Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౭. గోదత్తసుత్తం
7. Godattasuttaṃ
౩౪౯. ఏకం సమయం ఆయస్మా గోదత్తో మచ్ఛికాసణ్డే విహరతి అమ్బాటకవనే. అథ ఖో చిత్తో గహపతి యేనాయస్మా గోదత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం గోదత్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో చిత్తం గహపతిం ఆయస్మా గోదత్తో ఏతదవోచ – ‘‘యా చాయం, గహపతి, అప్పమాణా చేతోవిముత్తి, యా చ ఆకిఞ్చఞ్ఞా చేతోవిముత్తి, యా చ సుఞ్ఞతా చేతోవిముత్తి, యా చ అనిమిత్తా చేతోవిముత్తి, ఇమే ధమ్మా నానత్థా నానాబ్యఞ్జనా ఉదాహు ఏకత్థా బ్యఞ్జనమేవ నాన’’న్తి? ‘‘అత్థి, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా నానత్థా చేవ నానాబ్యఞ్జనా చ. అత్థి పన, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా ఏకత్థా బ్యఞ్జనమేవ నాన’’న్తి.
349. Ekaṃ samayaṃ āyasmā godatto macchikāsaṇḍe viharati ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yenāyasmā godatto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ godattaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā godatto etadavoca – ‘‘yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti, yā ca ākiñcaññā cetovimutti, yā ca suññatā cetovimutti, yā ca animittā cetovimutti, ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Atthi, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Atthi pana, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti.
‘‘కతమో చ, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా నానత్థా చేవ నానాబ్యఞ్జనా చ? ఇధ, భన్తే, భిక్ఖు మేత్తాసహగతేన చేతసా ఏకం దిసం ఫరిత్వా విహరతి, తథా దుతియం, తథా తతియం, తథా చతుత్థం 1. ఇతి ఉద్ధమధో తిరియం సబ్బధి సబ్బత్తతాయ సబ్బావన్తం లోకం మేత్తాసహగతేన చేతసా విపులేన మహగ్గతేన అప్పమాణేన అవేరేన అబ్యాపజ్జేన 2 ఫరిత్వా విహరతి. కరుణాసహగతేన చేతసా…పే॰… ముదితాసహగతేన చేతసా…పే॰… ఉపేక్ఖాసహగతేన చేతసా ఏకం దిసం ఫరిత్వా విహరతి, తథా దుతియం, తథా తతియం, తథా చతుత్థం. ఇతి ఉద్ధమధో తిరియం సబ్బధి సబ్బత్తతాయ సబ్బావన్తం లోకం ఉపేక్ఖాసహగతేన చేతసా విపులేన మహగ్గతేన అప్పమాణేన అవేరేన అబ్యాపజ్జేన ఫరిత్వా విహరతి. అయం వుచ్చతి, భన్తే, అప్పమాణా చేతోవిముత్తి.
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca? Idha, bhante, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 3. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, appamāṇā cetovimutti.
‘‘కతమా చ, భన్తే, ఆకిఞ్చఞ్ఞా చేతోవిముత్తి? ఇధ, భన్తే, భిక్ఖు సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ, ‘నత్థి కిఞ్చీ’తి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయం వుచ్చతి, భన్తే, ఆకిఞ్చఞ్ఞా చేతోవిముత్తి.
‘‘Katamā ca, bhante, ākiñcaññā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, ākiñcaññā cetovimutti.
‘‘కతమా చ, భన్తే, సుఞ్ఞతా చేతోవిముత్తి? ఇధ, భన్తే, భిక్ఖు అరఞ్ఞగతో వా రుక్ఖమూలగతో వా సుఞ్ఞాగారగతో వా ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘సుఞ్ఞమిదం అత్తేన వా అత్తనియేన వా’తి. అయం వుచ్చతి, భన్తే, సుఞ్ఞతా చేతోవిముత్తి.
‘‘Katamā ca, bhante, suññatā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhante, suññatā cetovimutti.
‘‘కతమా చ, భన్తే, అనిమిత్తా చేతోవిముత్తి? ఇధ, భన్తే, భిక్ఖు సబ్బనిమిత్తానం అమనసికారా అనిమిత్తం చేతోసమాధిం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయం వుచ్చతి, భన్తే, అనిమిత్తా చేతోవిముత్తి. అయం ఖో, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా నానత్థా చేవ నానాబ్యఞ్జనా చ.
‘‘Katamā ca, bhante, animittā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, animittā cetovimutti. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
‘‘కతమో చ, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా ఏకత్థా బ్యఞ్జనమేవ నానం? రాగో, భన్తే, పమాణకరణో, దోసో పమాణకరణో, మోహో పమాణకరణో. తే ఖీణాసవస్స భిక్ఖునో పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావఙ్కతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. యావతా ఖో, భన్తే, అప్పమాణా చేతోవిముత్తియో, అకుప్పా తాసం చేతోవిముత్తి అగ్గమక్ఖాయతి. సా ఖో పన అకుప్పా చేతోవిముత్తి సుఞ్ఞా రాగేన, సుఞ్ఞా దోసేన, సుఞ్ఞా మోహేన. రాగో ఖో, భన్తే, కిఞ్చనం, దోసో కిఞ్చనం, మోహో కిఞ్చనం. తే ఖీణాసవస్స భిక్ఖునో పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావఙ్కతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. యావతా ఖో , భన్తే, ఆకిఞ్చఞ్ఞా చేతోవిముత్తియో, అకుప్పా తాసం చేతోవిముత్తి అగ్గమక్ఖాయతి. సా ఖో పన అకుప్పా చేతోవిముత్తి సుఞ్ఞా రాగేన, సుఞ్ఞా దోసేన, సుఞ్ఞా మోహేన. రాగో ఖో, భన్తే, నిమిత్తకరణో, దోసో నిమిత్తకరణో, మోహో నిమిత్తకరణో. తే ఖీణాసవస్స భిక్ఖునో పహీనా ఉచ్ఛిన్నమూలా తాలావత్థుకతా అనభావఙ్కతా ఆయతిం అనుప్పాదధమ్మా. యావతా ఖో, భన్తే, అనిమిత్తా చేతోవిముత్తియో, అకుప్పా తాసం చేతోవిముత్తి అగ్గమక్ఖాయతి. సా ఖో పన అకుప్పా చేతోవిముత్తి సుఞ్ఞా రాగేన, సుఞ్ఞా దోసేన, సుఞ్ఞా మోహేన. అయం ఖో, భన్తే, పరియాయో యం పరియాయం ఆగమ్మ ఇమే ధమ్మా ఏకత్థా బ్యఞ్జనమేవ నాన’’న్తి. ‘‘లాభా తే, గహపతి, సులద్ధం తే, గహపతి! యస్స తే గమ్భీరే బుద్ధవచనే పఞ్ఞాచక్ఖు కమతీ’’తి. సత్తమం.
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ? Rāgo, bhante, pamāṇakaraṇo, doso pamāṇakaraṇo, moho pamāṇakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, appamāṇā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho , bhante, ākiñcaññā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, nimittakaraṇo, doso nimittakaraṇo, moho nimittakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, animittā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౭. గోదత్తసుత్తవణ్ణనా • 7. Godattasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౭. గోదత్తసుత్తవణ్ణనా • 7. Godattasuttavaṇṇanā