| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
५. गुत्तिलविमानवण्णना
5. Guttilavimānavaṇṇanā
सत्ततन्तिं सुमधुरन्ति गुत्तिलविमानं। तस्स का उप्पत्ति? भगवति राजगहे विहरन्ते आयस्मा महामोग्गल्लानो हेट्ठा वुत्तनयेनेव देवचारिकं चरन्तो तावतिंसभवनं गन्त्वा तत्थ पटिपाटिया ठितेसु छत्तिंसाय विमानेसु छत्तिंस देवधीतरो पच्चेकं अच्छरासहस्सपरिवारा महतिं दिब्बसम्पत्तिं अनुभवन्तियो दिस्वा ताहि पुब्बे कतकम्मं ‘‘अभिक्कन्तेन वण्णेना’’तिआदीहि तीहि गाथाहि पटिपाटिया पुच्छि। तापि तस्स पुच्छानन्तरं ‘‘वत्थुत्तमदायिका नारी’’तिआदिना ब्याकरिंसु। अथ थेरो ततो मनुस्सलोकं आगन्त्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। तं सुत्वा भगवा ‘‘मोग्गल्लान, ता देवता न केवलं तया एव पुच्छिता एवं ब्याकरिंसु, अथ खो पुब्बे मयापि पुच्छिता एवमेव ब्याकरिंसू’’ति वत्वा थेरेन याचितो अतीतं अत्तनो गुत्तिलाचरियं कथेसि।
Sattatantiṃ sumadhuranti guttilavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati rājagahe viharante āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayeneva devacārikaṃ caranto tāvatiṃsabhavanaṃ gantvā tattha paṭipāṭiyā ṭhitesu chattiṃsāya vimānesu chattiṃsa devadhītaro paccekaṃ accharāsahassaparivārā mahatiṃ dibbasampattiṃ anubhavantiyo disvā tāhi pubbe katakammaṃ ‘‘abhikkantena vaṇṇenā’’tiādīhi tīhi gāthāhi paṭipāṭiyā pucchi. Tāpi tassa pucchānantaraṃ ‘‘vatthuttamadāyikā nārī’’tiādinā byākariṃsu. Atha thero tato manussalokaṃ āgantvā bhagavato etamatthaṃ ārocesi. Taṃ sutvā bhagavā ‘‘moggallāna, tā devatā na kevalaṃ tayā eva pucchitā evaṃ byākariṃsu, atha kho pubbe mayāpi pucchitā evameva byākariṃsū’’ti vatvā therena yācito atītaṃ attano guttilācariyaṃ kathesi.
अतीते बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो गन्धब्बकुले निब्बत्तित्वा गन्धब्बसिप्पे परियोदातसिप्पताय तिम्बरुनारदसदिसो सब्बदिसासु पाकटो पञ्ञाता आचरियो अहोसि नामेन गुत्तिलो नाम। सो अन्धे जिण्णे मातापितरो पोसेसि। तस्स सिप्पनिप्फत्तिं सुत्वा उज्जेनिवासी मुसिलो नाम गन्धब्बो उपगन्त्वा तं वन्दित्वा एकमन्तं ठितो ‘‘कस्मा आगतोसी’’ति च वुत्ते ‘‘तुम्हाकं सन्तिके सिप्पं उग्गण्हितु’’न्ति आह। गुत्तिलाचरियो तं ओलोकेत्वा लक्खणकुसलताय ‘‘अयं पुरिसो विसमज्झासयो कक्खळो फरुसो अकतञ्ञू भविस्सति, न सङ्गहेतब्बो’’ति सिप्पुग्गहणत्थं ओकासं नाकासि। सो तस्स मातापितरो पयिरुपासित्वा तेहि याचापेसि। गुत्तिलाचरियो मातापितूहि निप्पीळियमानो ‘‘गरुवचनं अलङ्घनीय’’न्ति तस्स सिप्पं पट्ठपेत्वा विगतमच्छरियताय कारुणिकताय च आचरियमुट्ठिं अकत्वा अनवसेसतो सिप्पं सिक्खापेसि।
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gandhabbakule nibbattitvā gandhabbasippe pariyodātasippatāya timbarunāradasadiso sabbadisāsu pākaṭo paññātā ācariyo ahosi nāmena guttilo nāma. So andhe jiṇṇe mātāpitaro posesi. Tassa sippanipphattiṃ sutvā ujjenivāsī musilo nāma gandhabbo upagantvā taṃ vanditvā ekamantaṃ ṭhito ‘‘kasmā āgatosī’’ti ca vutte ‘‘tumhākaṃ santike sippaṃ uggaṇhitu’’nti āha. Guttilācariyo taṃ oloketvā lakkhaṇakusalatāya ‘‘ayaṃ puriso visamajjhāsayo kakkhaḷo pharuso akataññū bhavissati, na saṅgahetabbo’’ti sippuggahaṇatthaṃ okāsaṃ nākāsi. So tassa mātāpitaro payirupāsitvā tehi yācāpesi. Guttilācariyo mātāpitūhi nippīḷiyamāno ‘‘garuvacanaṃ alaṅghanīya’’nti tassa sippaṃ paṭṭhapetvā vigatamacchariyatāya kāruṇikatāya ca ācariyamuṭṭhiṃ akatvā anavasesato sippaṃ sikkhāpesi.
