Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[੧੫੭] ੭. ਗੁਣਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
[157] 7. Guṇajātakavaṇṇanā
ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਣਾਮੇਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਟਕਸਹਸ੍ਸਲਾਭਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਧਮ੍ਮવਾਚਨવਤ੍ਥੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਾਸਾਰਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੧.੧.੯੨) ਆਗਤਮੇવ। ਇਤਿ ਥੇਰੇ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਧਮ੍ਮਂ વਾਚੇਨ੍ਤੇ ਰਞ੍ਞੋ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾਨਂ ਸਾਟਕਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਆਹਰਿਯਿਤ੍ਥ। ਰਾਜਾ ਤਤੋ ਪਞ੍ਚ ਸਾਟਕਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਦੇવੀਸਤਾਨਂ ਅਦਾਸਿ। ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤੇ ਸਾਟਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਤ੍વਾ ਸਯਂ ਪੁਰਾਣਸਾਟਕੇਯੇવ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਾਤਰਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ।
Yena kāmaṃ paṇāmetīti idaṃ satthā jetavane viharanto ānandattherassa sāṭakasahassalābhaṃ ārabbha kathesi. Therassa kosalarañño antepure dhammavācanavatthu heṭṭhā mahāsārajātake (jā. 1.1.92) āgatameva. Iti there rañño antepure dhammaṃ vācente rañño sahassagghanikānaṃ sāṭakānaṃ sahassaṃ āhariyittha. Rājā tato pañca sāṭakasatāni pañcannaṃ devīsatānaṃ adāsi. Tā sabbāpi te sāṭake ṭhapetvā punadivase ānandattherassa datvā sayaṃ purāṇasāṭakeyeva pārupitvā rañño pātarāsaṭṭhānaṃ agamaṃsu.
ਰਾਜਾ ‘‘ਮਯਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾ ਸਾਟਕਾ ਦਾਪਿਤਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤੇ ਅਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾવ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਦੇવ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਤੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ। ‘‘ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਤਿਚੀવਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਦੁਸ੍ਸવਣਿਜ੍ਜਂ ਮਞ੍ਞੇ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਤਿਬਹੂ ਤੇਨ ਸਾਟਕਾ ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਰਿવੇਣਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਥੇਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰੇ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ વਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਤਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿਯੇવ, ਉਦਾਹੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿવਾਸਨਂ વਾ ਪਾਰੁਪਨਂ વਾ ਦਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾ ਅਜ੍ਜ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਾਟਕਸਤਾਨਿ ਅਦਂਸੂ’’ਤਿ। ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਤਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤਿਚੀવਰਮੇવ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਚੀવਰਮੇવ ਪਰਿਭੋਗਸੀਸੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਪਨ ਅવਾਰਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਯਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਜਿਣ੍ਣਚੀવਰਿਕਾਨਂ ਦਾਤੁਂ ਤੇ ਸਾਟਕਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸਾਟਕੇ ਲਭਿਤ੍વਾ ਪੋਰਾਣਚੀવਰਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੋਰਾਣਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੋਰਾਣਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਪੋਰਾਣਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਪੋਰਾਣਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਪੋਰਾਣਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਪੋਰਾਣਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ વਿਨਿਪਾਤੇਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੋਰਾਣਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਂ વਾਸਿਯਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਮਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਮਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਯਾવ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਾਪਿ ਨਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਰਿਭੋਗਮੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
