Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પટિસમ્ભિદામગ્ગપાળિ • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ૫૦. ઇદ્ધિવિધઞાણનિદ્દેસો

    50. Iddhividhañāṇaniddeso

    ૧૦૧. કથં કાયમ્પિ ચિત્તમ્પિ એકવવત્થાનતા સુખસઞ્ઞઞ્ચ લહુસઞ્ઞઞ્ચ અધિટ્ઠાનવસેન ઇજ્ઝનટ્ઠે પઞ્ઞા ઇદ્ધિવિધે ઞાણં? ઇધ ભિક્ખુ છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ, વીરિયસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ, ચિત્તસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ, વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ. સો ઇમેસુ ચતૂસુ ઇદ્ધિપાદેસુ ચિત્તં પરિભાવેતિ પરિદમેતિ, મુદું કરોતિ કમ્મનિયં. સો ઇમેસુ ચતૂસુ ઇદ્ધિપાદેસુ ચિત્તં પરિભાવેત્વા પરિદમેત્વા મુદું કરિત્વા કમ્મનિયં કાયમ્પિ ચિત્તે સમોદહતિ, ચિત્તમ્પિ કાયે સમોદહતિ, કાયવસેન ચિત્તં પરિણામેતિ, ચિત્તવસેન કાયં પરિણામેતિ, કાયવસેન ચિત્તં અધિટ્ઠાતિ, ચિત્તવસેન કાયં અધિટ્ઠાતિ; કાયવસેન ચિત્તં પરિણામેત્વા ચિત્તવસેન કાયં પરિણામેત્વા કાયવસેન ચિત્તં અધિટ્ઠહિત્વા ચિત્તવસેન કાયં અધિટ્ઠહિત્વા સુખસઞ્ઞઞ્ચ લહુસઞ્ઞઞ્ચ કાયે ઓક્કમિત્વા વિહરતિ. સો તથાભાવિતેન ચિત્તેન પરિસુદ્ધેન પરિયોદાતેન ઇદ્ધિવિધઞાણાય ચિત્તં અભિનીહરતિ અભિનિન્નામેતિ. સો અનેકવિહિતં ઇદ્ધિવિધં પચ્ચનુભોતિ.

    101. Kathaṃ kāyampi cittampi ekavavatthānatā sukhasaññañca lahusaññañca adhiṭṭhānavasena ijjhanaṭṭhe paññā iddhividhe ñāṇaṃ? Idha bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. So imesu catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāveti paridameti, muduṃ karoti kammaniyaṃ. So imesu catūsu iddhipādesu cittaṃ paribhāvetvā paridametvā muduṃ karitvā kammaniyaṃ kāyampi citte samodahati, cittampi kāye samodahati, kāyavasena cittaṃ pariṇāmeti, cittavasena kāyaṃ pariṇāmeti, kāyavasena cittaṃ adhiṭṭhāti, cittavasena kāyaṃ adhiṭṭhāti; kāyavasena cittaṃ pariṇāmetvā cittavasena kāyaṃ pariṇāmetvā kāyavasena cittaṃ adhiṭṭhahitvā cittavasena kāyaṃ adhiṭṭhahitvā sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharati. So tathābhāvitena cittena parisuddhena pariyodātena iddhividhañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti.

    ૧૦૨. એકોપિ હુત્વા બહુધા હોતિ, બહુધાપિ હુત્વા એકો હોતિ; આવિભાવં તિરોભાવં; તિરોકુટ્ટં 1 તિરોપાકારં તિરોપબ્બતં અસજ્જમાનો ગચ્છતિ, સેય્યથાપિ આકાસે; પથવિયાપિ ઉમ્મુજ્જનિમુજ્જં કરોતિ, સેય્યથાપિ ઉદકે; ઉદકેપિ અભિજ્જમાને ગચ્છતિ, સેય્યથાપિ પથવિયં ; આકાસેપિ પલ્લઙ્કેન કમતિ 2 સેય્યથાપિ પક્ખી સકુણો ઇમેપિ ચન્દિમસૂરિયે એવંમહિદ્ધિકે એવંમહાનુભાવે પાણિના પરામસતિ 3 પરિમજ્જતિ; યાવ બ્રહ્મલોકાપિ કાયેન વસં વત્તેતિ. તં ઞાતટ્ઠેન ઞાણં, પજાનનટ્ઠેન પઞ્ઞા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘કાયમ્પિ ચિત્તમ્પિ એકવવત્થાનતા સુખસઞ્ઞઞ્ચ લહુસઞ્ઞઞ્ચ અધિટ્ઠાનવસેન ઇજ્ઝનટ્ઠે પઞ્ઞા ઇદ્ધિવિધે ઞાણં’’.

    102. Ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ 4 tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ ; ākāsepi pallaṅkena kamati 5 seyyathāpi pakkhī sakuṇo imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parāmasati 6 parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘kāyampi cittampi ekavavatthānatā sukhasaññañca lahusaññañca adhiṭṭhānavasena ijjhanaṭṭhe paññā iddhividhe ñāṇaṃ’’.

    ઇદ્ધિવિધઞાણનિદ્દેસો પઞ્ઞાસમો.

    Iddhividhañāṇaniddeso paññāsamo.







    Footnotes:
    1. તિરોકુડ્ડં (સ્યા॰)
    2. ચઙ્કમતિ (સ્યા॰) દી॰ નિ॰ ૧.૨૩૮ પસ્સિતબ્બા
    3. પરિમસતિ (સ્યા॰)
    4. tirokuḍḍaṃ (syā.)
    5. caṅkamati (syā.) dī. ni. 1.238 passitabbā
    6. parimasati (syā.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / પટિસમ્ભિદામગ્ગ-અટ્ઠકથા • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ૫૦. ઇદ્ધિવિધઞાણનિદ્દેસવણ્ણના • 50. Iddhividhañāṇaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact