| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૮. ગૂથભાણીસુત્તવણ્ણના
8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
૨૮. અટ્ઠમે ગૂથભાણીતિ ગૂથસદિસવચનત્તા ગૂથભાણી. યથા હિ ગૂથં નામ મહાજનસ્સ અનિટ્ઠં હોતિ, એવમેવ ઇમસ્સ પુગ્ગલસ્સ વચનં દેવમનુસ્સાનં અનિટ્ઠં હોતિ. દુગ્ગન્ધકથન્તિ કિલેસાસુચિસંકિલિટ્ઠતાય ગૂથં વિય દુગ્ગન્ધવાયનકથં. પુપ્ફભાણીતિ સુપુપ્ફસદિસવચનત્તા પુપ્ફભાણી . યથા હિ ફુલ્લાનિ વસ્સિકાનિ વા અધિમુત્તિકાનિ વા મહાજનસ્સ ઇટ્ઠાનિ કન્તાનિ હોન્તિ, એવમેવ ઇમસ્સ પુગ્ગલસ્સ વચનં દેવમનુસ્સાનં ઇટ્ઠં હોતિ કન્તં. પુપ્ફાનિ વિયાતિ ચમ્પકસુમનાદિસુગન્ધપુપ્ફાનિ વિય. સુગન્ધકથન્તિ સુચિગન્ધવાયનકથં કિલેસદુગ્ગન્ધાભાવતો. મધુભાણીતિ એત્થ ‘‘મુદુભાણી’’તિપિ પઠન્તિ. ઉભયત્થાપિ હિ મધુરવચનોતિ અત્થો. યથા હિ ચતુમધુરં નામ મધુરં પણીતં, એવમેવ ઇમસ્સ પુગ્ગલસ્સ વચનં દેવમનુસ્સાનં મધુરં હોતિ. મધુરકથન્તિ કણ્ણસુખતાય પેમનીયતાય ચ સદ્દતો અત્થતો ચ મધુરસભાવકથં. અત્તહેતુ વાતિ અત્તનો વા હત્થપાદાદિચ્છેદનહરણહેતુ. પરહેતુ વાતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. તેનાહ ‘‘અત્તનો વા’’તિઆદિ.
28. Aṭṭhame gūthabhāṇīti gūthasadisavacanattā gūthabhāṇī. Yathā hi gūthaṃ nāma mahājanassa aniṭṭhaṃ hoti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ aniṭṭhaṃ hoti. Duggandhakathanti kilesāsucisaṃkiliṭṭhatāya gūthaṃ viya duggandhavāyanakathaṃ. Pupphabhāṇīti supupphasadisavacanattā pupphabhāṇī . Yathā hi phullāni vassikāni vā adhimuttikāni vā mahājanassa iṭṭhāni kantāni honti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ iṭṭhaṃ hoti kantaṃ. Pupphāni viyāti campakasumanādisugandhapupphāni viya. Sugandhakathanti sucigandhavāyanakathaṃ kilesaduggandhābhāvato. Madhubhāṇīti ettha ‘‘mudubhāṇī’’tipi paṭhanti. Ubhayatthāpi hi madhuravacanoti attho. Yathā hi catumadhuraṃ nāma madhuraṃ paṇītaṃ, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ madhuraṃ hoti. Madhurakathanti kaṇṇasukhatāya pemanīyatāya ca saddato atthato ca madhurasabhāvakathaṃ. Attahetu vāti attano vā hatthapādādicchedanaharaṇahetu. Parahetu vāti etthāpi eseva nayo. Tenāha ‘‘attano vā’’tiādi.
‘‘નેલઙ્ગોતિ ખો, ભન્તે, સીલાનમેતં અધિવચન’’ન્તિ સુત્તે (સં॰ નિ॰ ૪.૩૪૭) આગતત્તા વુત્તં ‘‘એત્થ વુત્તસીલં વિયા’’તિ. પૂરેતિ ગુણાનં પારિપૂરિયં. સુકુમારાતિ અફરુસતાય મુદુકા કોમલા. પુરસ્સાતિ એત્થ પુર-સદ્દો તન્નિવાસિવાચકો દટ્ઠબ્બો ‘‘ગામો આગતો’’તિઆદીસુ વિય. તેનાહ ‘‘નગરવાસીન’’ન્તિ. મનં અપ્પાયતિ વડ્ઢેતીતિ મનાપા. તેનાહ ‘‘ચિત્તવુદ્ધિકરા’’તિ.
‘‘Nelaṅgoti kho, bhante, sīlānametaṃ adhivacana’’nti sutte (saṃ. ni. 4.347) āgatattā vuttaṃ ‘‘ettha vuttasīlaṃ viyā’’ti. Pūreti guṇānaṃ pāripūriyaṃ. Sukumārāti apharusatāya mudukā komalā. Purassāti ettha pura-saddo tannivāsivācako daṭṭhabbo ‘‘gāmo āgato’’tiādīsu viya. Tenāha ‘‘nagaravāsīna’’nti. Manaṃ appāyati vaḍḍhetīti manāpā. Tenāha ‘‘cittavuddhikarā’’ti.
ગૂથભાણીસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૮. ગૂથભાણીસુત્તં • 8. Gūthabhāṇīsuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૮. ગૂથભાણીસુત્તવણ્ણના • 8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