Rājā ‘‘mayā tumhākaṃ sahassagghanikā sāṭakā dāpitā, kasmā tumhe te apārupitvāva āgatā’’ti pucchi. ‘‘Deva, amhehi te ānandattherassa dinnā’’ti. ‘‘Ānandattherena sabbe gahitā’’ti? ‘‘Āma, devā’’ti. ‘‘Sammāsambuddhena ticīvaraṃ anuññātaṃ, ānandatthero dussavaṇijjaṃ maññe karissati, atibahū tena sāṭakā gahitā’’ti therassa kujjhitvā bhuttapātarāso vihāraṃ gantvā therassa pariveṇaṃ pavisitvā theraṃ vanditvā nisinno pucchi – ‘‘api, bhante, amhākaṃ ghare itthiyo tumhākaṃ santike dhammaṃ uggaṇhanti vā suṇanti vā’’ti? ‘‘Āma, mahārāja, gahetabbayuttakaṃ gaṇhanti, sotabbayuttakaṃ suṇantī’’ti. ‘‘Kiṃ tā suṇantiyeva, udāhu tumhākaṃ nivāsanaṃ vā pārupanaṃ vā dadantī’’ti? ‘‘Tā ajja, mahārāja, sahassagghanikāni pañca sāṭakasatāni adaṃsū’’ti. ‘‘Tumhehi gahitāni tāni, bhante’’ti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. ‘‘Nanu, bhante, satthārā ticīvarameva anuññāta’’nti? ‘‘Āma, mahārāja, bhagavatā ekassa bhikkhuno ticīvarameva paribhogasīsena anuññātaṃ, paṭiggahaṇaṃ pana avāritaṃ, tasmā mayāpi aññesaṃ jiṇṇacīvarikānaṃ dātuṃ te sāṭakā paṭiggahitā’’ti. ‘‘Te pana bhikkhū tumhākaṃ santikā sāṭake labhitvā porāṇacīvarāni kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Porāṇasaṅghāṭiṃ uttarāsaṅgaṃ karissantī’’ti? ‘‘Porāṇauttarāsaṅgaṃ kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Antaravāsakaṃ karissantī’’ti. ‘‘Porāṇaantaravāsakaṃ kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Paccattharaṇaṃ karissantī’’ti. ‘‘Porāṇapaccattharaṇaṃ kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Bhummattharaṇaṃ karissantī’’ti. ‘‘Porāṇabhummattharaṇaṃ kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Pādapuñchanaṃ karissantī’’ti. ‘‘Porāṇapādapuñchanaṃ kiṃ karissantī’’ti? ‘‘Mahārāja, saddhādeyyaṃ nāma vinipātetuṃ na labbhati, tasmā porāṇapādapuñchanaṃ vāsiyā koṭṭetvā mattikāya makkhetvā senāsanesu mattikālepanaṃ karissantī’’ti. ‘‘Bhante, tumhākaṃ dinnaṃ yāva pādapuñchanāpi nassituṃ na labbhatī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja, amhākaṃ dinnaṃ nassituṃ na labbhati, paribhogameva hotī’’ti.
ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਇਤਰਾਨਿਪਿ ਗੇਹੇ ਠਪਿਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਾਟਕਸਤਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੇਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਥੇਰੋ ਪਠਮਲਦ੍ਧਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਾਟਕਸਤਾਨਿ ਜਿਣ੍ਣਚੀવਰਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਦਾਸਿ। ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਸਤਾਨਿ , ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਰਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਪਰਿવੇਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਮੁਖੋਦਕਂ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕਂ ਦੇਤਿ, વਚ੍ਚਕੁਟਿਜਨ੍ਤਾਘਰਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਰਿਕਮ੍ਮਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ। ਥੇਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਾਟਕਸਤਾਨਿ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਬਹੂਪਕਾਰੋ’’ਤਿ ਯੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਅਦਾਸਿ। ਸੋਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਾਟਕੇ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਦਾਸਿ।
Rājā tuṭṭho somanassappatto hutvā itarānipi gehe ṭhapitāni pañca sāṭakasatāni āharāpetvā therassa datvā anumodanaṃ sutvā theraṃ vanditvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Thero paṭhamaladdhāni pañca sāṭakasatāni jiṇṇacīvarikānaṃ bhikkhūnaṃ adāsi. Therassa pana pañcamattāni saddhivihārikasatāni , tesu eko daharabhikkhu therassa bahūpakāro pariveṇaṃ sammajjati, pānīyaparibhojanīyaṃ upaṭṭhapeti, dantakaṭṭhaṃ mukhodakaṃ nhānodakaṃ deti, vaccakuṭijantāgharasenāsanāni paṭijaggati, hatthaparikammapādaparikammapiṭṭhiparikammādīni karoti. Thero pacchā laddhāni pañca sāṭakasatāni ‘‘ayaṃ me bahūpakāro’’ti yuttavasena sabbāni tasseva adāsi. Sopi sabbe te sāṭake bhājetvā attano samānupajjhāyānaṃ adāsi.
ਏવਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਲਦ੍ਧਸਾਟਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਟਕੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਰਜਿਤ੍વਾ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਚ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਚ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ ਮੁਖੋਲੋਕਨਦਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ। ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕਾਨਂ ਮੁਖੋਲੋਕਨਦਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ। ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾਨਂ ਸਾਟਕਾਨਂ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨਿ ਏਕਸ੍ਸੇવ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧੇ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਮੁਖੋਲੋਕਨਭਿਕ੍ਖਂ ਦੇਤਿ , ਸੋ ਪਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੂਪਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰવਸੇਨ ਗੁਣવਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤવਸੇਨ ‘ਉਪਕਾਰਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੁਪਕਾਰੋ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦਿਭਾવੇਨ ਅਦਾਸਿ। ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਾਨਞ੍ਞੇવ ਪਚ੍ਚੁਪਕਾਰਂ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।
Evaṃ sabbepi te laddhasāṭakā bhikkhū sāṭake chinditvā rajitvā kaṇikārapupphavaṇṇāni kāsāyāni nivāsetvā ca pārupitvā ca satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīditvā evamāhaṃsu – ‘‘bhante, sotāpannassa ariyasāvakassa mukholokanadānaṃ nāma atthī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, ariyasāvakānaṃ mukholokanadānaṃ nāma atthī’’ti. ‘‘Bhante, amhākaṃ upajjhāyena dhammabhaṇḍāgārikattherena sahassagghanikānaṃ sāṭakānaṃ pañca satāni ekasseva daharabhikkhuno dinnāni, so pana attanā laddhe bhājetvā amhākaṃ adāsī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, ānando mukholokanabhikkhaṃ deti , so panassa bhikkhu bahūpakāro, tasmā attano upakārassa upakāravasena guṇavasena yuttavasena ‘upakārassa nāma paccupakāro kātuṃ vaṭṭatī’ti kataññukatavedibhāvena adāsi. Porāṇakapaṇḍitāpi hi attano upakārānaññeva paccupakāraṃ kariṃsū’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸੀਹੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾਯਂ વਸਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਗੁਹਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਂ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਤਂ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮਹਾਸਰੋ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਨ੍ਨਤਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਰਿਥਦ੍ਧਕਦ੍ਦਮਪਿਟ੍ਠੇ ਮੁਦੂਨਿ ਹਰਿਤਤਿਣਾਨਿ ਜਾਯਿਂਸੁ। ਸਸਕਾ ਚੇવ ਹਰਿਣਾਦਯੋ ਚ ਸਲ੍ਲਹੁਕਮਿਗਾ ਕਦ੍ਦਮਮਤ੍ਥਕੇ વਿਚਰਨ੍ਤਾ ਤਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਏਕੋ ਮਿਗੋ ਤਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੋ વਿਚਰਤਿ। ਸੀਹੋ ‘‘ਤਂ ਮਿਗਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਸੀਹવੇਗੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ, ਮਿਗੋ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤੋ વਿਰવਨ੍ਤੋ ਪਲਾਯਿ। ਸੀਹੋ વੇਗਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਕਲਲਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਓਸੀਦਿਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਦਾ ਥਮ੍ਭਾ વਿਯ ਓਸੀਦਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sīho hutvā pabbataguhāyaṃ vasati. So ekadivasaṃ guhāya nikkhamitvā pabbatapādaṃ olokesi, taṃ pana pabbatapādaṃ parikkhipitvā mahāsaro ahosi. Tassa ekasmiṃ unnataṭṭhāne uparithaddhakaddamapiṭṭhe mudūni haritatiṇāni jāyiṃsu. Sasakā ceva hariṇādayo ca sallahukamigā kaddamamatthake vicarantā tāni khādanti. Taṃ divasampi eko migo tāni khādanto vicarati. Sīho ‘‘taṃ migaṃ gaṇhissāmī’’ti pabbatamatthakā uppatitvā sīhavegena pakkhandi, migo maraṇabhayatajjito viravanto palāyi. Sīho vegaṃ sandhāretuṃ asakkonto kalalapiṭṭhe nipatitvā osīditvā uggantuṃ asakkonto cattāro pādā thambhā viya osīditvā sattāhaṃ nirāhāro aṭṭhāsi.
ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਗੋਚਰਪ੍ਪਸੁਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਯੇਨ ਪਲਾਯਿ। ਸੀਹੋ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਭੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲ, ਮਾ ਪਲਾਯਿ, ਅਹਂ ਕਲਲੇ ਲਗ੍ਗੋ, ਜੀવਿਤਂ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯਂ, ਉਦ੍ਧਟੋ ਪਨ ਮਂ ਖਾਦੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਨ ਤੇ ਗੁਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕੇਨੁਪਾਯੇਨ ਮਂ ਉਦ੍ਧਰਾਹੀ’’ਤਿ। ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਕਲਲੇ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਾਦਾਨਂ ਚਤਸ੍ਸੋ ਮਾਤਿਕਾ ਖਣਿਤ੍વਾ ਉਦਕਾਭਿਮੁਖਂ ਅਕਾਸਿ, ਉਦਕਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਲਲਂ ਮੁਦੁਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਸੀਹਸ੍ਸ ਉਦਰਨ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘વਾਯਾਮਂ ਕਰੋਹਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੀਸੇਨ ਉਦਰਂ ਪਹਰਿ। ਸੀਹੋ વੇਗਂ ਜਨੇਤ੍વਾ ਕਲਲਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਥਲੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਸਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਕਦ੍ਦਮਂ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍વਾ ਦਰਥਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤ੍વਾ ਏਕਂ ਮਹਿਂਸਂ વਧਿਤ੍વਾ ਦਾਠਾਹਿ ਓવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਉਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਖਾਦ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਖਾਦਿਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਖਾਦਿ। ਪੁਨ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਏਕਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿ। ‘‘ਇਦਂ ਕਿਮਤ੍ਥਾਯ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਸੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਭਾਗੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੀਹੋ ‘‘ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਸੀਹਿਯਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮਂਸਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ‘‘ਏਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿ ਠਤ੍વਾ ਸਖਿਯਾ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਾਪੇਤ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਦਾਨਿ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨੇਤ੍વਾ ਗੁਹਾਯ ਦ੍વਾਰੇ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਗੁਹਾਯ વਸਾਪੇਸਿ। ਤੇ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗੋਚਰਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸੀਹਿਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਾਨਾਮਿਗੇ વਧਿਤ੍વਾ ਉਭੋਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਇਤਰਾਸਮ੍ਪਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤਿ।
