| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೧೫. ಹಾರಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
15. Hāritattheragāthāvaṇṇanā
ಯೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕರಣೀಯಾನೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಹಾರಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಸ ಚಿತಕಪೂಜಾಯ ಕಯಿರಮಾನಾಯ ಗನ್ಧೇನ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಹಾರಿತೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಜಾತಿಮಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಞ್ಞೇ ವಸಲವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರತಿ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಪಿ ಚಿರಪರಿಚಿತತ್ತಾ ವಸಲಸಮುದಾಚಾರಂ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತೋ ಮಾನುದ್ಧಚ್ಚವಿಗ್ಗಹಿತತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಹಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೬.೬೩-೬೭) –
Yo pubbe karaṇīyānīti āyasmato hāritattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute tassa citakapūjāya kayiramānāya gandhena pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā hāritoti laddhanāmo vayappatto jātimānaṃ nissāya aññe vasalavādena samudācarati. So bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitopi ciraparicitattā vasalasamudācāraṃ na vissajji. Athekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ sutvā sañjātasaṃvego vipassanaṃ paṭṭhapetvā attano cittappavattiṃ upaparikkhanto mānuddhaccaviggahitataṃ disvā taṃ pahāya vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.46.63-67) –
‘‘ಚಿತಾಸು ಕುರುಮಾನಾಸು, ನಾನಾಗನ್ಧೇ ಸಮಾಹಟೇ।
‘‘Citāsu kurumānāsu, nānāgandhe samāhaṭe;
ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಗನ್ಧಮುಟ್ಠಿಮಪೂಜಯಿಂ॥
Pasannacitto sumano, gandhamuṭṭhimapūjayiṃ.
‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಚಿತಕಂ ಯಮಪೂಜಯಿಂ।
‘‘Satasahassito kappe, citakaṃ yamapūjayiṃ;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಚಿತಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, citapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಿಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕರಣೀಯಾನೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓವಾದದಾನಮುಖೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋಯೇವ।
Arahā pana hutvā vimuttisukhaṃ anubhavanto ‘‘yo pubbe karaṇīyānī’’tiādinā tīhi gāthāhi bhikkhūnaṃ ovādadānamukhena aññaṃ byākāsi. Tāsaṃ attho heṭṭhā vuttoyeva.
ಹಾರಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Hāritattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೫. ಹಾರಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 15. Hāritattheragāthā
