Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၃. ဂောဓိကသုတ္တံ
3. Godhikasuttaṃ
၁၅၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ ဂောဓိကော ဣသိဂိလိပသ္သေ ဝိဟရတိ ကာဠသိလာယံ။ အထ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ အထ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော တမ္ဟာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော တမ္ဟာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ တတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ တတိယမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော တမ္ဟာ။ပေ.။ ပရိဟာယိ။ စတုတ္ထမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော။ပေ.။ ဝိမုတ္တိံ ဖုသိ ။ စတုတ္ထမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော တမ္ဟာ။ပေ.။ ပရိဟာယိ။ ပဉ္စမမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော။ပေ.။ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ပဉ္စမမ္ပိ ခော အာယသ္မာ။ပေ.။ ဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ ဆဋ္ဌမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ဆဋ္ဌမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော တမ္ဟာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ သတ္တမမ္ပိ ခော အာယသ္မာ ဂောဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။
159. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā godhiko isigilipasse viharati kāḷasilāyaṃ. Atha kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Atha kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi . Dutiyampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Dutiyampi kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi. Tatiyampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Tatiyampi kho āyasmā godhiko tamhā…pe… parihāyi. Catutthampi kho āyasmā godhiko appamatto…pe… vimuttiṃ phusi . Catutthampi kho āyasmā godhiko tamhā…pe… parihāyi. Pañcamampi kho āyasmā godhiko…pe… cetovimuttiṃ phusi. Pañcamampi kho āyasmā…pe… vimuttiyā parihāyi. Chaṭṭhampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Chaṭṭhampi kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi. Sattamampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi.
အထ ခော အာယသ္မတော ဂောဓိကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယာဝ ဆဋ္ဌံ ခ္ဝာဟံ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟီနော။ ယံနူနာဟံ သတ္ထံ အာဟရေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော မာရော ပာပိမာ အာယသ္မတော ဂောဓိကသ္သ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဂာထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
Atha kho āyasmato godhikassa etadahosi – ‘‘yāva chaṭṭhaṃ khvāhaṃ sāmayikāya cetovimuttiyā parihīno. Yaṃnūnāhaṃ satthaṃ āhareyya’’nti. Atha kho māro pāpimā āyasmato godhikassa cetasā cetoparivitakkamaññāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘မဟာဝီရ မဟာပည၊ ဣဒ္ဓိယာ ယသသာ ဇလ။
‘‘Mahāvīra mahāpañña, iddhiyā yasasā jala;
သဗ္ဗဝေရဘယာတီတ၊ ပာဒေ ဝန္ဒာမိ စက္ခုမ။
Sabbaverabhayātīta, pāde vandāmi cakkhuma.
‘‘သာဝကော တေ မဟာဝီရ၊ မရဏံ မရဏာဘိဘူ။
‘‘Sāvako te mahāvīra, maraṇaṃ maraṇābhibhū;
အာကင္ခတိ စေတယတိ၊ တံ နိသေဓ ဇုတိန္ဓရ။
Ākaṅkhati cetayati, taṃ nisedha jutindhara.
‘‘ကထဉ္ဟိ ဘဂဝာ တုယ္ဟံ၊ သာဝကော သာသနေ ရတော။
‘‘Kathañhi bhagavā tuyhaṃ, sāvako sāsane rato;
အပ္ပတ္တမာနသော သေက္ခော၊ ကာလံ ကယိရာ ဇနေသုတာ’’တိ။
Appattamānaso sekkho, kālaṃ kayirā janesutā’’ti.
တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မတော ဂောဓိကေန သတ္ထံ အာဟရိတံ ဟောတိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ‘‘မာရော အယံ ပာပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မာရံ ပာပိမန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
Tena kho pana samayena āyasmato godhikena satthaṃ āharitaṃ hoti. Atha kho bhagavā ‘‘māro ayaṃ pāpimā’’ iti viditvā māraṃ pāpimantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ဧဝဉ္ဟိ ဓီရာ ကုဗ္ဗန္တိ၊ နာဝကင္ခန္တိ ဇီဝိတံ။
‘‘Evañhi dhīrā kubbanti, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ;
သမူလံ တဏ္ဟမဗ္ဗုယ္ဟ၊ ဂောဓိကော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။
Samūlaṃ taṇhamabbuyha, godhiko parinibbuto’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဣသိဂိလိပသ္သံ ကာဠသိလာ တေနုပသင္ကမိသ္သာမ ယတ္ထ ဂောဓိကေန ကုလပုတ္တေန သတ္ထံ အာဟရိတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘āyāma, bhikkhave, yena isigilipassaṃ kāḷasilā tenupasaṅkamissāma yattha godhikena kulaputtena satthaṃ āharita’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
အထ ခော ဘဂဝာ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဣသိဂိလိပသ္သံ ကာဠသိလာ တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ ဂောဓိကံ ဒူရတောဝ မဉ္စကေ ဝိဝတ္တက္ခန္ဓံ သေမာနံ 1။ တေန ခော ပန သမယေန ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ, ဂစ္ဆတိ အဓော, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသံ။
Atha kho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ yena isigilipassaṃ kāḷasilā tenupasaṅkami. Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ godhikaṃ dūratova mañcake vivattakkhandhaṃ semānaṃ 2. Tena kho pana samayena dhūmāyitattaṃ timirāyitattaṃ gacchateva purimaṃ disaṃ, gacchati pacchimaṃ disaṃ, gacchati uttaraṃ disaṃ, gacchati dakkhiṇaṃ disaṃ, gacchati uddhaṃ, gacchati adho, gacchati anudisaṃ.
အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သထ နော တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ, ဂစ္ဆတိ အဓော, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧသော ခော, ဘိက္ခဝေ, မာရော ပာပိမာ ဂောဓိကသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ဝိညာဏံ သမန္ဝေသတိ – ‘ကတ္ထ ဂောဓိကသ္သ ကုလပုတ္တသ္သ ဝိညာဏံ ပတိဋ္ဌိတ’န္တိ? အပ္ပတိဋ္ဌိတေန စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏေန ဂောဓိကော ကုလပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။ အထ ခော မာရော ပာပိမာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ dhūmāyitattaṃ timirāyitattaṃ gacchateva purimaṃ disaṃ, gacchati pacchimaṃ disaṃ, gacchati uttaraṃ disaṃ, gacchati dakkhiṇaṃ disaṃ, gacchati uddhaṃ, gacchati adho, gacchati anudisa’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Eso kho, bhikkhave, māro pāpimā godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ samanvesati – ‘kattha godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ patiṭṭhita’nti? Appatiṭṭhitena ca, bhikkhave, viññāṇena godhiko kulaputto parinibbuto’’ti. Atha kho māro pāpimā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ဥဒ္ဓံ အဓော စ တိရိယံ၊ ဒိသာ အနုဒိသာ သ္ဝဟံ။
‘‘Uddhaṃ adho ca tiriyaṃ, disā anudisā svahaṃ;
အန္ဝေသံ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ ဂောဓိကော သော ကုဟိံ ဂတော’’တိ။
Anvesaṃ nādhigacchāmi, godhiko so kuhiṃ gato’’ti.
အဟောရတ္တံ အနုယုဉ္ဇံ၊ ဇီဝိတံ အနိကာမယံ။
Ahorattaṃ anuyuñjaṃ, jīvitaṃ anikāmayaṃ.
သမူလံ တဏ္ဟမဗ္ဗုယ္ဟ၊ ဂောဓိကော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။
Samūlaṃ taṇhamabbuyha, godhiko parinibbuto’’ti.
‘‘တသ္သ သောကပရေတသ္သ၊ ဝီဏာ ကစ္ဆာ အဘသ္သထ။
‘‘Tassa sokaparetassa, vīṇā kacchā abhassatha;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၃. ဂောဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Godhikasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃. ဂောဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Godhikasuttavaṇṇanā