सोपि मेधाविताय पुब्बेकतपरिचयताय अकुसीतताय च न चिरस्सेव परियोदातसिप्पो हुत्वा चिन्तेसि ‘‘अयं बाराणसी जम्बुदीपे अग्गनगरं, यंनूनाहं इध सराजिकाय परिसाय सिप्पं दस्सेय्यं, एवाहं आचरियतोपि जम्बुदीपे पाकटो पञ्ञातो भविस्सामी’’ति। सो आचरियस्स आरोचेसि ‘‘अहं रञ्ञो पुरतो सिप्पं दस्सेतुकामो, राजानं मं दस्सेथा’’ति। महासत्तो ‘‘अयं मम सन्तिके उग्गहितसिप्पो पतिट्ठं लभतू’’ति करुणायमानो तं रञ्ञो सन्तिकं नेत्वा ‘‘महाराज इमस्स मे अन्तेवासिकस्स वीणाय पगुणतं पस्सथा’’ति आह। राजा ‘‘साधू’’ति पटिस्सुणित्वा तस्स वीणावादनं सुत्वा परितुट्ठो तं गन्तुकामं निवारेत्वा ‘‘ममेव सन्तिके वस, आचरियस्स दिन्नकोट्ठासतो उपड्ढं दस्सामी’’ति आह। मुसिलो ‘‘नाहं आचरियतो हायामि, सममेव देथा’’ति वत्वा रञ्ञा ‘‘मा एवं भणि, आचरियो नाम महन्तो, उपड्ढमेव तुय्हं दस्सामी’’ति वुत्ते ‘‘मम च आचरियस्स च सिप्पं पस्सथा’’ति वत्वा राजगेहतो निक्खमित्वा ‘‘इतो सत्तमे दिवसे मम च गुत्तिलाचरियस्स च राजङ्गणे सिप्पदस्सनं भविस्सति, तं पस्सितुकामा पस्सन्तू’’ति तत्थ तत्थ आहिण्डन्तो उग्घोसेसि।
Sopi medhāvitāya pubbekataparicayatāya akusītatāya ca na cirasseva pariyodātasippo hutvā cintesi ‘‘ayaṃ bārāṇasī jambudīpe agganagaraṃ, yaṃnūnāhaṃ idha sarājikāya parisāya sippaṃ dasseyyaṃ, evāhaṃ ācariyatopi jambudīpe pākaṭo paññāto bhavissāmī’’ti. So ācariyassa ārocesi ‘‘ahaṃ rañño purato sippaṃ dassetukāmo, rājānaṃ maṃ dassethā’’ti. Mahāsatto ‘‘ayaṃ mama santike uggahitasippo patiṭṭhaṃ labhatū’’ti karuṇāyamāno taṃ rañño santikaṃ netvā ‘‘mahārāja imassa me antevāsikassa vīṇāya paguṇataṃ passathā’’ti āha. Rājā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā tassa vīṇāvādanaṃ sutvā parituṭṭho taṃ gantukāmaṃ nivāretvā ‘‘mameva santike vasa, ācariyassa dinnakoṭṭhāsato upaḍḍhaṃ dassāmī’’ti āha. Musilo ‘‘nāhaṃ ācariyato hāyāmi, samameva dethā’’ti vatvā raññā ‘‘mā evaṃ bhaṇi, ācariyo nāma mahanto, upaḍḍhameva tuyhaṃ dassāmī’’ti vutte ‘‘mama ca ācariyassa ca sippaṃ passathā’’ti vatvā rājagehato nikkhamitvā ‘‘ito sattame divase mama ca guttilācariyassa ca rājaṅgaṇe sippadassanaṃ bhavissati, taṃ passitukāmā passantū’’ti tattha tattha āhiṇḍanto ugghosesi.
महासत्तो तं सुत्वा ‘‘अयं तरुणो थामवा, अहं पन जिण्णो दुब्बलो, यदि पन मे पराजयो भवेय्य, मतं मे जीविता सेय्यं, तस्मा अरञ्ञं पविसित्वा उब्बन्धित्वा मरिस्सामी’’ति अरञ्ञं गतो मरणभयतज्जितो पटिनिवत्ति। पुन मरितुकामो हुत्वा गन्त्वा पुनपि मरणभयेन पटिनिवत्ति। एवं गमनागमनं करोन्तस्स तं ठानं विगततिणं अहोसि। अथ देवराजा महासत्तं उपसङ्कमित्वा दिस्समानरूपो आकासे ठत्वा एवमाह ‘‘आचरिय, किं करोसी’’ति। महासत्तो –
Mahāsatto taṃ sutvā ‘‘ayaṃ taruṇo thāmavā, ahaṃ pana jiṇṇo dubbalo, yadi pana me parājayo bhaveyya, mataṃ me jīvitā seyyaṃ, tasmā araññaṃ pavisitvā ubbandhitvā marissāmī’’ti araññaṃ gato maraṇabhayatajjito paṭinivatti. Puna maritukāmo hutvā gantvā punapi maraṇabhayena paṭinivatti. Evaṃ gamanāgamanaṃ karontassa taṃ ṭhānaṃ vigatatiṇaṃ ahosi. Atha devarājā mahāsattaṃ upasaṅkamitvā dissamānarūpo ākāse ṭhatvā evamāha ‘‘ācariya, kiṃ karosī’’ti. Mahāsatto –
३२७.
327.
‘‘सत्ततन्तिं सुमधुरं, रामणेय्यं अवाचयिं।
‘‘Sattatantiṃ sumadhuraṃ, rāmaṇeyyaṃ avācayiṃ;
सो मं रङ्गम्हि अव्हेति, सरणं मे होहि कोसिया’’ति॥ –
So maṃ raṅgamhi avheti, saraṇaṃ me hohi kosiyā’’ti. –
अत्तनो चित्तदुक्खं पवेदेसि।
Attano cittadukkhaṃ pavedesi.
