| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੮. ਗੂਥਭਾਣੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
੨੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਗੂਥਭਾਣੀਤਿ ਗੂਥਸਦਿਸવਚਨਤ੍ਤਾ ਗੂਥਭਾਣੀ। ਯਥਾ ਹਿ ਗੂਥਂ ਨਾਮ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ વਚਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਕਥਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਾਯ ਗੂਥਂ વਿਯ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧવਾਯਨਕਥਂ। ਪੁਪ੍ਫਭਾਣੀਤਿ ਸੁਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸવਚਨਤ੍ਤਾ ਪੁਪ੍ਫਭਾਣੀ । ਯਥਾ ਹਿ ਫੁਲ੍ਲਾਨਿ વਸ੍ਸਿਕਾਨਿ વਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾਨਿ વਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠਾਨਿ ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ વਚਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ ਕਨ੍ਤਂ। ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਿਯਾਤਿ ਚਮ੍ਪਕਸੁਮਨਾਦਿਸੁਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਿਯ। ਸੁਗਨ੍ਧਕਥਨ੍ਤਿ ਸੁਚਿਗਨ੍ਧવਾਯਨਕਥਂ ਕਿਲੇਸਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਭਾવਤੋ। ਮਧੁਭਾਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮੁਦੁਭਾਣੀ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਮਧੁਰવਚਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਨਾਮ ਮਧੁਰਂ ਪਣੀਤਂ, ਏવਮੇવ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ વਚਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਮਧੁਰਂ ਹੋਤਿ। ਮਧੁਰਕਥਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਣਸੁਖਤਾਯ ਪੇਮਨੀਯਤਾਯ ਚ ਸਦ੍ਦਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਮਧੁਰਸਭਾવਕਥਂ। ਅਤ੍ਤਹੇਤੁ વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦਿਚ੍ਛੇਦਨਹਰਣਹੇਤੁ। ਪਰਹੇਤੁ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ’’ਤਿਆਦਿ।
28. Aṭṭhame gūthabhāṇīti gūthasadisavacanattā gūthabhāṇī. Yathā hi gūthaṃ nāma mahājanassa aniṭṭhaṃ hoti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ aniṭṭhaṃ hoti. Duggandhakathanti kilesāsucisaṃkiliṭṭhatāya gūthaṃ viya duggandhavāyanakathaṃ. Pupphabhāṇīti supupphasadisavacanattā pupphabhāṇī . Yathā hi phullāni vassikāni vā adhimuttikāni vā mahājanassa iṭṭhāni kantāni honti, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ iṭṭhaṃ hoti kantaṃ. Pupphāni viyāti campakasumanādisugandhapupphāni viya. Sugandhakathanti sucigandhavāyanakathaṃ kilesaduggandhābhāvato. Madhubhāṇīti ettha ‘‘mudubhāṇī’’tipi paṭhanti. Ubhayatthāpi hi madhuravacanoti attho. Yathā hi catumadhuraṃ nāma madhuraṃ paṇītaṃ, evameva imassa puggalassa vacanaṃ devamanussānaṃ madhuraṃ hoti. Madhurakathanti kaṇṇasukhatāya pemanīyatāya ca saddato atthato ca madhurasabhāvakathaṃ. Attahetu vāti attano vā hatthapādādicchedanaharaṇahetu. Parahetu vāti etthāpi eseva nayo. Tenāha ‘‘attano vā’’tiādi.
‘‘ਨੇਲਙ੍ਗੋਤਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਲਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੩੪੭) ਆਗਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਸੀਲਂ વਿਯਾ’’ਤਿ। ਪੂਰੇਤਿ ਗੁਣਾਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਂ। ਸੁਕੁਮਾਰਾਤਿ ਅਫਰੁਸਤਾਯ ਮੁਦੁਕਾ ਕੋਮਲਾ। ਪੁਰਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਨ੍ਨਿવਾਸਿવਾਚਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਗਾਮੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਗਰવਾਸੀਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਂ ਅਪ੍ਪਾਯਤਿ વਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਮਨਾਪਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤવੁਦ੍ਧਿਕਰਾ’’ਤਿ।
‘‘Nelaṅgoti kho, bhante, sīlānametaṃ adhivacana’’nti sutte (saṃ. ni. 4.347) āgatattā vuttaṃ ‘‘ettha vuttasīlaṃ viyā’’ti. Pūreti guṇānaṃ pāripūriyaṃ. Sukumārāti apharusatāya mudukā komalā. Purassāti ettha pura-saddo tannivāsivācako daṭṭhabbo ‘‘gāmo āgato’’tiādīsu viya. Tenāha ‘‘nagaravāsīna’’nti. Manaṃ appāyati vaḍḍhetīti manāpā. Tenāha ‘‘cittavuddhikarā’’ti.
ਗੂਥਭਾਣੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੮. ਗੂਥਭਾਣੀਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Gūthabhāṇīsuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਗੂਥਭਾਣੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
