| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಸಂಯುತ್ತಂ
2. Bojjhaṅgasaṃyuttaṃ
೧. ಪಬ್ಬತವಗ್ಗೋ
1. Pabbatavaggo
೧.ಹಿಮವನ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1.Himavantasuttavaṇṇanā
೧೮೨. ಬುಜ್ಝತಿ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏತಾಯಾತಿ ಬೋಧಂ, ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಪನ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಬುಜ್ಝತೀತಿ ಬೋಧಿ। ಅಙ್ಗಾತಿ ಕಾರಣಾ। ಯಾಯ ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗಿಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಆಯೂಹನಾ। ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಯಾ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಯಾ ಆಯೂಹನಾ। ಲೀನವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಉದ್ಧಚ್ಚವಸೇನ ಆಯೂಹನಾ। ಕಾಮಸುಖಾನುಯೋಗವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗವಸೇನ ಆಯೂಹನಾ। ಓಘತರಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯಂ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧) –
182. Bujjhati catusaccaṃ ariyasāvako etāyāti bodhaṃ, dhammasāmaggī, ariyasāvako pana catusaccaṃ bujjhatīti bodhi. Aṅgāti kāraṇā. Yāya dhammasāmaggiyāti sambandho. Taṇhāvasena patiṭṭhānaṃ, diṭṭhivasena āyūhanā. Sassatadiṭṭhiyā patiṭṭhānaṃ, ucchedadiṭṭhiyā āyūhanā. Līnavasena patiṭṭhānaṃ, uddhaccavasena āyūhanā. Kāmasukhānuyogavasena patiṭṭhānaṃ, attakilamathānuyogavasena āyūhanā. Oghataraṇasuttavaṇṇanāyaṃ (saṃ. ni. 1.1) –
‘‘ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಸೇನ ಆಯೂಹನಾ। ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಅವಸೇಸಕಿಲೇಸಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಆಯೂಹನಾ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ, ಸಬ್ಬಲೋಕಿಯಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರವಸೇನ ಆಯೂಹನಾ’’ತಿ –
‘‘Kilesavasena patiṭṭhānaṃ, abhisaṅkhāravasena āyūhanā. Taṇhādiṭṭhīhi patiṭṭhānaṃ, avasesakilesābhisaṅkhārehi āyūhanā, sabbākusalābhisaṅkhāravasena patiṭṭhānaṃ, sabbalokiyakusalābhisaṅkhāravasena āyūhanā’’ti –
ವುತ್ತೇಸು ಪಕಾರೇಸು ಇಧ ಅವುತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಿಲೇಸಸನ್ತಾನನಿದ್ದಾಯ ಉಟ್ಠಹತೀತಿ ಏತೇನ ಸಿಖಾಪತ್ತವಿಪಸ್ಸನಾಸಹಗತಾನಮ್ಪಿ ಸತಿಆದೀನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚತ್ತಾರೀತಿಆದಿನಾ ಮಗ್ಗಫಲೇನ ಸಹಗತಾನಂ। ಸತ್ತಹಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇಹಿ ಭಾವಿತೇಹಿ ಸಚ್ಚಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತೀತಿ ಕಥಮಿದಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಯಥಾಹಾ’’ತಿಆದಿ। ಝಾನಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಾದಯೋ ವಿಯಾತಿ ಏತೇನ ಬೋಧಿಬೋಜ್ಝಙ್ಗಸದ್ದಾನಂ ಸಮುದಾಯಾವಯವವಿಸಯತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೇನಙ್ಗರಥಙ್ಗಾದಯೋ ವಿಯಾತಿ ಏತೇನ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Vuttesu pakāresu idha avuttānaṃ vasena veditabbo. Kilesasantānaniddāya uṭṭhahatīti etena sikhāpattavipassanāsahagatānampi satiādīnaṃ bojjhaṅgabhāvaṃ dasseti. Cattārītiādinā maggaphalena sahagatānaṃ. Sattahi bojjhaṅgehi bhāvitehi saccapaṭivedho hotīti kathamidaṃ jānitabbanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘yathāhā’’tiādi. Jhānaṅgamaggaṅgādayo viyāti etena bodhibojjhaṅgasaddānaṃ samudāyāvayavavisayataṃ dasseti. Senaṅgarathaṅgādayo viyāti etena puggalapaññattiyā avijjamānapaññattibhāvaṃ dasseti.
ಬೋಧಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಾರಣತ್ಥೋ ಅಙ್ಗಸದ್ದೋ’’ತಿ। ಬುಜ್ಝತೀತಿ ಬೋಧಿ, ಬೋಧಿಯಾ ಏವ ಅಙ್ಗಾತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’’ತಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾದೀನಂ ಕಾರಣಾನಂ ಬುಜ್ಝಿತಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಚಾನಂ ಅನುರೂಪಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಭಾವೇನ ಪಟಿಮುಖಂ ಅವಿಪರೀತಂ ಸಮ್ಮಾ ಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಏವಂ ವತ್ಥುವಿಸೇಸದೀಪಕೇಹಿ ಉಪರಿಮಗ್ಗೇಹಿ ಅನುಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಬೋಧಿಸದ್ದೇಹಿ ನಿಪ್ಪದೇಸೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬುಜ್ಝನತಾಸಾಮಞ್ಞೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಲೀನಪತಿಟ್ಠಾನ-ಕಾಮಸುಖಲ್ಲಿಕಾನುಯೋಗ-ಉಚ್ಛೇದಾಭಿನಿವೇಸಾನಂ ಧಮ್ಮವಿಚಯ-ವೀರಿಯಪೀತಿಪಧಾನ-ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ। ಉದ್ಧಚ್ಚಾಯೂಹನಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗ-ಸಸ್ಸತಾಭಿನಿವೇಸಾನಂ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮಾಧಿ-ಉಪೇಕ್ಖಾಪಧಾನ-ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ। ಸತಿ ಪನ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಹಿ ಸಾ ಸಬ್ಬತ್ಥಿಕಾ ವುತ್ತಾ।
Bodhāya saṃvattantīti bojjhaṅgāti vuttaṃ ‘‘kāraṇattho aṅgasaddo’’ti. Bujjhatīti bodhi, bodhiyā eva aṅgāti bojjhaṅgāti vuttaṃ ‘‘bujjhantīti bojjhaṅgā’’ti. Vipassanādīnaṃ kāraṇānaṃ bujjhitabbānaṃ saccānaṃ anurūpaṃ paccakkhabhāvena paṭimukhaṃ aviparītaṃ sammā bujjhantīti evaṃ vatthuvisesadīpakehi uparimaggehi anubujjhantītiādinā vuttabodhisaddehi nippadesena vuttaṃ ‘‘bujjhanatāsāmaññena saṅgaṇhātī’’ti. Ettha ca līnapatiṭṭhāna-kāmasukhallikānuyoga-ucchedābhinivesānaṃ dhammavicaya-vīriyapītipadhāna-dhammasāmaggī paṭipakkho. Uddhaccāyūhanaattakilamathānuyoga-sassatābhinivesānaṃ passaddhisamādhi-upekkhāpadhāna-dhammasāmaggī paṭipakkho. Sati pana ubhayatthāpi icchitabbā. Tathā hi sā sabbatthikā vuttā.
ಸಂ-ಸದ್ದೋ ಪಸಂಸಾಯಂ। ಪುನದೇವ ಸುನ್ದರೋ ಚ ಅತ್ಥೋಪೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಸತ್ಥೋ ಸುನ್ದರೋ ಚ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ’’ತಿ। ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ ಅಭಿವಿಸಿಟ್ಠಭಾವೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ ಸವಿಸೇಸಭಾವಂ ವದತಿ। ‘‘ಏಕೇ ವಣ್ಣಯನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಯಥಾವುತ್ತವಿವೇಕತ್ತಯತೋ ಅಞ್ಞಂ ವಿವೇಕದ್ವಯಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತೇ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಝಾನಕ್ಖಣೇ ತಾವ ಕಿಚ್ಚತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ, ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇ ಅಜ್ಝಾಸಯತೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ಭಾವೇತೀತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಅನುತ್ತರಂ ವಿಮೋಕ್ಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ನಿಚ್ಛಯತಾಯ ಕಸಿಣಜ್ಝಾನಗ್ಗಹಣೇನ ಅನುಪ್ಪಾದಾನಮ್ಪಿ ಗಹಣಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Saṃ-saddo pasaṃsāyaṃ. Punadeva sundaro ca atthopīti āha ‘‘pasattho sundaro ca bojjhaṅgo’’ti. Abhinibbattetīti abhivisiṭṭhabhāvena nibbatteti savisesabhāvaṃ vadati. ‘‘Eke vaṇṇayantī’’ti vatvā tattha yathāvuttavivekattayato aññaṃ vivekadvayaṃ uddharitvā dassetuṃ ‘‘te hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha jhānakkhaṇe tāva kiccato vikkhambhanavivekanissitaṃ, vipassanākkhaṇe ajjhāsayato paṭippassaddhivivekanissitaṃ bhāvetīti. Tenāha – ‘‘anuttaraṃ vimokkhaṃ upasampajja viharissāmī’’ti. Tattha tattha nicchayatāya kasiṇajjhānaggahaṇena anuppādānampi gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
ಹಿಮವನ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Himavantasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಹಿಮವನ್ತಸುತ್ತಂ • 1. Himavantasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಹಿಮವನ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Himavantasuttavaṇṇanā