तस्सत्थो – अहं देवराज मुसिलं नाम अन्तेवासिकं सत्तन्नं तन्तीनं अत्थिताय छज्जादिसत्तविधसरदीपनतो च सत्ततन्तिं, तं विसयं कत्वा यथारहं द्वावीसतिया सुतिभेदानं अहापनतो सुट्ठु मधुरन्ति सुमधुरं, यथाधिगतानं समपञ्ञासाय मुच्छनानं परिब्यत्तताय सरस्स च वीणाय च अञ्ञमञ्ञसंसन्दनेन सुणन्तानं अतिविय मनोरमभावतो रामणेय्यं, सरगतादिविभागतो छज्जादिचतुब्बिधं गन्धब्बं अहापेत्वा गन्धब्बसिप्पं अवाचयिन्ति वाचेसिं उग्गण्हापेसिं सिक्खापेसिं। सो मुसिलो अन्तेवासी समानो मं अत्तनो आचरियं रङ्गम्हि रङ्गमण्डले अव्हेति सारम्भवसेन अत्तनो विसेसं दस्सेतुं सङ्घट्टियति, ‘‘एहि सिप्पं दस्सेही’’ति मं आचिक्खि, तस्स मे त्वं कोसिय देवराज सरणं अवस्सयो होहीति।
Tassattho – ahaṃ devarāja musilaṃ nāma antevāsikaṃ sattannaṃ tantīnaṃ atthitāya chajjādisattavidhasaradīpanato ca sattatantiṃ, taṃ visayaṃ katvā yathārahaṃ dvāvīsatiyā sutibhedānaṃ ahāpanato suṭṭhu madhuranti sumadhuraṃ, yathādhigatānaṃ samapaññāsāya mucchanānaṃ paribyattatāya sarassa ca vīṇāya ca aññamaññasaṃsandanena suṇantānaṃ ativiya manoramabhāvato rāmaṇeyyaṃ, saragatādivibhāgato chajjādicatubbidhaṃ gandhabbaṃ ahāpetvā gandhabbasippaṃ avācayinti vācesiṃ uggaṇhāpesiṃ sikkhāpesiṃ. So musilo antevāsī samāno maṃ attano ācariyaṃ raṅgamhi raṅgamaṇḍale avheti sārambhavasena attano visesaṃ dassetuṃ saṅghaṭṭiyati, ‘‘ehi sippaṃ dassehī’’ti maṃ ācikkhi, tassa me tvaṃ kosiya devarāja saraṇaṃ avassayo hohīti.
तं सुत्वा सक्को देवराजा ‘‘मा भायि आचरिय, अहं ते सरणं परायण’’न्ति दस्सेन्तो –
Taṃ sutvā sakko devarājā ‘‘mā bhāyi ācariya, ahaṃ te saraṇaṃ parāyaṇa’’nti dassento –
३२८.
328.
‘‘अहं ते सरणं होमि, अहमाचरियपूजको।
‘‘Ahaṃ te saraṇaṃ homi, ahamācariyapūjako;
न तं जयिस्सति सिस्सो, सिस्समाचरिय जेस्ससी’’ति॥ –
Na taṃ jayissati sisso, sissamācariya jessasī’’ti. –
आह । सक्कस्स किर देवरञ्ञो पुरिमत्तभावे महासत्तो आचरियो अहोसि। तेनाह ‘‘अहमाचरियपूजको’’ति। अहं आचरियानं पूजको, न मुसिलो विय युगग्गाही, मादिसेसु अन्तेवासिकेसु ठितेसु तादिसस्स आचरियस्स कथं पराजयो, तस्मा न तं जयिस्सति सिस्सो, अञ्ञदत्थु सिस्सं मुसिलं आचरिय त्वमेव जयिस्ससि, सो पन पराजितो विनासं पापुणिस्सतीति अधिप्पायो। एवञ्च पन वत्वा ‘‘अहं सत्तमे दिवसे साकच्छामण्डलं आगमिस्सामि, तुम्हे विस्सत्था वादेथा’’ति समस्सासेत्वा गतो।
Āha . Sakkassa kira devarañño purimattabhāve mahāsatto ācariyo ahosi. Tenāha ‘‘ahamācariyapūjako’’ti. Ahaṃ ācariyānaṃ pūjako, na musilo viya yugaggāhī, mādisesu antevāsikesu ṭhitesu tādisassa ācariyassa kathaṃ parājayo, tasmā na taṃ jayissati sisso, aññadatthu sissaṃ musilaṃ ācariya tvameva jayissasi, so pana parājito vināsaṃ pāpuṇissatīti adhippāyo. Evañca pana vatvā ‘‘ahaṃ sattame divase sākacchāmaṇḍalaṃ āgamissāmi, tumhe vissatthā vādethā’’ti samassāsetvā gato.
सत्तमे पन दिवसे राजा सपरिवारो राजसभायं निसीदि। गुत्तिलाचरियो च मुसिलो च सिप्पदस्सनत्थं सज्जा हुत्वा उपसङ्कमित्वा राजानं वन्दित्वा अत्तनो अत्तनो लद्धासने निसीदित्वा वीणा वादयिंसु। सक्को आगन्त्वा अन्तलिक्खे अट्ठासि। तं महासत्तोव पस्सति, इतरे पन न पस्सन्ति। परिसा द्विन्नम्पि वादने समचित्ता अहोसि। सक्को गुत्तिलं ‘‘एकं तन्तिं छिन्दा’’ति आह। छिन्नायपि तन्तिया वीणा तथेव मधुरनिग्घोसा अहोसि। एवं ‘‘दुतियं, ततियं, चतुत्थं, पञ्चमं, छट्ठं, सत्तमं छिन्दा’’ति आह, तासु छिन्नासुपि वीणा मधुरनिग्घोसाव अहोसि। तं दिस्वा मुसिलो पराजितभूतरूपो पत्तक्खन्धो अहोसि, परिसा हट्ठतुट्ठा चेलुक्खेपे करोन्ती गुत्तिलस्स साधुकारमदासि। राजा मुसिलं सभाय नीहरापेसि, महाजनो लेड्डुदण्डादीहि पहरन्तो मुसिलं तत्थेव जीवितक्खयं पापेसि।
Sattame pana divase rājā saparivāro rājasabhāyaṃ nisīdi. Guttilācariyo ca musilo ca sippadassanatthaṃ sajjā hutvā upasaṅkamitvā rājānaṃ vanditvā attano attano laddhāsane nisīditvā vīṇā vādayiṃsu. Sakko āgantvā antalikkhe aṭṭhāsi. Taṃ mahāsattova passati, itare pana na passanti. Parisā dvinnampi vādane samacittā ahosi. Sakko guttilaṃ ‘‘ekaṃ tantiṃ chindā’’ti āha. Chinnāyapi tantiyā vīṇā tatheva madhuranigghosā ahosi. Evaṃ ‘‘dutiyaṃ, tatiyaṃ, catutthaṃ, pañcamaṃ, chaṭṭhaṃ, sattamaṃ chindā’’ti āha, tāsu chinnāsupi vīṇā madhuranigghosāva ahosi. Taṃ disvā musilo parājitabhūtarūpo pattakkhandho ahosi, parisā haṭṭhatuṭṭhā celukkhepe karontī guttilassa sādhukāramadāsi. Rājā musilaṃ sabhāya nīharāpesi, mahājano leḍḍudaṇḍādīhi paharanto musilaṃ tattheva jīvitakkhayaṃ pāpesi.
