| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
೯೭. ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ‘‘ಧಾತುಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ತತಿಯಸುತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಯಾವ ಕಮ್ಮವಗ್ಗೋ, ತಾವ ನೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಸೇತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಆಸಯೋ, ಹೀನಾದಿಭಾವೇನ ಅಧೀನೋ ಆಸಯೋ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ, ತಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ, ಅಧಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಞ್ಞಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿಆದೀಸು ಹೀನಾದಿಭೇದಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಹೀನಾದಿಭೇದಾ ಸಞ್ಞಾ, ತನ್ನಿಸ್ಸಯದಿಟ್ಠಿವಿಕಪ್ಪನಾ, ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸಹಜಾತಕೋಟಿಯಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಕೋಟಿಯಾ ಚ। ಸತ್ಥಾರೇಸೂತಿ ತೇಸಂ ಸತ್ಥುಪಟಿಞ್ಞತಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಸತ್ಥುಲಕ್ಖಣಸಬ್ಭಾವತೋ। ಅಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇಸೂತಿ ಆಧಾರೇ ವಿಸಯೇ ಚ ಭುಮ್ಮಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಪಠಮಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮಯಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’’ತಿಆದಿಂ ವತ್ವಾ ಇತರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತೇಸು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಏತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತೇಸಂ ‘‘ಮಯಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’’ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನದಿಟ್ಠಿ ಇಧ ಮೂಲಭಾವೇನ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ಇತರಾ ಅನುಸಙ್ಕಿತಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿಯೇವಾತಿ ಸಾಸಙ್ಕಂ ವದತಿ।
97.Ito paṭṭhāyāti ‘‘dhātuṃ, bhikkhave’’ti imasmā tatiyasuttato paṭṭhāya. Yāva kammavaggo, tāva netvā upagantvā seti etthāti āsayo, hīnādibhāvena adhīno āsayo ajjhāsayo, taṃ ajjhāsayaṃ, adhimuttanti attho. Saññā uppajjatītiādīsu hīnādibhedaṃ ajjhāsayaṃ paṭicca hīnādibhedā saññā, tannissayadiṭṭhivikappanā, vitakko ca uppajjati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca. Satthāresūti tesaṃ satthupaṭiññatāya vuttaṃ, na satthulakkhaṇasabbhāvato. Asammāsambuddhesūti ādhāre visaye ca bhummaṃ ekato katvā vuttanti paṭhamaṃ tāva dassento ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’tiādiṃ vatvā itaraṃ dassento ‘‘tesu sammāsambuddhā ete’’tiādimāha. Tesaṃ ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’ti uppannadiṭṭhi idha mūlabhāvena pucchitā, itarā anusaṅkitāti pucchatiyevāti sāsaṅkaṃ vadati.
‘‘ಮಹತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಮಹಾಸದ್ದೋ ‘‘ಮಹಾಜನೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಬಹುಅತ್ಥವಾಚಕೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅವಿಜ್ಜಾಪಿ ಹೀನಹೀನತರಹೀನತಮಾದಿಭೇದೇನ ಬಹುಪಕಾರಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಯಾ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಯದಿದಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಧಾತೂ’’ತಿ ಅವಿಜ್ಜಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಹೀನಂ ಧಾತುಂ ಪಟಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯಧಾತು ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ? ನ ಖೋ ಪನೇತಂ ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ’’ತಿ, ಯತೋ ಅವಿಜ್ಜಾಸೀಸೇನ ಅಜ್ಝಾಸಯಧಾತು ಏವ ಗಹಿತಾ। ಅವಿಜ್ಜಾಗಹಿತೋ ಹಿ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ದಿಟ್ಠಜ್ಝಾಸಯೋ ಹೀನಾದಿಭೇದಂ ಅವಿಜ್ಜಾಧಾತುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತತೋ ಸಞ್ಞಾದಿಟ್ಠಿಆದಿಕೇ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತಿ। ಪಣಿಧಿ ಪತ್ಥನಾ, ಸಾ ಪನ ತಥಾ ತಥಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಠಪನವಸೇನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಚಿತ್ತಟ್ಠಪನ’’ನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಾ ಪನೇಸಾ’’ತಿಆದಿ। ಏತೇತಿ ಹೀನಪಚ್ಚಯಾ ಸಞ್ಞಾದಿಟ್ಠಿವಿತಕ್ಕಚೇತನಾ ಪತ್ಥನಾ ಪಣಿಧಿಸಙ್ಖಾತಾ ಹೀನಾ ಧಮ್ಮಾ। ಹೀನೋ ನಾಮ ಹೀನಧಮ್ಮಸಮಾಯೋಗತೋ। ಸಬ್ಬಪದಾನೀತಿ ‘‘ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿಆದೀನಿ ಪದಾನಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ ಹೀನಸದ್ದೇನ ಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಟ್ಠಾನನ್ತರಸ್ಸ ಅಸಮ್ಭವತೋ। ಉಪಪಜ್ಜನಂ ‘‘ಉಪಪತ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ ‘‘ದ್ವೇ ಉಪಪತ್ತಿಯೋ ಪಟಿಲಾಭೋ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಚಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಹೀನಕುಲಾದೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಹೀನರೂಪಭೋಗಪರಿಸಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ಹೀನತ್ತಿಕವಸೇನಾತಿ ಹೀನತ್ತಿಕೇ ವುತ್ತತ್ತಿಕಪದವಸೇನಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೇತಿ ಇದಂ ಹೀನತ್ತಿಕಪರಿಯಾಪನ್ನಾನಂ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾನಂ ವಸೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಲದ್ಧತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಪಞ್ಚಸು ನೀಚಕುಲೇಸೂತಿ ಚಣ್ಡಾಲವೇನನೇಸಾದರಥಕಾರಪುಕ್ಕುಸಕುಲೇಸು। ದ್ವಾದಸಅಕುಸಲಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾನಂ ಪನ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪಟಿಲಾಭೋ ಹೀನೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೇಸದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇತಿ ‘‘ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ದಿಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಗತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ। ‘‘ಧಾತುಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಗತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಯೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ನ ಪಟಿಲಾಭೋ।
‘‘Mahatī’’ti ettha mahāsaddo ‘‘mahājano’’tiādīsu viya bahuatthavācakoti daṭṭhabbo. Avijjāpi hīnahīnatarahīnatamādibhedena bahupakārā. Tassāti diṭṭhiyā. Kasmā panettha ‘‘yadidaṃ avijjā dhātū’’ti avijjaṃ uddharitvā ‘‘hīnaṃ dhātuṃ paṭiccā’’ti ajjhāsayadhātu niddiṭṭhāti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, ‘‘aññaṃ uddharitvā aññaṃ niddiṭṭhā’’ti, yato avijjāsīsena ajjhāsayadhātu eva gahitā. Avijjāgahito hi purisapuggalo diṭṭhajjhāsayo hīnādibhedaṃ avijjādhātuṃ nissāya tato saññādiṭṭhiādike saṅkappeti. Paṇidhi patthanā, sā pana tathā tathā cittassa ṭhapanavasena hotīti āha ‘‘cittaṭṭhapana’’nti. Tenāha ‘‘sā panesā’’tiādi. Eteti hīnapaccayā saññādiṭṭhivitakkacetanā patthanā paṇidhisaṅkhātā hīnā dhammā. Hīno nāma hīnadhammasamāyogato. Sabbapadānīti ‘‘paññapetī’’tiādīni padāni yojetabbāni hīnasaddena majjhimuttamaṭṭhānantarassa asambhavato. Upapajjanaṃ ‘‘upapattī’’ti āha ‘‘dve upapattiyo paṭilābho ca nibbatti cā’’ti. Tattha hīnakulādīti ādi-saddena hīnarūpabhogaparisādīnaṃ saṅgaho. Hīnattikavasenāti hīnattike vuttattikapadavasenāti adhippāyo. Cittuppādakkhaṇeti idaṃ hīnattikapariyāpannānaṃ cittuppādānaṃ vasena tattha tattha laddhattā vuttaṃ. Pañcasu nīcakulesūti caṇḍālavenanesādarathakārapukkusakulesu. Dvādasaakusalacittuppādānaṃ pana yo koci paṭilābho hīnoti yojanā. Sesadvayepi eseva nayo. Imasmiṃ ṭhāneti ‘‘yāyaṃ, bhante, diṭṭhī’’tiādinā āgate imasmiṃ ṭhāne. ‘‘Dhātuṃ, bhikkhave, paṭicca uppajjatī’’tiādinā āgatattā nibbattiyeva adhippetā, na paṭilābho.
ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತಂ • 3. Giñjakāvasathasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
