Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൪. ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാവണ്ണനാ
4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
൭൮൬-൭൮൭. ഇദാനി ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ദുവിധം ദുക്ഖം – ഇന്ദ്രിയബദ്ധം, അനിന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ച. ഇന്ദ്രിയബദ്ധം ദുക്ഖവത്ഥുതായ ദുക്ഖം, അനിന്ദ്രിയബദ്ധം ഉദയബ്ബയപടിപീളനട്ഠേന ‘‘യദനിച്ചം തം ദുക്ഖ’’ന്തി സങ്ഗഹിതത്താ ദുക്ഖം. ഇമം വിഭാഗം അഗ്ഗഹേത്വാ ‘‘യസ്സ പരിഞ്ഞായ ഭഗവതി ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതി, തം ഇന്ദ്രിയബദ്ധമേവ ദുക്ഖം, ന ഇതര’’ന്തി യേസം ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി ഹേതുവാദാനം, തേസം ഇതരസ്സാപി ദുക്ഖഭാവം ദസ്സേതും ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവാതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. അഥ നം ‘‘യസ്മാ ഭഗവതാ ‘യദനിച്ചം തം ദുക്ഖ’ന്തി വുത്തം, തസ്മാ ഇന്ദ്രിയബദ്ധേനേവ തേന അനിച്ചേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ചോദേതും ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവ അനിച്ചന്തിആദിമാഹ. നനു അനിന്ദ്രിയബദ്ധം അനിച്ചന്തി നനു പഥവീപബ്ബതപാസാണാദി അനിന്ദ്രിയബദ്ധമ്പി അനിച്ചന്തി അത്ഥോ.
786-787. Idāni indriyabaddhakathā nāma hoti. Tattha duvidhaṃ dukkhaṃ – indriyabaddhaṃ, anindriyabaddhañca. Indriyabaddhaṃ dukkhavatthutāya dukkhaṃ, anindriyabaddhaṃ udayabbayapaṭipīḷanaṭṭhena ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti saṅgahitattā dukkhaṃ. Imaṃ vibhāgaṃ aggahetvā ‘‘yassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati, taṃ indriyabaddhameva dukkhaṃ, na itara’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi hetuvādānaṃ, tesaṃ itarassāpi dukkhabhāvaṃ dassetuṃ indriyabaddhaññevāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yasmā bhagavatā ‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’nti vuttaṃ, tasmā indriyabaddheneva tena aniccena bhavitabba’’nti codetuṃ indriyabaddhaññeva aniccantiādimāha. Nanuanindriyabaddhaṃ aniccanti nanu pathavīpabbatapāsāṇādi anindriyabaddhampi aniccanti attho.
൭൮൮. ന വത്തബ്ബം ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവ ദുക്ഖന്തി പഞ്ഹേ ആമന്താതി പടിഞ്ഞാ സകവാദിസ്സ. അനിന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഹി ദുക്ഖദോമനസ്സാനം ആരമ്മണം ഹോതി. ഉണ്ഹകാലസ്മിഞ്ഹി അഗ്ഗി സീതകാലേ ച വാതോ ദുക്ഖസ്സ ആരമ്മണം, നിച്ചമ്പി ഭോഗവിനാസാദയോ ദോമനസ്സസ്സ. തസ്മാ വിനാപി അനിച്ചട്ഠേന അനിന്ദ്രിയബദ്ധം ദുക്ഖന്തി വത്തബ്ബം. കമ്മകിലേസേഹി പന അനിബ്ബത്തത്താ ദുക്ഖം അരിയസച്ചന്തി ന വത്തബ്ബം, തഥാ മഗ്ഗേന അപരിഞ്ഞേയ്യത്താ. യസ്മാ പന തിണകട്ഠാദിനിരോധോ വാ ഉതുബീജാദിനിരോധോ വാ ദുക്ഖനിരോധം അരിയസച്ചം നാമ ന ഹോതി, തസ്മാ ഇന്ദ്രിയബദ്ധം ദുക്ഖഞ്ചേവ അരിയസച്ചഞ്ച, ഇതരം പന ദുക്ഖമേവാതി ഇദം നാനത്തം ദസ്സേതും പടിജാനാതി. യഥാ ഇന്ദ്രിയബദ്ധസ്സാതിആദിവചനം ഇന്ദ്രിയബദ്ധസ്സ പരിഞ്ഞായ ബ്രഹ്മചരിയവാസം പരിഞ്ഞാതസ്സ പുന അനുപ്പത്തിം ദീപേതി. തേനേവേത്ഥ സകവാദിനാ പടിക്ഖേപോ കതോ. ‘‘യദനിച്ചം തം ദുക്ഖ’’ന്തി വചനേന പന സങ്ഗഹിതസ്സ അനിന്ദ്രിയബദ്ധസ്സ ദുക്ഖഭാവം പടിസേധേതും ന സക്കാതി, തസ്മാ അസാധകന്തി.
788. Na vattabbaṃ indriyabaddhaññeva dukkhanti pañhe āmantāti paṭiññā sakavādissa. Anindriyabaddhañhi dukkhadomanassānaṃ ārammaṇaṃ hoti. Uṇhakālasmiñhi aggi sītakāle ca vāto dukkhassa ārammaṇaṃ, niccampi bhogavināsādayo domanassassa. Tasmā vināpi aniccaṭṭhena anindriyabaddhaṃ dukkhanti vattabbaṃ. Kammakilesehi pana anibbattattā dukkhaṃ ariyasaccanti na vattabbaṃ, tathā maggena apariññeyyattā. Yasmā pana tiṇakaṭṭhādinirodho vā utubījādinirodho vā dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ nāma na hoti, tasmā indriyabaddhaṃ dukkhañceva ariyasaccañca, itaraṃ pana dukkhamevāti idaṃ nānattaṃ dassetuṃ paṭijānāti. Yathā indriyabaddhassātiādivacanaṃ indriyabaddhassa pariññāya brahmacariyavāsaṃ pariññātassa puna anuppattiṃ dīpeti. Tenevettha sakavādinā paṭikkhepo kato. ‘‘Yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti vacanena pana saṅgahitassa anindriyabaddhassa dukkhabhāvaṃ paṭisedhetuṃ na sakkāti, tasmā asādhakanti.
ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാവണ്ണനാ.
Indriyabaddhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൧൬൯) ൪. ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാ • (169) 4. Indriyabaddhakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൪. ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാവണ്ണനാ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാവണ്ണനാ • 4. Indriyabaddhakathāvaṇṇanā