| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૦. ઇદ્ધિબલદસ્સનપઞ્હો
10. Iddhibaladassanapañho
૧૦. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા ‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા બહુલીકતા યાનીકતા વત્થુકતા અનુટ્ઠિતા પરિચિતા સુસમારદ્ધા, સો આકઙ્ખમાનો, આનન્દ, તથાગતો કપ્પં વા તિટ્ઠેય્ય કપ્પાવસેસં વા’તિ. પુન ચ ભણિતં ‘ઇતો તિણ્ણં માસાનં અચ્ચયેન તથાગતો પરિનિબ્બાયિસ્સતી’તિ. યદિ, ભન્તે નાગસેન, ભગવતા ભણિતં ‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા…પે॰… કપ્પાવસેસં વા’તિ, તેન હિ તેમાસપરિચ્છેદો મિચ્છા. યદિ, ભન્તે, તથાગતેન ભણિતં ‘ઇતો તિણ્ણં માસાનં અચ્ચયેન તથાગતો પરિનિબ્બાયિસ્સતી’તિ, તેન હિ ‘‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા…પે॰… કપ્પાવસેસં વા’તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. નત્થિ તથાગતાનં અટ્ઠાને ગજ્જિતં. અમોઘવચના બુદ્ધા ભગવન્તો તથવચના અદ્વેજ્ઝવચના. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો ગમ્ભીરો સુનિપુણો દુન્નિજ્ઝાપયો તવાનુપ્પત્તો, ભિન્દેતં દિટ્ઠિજાલં, એકંસે ઠપય, ભિન્દ પરવાદ’’ન્તિ.
10. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti, tena hi temāsaparicchedo micchā. Yadi, bhante, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti, tena hi ‘‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti tampi vacanaṃ micchā. Natthi tathāgatānaṃ aṭṭhāne gajjitaṃ. Amoghavacanā buddhā bhagavanto tathavacanā advejjhavacanā. Ayampi ubhato koṭiko pañho gambhīro sunipuṇo dunnijjhāpayo tavānuppatto, bhindetaṃ diṭṭhijālaṃ, ekaṃse ṭhapaya, bhinda paravāda’’nti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા ‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા…પે॰… કપ્પાવસેસં વા’તિ, તેમાસપરિચ્છેદો ચ ભણિતો, સો ચ પન કપ્પો આયુકપ્પો વુચ્ચતિ. ન, મહારાજ, ભગવા અત્તનો બલં કિત્તયમાનો એવમાહ, ઇદ્ધિબલં પન મહારાજ, ભગવા પરિકિત્તયમાનો એવમાહ ‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા…પે॰… કપ્પાવસેસં વા’તિ.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti, temāsaparicchedo ca bhaṇito, so ca pana kappo āyukappo vuccati. Na, mahārāja, bhagavā attano balaṃ kittayamāno evamāha, iddhibalaṃ pana mahārāja, bhagavā parikittayamāno evamāha ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… kappāvasesaṃ vā’ti.