सक्को देवानमिन्दो महापुरिसेन सद्धिं सम्मोदनीयं कत्वा देवलोकमेव गतो। तं देवता ‘‘महाराज, कुहिं गतत्था’’ति पुच्छित्वा तं पवत्तिं सुत्वा ‘‘महाराज, मयं गुत्तिलाचरियं पस्सिस्साम, साधु नो तं इधानेत्वा दस्सेही’’ति आहंसु। सक्को देवानं वचनं सुत्वा मातलिं आणापेसि ‘‘गच्छ वेजयन्तरथेन अम्हाकं गुत्तिलाचरियं आनेहि, देवता तं दस्सनकामा’’ति, सो तथा अकासि। सक्को महासत्तेन सद्धिं सम्मोदनीयं कत्वा एवमाह ‘‘आचरिय, वीणं वादय, देवता सोतुकामा’’ति। ‘‘मयं सिप्पूपजीविनो, वेतनेन विना सिप्पं न दस्सेमा’’ति। ‘‘कीदिसं पन वेतनं इच्छसी’’ति। ‘‘नाञ्ञेन मे वेतनेन किच्चं अत्थि, इमासं पन देवतानं अत्तना अत्तना पुब्बेकतकुसलकथनमेव मे वेतनं होतू’’ति आह। ता ‘‘साधू’’ति सम्पटिच्छिंसु। अथ महासत्तो पाटेक्कं ताहि तदा पटिलद्धसम्पत्तिकित्तनमुखेन तस्सा हेतुभूतं पुरिमत्तभावे कतं सुचरितं आयस्मा महामोग्गल्लानो विय पुच्छन्तो ‘‘अभिक्कन्तेन वण्णेना’’तिआदिगाथाहि पुच्छि। तापि ‘‘वत्थुत्तमदायिका नारी’’तिआदिना यथा एतरहि थेरस्स, एवमेव तस्स ब्याकरिंसु। तेन वुत्तं ‘‘मोग्गल्लान ता देवता न केवलं तया एव पुच्छिता एवं ब्याकरिंसु, अथ खो पुब्बे मयापि पुच्छिता एवमेव ब्याकरिंसू’’ति।
Sakko devānamindo mahāpurisena saddhiṃ sammodanīyaṃ katvā devalokameva gato. Taṃ devatā ‘‘mahārāja, kuhiṃ gatatthā’’ti pucchitvā taṃ pavattiṃ sutvā ‘‘mahārāja, mayaṃ guttilācariyaṃ passissāma, sādhu no taṃ idhānetvā dassehī’’ti āhaṃsu. Sakko devānaṃ vacanaṃ sutvā mātaliṃ āṇāpesi ‘‘gaccha vejayantarathena amhākaṃ guttilācariyaṃ ānehi, devatā taṃ dassanakāmā’’ti, so tathā akāsi. Sakko mahāsattena saddhiṃ sammodanīyaṃ katvā evamāha ‘‘ācariya, vīṇaṃ vādaya, devatā sotukāmā’’ti. ‘‘Mayaṃ sippūpajīvino, vetanena vinā sippaṃ na dassemā’’ti. ‘‘Kīdisaṃ pana vetanaṃ icchasī’’ti. ‘‘Nāññena me vetanena kiccaṃ atthi, imāsaṃ pana devatānaṃ attanā attanā pubbekatakusalakathanameva me vetanaṃ hotū’’ti āha. Tā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchiṃsu. Atha mahāsatto pāṭekkaṃ tāhi tadā paṭiladdhasampattikittanamukhena tassā hetubhūtaṃ purimattabhāve kataṃ sucaritaṃ āyasmā mahāmoggallāno viya pucchanto ‘‘abhikkantena vaṇṇenā’’tiādigāthāhi pucchi. Tāpi ‘‘vatthuttamadāyikā nārī’’tiādinā yathā etarahi therassa, evameva tassa byākariṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘moggallāna tā devatā na kevalaṃ tayā eva pucchitā evaṃ byākariṃsu, atha kho pubbe mayāpi pucchitā evameva byākariṃsū’’ti.
