apare, vīmaṃsitvā gahetabba’’nti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.321) vuttaṃ. Vajirabuddhiṭīkāyaṃ (vajira. ṭī. cūḷavagga 321) pana ‘‘daṇḍamuggaro nāma ‘yena rajitacīvaraṃ pothenti, tampi garubhaṇḍamevā’ti vuttattā, ‘paccattharaṇagatika’nti vuttattā ca api-saddena pāvārādipaccattharaṇaṃ sabbaṃ garubhaṇḍamevāti vadanti. Eteneva suttena aññathā atthaṃ vatvā pāvārādipaccattharaṇaṃ na garubhaṇḍaṃ, bhājanīyameva, senāsanatthāya dinnapaccattharaṇameva garubhaṇḍanti vadanti. Upaparikkhitabba’’nti vuttaṃ. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. cūḷavagga 2.321) pana ‘‘bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti akappiyacammaṃ sandhāya vuttaṃ. Tattha bhūmattharaṇasaṅkhepena sayitumpi vaṭṭatiyeva. Paccattharaṇagatikanti iminā mañcādīsu attharitabbaṃ mahācammaṃ eḷakacammaṃ nāmāti dassetī’’ti vuttaṃ. Chattamuṭṭhipaṇṇanti tālapaṇṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Pattakaṭāhanti pattapacanakaṭāhaṃ. Gaṇṭhikāti cīvaragaṇṭhikā. Vidhoti kāyabandhanavidho.

    ఇదాని వినయత్థమఞ్జూసాయం (కఙ్ఖా॰ అభి॰ టీ॰ దుబ్బలసిక్ఖాపదవణ్ణనా) ఆగతనయో వుచ్చతే – ఆరామో నామ పుప్ఫారామో వా ఫలారామో వా. ఆరామవత్థు నామ తేసంయేవ ఆరామానం అత్థాయ పరిచ్ఛిన్దిత్వా ఠపితోకాసో. తేసు వా ఆరామేసు వినట్ఠేసు తేసం పోరాణకభూమిభాగో. విహారో నామ యం కిఞ్చి పాసాదాదిసేనాసనం. విహారవత్థు నామ తస్స పతిట్ఠానోకాసో. మఞ్చో నామ మసారకో బున్దికాబద్ధో కుళీరపాదకో ఆహచ్చపాదకోతి ఇమేసం పుబ్బే వుత్తానం చతున్నం మఞ్చానం అఞ్ఞతరో. పీఠం నామ మసారకాదీనంయేవ చతున్నం పీఠానం అఞ్ఞతరం. భిసి నామ ఉణ్ణభిసిఆదీనం పఞ్చన్నం భిసీనం అఞ్ఞతరం. బిమ్బోహనం నామ రుక్ఖతూలలతాతూలపోటకీతూలానం అఞ్ఞతరేన పుణ్ణం. లోహకుమ్భీ నామ కాళలోహేన వా తమ్బలోహేన వా యేన కేనచి కతకుమ్భీ. లోహభాణకాదీసుపి ఏసేవ నయో. ఏత్థ పన భాణకన్తి అరఞ్జరో వుచ్చతి. వారకోతి ఘటో. కటాహం కటాహమేవ. వాసిఆదీసు వల్లిఆదీసు చ దువిఞ్ఞేయ్యం నామ నత్థి…పే॰….

