Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
గోత్తేన అనుస్సావనానుజాననకథావణ్ణనా
Gottena anussāvanānujānanakathāvaṇṇanā
౧౨౨. ‘‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స ఆయస్మతో’’తి నామకిత్తనస్స అనుస్సావనాయ ఆగతత్తా ‘‘నాహం ఉస్సహామి థేరస్స నామం గహేతు’’న్తి వుత్తం, ‘‘ఆయస్మతో పిప్పలిస్స ఉపసమ్పదాపేక్ఖో’’తి ఏవం నామం గహేతుం న ఉస్సహామీతి అత్థో. ‘‘గోత్తేనపి అనుస్సావేతు’’న్తి వచనతో యేన వోహారేన వోహరతి, తేన వట్టతీతి సిద్ధం. ‘‘కోనామో తే ఉపజ్ఝాయో’’తి పుట్ఠేనపి గోత్తమేవ నామం కత్వా వత్తబ్బన్తి సిద్ధం హోతి, తస్మా చతుబ్బిధేసు నామేసు యేన కేనచి నామేన అనుస్సావనా కాతబ్బాతి వదన్తి. ఏకస్స బహూని నామాని హోన్తి, తత్థ ఏకం నామం ఞత్తియా, ఏకం అనుస్సావనాయ కాతుం న వట్టతి, అత్థతో బ్యఞ్జనతో చ అభిన్నాహి అనుస్సావనాహి భవితబ్బన్తి. కిఞ్చాపి ‘‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స ఆయస్మతో’’తి పాళియం ‘‘ఆయస్మతో’’తి పదం పచ్ఛా వుత్తం, కమ్మవాచాపాళియం పన ‘‘అయం బుద్ధరక్ఖితో ఆయస్మతో ధమ్మరక్ఖితస్సా’’తి పఠమం లిఖితన్తి తం ఉప్పటిపాటియా వుత్తన్తి న పచ్చేతబ్బం. పాళియఞ్హి ‘‘ఇత్థన్నామో ఇత్థన్నామస్స ఆయస్మతో’’తి అత్థమత్తం దస్సితం, తస్మా పాళియం అవుత్తోపి ‘‘అయం బుద్ధరక్ఖితో ఆయస్మతో ధమ్మరక్ఖితస్సా’’తి కమ్మవాచాపాళియం పయోగో దస్సితో. ‘‘న మే దిట్ఠో ఇతో పుబ్బే ఇచ్చాయస్మా సారిపుత్తో’’తి చ ‘‘ఆయస్మా సారిపుత్తో అత్థకుసలో’’తి చ పఠమం ‘‘ఆయస్మా’’తి పయోగస్స దస్సనతోతి వదన్తి. కత్థచి ‘‘ఆయస్మతో బుద్ధరక్ఖితత్థేరస్సా’’తి వత్వా కత్థచి కేవలం ‘‘బుద్ధరక్ఖితస్సా’’తి సావేతి, సావనం హాపేతీతి న వుచ్చతి నామస్స అహాపితత్తాతి ఏకే. సచే కత్థచి ‘‘ఆయస్మతో బుద్ధరక్ఖితస్సా’’తి వత్వా కత్థచి ‘‘బుద్ధరఅఖతస్సాయస్మతో’’తి సావేతి, పాఠానురూపత్తా ఖేత్తమేవ ఓతిణ్ణన్తిపి ఏకే. బ్యఞ్జనభేదప్పసఙ్గతో అనుస్సావనానం తం న వట్టతీతి వదన్తి. సచే పన సబ్బట్ఠానేపి ఏతేనేవ పకారేన వదతి, వట్టతి.
122. ‘‘Itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti nāmakittanassa anussāvanāya āgatattā ‘‘nāhaṃ ussahāmi therassa nāmaṃ gahetu’’nti vuttaṃ, ‘‘āyasmato pippalissa upasampadāpekkho’’ti evaṃ nāmaṃ gahetuṃ na ussahāmīti attho. ‘‘Gottenapi anussāvetu’’nti vacanato yena vohārena voharati, tena vaṭṭatīti siddhaṃ. ‘‘Konāmo te upajjhāyo’’ti puṭṭhenapi gottameva nāmaṃ katvā vattabbanti siddhaṃ hoti, tasmā catubbidhesu nāmesu yena kenaci nāmena anussāvanā kātabbāti vadanti. Ekassa bahūni nāmāni honti, tattha ekaṃ nāmaṃ ñattiyā, ekaṃ anussāvanāya kātuṃ na vaṭṭati, atthato byañjanato ca abhinnāhi anussāvanāhi bhavitabbanti. Kiñcāpi ‘‘itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti pāḷiyaṃ ‘‘āyasmato’’ti padaṃ pacchā vuttaṃ, kammavācāpāḷiyaṃ pana ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassā’’ti paṭhamaṃ likhitanti taṃ uppaṭipāṭiyā vuttanti na paccetabbaṃ. Pāḷiyañhi ‘‘itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti atthamattaṃ dassitaṃ, tasmā pāḷiyaṃ avuttopi ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassā’’ti kammavācāpāḷiyaṃ payogo dassito. ‘‘Na me diṭṭho ito pubbe iccāyasmā sāriputto’’ti ca ‘‘āyasmā sāriputto atthakusalo’’ti ca paṭhamaṃ ‘‘āyasmā’’ti payogassa dassanatoti vadanti. Katthaci ‘‘āyasmato buddharakkhitattherassā’’ti vatvā katthaci kevalaṃ ‘‘buddharakkhitassā’’ti sāveti, sāvanaṃ hāpetīti na vuccati nāmassa ahāpitattāti eke. Sace katthaci ‘‘āyasmato buddharakkhitassā’’ti vatvā katthaci ‘‘buddharaakhatassāyasmato’’ti sāveti, pāṭhānurūpattā khettameva otiṇṇantipi eke. Byañjanabhedappasaṅgato anussāvanānaṃ taṃ na vaṭṭatīti vadanti. Sace pana sabbaṭṭhānepi eteneva pakārena vadati, vaṭṭati.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౬౦. గోత్తేన అనుస్సావనానుజాననా • 60. Gottena anussāvanānujānanā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / గమికాదినిస్సయవత్థుకథా • Gamikādinissayavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / గమికాదినిస్సయవత్థుకథావణ్ణనా • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / గమికాదినిస్సయవత్థుకథావణ్ణనా • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౫౯. గమికాదినిస్సయవత్థుకథా • 59. Gamikādinissayavatthukathā