‘‘યથા, મહારાજ, રઞ્ઞો અસ્સાજાનીયો ભવેય્ય સીઘગતિ અનિલજવો, તસ્સ રાજા જવબલં પરિકિત્તયન્તો સનેગમજાનપદભટબલબ્રાહ્મણગહપતિકઅમચ્ચજનમજ્ઝે એવં વદેય્ય ‘આકઙ્ખમાનો મે, ભો, અયં હયવરો સાગરજલપરિયન્તં મહિં અનુવિચરિત્વા ખણેન ઇધાગચ્છેય્યા’તિ, ન ચ તં જવગતિં તસ્સં પરિસાયં દસ્સેય્ય, વિજ્જતિ ચ સો જવો તસ્સ, સમત્થો ચ સો ખણેન સાગરજલપરિયન્તં મહિં અનુવિચરિતું. એવમેવ ખો, મહારાજ, ભગવા અત્તનો ઇદ્ધિબલં પરિકિત્તયમાનો એવમાહ, તમ્પિ તેવિજ્જાનં છળભિઞ્ઞાનં અરહન્તાનં વિમલખીણાસવાનં દેવમનુસ્સાનઞ્ચ મજ્ઝે નિસીદિત્વા ભણિતં ‘તથાગતસ્સ ખો, આનન્દ, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા બહુલીકતા યાનીકતા વત્થુકતા અનુટ્ઠિતા પરિચિતા સુસમારદ્ધા, સો આકઙ્ખમાનો, આનન્દ, તથાગતો કપ્પં વા તિટ્ઠેય્ય કપ્પાવસેસં વા’તિ. વિજ્જતિ ચ તં, મહારાજ, ઇદ્ધિબલં ભગવતો, સમત્થો ચ ભગવા ઇદ્ધિબલેન કપ્પં વા ઠાતું કપ્પાવસેસં વા, ન ચ ભગવા તં ઇદ્ધિબલં તસ્સં પરિસાયં દસ્સેતિ, અનત્થિકો, મહારાજ, ભગવા સબ્બભવેહિ, ગરહિતા ચ તથાગતસ્સ સબ્બભવા. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા ‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, અપ્પમત્તકોપિ ગૂથો દુગ્ગન્ધો હોતિ . એવમેવ ખો અહં, ભિક્ખવે, અપ્પમત્તકમ્પિ ભવં ન વણ્ણેમિ અન્તમસો અચ્છરાસઙ્ઘાતમત્તમ્પી’તિ અપિ નુ ખો, મહારાજ, ભગવા સબ્બભવગતિયોનિયો ગૂથસમં દિસ્વા ઇદ્ધિબલં નિસ્સાય ભવેસુ છન્દરાગં કરેય્યા’’તિ? ‘‘ન હિ ભન્તે’’તિ. ‘‘તેન હિ, મહારાજ, ભગવા ઇદ્ધિબલં પરિકિત્તયમાનો એવરૂપં બુદ્ધસીહનાદમભિનદી’’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Yathā, mahārāja, rañño assājānīyo bhaveyya sīghagati anilajavo, tassa rājā javabalaṃ parikittayanto sanegamajānapadabhaṭabalabrāhmaṇagahapatikaamaccajanamajjhe evaṃ vadeyya ‘ākaṅkhamāno me, bho, ayaṃ hayavaro sāgarajalapariyantaṃ mahiṃ anuvicaritvā khaṇena idhāgaccheyyā’ti, na ca taṃ javagatiṃ tassaṃ parisāyaṃ dasseyya, vijjati ca so javo tassa, samattho ca so khaṇena sāgarajalapariyantaṃ mahiṃ anuvicarituṃ. Evameva kho, mahārāja, bhagavā attano iddhibalaṃ parikittayamāno evamāha, tampi tevijjānaṃ chaḷabhiññānaṃ arahantānaṃ vimalakhīṇāsavānaṃ devamanussānañca majjhe nisīditvā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Vijjati ca taṃ, mahārāja, iddhibalaṃ bhagavato, samattho ca bhagavā iddhibalena kappaṃ vā ṭhātuṃ kappāvasesaṃ vā, na ca bhagavā taṃ iddhibalaṃ tassaṃ parisāyaṃ dasseti, anatthiko, mahārāja, bhagavā sabbabhavehi, garahitā ca tathāgatassa sabbabhavā. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘seyyathāpi, bhikkhave, appamattakopi gūtho duggandho hoti . Evameva kho ahaṃ, bhikkhave, appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṅghātamattampī’ti api nu kho, mahārāja, bhagavā sabbabhavagatiyoniyo gūthasamaṃ disvā iddhibalaṃ nissāya bhavesu chandarāgaṃ kareyyā’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhagavā iddhibalaṃ parikittayamāno evarūpaṃ buddhasīhanādamabhinadī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ઇદ્ધિબલદસ્સનપઞ્હો દસમો.
Iddhibaladassanapañho dasamo.
ઇદ્ધિબલવગ્ગો પઠમો.
Iddhibalavaggo paṭhamo.
ઇમસ્મિં વગ્ગે દસ પઞ્હા.
Imasmiṃ vagge dasa pañhā.
