Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ગોત્તેન અનુસ્સાવનાનુજાનનકથાવણ્ણના
Gottena anussāvanānujānanakathāvaṇṇanā
૧૨૨. ‘‘ઇત્થન્નામો ઇત્થન્નામસ્સ આયસ્મતો’’તિ નામકિત્તનસ્સ અનુસ્સાવનાય આગતત્તા ‘‘નાહં ઉસ્સહામિ થેરસ્સ નામં ગહેતુ’’ન્તિ વુત્તં, ‘‘આયસ્મતો પિપ્પલિસ્સ ઉપસમ્પદાપેક્ખો’’તિ એવં નામં ગહેતું ન ઉસ્સહામીતિ અત્થો. ‘‘ગોત્તેનપિ અનુસ્સાવેતુ’’ન્તિ વચનતો યેન વોહારેન વોહરતિ, તેન વટ્ટતીતિ સિદ્ધં. ‘‘કોનામો તે ઉપજ્ઝાયો’’તિ પુટ્ઠેનપિ ગોત્તમેવ નામં કત્વા વત્તબ્બન્તિ સિદ્ધં હોતિ, તસ્મા ચતુબ્બિધેસુ નામેસુ યેન કેનચિ નામેન અનુસ્સાવના કાતબ્બાતિ વદન્તિ. એકસ્સ બહૂનિ નામાનિ હોન્તિ, તત્થ એકં નામં ઞત્તિયા, એકં અનુસ્સાવનાય કાતું ન વટ્ટતિ, અત્થતો બ્યઞ્જનતો ચ અભિન્નાહિ અનુસ્સાવનાહિ ભવિતબ્બન્તિ. કિઞ્ચાપિ ‘‘ઇત્થન્નામો ઇત્થન્નામસ્સ આયસ્મતો’’તિ પાળિયં ‘‘આયસ્મતો’’તિ પદં પચ્છા વુત્તં, કમ્મવાચાપાળિયં પન ‘‘અયં બુદ્ધરક્ખિતો આયસ્મતો ધમ્મરક્ખિતસ્સા’’તિ પઠમં લિખિતન્તિ તં ઉપ્પટિપાટિયા વુત્તન્તિ ન પચ્ચેતબ્બં. પાળિયઞ્હિ ‘‘ઇત્થન્નામો ઇત્થન્નામસ્સ આયસ્મતો’’તિ અત્થમત્તં દસ્સિતં, તસ્મા પાળિયં અવુત્તોપિ ‘‘અયં બુદ્ધરક્ખિતો આયસ્મતો ધમ્મરક્ખિતસ્સા’’તિ કમ્મવાચાપાળિયં પયોગો દસ્સિતો. ‘‘ન મે દિટ્ઠો ઇતો પુબ્બે ઇચ્ચાયસ્મા સારિપુત્તો’’તિ ચ ‘‘આયસ્મા સારિપુત્તો અત્થકુસલો’’તિ ચ પઠમં ‘‘આયસ્મા’’તિ પયોગસ્સ દસ્સનતોતિ વદન્તિ. કત્થચિ ‘‘આયસ્મતો બુદ્ધરક્ખિતત્થેરસ્સા’’તિ વત્વા કત્થચિ કેવલં ‘‘બુદ્ધરક્ખિતસ્સા’’તિ સાવેતિ, સાવનં હાપેતીતિ ન વુચ્ચતિ નામસ્સ અહાપિતત્તાતિ એકે. સચે કત્થચિ ‘‘આયસ્મતો બુદ્ધરક્ખિતસ્સા’’તિ વત્વા કત્થચિ ‘‘બુદ્ધરઅખતસ્સાયસ્મતો’’તિ સાવેતિ, પાઠાનુરૂપત્તા ખેત્તમેવ ઓતિણ્ણન્તિપિ એકે. બ્યઞ્જનભેદપ્પસઙ્ગતો અનુસ્સાવનાનં તં ન વટ્ટતીતિ વદન્તિ. સચે પન સબ્બટ્ઠાનેપિ એતેનેવ પકારેન વદતિ, વટ્ટતિ.
122. ‘‘Itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti nāmakittanassa anussāvanāya āgatattā ‘‘nāhaṃ ussahāmi therassa nāmaṃ gahetu’’nti vuttaṃ, ‘‘āyasmato pippalissa upasampadāpekkho’’ti evaṃ nāmaṃ gahetuṃ na ussahāmīti attho. ‘‘Gottenapi anussāvetu’’nti vacanato yena vohārena voharati, tena vaṭṭatīti siddhaṃ. ‘‘Konāmo te upajjhāyo’’ti puṭṭhenapi gottameva nāmaṃ katvā vattabbanti siddhaṃ hoti, tasmā catubbidhesu nāmesu yena kenaci nāmena anussāvanā kātabbāti vadanti. Ekassa bahūni nāmāni honti, tattha ekaṃ nāmaṃ ñattiyā, ekaṃ anussāvanāya kātuṃ na vaṭṭati, atthato byañjanato ca abhinnāhi anussāvanāhi bhavitabbanti. Kiñcāpi ‘‘itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti pāḷiyaṃ ‘‘āyasmato’’ti padaṃ pacchā vuttaṃ, kammavācāpāḷiyaṃ pana ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassā’’ti paṭhamaṃ likhitanti taṃ uppaṭipāṭiyā vuttanti na paccetabbaṃ. Pāḷiyañhi ‘‘itthannāmo itthannāmassa āyasmato’’ti atthamattaṃ dassitaṃ, tasmā pāḷiyaṃ avuttopi ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassā’’ti kammavācāpāḷiyaṃ payogo dassito. ‘‘Na me diṭṭho ito pubbe iccāyasmā sāriputto’’ti ca ‘‘āyasmā sāriputto atthakusalo’’ti ca paṭhamaṃ ‘‘āyasmā’’ti payogassa dassanatoti vadanti. Katthaci ‘‘āyasmato buddharakkhitattherassā’’ti vatvā katthaci kevalaṃ ‘‘buddharakkhitassā’’ti sāveti, sāvanaṃ hāpetīti na vuccati nāmassa ahāpitattāti eke. Sace katthaci ‘‘āyasmato buddharakkhitassā’’ti vatvā katthaci ‘‘buddharaakhatassāyasmato’’ti sāveti, pāṭhānurūpattā khettameva otiṇṇantipi eke. Byañjanabhedappasaṅgato anussāvanānaṃ taṃ na vaṭṭatīti vadanti. Sace pana sabbaṭṭhānepi eteneva pakārena vadati, vaṭṭati.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૬૦. ગોત્તેન અનુસ્સાવનાનુજાનના • 60. Gottena anussāvanānujānanā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ગમિકાદિનિસ્સયવત્થુકથા • Gamikādinissayavatthukathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ગમિકાદિનિસ્સયવત્થુકથાવણ્ણના • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ગમિકાદિનિસ્સયવત્થુકથાવણ્ણના • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૫૯. ગમિકાદિનિસ્સયવત્થુકથા • 59. Gamikādinissayavatthukathā