ता किर इत्थियो कस्सपसम्मासम्बुद्धकाले मनुस्सत्तभावे ठिता तं तं पुञ्ञं अकंसु। तत्थ एका इत्थी वत्थं अदासि, एका सुमनमालं, एका गन्धं, एका उळारानि फलानि, एका उच्छुरसं, एका भगवतो चेतिये गन्धपञ्चङ्गुलिकं अदासि, एका उपोसथं उपवसि, एका उपकट्ठाय वेलाय नावाय भुञ्जन्तस्स भिक्खुनो उदकं अदासि, एका कोधनानं सस्सुससुरानं अक्कोधना उपट्ठानं अकासि, एका दासी हुत्वा अतन्दिताचारा अहोसि, एको पिण्डचारिकस्स भिक्खुनो खीरभत्तं अदासि, एका फाणितं अदासि, एका उच्छुखण्डं अदासि, एका तिम्बरुसकं अदासि, एका कक्कारिकं अदासि, एका एळालुकं अदासि, एका वल्लिफलं अदासि, एका फारुसकं अदासि, एका अङ्गारकपल्लं अदासि, एका साकमुट्ठिं अदासि, एका पुप्फकमुट्ठिं अदासि, एका मूलकलापं अदासि, एका निम्बमुट्ठिं अदासि, एका कञ्जिकं अदासि, एका तिलपिञ्ञाकं अदासि, एका कायबन्धनं अदासि, एका अंसबद्धकं अदासि, एका आयोगपट्टं अदासि, एका विधूपनं, एका तालवण्टं, एका मोरहत्थं, एका छत्तं, एका उपाहनं, एका पूवं, एका मोदकं, एका सक्खलिकं अदासि। ता एकेका अच्छरासहस्सपरिवारा पहतिया देविद्धिया विराजमाना तावतिंसभवने सक्कस्स देवराजस्स परिचारिका हुत्वा निब्बत्ता गुत्तिलाचरियेन पुच्छिता ‘‘वत्थुत्तमदायिका नारी’’तिआदिना अत्तना अत्तना कतकुसलं पटिपाटिया ब्याकरिंसु।
Tā kira itthiyo kassapasammāsambuddhakāle manussattabhāve ṭhitā taṃ taṃ puññaṃ akaṃsu. Tattha ekā itthī vatthaṃ adāsi, ekā sumanamālaṃ, ekā gandhaṃ, ekā uḷārāni phalāni, ekā ucchurasaṃ, ekā bhagavato cetiye gandhapañcaṅgulikaṃ adāsi, ekā uposathaṃ upavasi, ekā upakaṭṭhāya velāya nāvāya bhuñjantassa bhikkhuno udakaṃ adāsi, ekā kodhanānaṃ sassusasurānaṃ akkodhanā upaṭṭhānaṃ akāsi, ekā dāsī hutvā atanditācārā ahosi, eko piṇḍacārikassa bhikkhuno khīrabhattaṃ adāsi, ekā phāṇitaṃ adāsi, ekā ucchukhaṇḍaṃ adāsi, ekā timbarusakaṃ adāsi, ekā kakkārikaṃ adāsi, ekā eḷālukaṃ adāsi, ekā valliphalaṃ adāsi, ekā phārusakaṃ adāsi, ekā aṅgārakapallaṃ adāsi, ekā sākamuṭṭhiṃ adāsi, ekā pupphakamuṭṭhiṃ adāsi, ekā mūlakalāpaṃ adāsi, ekā nimbamuṭṭhiṃ adāsi, ekā kañjikaṃ adāsi, ekā tilapiññākaṃ adāsi, ekā kāyabandhanaṃ adāsi, ekā aṃsabaddhakaṃ adāsi, ekā āyogapaṭṭaṃ adāsi, ekā vidhūpanaṃ, ekā tālavaṇṭaṃ, ekā morahatthaṃ, ekā chattaṃ, ekā upāhanaṃ, ekā pūvaṃ, ekā modakaṃ, ekā sakkhalikaṃ adāsi. Tā ekekā accharāsahassaparivārā pahatiyā deviddhiyā virājamānā tāvatiṃsabhavane sakkassa devarājassa paricārikā hutvā nibbattā guttilācariyena pucchitā ‘‘vatthuttamadāyikā nārī’’tiādinā attanā attanā katakusalaṃ paṭipāṭiyā byākariṃsu.
३२९.
329.
‘‘अभिक्कन्तेन वण्णेन, या त्वं तिट्ठसि देवते।
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
ओभासेन्ती दिसा सब्बा, ओसधी विय तारका॥
Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.
३३०.
330.
‘‘केन तेतादिसो वण्णो, केन ते इध मिज्झति।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च ते भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
३३१.
331.
‘‘पुच्छामि तं देवि महानुभावे, मनुस्सभूता किमकासि पुञ्ञं।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
केनासि एवं जलितानुभावा, वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
३३२.
332.
‘‘सा देवता अत्तमना, मोग्गल्लानेन पुच्छिता।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
पञ्हं पुट्ठा वियाकासि, यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
३३३.
333.
‘‘वत्थुत्तमदायिका नारी, पवरा होति नरेसु नारीसु।
‘‘Vatthuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu;
एवं पियरूपदायिका मनापं, दिब्बं सा लभते उपेच्च ठानं॥
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ, dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.
३३४.
334.
‘‘तस्सा मे पस्स विमानं, अच्छरा कामवण्णिनीहमस्मि।
‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmi;
अच्छरासहस्सस्साहं, पवरा पस्स पुञ्ञानं विपाकं॥
Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
३३५.
335.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो, तेन मे इध मिज्झति।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च मे भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
३३६.
336.
‘‘अक्खामि ते भिक्खु महानुभाव, मनुस्सभूता यमकासि पुञ्ञं।
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
तेनम्हि एवं जलितानुभावा, वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
(यथा च एत्थ, एवं उपरि सब्बविमानेसु वित्थारेतब्बं।)
(Yathā ca ettha, evaṃ upari sabbavimānesu vitthāretabbaṃ.)
३४१.
341.
‘‘पुप्फुत्तमदायिका नारी, पवरा होति नरेसु नारीसु…पे॰…॥
‘‘Pupphuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu…pe….
३४९.
349.
‘‘गन्धुत्तमदायिका नारी, पवरा होति नरेसु नारीसु…पे॰…॥
‘‘Gandhuttamadāyikā nārī, pavarā hoti naresu nārīsu…pe….
३५७.
357.
‘‘फलुत्तमदायिका नारी…पे॰…॥
‘‘Phaluttamadāyikā nārī…pe….
३६५.
365.
‘‘रसुत्तमदायिका नारी…पे॰…॥
‘‘Rasuttamadāyikā nārī…pe….
३७३.
373.
‘‘गन्धपञ्चङ्गुलिकं अहमदासिं,कस्सपस्स भगवतो थूपम्हि…पे॰…॥
‘‘Gandhapañcaṅgulikaṃ ahamadāsiṃ,kassapassa bhagavato thūpamhi…pe….