Atha naṃ eko siṅgālo gocarappasuto taṃ disvā bhayena palāyi. Sīho taṃ pakkositvā ‘‘bho siṅgāla, mā palāyi, ahaṃ kalale laggo, jīvitaṃ me dehī’’ti āha. Siṅgālo tassa santikaṃ gantvā ‘‘ahaṃ taṃ uddhareyyaṃ, uddhaṭo pana maṃ khādeyyāsīti bhāyāmī’’ti āha. ‘‘Mā bhāyi, nāhaṃ taṃ khādissāmi, mahantaṃ pana te guṇaṃ karissāmi, ekenupāyena maṃ uddharāhī’’ti. Siṅgālo tassa paṭiññaṃ gahetvā catunnaṃ pādānaṃ samantā kalale apanetvā catunnampi pādānaṃ catasso mātikā khaṇitvā udakābhimukhaṃ akāsi, udakaṃ pavisitvā kalalaṃ muduṃ akāsi. Tasmiṃ khaṇe siṅgālo sīhassa udarantaraṃ attano sīsaṃ pavesetvā ‘‘vāyāmaṃ karohi, sāmī’’ti uccāsaddaṃ karonto sīsena udaraṃ pahari. Sīho vegaṃ janetvā kalalā uggantvā pakkhanditvā thale aṭṭhāsi. So muhuttaṃ vissamitvā saraṃ oruyha kaddamaṃ dhovitvā nhāyitvā darathaṃ paṭippassambhetvā ekaṃ mahiṃsaṃ vadhitvā dāṭhāhi ovijjhitvā maṃsaṃ ubbattetvā ‘‘khāda, sammā’’ti siṅgālassa purato ṭhapetvā tena khādite pacchā attanā khādi. Puna siṅgālo ekaṃ maṃsapesiṃ ḍaṃsitvā gaṇhi. ‘‘Idaṃ kimatthāya, sammā’’ti ca vutte ‘‘tumhākaṃ dāsī atthi, tassā bhāgo bhavissatī’’ti āha. Sīho ‘‘gaṇhāhī’’ti vatvā sayampi sīhiyā atthāya maṃsaṃ gaṇhitvā ‘‘ehi, samma, amhākaṃ pabbatamuddhani ṭhatvā sakhiyā vasanaṭṭhānaṃ gamissāmā’’ti vatvā tattha gantvā maṃsaṃ khādāpetvā siṅgālañca siṅgāliñca assāsetvā ‘‘ito paṭṭhāya idāni ahaṃ tumhe paṭijaggissāmī’’ti attano vasanaṭṭhānaṃ netvā guhāya dvāre aññissā guhāya vasāpesi. Te tato paṭṭhāya gocarāya gacchantā sīhiñca siṅgāliñca ṭhapetvā siṅgālena saddhiṃ gantvā nānāmige vadhitvā ubhopi tattheva maṃsaṃ khāditvā itarāsampi dvinnaṃ āharitvā denti.
ਏવਂ ਕਾਲੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸੀਹੀ ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤੇ વਿਜਾਯਿ, ਸਿਙ੍ਗਾਲੀਪਿ ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤੇ વਿਜਾਯਿ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਮਗ੍ਗવਾਸਂ વਸਿਂਸੁ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਸੀਹਿਯਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਸੀਹੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਞ੍ਚ ਸਿਙ੍ਗਾਲਪੋਤਕੇ ਚ ਅਤਿવਿਯ ਪਿਯਾਯਤਿ, ਨੂਨਮਸ੍ਸ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥવੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਸਿਨੇਹਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍વਾ ਤਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਇਤੋ ਪਲਾਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ । ਸਾ ਸੀਹਸ੍ਸ ਸਿਙ੍ਗਾਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗੋਚਰਾਯ ਗਤਕਾਲੇ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਂ ਪੀਲ਼ੇਸਿ ਤਜ੍ਜੇਸਿ ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਸਤਿ , ਨ ਪਲਾਯਸੀ’’ਤਿ? ਪੁਤ੍ਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਤਥੇવ ਤਜ੍ਜਯਿਂਸੁ। ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍વਾ ‘‘ਸੀਹਸ੍ਸ વਚਨੇਨ ਏਤਾਯ ਏવਂ ਕਤਭਾવਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਮ, ਚਿਰਂ વਸਿਮ੍ਹਾ, ਨਾਸਾਪੇਯ੍ਯਾਪਿ ਨੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਤਸ੍ਸਾ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੀਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਚਿਰਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿવੁਤ੍ਥਂ, ਅਤਿਚਿਰਂ વਸਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੋਚਰਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲੇ ਸੀਹੀ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਂ વਿਹੇਠੇਤਿ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਸ੍ਮਾ વਸਥ, ਪਲਾਯਥਾ’ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਤਿ, ਸੀਹਪੋਤਕਾਪਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲਪੋਤਕੇ ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਾਸਂ ਨ ਰੋਚੇਤਿ, ਤੇਨ ਸੋ ‘ਯਾਹੀ’ਤਿ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋવ, વਿਹੇਠਨਂ ਨਾਮ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
