Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౭. ఇస్సాసఙ్గపఞ్హో
7. Issāsaṅgapañho
౭. ‘‘భన్తే నాగసేన, ‘ఇస్సాసస్స చత్తారి అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’తి యం వదేసి, కతమాని తాని చత్తారి అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’’తి? ‘‘యథా, మహారాజ, ఇస్సాసో సరే పాతయన్తో ఉభో పాదే పథవియం దళ్హం పతిట్ఠాపేతి, జణ్ణుఅవేకల్లం కరోతి, సరకలాపం కటిసన్ధిమ్హి ఠపేతి, కాయం ఉపత్థద్ధం కరోతి, ద్వే హత్థే సన్ధిట్ఠానం ఆరోపేతి, ముట్ఠిం పీళయతి, అఙ్గులియో నిరన్తరం కరోతి, గీవం పగ్గణ్హాతి, చక్ఖూని ముఖఞ్చ పిదహతి, నిమిత్తం ఉజుం కరోతి, హాసముప్పాదేతి ‘విజ్ఝిస్సామీ’తి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన సీలపథవియం వీరియపాదే పతిట్ఠాపేతబ్బం, ఖన్తిసోరచ్చం అవేకల్లం కాతబ్బం, సంవరే చిత్తం ఠపేతబ్బం, సంయమనియమే అత్తా ఉపనేతబ్బో, ఇచ్ఛా ముచ్ఛా పీళయితబ్బా, యోనిసో మనసికారే చిత్తం నిరన్తరం కాతబ్బం, వీరియం పగ్గహేతబ్బం, ఛ ద్వారా పిదహితబ్బా, సతి ఉపట్ఠపేతబ్బా, హాసముప్పాదేతబ్బం ‘సబ్బకిలేసే ఞాణనారాచేన విజ్ఝిస్సామీ’తి. ఇదం, మహారాజ, ఇస్సాసస్స పఠమం అఙ్గం గహేతబ్బం.
7. ‘‘Bhante nāgasena, ‘issāsassa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, issāso sare pātayanto ubho pāde pathaviyaṃ daḷhaṃ patiṭṭhāpeti, jaṇṇuavekallaṃ karoti, sarakalāpaṃ kaṭisandhimhi ṭhapeti, kāyaṃ upatthaddhaṃ karoti, dve hatthe sandhiṭṭhānaṃ āropeti, muṭṭhiṃ pīḷayati, aṅguliyo nirantaraṃ karoti, gīvaṃ paggaṇhāti, cakkhūni mukhañca pidahati, nimittaṃ ujuṃ karoti, hāsamuppādeti ‘vijjhissāmī’ti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlapathaviyaṃ vīriyapāde patiṭṭhāpetabbaṃ, khantisoraccaṃ avekallaṃ kātabbaṃ, saṃvare cittaṃ ṭhapetabbaṃ, saṃyamaniyame attā upanetabbo, icchā mucchā pīḷayitabbā, yoniso manasikāre cittaṃ nirantaraṃ kātabbaṃ, vīriyaṃ paggahetabbaṃ, cha dvārā pidahitabbā, sati upaṭṭhapetabbā, hāsamuppādetabbaṃ ‘sabbakilese ñāṇanārācena vijjhissāmī’ti. Idaṃ, mahārāja, issāsassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, ఇస్సాసో ఆళకం పరిహరతి వఙ్కజిమ్హకుటిలనారాచస్స ఉజుకరణాయ. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన ఇమస్మిం కాయే సతిపట్ఠానఆళకం పరిహరితబ్బం వఙ్కజిమ్హకుటిలచిత్తస్స ఉజుకరణాయ. ఇదం, మహారాజ, ఇస్సాసస్స దుతియం అఙ్గం గహేతబ్బం.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso āḷakaṃ pariharati vaṅkajimhakuṭilanārācassa ujukaraṇāya. Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye satipaṭṭhānaāḷakaṃ pariharitabbaṃ vaṅkajimhakuṭilacittassa ujukaraṇāya. Idaṃ, mahārāja, issāsassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, ఇస్సాసో లక్ఖే ఉపాసేతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన ఇమస్మిం కాయే ఉపాసితబ్బం. కథం మహారాజ యోగినా యోగావచరేన ఇమస్మిం కాయే ఉపాసితబ్బం? అనిచ్చతో ఉపాసితబ్బం, దుక్ఖతో ఉపాసితబ్బం, అనత్తతో