३८१.
381.
‘‘भिक्खू च अहं भिक्खुनियो च, अद्दसासिं पन्थपटिपन्ने।
‘‘Bhikkhū ca ahaṃ bhikkhuniyo ca, addasāsiṃ panthapaṭipanne;
तेसाहं धम्मं सुत्वान, एकूपोसथं उपवसिस्सं॥
Tesāhaṃ dhammaṃ sutvāna, ekūposathaṃ upavasissaṃ.
३८२.
382.
‘‘तस्सा मे पस्स विमानं…पे॰…॥
‘‘Tassā me passa vimānaṃ…pe….
३८९.
389.
‘‘उदके ठिता उदकमदासिं, भिक्खुनो चित्तेन विप्पसन्नेन…पे॰…॥
‘‘Udake ṭhitā udakamadāsiṃ, bhikkhuno cittena vippasannena…pe….
३९७.
397.
‘‘सस्सुञ्चाहं ससुरञ्च, चण्डिके कोधने च फरुसे च।
‘‘Sassuñcāhaṃ sasurañca, caṇḍike kodhane ca pharuse ca;
अनुसूयिका उपट्ठासिं, अप्पमत्ता सकेन सीलेन…पे॰…॥
Anusūyikā upaṭṭhāsiṃ, appamattā sakena sīlena…pe….
४०५.
405.
‘‘परकम्मकरी आसिं, अत्थेनातन्दिता दासी।
‘‘Parakammakarī āsiṃ, atthenātanditā dāsī;
अक्कोधनानतिमानिनी, संविभागिनी ककस्स भागस्स…पे॰…॥
Akkodhanānatimāninī, saṃvibhāginī kakassa bhāgassa…pe….
४१३.
413.
‘‘खीरोदनं अहमदासिं, भिक्खुनो पिण्डाय चरन्तस्स।
‘‘Khīrodanaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;
एवं करित्वा कम्मं, सुगतिं उपपज्ज मोदामि…पे॰…॥
Evaṃ karitvā kammaṃ, sugatiṃ upapajja modāmi…pe….
४२१.
421.
‘‘फाणितं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Phāṇitaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४२९.
429.
‘‘उच्छुखण्डिकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Ucchukhaṇḍikaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४३७.
437.
‘‘तिम्बरुसकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Timbarusakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४४५.
445.
‘‘कक्कारिकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Kakkārikaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४५३.
453.
‘‘एळालुकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Eḷālukaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४६१.
461.
‘‘वल्लिफलं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Valliphalaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४६९.
469.
‘‘फारुसकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Phārusakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४७७.
477.
‘‘हत्थप्पतापकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Hatthappatāpakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
४८५.
485.
‘‘साकमुट्ठिं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Sākamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ…pe….
४९३.
493.
‘‘पुप्फकमुट्ठिं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Pupphakamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ…pe….
५०१.
501.
‘‘मूलकं अहमदासिं…पे॰…॥
‘‘Mūlakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५०९. ‘‘निम्बमुट्ठिं अहमदासिं…पे॰…॥
509. ‘‘Nimbamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ…pe….
५१७. ‘‘अम्बकञ्जिकं अहमदासिं…पे॰…॥
517. ‘‘Ambakañjikaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५२५. ‘‘दोणिनिम्मज्जनिं अहमदासिं…पे॰…॥
525. ‘‘Doṇinimmajjaniṃ ahamadāsiṃ…pe….
५३३. ‘‘कायबन्धनं अहमदासिं…पे॰…॥
533. ‘‘Kāyabandhanaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५४१. ‘‘अंसबद्धकं अहमदासिं…पे॰…॥
541. ‘‘Aṃsabaddhakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५४९. ‘‘आयोगपट्टं अहमदासिं…पे॰…॥
549. ‘‘Āyogapaṭṭaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५५७. ‘‘विधूपनं अहमदासिं…पे॰…॥
557. ‘‘Vidhūpanaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५६५. ‘‘तालवण्टं अहमदासिं…पे॰…॥
565. ‘‘Tālavaṇṭaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५७३. ‘‘मोरहत्थं अहमदासिं…पे॰…॥
573. ‘‘Morahatthaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५८१. ‘‘छत्तं अहमदासिं…पे॰…॥
581. ‘‘Chattaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५८९. ‘‘उपाहनं अहमदासिं…पे॰…॥
589. ‘‘Upāhanaṃ ahamadāsiṃ…pe….
५९७. ‘‘पूवं अहमदासिं…पे॰…॥
597. ‘‘Pūvaṃ ahamadāsiṃ…pe….
६०५. ‘‘मोदकं अहमदासिं…पे॰…॥
605. ‘‘Modakaṃ ahamadāsiṃ…pe….
६१३. ‘‘सक्खलिकं अहमदासिं, भिक्खुनो पिण्डाय चरन्तस्स…पे॰…॥
613. ‘‘Sakkhalikaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa…pe….
६१४.
614.
‘‘तस्सा मे पस्स विमानं, अच्छरा कामवण्णिनीहमस्मिं।
‘‘Tassā me passa vimānaṃ, accharā kāmavaṇṇinīhamasmiṃ;
अच्छरासहस्सस्साहं, पवरा पस्स पुञ्ञानं विपाकं॥
Accharāsahassassāhaṃ, pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
६१५. ‘‘तेन मेतादिसो वण्णो…पे॰… वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥
615. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
एवं महासत्तो ताहि देवताहि कतसुचरिते ब्याकते तुट्ठमानसो सम्मोदनं करोन्तो अत्तनो च सुचरितचरणे युत्तपयुत्ततं विवट्टज्झासयतञ्च पवेदेन्तो आह –
Evaṃ mahāsatto tāhi devatāhi katasucarite byākate tuṭṭhamānaso sammodanaṃ karonto attano ca sucaritacaraṇe yuttapayuttataṃ vivaṭṭajjhāsayatañca pavedento āha –
६१७.
617.
‘‘स्वागतं वत मे अज्ज, सुप्पभातं सुहुट्ठितं।
‘‘Svāgataṃ vata me ajja, suppabhātaṃ suhuṭṭhitaṃ;
यं अद्दसामि देवतायो, अच्छरा कामवण्णिनियो॥
Yaṃ addasāmi devatāyo, accharā kāmavaṇṇiniyo.
६१८.
618.
‘‘इमासाहं धम्मं सुत्वा, काहामि कुसलं बहुं।
‘‘Imāsāhaṃ dhammaṃ sutvā, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;
दानेन समचरियाय, सञ्ञमेन दमेन च।
Dānena samacariyāya, saññamena damena ca;
स्वाहं तत्थ गमिस्सामि, यत्थ गन्त्वा न सोचरे’’ति॥
Svāhaṃ tattha gamissāmi, yattha gantvā na socare’’ti.
३३३. तत्थ वत्थुत्तमदायिकाति वत्थानं उत्तमं सेट्ठं, वत्थेसु वा बहूसु उच्चिनित्वा गहितं उक्कंसगतं पवरं कोटिभूतं वत्थं वत्थुत्तमं, तस्स दायिका। ‘‘पुप्फुत्तमदायिका’’तिआदीसुपि एसेव नयो। पियरूपदायिकाति पियसभावस्स पियजातिकस्स च वत्थुनो दायिका। मनापन्ति मनवड्ढनकं। दिब्बन्ति दिवि भवत्ता दिब्बं। उपेच्चाति उपगन्त्वा चेतेत्वा, ‘‘एदिसं लभेय्य’’न्ति पकप्पेत्वाति अत्थो। ठानन्ति विमानादिकं ठानं, इस्सरियं वा। ‘‘मनापा’’तिपि पाठो, अञ्ञेसं मनवड्ढनका हुत्वाति अत्थो।
333. Tattha vatthuttamadāyikāti vatthānaṃ uttamaṃ seṭṭhaṃ, vatthesu vā bahūsu uccinitvā gahitaṃ ukkaṃsagataṃ pavaraṃ koṭibhūtaṃ vatthaṃ vatthuttamaṃ, tassa dāyikā. ‘‘Pupphuttamadāyikā’’tiādīsupi eseva nayo. Piyarūpadāyikāti piyasabhāvassa piyajātikassa ca vatthuno dāyikā. Manāpanti manavaḍḍhanakaṃ. Dibbanti divi bhavattā dibbaṃ. Upeccāti upagantvā cetetvā, ‘‘edisaṃ labheyya’’nti pakappetvāti attho. Ṭhānanti vimānādikaṃ ṭhānaṃ, issariyaṃ vā. ‘‘Manāpā’’tipi pāṭho, aññesaṃ manavaḍḍhanakā hutvāti attho.
३३४. पस्स पुञ्ञानं विपाकन्ति वत्थुत्तमदानस्स नाम इदमीदिसं फलं पस्साति अत्तना लद्धसम्पत्तिं सम्भावेन्ती वदति।
334.Passa puññānaṃ vipākanti vatthuttamadānassa nāma idamīdisaṃ phalaṃ passāti attanā laddhasampattiṃ sambhāventī vadati.
३४१. पुप्फुत्तमदायिकाति रतनत्तयपूजावसेन पुप्फुत्तमदायिका, तथा गन्धुत्तमदायिकाति दट्ठब्बा। तत्थ पुप्फुत्तमं सुमनपुप्फादि, गन्धुत्तमं चन्दनगन्धादि, फलुत्तमं पनसफलादि, रसुत्तमं गोरससप्पिआदि वेदितब्बं।
341.Pupphuttamadāyikāti ratanattayapūjāvasena pupphuttamadāyikā, tathā gandhuttamadāyikāti daṭṭhabbā. Tattha pupphuttamaṃ sumanapupphādi, gandhuttamaṃ candanagandhādi, phaluttamaṃ panasaphalādi, rasuttamaṃ gorasasappiādi veditabbaṃ.
३७३. गन्धपञ्चङ्गुलिकन्ति गन्धेन पञ्चङ्गुलिकदानं। कस्सपस्स भगवतो थूपम्हीति कस्सपसम्मासम्बुद्धस्स योजनिके कनकथूपे।
373.Gandhapañcaṅgulikanti gandhena pañcaṅgulikadānaṃ. Kassapassa bhagavato thūpamhīti kassapasammāsambuddhassa yojanike kanakathūpe.
३८१. पन्थपटिपन्नेति मग्गं गच्छन्ते। एकूपोसथन्ति एकदिवसं उपोसथवासं।
381.Panthapaṭipanneti maggaṃ gacchante. Ekūposathanti ekadivasaṃ uposathavāsaṃ.
३८९. उदकमदासिन्ति मुखविक्खालनत्थं पिवनत्थञ्च उदकं पानीयं अदासिं।
389.Udakamadāsinti mukhavikkhālanatthaṃ pivanatthañca udakaṃ pānīyaṃ adāsiṃ.
३९७. चण्डिकेति चण्डे। अनुसूयिकाति उसूया रहिता।
397.Caṇḍiketi caṇḍe. Anusūyikāti usūyā rahitā.
४०५. परकम्मकरीति परेसं वेय्यावच्चकारिनी। अत्थेनाति अत्थकिच्चेन। संविभागिनी सकस्स भागस्साति अत्थिकानं अत्तना पटिलद्धभागस्स संविभजनसीला।
405.Parakammakarīti paresaṃ veyyāvaccakārinī. Atthenāti atthakiccena. Saṃvibhāginī sakassa bhāgassāti atthikānaṃ attanā paṭiladdhabhāgassa saṃvibhajanasīlā.
४१३. खीरोदनन्ति खीरसम्मिस्सं ओदनं, खीरेन सद्धिं ओदनं वा।
413.Khīrodananti khīrasammissaṃ odanaṃ, khīrena saddhiṃ odanaṃ vā.