Evaṃ kāle gacchante sīhī dve putte vijāyi, siṅgālīpi dve putte vijāyi. Te sabbepi samaggavāsaṃ vasiṃsu. Athekadivasaṃ sīhiyā etadahosi – ‘‘ayaṃ sīho siṅgālañca siṅgāliñca siṅgālapotake ca ativiya piyāyati, nūnamassa siṅgāliyā saddhiṃ santhavo atthi, tasmā evaṃ sinehaṃ karoti, yaṃnūnāhaṃ imaṃ pīḷetvā tajjetvā ito palāpeyya’’nti . Sā sīhassa siṅgālaṃ gahetvā gocarāya gatakāle siṅgāliṃ pīḷesi tajjesi ‘‘kiṃkāraṇā imasmiṃ ṭhāne vasati , na palāyasī’’ti? Puttāpissā siṅgāliputte tatheva tajjayiṃsu. Siṅgālī tamatthaṃ siṅgālassa kathetvā ‘‘sīhassa vacanena etāya evaṃ katabhāvampi na jānāma, ciraṃ vasimhā, nāsāpeyyāpi no, amhākaṃ vasanaṭṭhānameva gacchāmā’’ti āha. Siṅgālo tassā vacanaṃ sutvā sīhaṃ upasaṅkamitvā āha – ‘‘sāmi, ciraṃ amhehi tumhākaṃ santike nivutthaṃ, aticiraṃ vasantā nāma appiyā honti, amhākaṃ gocarāya pakkantakāle sīhī siṅgāliṃ viheṭheti ‘imasmiṃ ṭhāne kasmā vasatha, palāyathā’ti tajjeti, sīhapotakāpi siṅgālapotake tajjenti. Yo nāma yassa attano santike vāsaṃ na roceti, tena so ‘yāhī’ti nīharitabbova, viheṭhanaṃ nāma kimatthiya’’nti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –
੧੩.
13.
‘‘ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਣਾਮੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਬਲવਤਂ ਮਿਗੀ।
‘‘Yena kāmaṃ paṇāmeti, dhammo balavataṃ migī;
ਉਨ੍ਨਦਨ੍ਤੀ વਿਜਾਨਾਹਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
Unnadantī vijānāhi, jātaṃ saraṇato bhaya’’nti.
ਤਤ੍ਥ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਣਾਮੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਬਲવਤਨ੍ਤਿ ਬਲવਾ ਨਾਮ ਇਸ੍ਸਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇવਕਂ ਯੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਸੋ ਪਣਾਮੇਤਿ ਨੀਹਰਤਿ। ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਬਲવਤਂ ਅਯਂ ਇਸ੍ਸਰਾਨਂ ਸਭਾવੋ ਪવੇਣਿਧਮ੍ਮੋવ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਾਸਂ ਨ ਰੋਚੇਥ, ਉਜੁਕਮੇવ ਨੋ ਨੀਹਰਥ , વਿਹੇਠਨੇਨ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ। ਮਿਗੀਤਿ ਸੀਹਂ ਆਲਪਤਿ। ਸੋ ਹਿ ਮਿਗਰਾਜਤਾਯ ਮਿਗਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਿਗੀ। ਉਨ੍ਨਦਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਤਮੇવ ਆਲਪਤਿ। ਸੋ ਹਿ ਉਨ੍ਨਤਾਨਂ ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਉਨ੍ਨਤਾ ਦਨ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਉਨ੍ਨਦਨ੍ਤੀ। ‘‘ਉਨ੍ਨਤਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋਯੇવ। વਿਜਾਨਾਹੀਤਿ ‘‘ਏਸ ਇਸ੍ਸਰਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਜਾਨਾਹਿ। ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਰਣਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇવ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।
Tattha yena kāmaṃ paṇāmeti, dhammo balavatanti balavā nāma issaro attano sevakaṃ yena disābhāgena icchati, tena disābhāgena so paṇāmeti nīharati. Esa dhammo balavataṃ ayaṃ issarānaṃ sabhāvo paveṇidhammova, tasmā sace amhākaṃ vāsaṃ na rocetha, ujukameva no nīharatha , viheṭhanena ko atthoti dīpento evamāha. Migīti sīhaṃ ālapati. So hi migarājatāya migā assa atthīti migī. Unnadantītipi tameva ālapati. So hi unnatānaṃ dantānaṃ atthitāya unnatā dantā assa atthīti unnadantī. ‘‘Unnatadantī’’tipi pāṭhoyeva. Vijānāhīti ‘‘esa issarānaṃ dhammo’’ti evaṃ jānāhi. Jātaṃ saraṇato bhayanti amhākaṃ tumhe patiṭṭhānaṭṭhena saraṇaṃ, tumhākaññeva santikā bhayaṃ jātaṃ, tasmā attano vasanaṭṭhānameva gamissāmāti dīpeti.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਤવ ਮਿਗੀ ਸੀਹੀ ਉਨ੍ਨਦਨ੍ਤੀਮਮ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਣਾਮੇਤਿ, ਯੇਨ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਪਣਾਮੇਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਿਹੇਠੇਤਿਪਿ ਪਲਾਪੇਤਿਪਿ, ਏવਂ ਤ੍વਂ વਿਜਾਨਾਹਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕਾਤੁਂ। ਧਮ੍ਮੋ ਬਲવਤਂ ਏਸ ਬਲવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਭਾવੋ, ਇਦਾਨਿ ਮਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ। ਕਸ੍ਮਾ? ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯਨ੍ਤਿ।
Aparo nayo – tava migī sīhī unnadantīmama puttadāraṃ tajjentī yena kāmaṃ paṇāmeti, yena yenākārena icchati, tena paṇāmeti pavattati, viheṭhetipi palāpetipi, evaṃ tvaṃ vijānāhi, tattha kiṃ sakkā amhehi kātuṃ. Dhammo balavataṃ esa balavantānaṃ sabhāvo, idāni mayaṃ gamissāma. Kasmā? Jātaṃ saraṇato bhayanti.
ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੀਹੋ ਸੀਹਿਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਮਮ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਇਮਿਨਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲੇਨ ਇਮਾਯ ਚ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਤਭਾવਂ ਸਰਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਆਮ, ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨਾਗਮਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਹਂ ‘ਏਕਂ ਮਿਗਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ વਿਰਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਕਲਲੇ ਲਗ੍ਗੋ, ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਸ੍વਾਹਂ ਇਮਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਿਤਂ ਲਭਿਂ, ਅਯਂ ਮੇ ਜੀવਿਤਦਾਯਕੋ ਸਹਾਯੋ। ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਠਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਹਿ ਮਿਤ੍ਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਚ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਚ ਪੁਤ੍ਤਕਾਨਞ੍ਚ ਏવਰੂਪਂ ਅવਮਾਨਂ ਮਾ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਸੀਹੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
Tassa vacanaṃ sutvā sīho sīhiṃ āha – ‘‘bhadde, asukasmiṃ nāma kāle mama gocaratthāya gantvā sattame divase iminā siṅgālena imāya ca siṅgāliyā saddhiṃ āgatabhāvaṃ sarasī’’ti. ‘‘Āma, sarāmī’’ti. ‘‘Jānāsi pana mayhaṃ sattāhaṃ anāgamanassa kāraṇa’’nti? ‘‘Na jānāmi, sāmī’’ti. ‘‘Bhadde, ahaṃ ‘ekaṃ migaṃ gaṇhissāmī’ti virajjhitvā kalale laggo, tato nikkhamituṃ asakkonto sattāhaṃ nirāhāro aṭṭhāsiṃ, svāhaṃ imaṃ siṅgālaṃ nissāya jīvitaṃ labhiṃ, ayaṃ me jīvitadāyako sahāyo. Mittadhamme ṭhātuṃ samattho hi mitto dubbalo nāma natthi, ito paṭṭhāya mayhaṃ sahāyassa ca sahāyikāya ca puttakānañca evarūpaṃ avamānaṃ mā akāsī’’ti vatvā sīho dutiyaṃ gāthamāha –
੧੪.
