| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मज्झिमनिकाय (टीका) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
४. घोटमुखसुत्तवण्णना
4. Ghoṭamukhasuttavaṇṇanā
४१२. खेमिया नाम रञ्ञो देविया रोपितत्ता तं अम्बवनं खेमियम्बवनन्ति वुच्चतीति वदन्ति। धम्मिकोति धम्मयुत्तो सब्बसोव अधम्मं पहाय धम्मे ठितो। परिब्बजति पब्बजति एतेनाति परिब्बजो, घरावासतो निक्खमनपुब्बकं लिङ्गग्गहणवसेन सीलसमादानं। एत्थाति एतस्मिं परिब्बजे। सभावोति तं परिब्बाजनियं, तेहि तेहि परिब्बाजकेहि अनुट्ठातब्बो पटिपत्तिधम्मसङ्खातो सभावो। धम्मोव पमाणन्ति एतेन मयं अहिरिमना चित्तस्स यथाउपट्ठितं कथेम, तस्मा तं अप्पमाणं, यो पनेत्थ अवितथो धम्मो, तदेव पमाणं। अधिगतपटिपत्तिसङ्खातो सभावो अत्थि, तस्स तुम्हेहि तुम्हेहि बहुना नानासन्दस्सनादि कम्मेन इध भवितब्बं, बहुदेवेत्थ वत्तब्बन्ति अधिप्पायो।
412. Khemiyā nāma rañño deviyā ropitattā taṃ ambavanaṃ khemiyambavananti vuccatīti vadanti. Dhammikoti dhammayutto sabbasova adhammaṃ pahāya dhamme ṭhito. Paribbajati pabbajati etenāti paribbajo, gharāvāsato nikkhamanapubbakaṃ liṅgaggahaṇavasena sīlasamādānaṃ. Etthāti etasmiṃ paribbaje. Sabhāvoti taṃ paribbājaniyaṃ, tehi tehi paribbājakehi anuṭṭhātabbo paṭipattidhammasaṅkhāto sabhāvo. Dhammova pamāṇanti etena mayaṃ ahirimanā cittassa yathāupaṭṭhitaṃ kathema, tasmā taṃ appamāṇaṃ, yo panettha avitatho dhammo, tadeva pamāṇaṃ. Adhigatapaṭipattisaṅkhāto sabhāvo atthi, tassa tumhehi tumhehi bahunā nānāsandassanādi kammena idha bhavitabbaṃ, bahudevettha vattabbanti adhippāyo.
४१४. सारत्तरत्ताति सारज्जनवसेन रत्ता, बहुलरागवसेन अभिरत्ताति अत्थो। अत्तना ञापेतब्बमत्थं अनुग्गहापेति बोधेतीति अनुग्गहो, ञापितकारणं, सह अनुग्गहेनाति सानुग्गहा। तेनाह ‘‘सकारणा’’ति। किं पन तं कारणं? इमस्साधिप्पायो ‘‘नत्थि धम्मिको परिब्बजो’’ति मया वुत्तो, अद्धा पनायस्मा उदेनो याथावतो धम्मिकं परिब्बजं मे आचिक्खतीति। तेनाह ‘‘वुत्तञ्हेत’’न्तिआदि।
414.Sārattarattāti sārajjanavasena rattā, bahularāgavasena abhirattāti attho. Attanā ñāpetabbamatthaṃ anuggahāpeti bodhetīti anuggaho, ñāpitakāraṇaṃ, saha anuggahenāti sānuggahā. Tenāha ‘‘sakāraṇā’’ti. Kiṃ pana taṃ kāraṇaṃ? Imassādhippāyo ‘‘natthi dhammiko paribbajo’’ti mayā vutto, addhā panāyasmā udeno yāthāvato dhammikaṃ paribbajaṃ me ācikkhatīti. Tenāha ‘‘vuttañheta’’ntiādi.
४२१. सब्बमिदं थावरजङ्गमं पुरिसकतं, तस्मा यं किञ्चि कत्वा अत्ता पोसेतब्बो रक्खितब्बोति लोकायतनिस्सितो नीतिमग्गो घोटमुखकन्तो, तस्मा आह ‘‘एतस्स किर जाननसिप्पे’’तिआदि। सग्गे निब्बत्तो नाम नत्थि अकत्तब्बमेव करणतो। देवलोकपरियापन्नधनं मनुस्सानं उपकप्पपुञ्ञाभावतो पुब्बे अत्तना निहितधनं ‘‘असुके चा’’ति आचिक्खित्वा गतो। सेसं सुविञ्ञेय्यमेव।
421. Sabbamidaṃ thāvarajaṅgamaṃ purisakataṃ, tasmā yaṃ kiñci katvā attā posetabbo rakkhitabboti lokāyatanissito nītimaggo ghoṭamukhakanto, tasmā āha ‘‘etassa kira jānanasippe’’tiādi. Saggenibbatto nāma natthi akattabbameva karaṇato. Devalokapariyāpannadhanaṃ manussānaṃ upakappapuññābhāvato pubbe attanā nihitadhanaṃ ‘‘asuke cā’’ti ācikkhitvā gato. Sesaṃ suviññeyyameva.
घोटमुखसुत्तवण्णनाय लीनत्थप्पकासना समत्ता।
Ghoṭamukhasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / मज्झिमनिकाय • Majjhimanikāya / ४. घोटमुखसुत्तं • 4. Ghoṭamukhasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / मज्झिमनिकाय (अट्ठकथा) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ४. घोटमुखसुत्तवण्णना • 4. Ghoṭamukhasuttavaṇṇanā