    Idāni vinayatthamañjūsāyaṃ (kaṅkhā. abhi. ṭī. dubbalasikkhāpadavaṇṇanā) āgatanayo vuccate – ārāmo nāma pupphārāmo vā phalārāmo vā. Ārāmavatthu nāma tesaṃyeva ārāmānaṃ atthāya paricchinditvā ṭhapitokāso. Tesu vā ārāmesu vinaṭṭhesu tesaṃ porāṇakabhūmibhāgo. Vihāro nāma yaṃ kiñci pāsādādisenāsanaṃ. Vihāravatthu nāma tassa patiṭṭhānokāso. Mañco nāma masārako bundikābaddho kuḷīrapādako āhaccapādakoti imesaṃ pubbe vuttānaṃ catunnaṃ mañcānaṃ aññataro. Pīṭhaṃ nāma masārakādīnaṃyeva catunnaṃ pīṭhānaṃ aññataraṃ. Bhisi nāma uṇṇabhisiādīnaṃ pañcannaṃ bhisīnaṃ aññataraṃ. Bimbohanaṃ nāma rukkhatūlalatātūlapoṭakītūlānaṃ aññatarena puṇṇaṃ. Lohakumbhī nāma kāḷalohena vā tambalohena vā yena kenaci katakumbhī. Lohabhāṇakādīsupi eseva nayo. Ettha pana bhāṇakanti arañjaro vuccati. Vārakoti ghaṭo. Kaṭāhaṃ kaṭāhameva. Vāsiādīsu valliādīsu ca duviññeyyaṃ nāma natthi…pe….

    తత్థ థావరేన థావరన్తి విహారవిహారవత్థునా ఆరామఆరామవత్థుం విహారవిహారవత్థుం. ఇతరేనాతి అథావరేన, పచ్ఛిమరాసిత్తయేనాతి వుత్తం హోతి. అకప్పియేనాతి సువణ్ణమయమఞ్చాదినా చేవ అకప్పియభిసిబిమ్బోహనేహి చ. మహగ్ఘకప్పియేనాతి దన్తమయమఞ్చాదినా చేవ పావారాదినా చ. ఇతరన్తి అథావరం. కప్పియపరివత్తనేన పరివత్తేతున్తి యథా అకప్పియం న హోతి, ఏవం పరివత్తేతుం…పే॰… ఏవం తావ థావరేన థావరపరివత్తనం వేదితబ్బం. ఇతరేన ఇతరపరివత్తనే పన మఞ్చపీఠం మహన్తం వా హోతు, ఖుద్దకం వా, అన్తమసో చతురఙ్గులపాదకం గామదారకేహి పంస్వాగారకేసు కీళన్తేహి కతమ్పి సఙ్ఘస్స దిన్నకాలతో పట్ఠాయ గరుభణ్డం హోతి…పే॰… సతగ్ఘనకేన వా సహస్సగ్ఘనకేన వా మఞ్చేన అఞ్ఞం మఞ్చసతమ్పి లభతి, పరివత్తేత్వా గహేతబ్బం. న కేవలం మఞ్చేన మఞ్చోయేవ, ఆరామఆరామవత్థువిహారవిహారవత్థుపీఠభిసిబిమ్బోహనానిపి పరివత్తేతుం వట్టన్తి. ఏస నయో పీఠభిసిబిమ్బోహనేసుపి.

    Tattha thāvarena thāvaranti vihāravihāravatthunā ārāmaārāmavatthuṃ vihāravihāravatthuṃ. Itarenāti athāvarena, pacchimarāsittayenāti vuttaṃ hoti. Akappiyenāti suvaṇṇamayamañcādinā ceva akappiyabhisibimbohanehi ca. Mahagghakappiyenāti dantamayamañcādinā ceva pāvārādinā ca. Itaranti athāvaraṃ. Kappiyaparivattanena parivattetunti yathā akappiyaṃ na hoti, evaṃ parivattetuṃ…pe… evaṃ tāva thāvarena thāvaraparivattanaṃ veditabbaṃ. Itarena itaraparivattane pana mañcapīṭhaṃ mahantaṃ vā hotu, khuddakaṃ vā, antamaso caturaṅgulapādakaṃ gāmadārakehi paṃsvāgārakesu kīḷantehi katampi saṅghassa dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍaṃ hoti…pe… satagghanakena vā sahassagghanakena vā mañcena aññaṃ mañcasatampi labhati, parivattetvā gahetabbaṃ. Na kevalaṃ mañcena mañcoyeva, ārāmaārāmavatthuvihāravihāravatthupīṭhabhisibimbohanānipi parivattetuṃ vaṭṭanti. Esa nayo pīṭhabhisibimbohanesupi.