14.
‘‘ਅਪਿ ਚੇਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਮਿਤ੍ਤੋ, ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਤਿ।
‘‘Api cepi dubbalo mitto, mittadhammesu tiṭṭhati;
ਸੋ ਞਾਤਕੋ ਚ ਬਨ੍ਧੁ ਚ, ਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੋ ਚ ਮੇ ਸਖਾ।
So ñātako ca bandhu ca, so mitto so ca me sakhā;
ਦਾਠਿਨਿ ਮਾਤਿਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ, ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਮਮ ਪਾਣਦੋ’’ਤਿ॥
Dāṭhini mātimaññittho, siṅgālo mama pāṇado’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਅਪਿ ਚੇਪੀਤਿ ਏਕੋ ਅਪਿਸਦ੍ਦੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥੋ, ਏਕੋ ਸਮ੍ਭਾવਨਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਦੁਬ੍ਬਲੋਪਿ ਚੇ ਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਚੇ ਠਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਸੋ ਞਾਤਕੋ ਚ ਬਨ੍ਧੁ ਚ, ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਮਿਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਚ ਮੇ ਸਹਾਯਟ੍ਠੇਨ ਸਖਾ। ਦਾਠਿਨਿ ਮਾਤਿਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋਤਿ, ਭਦ੍ਦੇ, ਦਾਠਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸੀਹਿ ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਂ વਾ ਸਹਾਯਿਂ વਾ ਅਤਿਮਞ੍ਞਿ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਮਮ ਪਾਣਦੋਤਿ।
Tattha api cepīti eko apisaddo anuggahattho, eko sambhāvanattho. Tatrāyaṃ yojanā – dubbalopi ce mitto mittadhammesu api tiṭṭhati, sace ṭhātuṃ sakkoti, so ñātako ca bandhu ca, so mettacittatāya mitto, so ca me sahāyaṭṭhena sakhā. Dāṭhini mātimaññitthoti, bhadde, dāṭhāsampanne sīhi mā mayhaṃ sahāyaṃ vā sahāyiṃ vā atimaññi, ayañhi siṅgālo mama pāṇadoti.
ਸਾ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਿਂ ਖਮਾਪੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਪੁਤ੍ਤਾਯ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਗ੍ਗવਾਸਂ વਸਿ। ਸੀਹਪੋਤਕਾਪਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲਪੋਤਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੀਲ਼ਮਾਨਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਮਿਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ વਸਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਕੁਲਪਰਿવਟ੍ਟੇ ਅਭਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮੇਤ੍ਤਿ ਅਗਮਾਸਿ।
Sā tassa vacanaṃ sutvā siṅgāliṃ khamāpetvā tato paṭṭhāya saputtāya tāya saddhiṃ samaggavāsaṃ vasi. Sīhapotakāpi siṅgālapotakehi saddhiṃ kīḷamānā sammodamānā mātāpitūnaṃ atikkantakālepi mittabhāvaṃ abhinditvā sammodamānā vasiṃsu. Tesaṃ kira sattakulaparivaṭṭe abhijjamānā metti agamāsi.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ, ਕੇਚਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਕੇਚਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਕੇਚਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ। ‘‘ਤਦਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੀਹੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – saccapariyosāne keci sotāpannā, keci sakadāgāmino, keci anāgāmino, keci arahanto ahesuṃ. ‘‘Tadā siṅgālo ānando ahosi, sīho pana ahameva ahosi’’nti.
ਗੁਣਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਸਤ੍ਤਮਾ।
Guṇajātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੧੫੭. ਗੁਣਜਾਤਕਂ • 157. Guṇajātakaṃ