ఉపాసితబ్బం, రోగతో…పే॰… గణ్డతో…పే॰… సల్లతో…పే॰… అఘతో…పే॰… ఆబాధతో…పే॰… పరతో…పే॰… పలోకతో…పే॰… ఈతితో…పే॰… ఉపద్దవతో…పే॰… భయతో…పే॰… ఉపసగ్గతో…పే॰… చలతో…పే॰… పభఙ్గుతో…పే॰… అద్ధువతో…పే॰… అతాణతో…పే॰… అలేణతో…పే॰… అసరణతో…పే॰… రిత్తతో…పే॰… తుచ్ఛతో…పే॰… సుఞ్ఞతో…పే॰… ఆదీనవతో…పే॰… విపరిణామధమ్మతో…పే॰… అసారతో …పే॰… అఘమూలతో…పే॰… వధకతో…పే॰… విభవతో…పే॰… సాసవతో…పే॰… సఙ్ఖతతో…పే॰… మారామిసతో…పే॰… జాతిధమ్మతో…పే॰… జరాధమ్మతో…పే॰… బ్యాధిధమ్మతో…పే॰… మరణధమ్మతో…పే॰… సోకధమ్మతో…పే॰… పరిదేవధమ్మతో…పే॰… ఉపాయాసధమ్మతో…పే॰… సంకిలేసధమ్మతో…పే॰… ఏవం ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన ఇమస్మిం కాయే ఉపాసితబ్బం. ఇదం, మహారాజ, ఇస్సాసస్స తతియం అఙ్గం గహేతబ్బం.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso lakkhe upāseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ. Kathaṃ mahārāja yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ? Aniccato upāsitabbaṃ, dukkhato upāsitabbaṃ, anattato upāsitabbaṃ, rogato…pe… gaṇḍato…pe… sallato…pe… aghato…pe… ābādhato…pe… parato…pe… palokato…pe… ītito…pe… upaddavato…pe… bhayato…pe… upasaggato…pe… calato…pe… pabhaṅguto…pe… addhuvato…pe… atāṇato…pe… aleṇato…pe… asaraṇato…pe… rittato…pe… tucchato…pe… suññato…pe… ādīnavato…pe… vipariṇāmadhammato…pe… asārato …pe… aghamūlato…pe… vadhakato…pe… vibhavato…pe… sāsavato…pe… saṅkhatato…pe… mārāmisato…pe… jātidhammato…pe… jarādhammato…pe… byādhidhammato…pe… maraṇadhammato…pe… sokadhammato…pe… paridevadhammato…pe… upāyāsadhammato…pe… saṃkilesadhammato…pe… evaṃ kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, issāsassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, ఇస్సాసో సాయం పాతం ఉపాసతి. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన సాయం పాతం ఆరమ్మణే ఉపాసితబ్బం. ఇదం, మహారాజ, ఇస్సాసస్స చతుత్థం అఙ్గం గహేతబ్బం. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, థేరేన సారిపుత్తేన ధమ్మసేనాపతినా –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso sāyaṃ pātaṃ upāsati. Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sāyaṃ pātaṃ ārammaṇe upāsitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, issāsassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
‘‘‘యథా ఇస్సాసకో నామ, సాయం పాతం ఉపాసతి;
‘‘‘Yathā issāsako nāma, sāyaṃ pātaṃ upāsati;
‘‘‘తథేవ బుద్ధపుత్తోపి, కరోతి కాయుపాసనం;
‘‘‘Tatheva buddhaputtopi, karoti kāyupāsanaṃ;
కాయుపాసనం అరిఞ్చన్తో, అరహత్తమధిగచ్ఛతీ’’’తి.
Kāyupāsanaṃ ariñcanto, arahattamadhigacchatī’’’ti.
ఇస్సాసఙ్గపఞ్హో సత్తమో.
Issāsaṅgapañho sattamo.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
కుమ్భో చ కాళాయసో చ, ఛత్తం ఖేత్తఞ్చ అగదో;
Kumbho ca kāḷāyaso ca, chattaṃ khettañca agado;
భోజనేన చ ఇస్సాసో, వుత్తం దాని విదూహీతి.
Bhojanena ca issāso, vuttaṃ dāni vidūhīti.
ఓపమ్మకథాపఞ్హో నిట్ఠితో.
Opammakathāpañho niṭṭhito.
Footnotes: