| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೫. ಹತ್ಥಕಸುತ್ತಂ
5. Hatthakasuttaṃ
೩೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಆಳವಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಗೋಮಗ್ಗೇ ಸಿಂಸಪಾವನೇ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ। ಅಥ ಖೋ ಹತ್ಥಕೋ ಆಳವಕೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಅದ್ದಸ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋಮಗ್ಗೇ ಸಿಂಸಪಾವನೇ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಹತ್ಥಕೋ ಆಳವಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸುಖಮಸಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ , ಕುಮಾರ, ಸುಖಮಸಯಿತ್ಥಂ। ಯೇ ಚ ಪನ ಲೋಕೇ ಸುಖಂ ಸೇನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ’’ತಿ।
35. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati gomagge siṃsapāvane paṇṇasanthare. Atha kho hatthako āḷavako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno addasa bhagavantaṃ gomagge siṃsapāvane paṇṇasanthare nisinnaṃ. Disvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho hatthako āḷavako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kacci, bhante, bhagavā sukhamasayitthā’’ti? ‘‘Evaṃ , kumāra, sukhamasayitthaṃ. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataro’’ti.
‘‘ಸೀತಾ, ಭನ್ತೇ, ಹೇಮನ್ತಿಕಾ ರತ್ತಿ, ಅನ್ತರಟ್ಠಕೋ ಹಿಮಪಾತಸಮಯೋ, ಖರಾ ಗೋಕಣ್ಟಕಹತಾ ಭೂಮಿ, ತನುಕೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೋ, ವಿರಳಾನಿ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪತ್ತಾನಿ, ಸೀತಾನಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ, ಸೀತೋ ಚ ವೇರಮ್ಭೋ ವಾತೋ ವಾಯತಿ। ಅಥ ಚ ಪನ ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಏವಂ, ಕುಮಾರ, ಸುಖಮಸಯಿತ್ಥಂ। ಯೇ ಚ ಪನ ಲೋಕೇ ಸುಖಂ ಸೇನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ’’’ತಿ।
‘‘Sītā, bhante, hemantikā ratti, antaraṭṭhako himapātasamayo, kharā gokaṇṭakahatā bhūmi, tanuko paṇṇasantharo, viraḷāni rukkhassa pattāni, sītāni kāsāyāni vatthāni, sīto ca verambho vāto vāyati. Atha ca pana bhagavā evamāha – ‘evaṃ, kumāra, sukhamasayitthaṃ. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataro’’’ti.
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಕುಮಾರ, ತಞ್ಞೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕುಮಾರ, ಇಧಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಂ ನಿವಾತಂ ಫುಸಿತಗ್ಗಳಂ ಪಿಹಿತವಾತಪಾನಂ। ತತ್ರಸ್ಸ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಗೋನಕತ್ಥತೋ ಪಟಿಕತ್ಥತೋ ಪಟಲಿಕತ್ಥತೋ ಕದಲಿಮಿಗಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣೋ 1 ಸಉತ್ತರಚ್ಛದೋ ಉಭತೋ ಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನೋ; ತೇಲಪ್ಪದೀಪೋ ಚೇತ್ಥ ಝಾಯೇಯ್ಯ 2; ಚತಸ್ಸೋ ಚ 3 ಪಜಾಪತಿಯೋ ಮನಾಪಾಮನಾಪೇನ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಅಸ್ಸು। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕುಮಾರ, ಸುಖಂ ವಾ ಸೋ ಸಯೇಯ್ಯ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸುಖಂ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಯೇಯ್ಯ। ಯೇ ಚ ಪನ ಲೋಕೇ ಸುಖಂ ಸೇನ್ತಿ, ಸೋ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ’’ತಿ।
‘‘Tena hi, kumāra, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, idhassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ. Tatrassa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 4 sauttaracchado ubhato lohitakūpadhāno; telappadīpo cettha jhāyeyya 5; catasso ca 6 pajāpatiyo manāpāmanāpena paccupaṭṭhitā assu. Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, sukhaṃ vā so sayeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Sukhaṃ so, bhante, sayeyya. Ye ca pana loke sukhaṃ senti, so tesaṃ aññataro’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕುಮಾರ, ಅಪಿ ನು ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ರಾಗಜಾ ಪರಿಳಾಹಾ ಕಾಯಿಕಾ ವಾ ಚೇತಸಿಕಾ ವಾ ಯೇಹಿ ಸೋ ರಾಗಜೇಹಿ ಪರಿಳಾಹೇಹಿ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ಸಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ rāgajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā yehi so rāgajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
‘‘ಯೇಹಿ ಖೋ ಸೋ, ಕುಮಾರ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ರಾಗಜೇಹಿ ಪರಿಳಾಹೇಹಿ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ಸಯೇಯ್ಯ, ಸೋ ರಾಗೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನೋ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಙ್ಕತೋ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ತಸ್ಮಾಹಂ ಸುಖಮಸಯಿತ್ಥಂ।
‘‘Yehi kho so, kumāra, gahapati vā gahapatiputto vā rāgajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so rāgo tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayitthaṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕುಮಾರ, ಅಪಿ ನು ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ದೋಸಜಾ ಪರಿಳಾಹಾ…ಪೇ॰… ಮೋಹಜಾ ಪರಿಳಾಹಾ ಕಾಯಿಕಾ ವಾ ಚೇತಸಿಕಾ ವಾ ಯೇಹಿ ಸೋ ಮೋಹಜೇಹಿ ಪರಿಳಾಹೇಹಿ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ಸಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kumāra, api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ dosajā pariḷāhā…pe… mohajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā yehi so mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
‘‘ಯೇ ಹಿ ಖೋ ಸೋ, ಕುಮಾರ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಮೋಹಜೇಹಿ ಪರಿಳಾಹೇಹಿ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ಸಯೇಯ್ಯ, ಸೋ ಮೋಹೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನೋ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಙ್ಕತೋ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ತಸ್ಮಾಹಂ ಸುಖಮಸಯಿತ್ಥ’’ನ್ತಿ।
‘‘Ye hi kho so, kumāra, gahapati vā gahapatiputto vā mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so moho tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayittha’’nti.
‘‘ಸಬ್ಬಾ ಆಸತ್ತಿಯೋ ಛೇತ್ವಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಹದಯೇ ದರಂ।
‘‘Sabbā āsattiyo chetvā, vineyya hadaye daraṃ;
ಉಪಸನ್ತೋ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ಸನ್ತಿಂ ಪಪ್ಪುಯ್ಯ ಚೇತಸೋ’’ತಿ॥ ಪಞ್ಚಮಂ।
Upasanto sukhaṃ seti, santiṃ pappuyya cetaso’’ti. pañcamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಹತ್ಥಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫. ಹತ್ಥಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Hatthakasuttavaṇṇanā