    కాళలోహతమ్బలోహకంసలోహవట్టలోహానన్తి ఏత్థ కంసలోహం వట్టలోహఞ్చ కిత్తిమలోహం. తీణి హి కిత్తిమలోహాని కంసలోహం వట్టలోహం హారకూటన్తి. తత్థ తిపుతమ్బే మిస్సేత్వా కతం కంసలోహం. సీసతమ్బే మిస్సేత్వా కతం వట్టలోహం. రసతమ్బే మిస్సేత్వా కతం హారకూటం. తేన వుత్తం ‘‘కంసలోహం వట్టలోహఞ్చ కిత్తిమలోహ’’న్తి. తతో అతిరేకన్తి తతో అతిరేకగణ్హనకో. సారకోతి మజ్ఝే మకుళం దస్సేత్వా ముఖవట్టివిత్థతం కత్వా పిట్ఠితో నామేత్వా కాతబ్బం ఏకం భాజనం. సరావన్తిపి వదన్తి. ఆది-సద్దేన కఞ్చనకాదీనం గిహిఉపకరణానం గహణం. తాని హి ఖుద్దకానిపి గరుభణ్డానేవ గిహిఉపకరణత్తా. పి-సద్దేన పగేవ మహన్తానీతి దస్సేతి, ఇమాని పన భాజనీయాని భిక్ఖుపకరణత్తాతి అధిప్పాయో. యథా చ ఏతాని, ఏవం కుణ్డికాపి భాజనీయా. వక్ఖతి హి ‘‘యథా చ మత్తికాభణ్డే, ఏవం లోహభణ్డేపి కుణ్డికా భాజనీయకోట్ఠాసమేవ భజతీ’’తి. సఙ్ఘికపరిభోగేనాతి ఆగన్తుకానం వుడ్ఢతరానం దత్వా పరిభోగేన. గిహివికటాతి గిహీహి వికతా పఞ్ఞత్తా, అత్తనో వా సన్తకకరణేన విరూపం కతా. పుగ్గలికపరిభోగేన న వట్టతీతి ఆగన్తుకానం అదత్వా అత్తనో సన్తకం వియ గహేత్వా పరిభుఞ్జితుం న వట్టతి. పిప్ఫలికోతి కత్తరి. ఆరకణ్టకం సూచివేధకం. తాళం యన్తం. కత్తరయట్ఠివేధకో కత్తరయట్ఠివలయం. యథా తథా ఘనకతం లోహన్తి లోహవట్టి లోహగుళో లోహపిణ్డి లోహచక్కలికన్తి ఏవం ఘనకతం లోహం. ఖీరపాసాణమయానీతి ముదుకఖీరవణ్ణపాసాణమయాని.

    Kāḷalohatambalohakaṃsalohavaṭṭalohānanti ettha kaṃsalohaṃ vaṭṭalohañca kittimalohaṃ. Tīṇi hi kittimalohāni kaṃsalohaṃ vaṭṭalohaṃ hārakūṭanti. Tattha tiputambe missetvā kataṃ kaṃsalohaṃ. Sīsatambe missetvā kataṃ vaṭṭalohaṃ. Rasatambe missetvā kataṃ hārakūṭaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘kaṃsalohaṃ vaṭṭalohañca kittimaloha’’nti. Tato atirekanti tato atirekagaṇhanako. Sārakoti majjhe makuḷaṃ dassetvā mukhavaṭṭivitthataṃ katvā piṭṭhito nāmetvā kātabbaṃ ekaṃ bhājanaṃ. Sarāvantipi vadanti. Ādi-saddena kañcanakādīnaṃ gihiupakaraṇānaṃ gahaṇaṃ. Tāni hi khuddakānipi garubhaṇḍāneva gihiupakaraṇattā. Pi-saddena pageva mahantānīti dasseti, imāni pana bhājanīyāni bhikkhupakaraṇattāti adhippāyo. Yathā ca etāni, evaṃ kuṇḍikāpi bhājanīyā. Vakkhati hi ‘‘yathā ca mattikābhaṇḍe, evaṃ lohabhaṇḍepi kuṇḍikā bhājanīyakoṭṭhāsameva bhajatī’’ti. Saṅghikaparibhogenāti āgantukānaṃ vuḍḍhatarānaṃ datvā paribhogena. Gihivikaṭāti gihīhi vikatā paññattā, attano vā santakakaraṇena virūpaṃ katā. Puggalikaparibhogena na vaṭṭatīti āgantukānaṃ adatvā attano santakaṃ viya gahetvā paribhuñjituṃ na vaṭṭati. Pipphalikoti kattari. Ārakaṇṭakaṃ sūcivedhakaṃ. Tāḷaṃ yantaṃ. Kattarayaṭṭhivedhako kattarayaṭṭhivalayaṃ. Yathā tathā ghanakataṃ lohanti lohavaṭṭi lohaguḷo lohapiṇḍi lohacakkalikanti evaṃ ghanakataṃ lohaṃ. Khīrapāsāṇamayānīti mudukakhīravaṇṇapāsāṇamayāni.