४३७. तिम्बरुसकन्ति तिण्डुकफलं। तिपुससदिसा एका वल्लिजाति तिम्बरुसं, तस्स फलं तिम्बरुसकन्ति वदन्ति।
437.Timbarusakanti tiṇḍukaphalaṃ. Tipusasadisā ekā vallijāti timbarusaṃ, tassa phalaṃ timbarusakanti vadanti.
४४५. कक्कारिकन्ति खुद्दकेळालुकं, तिपुसन्ति च वदन्ति।
445.Kakkārikanti khuddakeḷālukaṃ, tipusanti ca vadanti.
४७७. हत्थप्पतापकन्ति मन्दामुखिं।
477.Hatthappatāpakanti mandāmukhiṃ.
५१७. अम्बकञ्जिकन्ति अम्बिलकञ्जिकं।
517.Ambakañjikanti ambilakañjikaṃ.
५२५. दोणिनिम्मज्जनिन्ति सतेलं तिलपिञ्ञाकं।
525.Doṇinimmajjaninti satelaṃ tilapiññākaṃ.
५५७. विधूपनन्ति चतुरस्सबीजनिं।
557.Vidhūpananti caturassabījaniṃ.
५६५. तालवण्टन्ति तालपत्तेहि कतमण्डलबीजनिं।
565.Tālavaṇṭanti tālapattehi katamaṇḍalabījaniṃ.
५७३. मोरहत्थन्ति मयूरपिञ्छे हि कतं मकसबीजनिं।
573.Morahatthanti mayūrapiñche hi kataṃ makasabījaniṃ.
६१७. स्वागतं वत मेति मय्हं इधागमनं सोभनं वत अहो सुन्दरं। अज्ज सुप्पभातं सुहुट्ठितन्ति अज्ज मय्हं रत्तिया सुट्ठु पभातं सम्मदेव विभायनं जातं, सयनतो उट्ठानम्पि सुहुट्ठितं सुट्ठु उट्ठितं। किं कारणाति आह ‘‘यं अद्दसामि देवतायो’’तिआदि।
617.Svāgataṃvata meti mayhaṃ idhāgamanaṃ sobhanaṃ vata aho sundaraṃ. Ajja suppabhātaṃsuhuṭṭhitanti ajja mayhaṃ rattiyā suṭṭhu pabhātaṃ sammadeva vibhāyanaṃ jātaṃ, sayanato uṭṭhānampi suhuṭṭhitaṃ suṭṭhu uṭṭhitaṃ. Kiṃ kāraṇāti āha ‘‘yaṃ addasāmi devatāyo’’tiādi.
६१८. धम्मं सुत्वाति कम्मफलस्स पच्चक्खकरणवसेन तुम्हेहि कतं कुसलं धम्मं सुत्वा। काहामीति करिस्सामि। समचरियायाति कायसमाचारिकस्स सुचरितस्स चरणेन। सञ्ञमेनाति सीलसंवरेन। दमेनाति मनच्छट्ठानं इन्द्रियानं दमेन। इदानि तस्स कुसलस्स अत्तनो लोकस्स च विवट्टूपनिस्सयतं दस्सेतुं ‘‘स्वाहं तत्थ गमिस्सामि, यत्थ गन्त्वा न सोचरे’’ति वुत्तं।
618.Dhammaṃ sutvāti kammaphalassa paccakkhakaraṇavasena tumhehi kataṃ kusalaṃ dhammaṃ sutvā. Kāhāmīti karissāmi. Samacariyāyāti kāyasamācārikassa sucaritassa caraṇena. Saññamenāti sīlasaṃvarena. Damenāti manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ damena. Idāni tassa kusalassa attano lokassa ca vivaṭṭūpanissayataṃ dassetuṃ ‘‘svāhaṃ tattha gamissāmi, yattha gantvā na socare’’ti vuttaṃ.
एवमयं यदिपि वत्थुत्तमदायिकाविमानादिवसेन छत्तिंसविमानसङ्गहा देसना आयस्मतो महामोग्गल्लानस्स विय गुत्तिलाचरियस्सापि विभावनवसेन पवत्ताति ‘‘गुत्तिलविमान’’न्त्वेव सङ्गहं आरुळ्हा, विमानानि पन इत्थिपटिबद्धानीति इत्थिविमानेयेव सङ्गहितानि। ता पन इत्थियो कस्सपस्स दसबलस्स काले यथावुत्तधम्मचरणे अपरापरुप्पन्नचेतनावसेन दुतियत्तभावतो पट्ठाय एकं बुद्धन्तरं देवलोके एव संसरन्तियो अम्हाकम्पि भगवतो काले तावतिंसभवनेयेव निब्बत्ता, आयस्मता महामोग्गल्लानेन पुच्छिता कम्मसरिक्खताय गुत्तिलाचरियेन पुच्छितकाले विय ब्याकरिंसूति दट्ठब्बा।
Evamayaṃ yadipi vatthuttamadāyikāvimānādivasena chattiṃsavimānasaṅgahā desanā āyasmato mahāmoggallānassa viya guttilācariyassāpi vibhāvanavasena pavattāti ‘‘guttilavimāna’’ntveva saṅgahaṃ āruḷhā, vimānāni pana itthipaṭibaddhānīti itthivimāneyeva saṅgahitāni. Tā pana itthiyo kassapassa dasabalassa kāle yathāvuttadhammacaraṇe aparāparuppannacetanāvasena dutiyattabhāvato paṭṭhāya ekaṃ buddhantaraṃ devaloke eva saṃsarantiyo amhākampi bhagavato kāle tāvatiṃsabhavaneyeva nibbattā, āyasmatā mahāmoggallānena pucchitā kammasarikkhatāya guttilācariyena pucchitakāle viya byākariṃsūti daṭṭhabbā.
गुत्तिलविमानवण्णना निट्ठिता।
Guttilavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / ५. गुत्तिलविमानं • 5. Guttilavimānaṃ
