| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೮. ಗೂಥಭಾಣೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
೨೮. ಅಟ್ಠಮೇ ಗೂಥಭಾಣೀತಿ ಗೂಥಸದಿಸವಚನತ್ತಾ ಗೂಥಭಾಣೀ। ಯಥಾ ಹಿ ಗೂಥಂ ನಾಮ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವ ಇಮಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಚನಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ। ದುಗ್ಗನ್ಧಕಥನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಾಸುಚಿಸಂಕಿಲಿಟ್ಠತಾಯ ಗೂಥಂ ವಿಯ ದುಗ್ಗನ್ಧವಾಯನಕಥಂ। ಪುಪ್ಫಭಾಣೀತಿ ಸುಪುಪ್ಫಸದಿಸವಚನತ್ತಾ ಪುಪ್ಫಭಾಣೀ । ಯಥಾ ಹಿ ಫುಲ್ಲಾನಿ ವಸ್ಸಿಕಾನಿ ವಾ ಅಧಿಮುತ್ತಿಕಾನಿ ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಇಟ್ಠಾನಿ ಕನ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಇಮಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಚನಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ಕನ್ತಂ। ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಯಾತಿ ಚಮ್ಪಕಸುಮನಾದಿಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಯ। ಸುಗನ್ಧಕಥನ್ತಿ ಸುಚಿಗನ್ಧವಾಯನಕಥಂ ಕಿಲೇಸದುಗ್ಗನ್ಧಾಭಾವತೋ। ಮಧುಭಾಣೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮುದುಭಾಣೀ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ। ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಹಿ ಮಧುರವಚನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಚತುಮಧುರಂ ನಾಮ ಮಧುರಂ ಪಣೀತಂ, ಏವಮೇವ ಇಮಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಚನಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಧುರಂ ಹೋತಿ। ಮಧುರಕಥನ್ತಿ ಕಣ್ಣಸುಖತಾಯ ಪೇಮನೀಯತಾಯ ಚ ಸದ್ದತೋ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಮಧುರಸಭಾವಕಥಂ। ಅತ್ತಹೇತು ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಚ್ಛೇದನಹರಣಹೇತು। ಪರಹೇತು ವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ ವಾ’’ತಿಆದಿ।
28. Aṭṭhame gūthabhāṇīti gūthasadisavacanattā gūthabhāṇī. Yathā hi gūthaṃ nāma mahājanassa aniṭṭhaṃ hoti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ aniṭṭhaṃ hoti. Duggandhakathanti kilesāsucisaṃkiliṭṭhatāya gūthaṃ viya duggandhavāyanakathaṃ. Pupphabhāṇīti supupphasadisavacanattā pupphabhāṇī . Yathā hi phullāni vassikāni vā adhimuttikāni vā mahājanassa iṭṭhāni kantāni honti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ iṭṭhaṃ hoti kantaṃ. Pupphāni viyāti campakasumanādisugandhapupphāni viya. Sugandhakathanti sucigandhavāyanakathaṃ kilesaduggandhābhāvato. Madhubhāṇīti ettha ‘‘mudubhāṇī’’tipi paṭhanti. Ubhayatthāpi hi madhuravacanoti attho. Yathā hi catumadhuraṃ nāma madhuraṃ paṇītaṃ, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ madhuraṃ hoti. Madhurakathanti kaṇṇasukhatāya pemanīyatāya ca saddato atthato ca madhurasabhāvakathaṃ. Attahetu vāti attano vā hatthapādādicchedanaharaṇahetu. Parahetu vāti etthāpi eseva nayo. Tenāha ‘‘attano vā’’tiādi.
‘‘ನೇಲಙ್ಗೋತಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೀಲಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ತೇ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೩೪೭) ಆಗತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಏತ್ಥ ವುತ್ತಸೀಲಂ ವಿಯಾ’’ತಿ। ಪೂರೇತಿ ಗುಣಾನಂ ಪಾರಿಪೂರಿಯಂ। ಸುಕುಮಾರಾತಿ ಅಫರುಸತಾಯ ಮುದುಕಾ ಕೋಮಲಾ। ಪುರಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಪುರ-ಸದ್ದೋ ತನ್ನಿವಾಸಿವಾಚಕೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ ‘‘ಗಾಮೋ ಆಗತೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಗರವಾಸೀನ’’ನ್ತಿ। ಮನಂ ಅಪ್ಪಾಯತಿ ವಡ್ಢೇತೀತಿ ಮನಾಪಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚಿತ್ತವುದ್ಧಿಕರಾ’’ತಿ।
‘‘Nelaṅgoti kho, bhante, sīlānametaṃ adhivacana’’nti sutte (saṃ. ni. 4.347) āgatattā vuttaṃ ‘‘ettha vuttasīlaṃ viyā’’ti. Pūreti guṇānaṃ pāripūriyaṃ. Sukumārāti apharusatāya mudukā komalā. Purassāti ettha pura-saddo tannivāsivācako daṭṭhabbo ‘‘gāmo āgato’’tiādīsu viya. Tenāha ‘‘nagaravāsīna’’nti. Manaṃ appāyati vaḍḍhetīti manāpā. Tenāha ‘‘cittavuddhikarā’’ti.
ಗೂಥಭಾಣೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೮. ಗೂಥಭಾಣೀಸುತ್ತಂ • 8. Gūthabhāṇīsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಗೂಥಭಾಣೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