    గిహివికటానిపి న వట్టన్తి అనామాసత్తా. పి-సద్దేన పగేవ సఙ్ఘికపరిభోగేన వా పుగ్గలికపరిభోగేన వాతి దస్సేతి. సేనాసనపరిభోగో పన సబ్బకప్పియో, తస్మా జాతరూపాదిమయఆ సబ్బాపి సేనాసనపరిక్ఖారా ఆమాసా. తేనాహ ‘‘సేనాసనపరిభోగే పనా’’తిఆది.

    Gihivikaṭānipi na vaṭṭanti anāmāsattā. Pi-saddena pageva saṅghikaparibhogena vā puggalikaparibhogena vāti dasseti. Senāsanaparibhogo pana sabbakappiyo, tasmā jātarūpādimayaā sabbāpi senāsanaparikkhārā āmāsā. Tenāha ‘‘senāsanaparibhoge panā’’tiādi.

    సేసాతి తతో మహత్తరీ వాసి. యా పనాతి యా కుఠారీ పన. కుదాలో అన్తమసో చతురఙ్గులమత్తోపి గరుభణ్డమేవ. నిఖాదనం చతురస్సముఖం వా హోతు దోణిముఖం వా వఙ్కం వా ఉజుకం వా, అన్తమసో సమ్ముఞ్జనీదణ్డవేధనమ్పి, దణ్డబన్ధఞ్చే, గరుభణ్డమేవ. తేనాహ ‘‘కుదాలో దణ్డబన్ధనిఖాదనం వా అగరుభణ్డం నామ నత్థీ’’తి. సిపాటికా నామ ఖురకోసో, సిఖరం పన దణ్డబన్ధనిఖాదనం అనులోమేతీతి ఆహ ‘‘సిఖరమ్పి నిఖాదనేనేవ సఙ్గహిత’’న్తి. సచే పన వాసి అదణ్డకం ఫలమత్తం, భాజనీయం. ఉపక్ఖరేతి వాసిఆదిభణ్డే.

    Sesāti tato mahattarī vāsi. Yā panāti yā kuṭhārī pana. Kudālo antamaso caturaṅgulamattopi garubhaṇḍameva. Nikhādanaṃ caturassamukhaṃ vā hotu doṇimukhaṃ vā vaṅkaṃ vā ujukaṃ vā, antamaso sammuñjanīdaṇḍavedhanampi, daṇḍabandhañce, garubhaṇḍameva. Tenāha ‘‘kudālo daṇḍabandhanikhādanaṃ vā agarubhaṇḍaṃ nāma natthī’’ti. Sipāṭikā nāma khurakoso, sikharaṃ pana daṇḍabandhanikhādanaṃ anulometīti āha ‘‘sikharampi nikhādaneneva saṅgahita’’nti. Sace pana vāsi adaṇḍakaṃ phalamattaṃ, bhājanīyaṃ. Upakkhareti vāsiādibhaṇḍe.

    పత్తబన్ధకో నామ పత్తస్స గణ్ఠికాదికారకో. ‘‘పటిమానం సువణ్ణాదిపత్తకారకో’’తిపి వదన్తి. తిపుచ్ఛేదనకసత్థం సువణ్ణచ్ఛేదనకసత్థం కతపరికమ్మచమ్మచ్ఛిన్దనకఖుద్దకసత్థన్తి ఇమాని చేత్థ తీణి పిప్ఫలికం అనులోమన్తీతి ఆహ ‘‘అయం పన విసేసో’’తిఆది. ఇతరానీతి మహాకత్తరిఆదీని.

    Pattabandhako nāma pattassa gaṇṭhikādikārako. ‘‘Paṭimānaṃ suvaṇṇādipattakārako’’tipi vadanti. Tipucchedanakasatthaṃ suvaṇṇacchedanakasatthaṃ kataparikammacammacchindanakakhuddakasatthanti imāni cettha tīṇi pipphalikaṃ anulomantīti āha ‘‘ayaṃ pana viseso’’tiādi. Itarānīti mahākattariādīni.

    అడ్ఢబాహుప్పమాణాతి కప్పరతో పట్ఠాయ యావ అంసకూటప్పమాణా, విదత్థిచతురఙ్గులప్పమాణాతి వుత్తం హోతి. తత్థజాతకాతి సఙ్ఘికభూమియం జాతా, ఆరక్ఖసంవిధానేన రక్ఖితత్తా రక్ఖితా చ సా మఞ్జూసాదీసు పక్ఖిత్తం వియ యథా తం న నస్సతి, ఏవం గోపనతో గోపితా చాతి రక్ఖితగోపితా. తత్థజాతకాపి పన అరక్ఖితా గరుభణ్డమేవ న హోతి. సఙ్ఘకమ్మే చ చేతియకమ్మే చ కతేతి ఇమినా సఙ్ఘసన్తకేన చేతియసన్తకం రక్ఖితుం పరివత్తితుఞ్చ వట్టతీతి దీపేతి. సుత్తం పనాతి వట్టితఞ్చేవ అవట్టితఞ్చ సుత్తం.

    Aḍḍhabāhuppamāṇāti kapparato paṭṭhāya yāva aṃsakūṭappamāṇā, vidatthicaturaṅgulappamāṇāti vuttaṃ hoti. Tatthajātakāti saṅghikabhūmiyaṃ jātā, ārakkhasaṃvidhānena rakkhitattā rakkhitā ca sā mañjūsādīsu pakkhittaṃ viya yathā taṃ na nassati, evaṃ gopanato gopitā cāti rakkhitagopitā. Tatthajātakāpi pana arakkhitā garubhaṇḍameva na hoti. Saṅghakamme ca cetiyakamme ca kateti iminā saṅghasantakena cetiyasantakaṃ rakkhituṃ parivattituñca vaṭṭatīti dīpeti. Suttaṃ panāti vaṭṭitañceva avaṭṭitañca suttaṃ.

    అట్ఠఙ్గులసూచిదణ్డమత్తోతి అన్తమసో దీఘసో అట్ఠఙ్గులమత్తో పరిణాహతో సీహళ-పణ్ణసూచిదణ్డమత్తో. ఏత్థాతి వేళుభణ్డే. దడ్ఢం గేహం యేసం తేతి దడ్ఢగేహా. న వారేతబ్బాతి ‘‘మా గణ్హిత్వా గచ్ఛథా’’తి న నిసేధేతబ్బా. దేసన్తరగతేన సమ్పత్తవిహారే సఙ్ఘికావాసే ఠపేతబ్బా.

    Aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattoti antamaso dīghaso aṭṭhaṅgulamatto pariṇāhato sīhaḷa-paṇṇasūcidaṇḍamatto. Etthāti veḷubhaṇḍe. Daḍḍhaṃ gehaṃ yesaṃ teti daḍḍhagehā. Na vāretabbāti ‘‘mā gaṇhitvā gacchathā’’ti na nisedhetabbā. Desantaragatena sampattavihāre saṅghikāvāse ṭhapetabbā.

    అవసేసఞ్చ ఛదనతిణన్తి ముఞ్జపబ్బజేహి అవసేసం యం కిఞ్చి ఛదనతిణం. అట్ఠఙ్గులప్పమాణోపీతి విత్థారతో అట్ఠఙ్గులప్పమాణో. లిఖితపోత్థకో పన గరుభణ్డం న హోతి. కప్పియచమ్మానీతి మిగాదీనం చమ్మాని. సబ్బం చక్కయుత్తయానన్తి రథసకటాదికం సబ్బం చక్కయుత్తయానం. విసఙ్ఖతచక్కం పన యానం భాజనీయం. అనుఞ్ఞాతవాసి నామ యా సిపాటికాయ పక్ఖిపిత్వా పరిహరితుం సక్కాతి వుత్తా. ముట్ఠిపణ్ణం తాలపత్తం. తఞ్హి ముట్ఠినా గహేత్వా పరిహరన్తీతి ‘‘ముట్ఠిపణ్ణ’’న్తి వుచ్చతి. ‘‘ముట్ఠిపణ్ణన్తి ఛత్తచ్ఛదపణ్ణమేవా’’తి కేచి. అరణీసహితన్తి అరణీయుగళం, ఉత్తరారణీ అధరారణీతి అరణీద్వయన్తి అత్థో. ఫాతికమ్మం కత్వాతి అన్తమసో తంఅగ్ఘనకవాలికాయపి థావరం వడ్ఢికమ్మం కత్వా. కుణ్డికాతి అయకుణ్డికా చేవ తమ్బలోహకుణ్డికా చ. భాజనీయకోట్ఠాసమేవ భజతీతి భాజనీయపక్ఖమేవ సేవతి , న తు గరుభణ్డన్తి అత్థో. కఞ్చనకో పన గరుభణ్డమేవాతి అధిప్పాయో.

    Avasesañca chadanatiṇanti muñjapabbajehi avasesaṃ yaṃ kiñci chadanatiṇaṃ. Aṭṭhaṅgulappamāṇopīti vitthārato aṭṭhaṅgulappamāṇo. Likhitapotthako pana garubhaṇḍaṃ na hoti. Kappiyacammānīti migādīnaṃ cammāni. Sabbaṃ cakkayuttayānanti rathasakaṭādikaṃ sabbaṃ cakkayuttayānaṃ. Visaṅkhatacakkaṃ pana yānaṃ bhājanīyaṃ. Anuññātavāsi nāma yā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharituṃ sakkāti vuttā. Muṭṭhipaṇṇaṃ tālapattaṃ. Tañhi muṭṭhinā gahetvā pariharantīti ‘‘muṭṭhipaṇṇa’’nti vuccati. ‘‘Muṭṭhipaṇṇanti chattacchadapaṇṇamevā’’ti keci. Araṇīsahitanti araṇīyugaḷaṃ, uttarāraṇī adharāraṇīti araṇīdvayanti attho. Phātikammaṃ katvāti antamaso taṃagghanakavālikāyapi thāvaraṃ vaḍḍhikammaṃ katvā. Kuṇḍikāti ayakuṇḍikā ceva tambalohakuṇḍikā ca. Bhājanīyakoṭṭhāsameva bhajatīti bhājanīyapakkhameva sevati , na tu garubhaṇḍanti attho. Kañcanako pana garubhaṇḍamevāti adhippāyo.

    ఇతి వినయసఙ్గహసంవణ్ణనాభూతే వినయాలఙ్కారే

    Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre

    గరుభణ్డవినిచ్ఛయకథాలఙ్కారో నామ

    Garubhaṇḍavinicchayakathālaṅkāro nāma

    తింసతిమో పరిచ్ఛేదో.

    Tiṃsatimo paricchedo.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact