| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi |
೬. ಜರಾಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ
6. Jarāsuttaniddeso
ಅಥ ಜರಾಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸಂ ವಕ್ಖತಿ –
Atha jarāsuttaniddesaṃ vakkhati –
೩೯.
39.
ಯೋ ಚೇಪಿ ಅತಿಚ್ಚ ಜೀವತಿ, ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಜರಸಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತಿ॥
Yo cepi aticca jīvati, atha kho so jarasāpi miyyati.
ಅಪ್ಪಂ ವತ ಜೀವಿತಂ ಇದನ್ತಿ। ಜೀವಿತನ್ತಿ ಆಯು ಠಿತಿ ಯಪನಾ ಯಾಪನಾ ಇರಿಯನಾ ವತ್ತನಾ ಪಾಲನಾ ಜೀವಿತಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಅಪಿ ಚ, ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ ಥೋಕಂ ಜೀವಿತಂ – ಠಿತಿಪರಿತ್ತತಾಯ ವಾ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ, ಸರಸಪರಿತ್ತತಾಯ ವಾ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ। ಕಥಂ ಠಿತಿಪರಿತ್ತತಾಯ ವಾ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ? ಅತೀತೇ ಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇ ಜೀವಿತ್ಥ, ನ ಜೀವತಿ ನ ಜೀವಿಸ್ಸತಿ; ಅನಾಗತೇ ಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇ ಜೀವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಜೀವತಿ ನ ಜೀವಿತ್ಥ; ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇ ಜೀವತಿ, ನ ಜೀವಿತ್ಥ ನ ಜೀವಿಸ್ಸತಿ।
Appaṃ vata jīvitaṃ idanti. Jīvitanti āyu ṭhiti yapanā yāpanā iriyanā vattanā pālanā jīvitaṃ jīvitindriyaṃ. Api ca, dvīhi kāraṇehi appakaṃ jīvitaṃ thokaṃ jīvitaṃ – ṭhitiparittatāya vā appakaṃ jīvitaṃ, sarasaparittatāya vā appakaṃ jīvitaṃ. Kathaṃ ṭhitiparittatāya vā appakaṃ jīvitaṃ? Atīte cittakkhaṇe jīvittha, na jīvati na jīvissati; anāgate cittakkhaṇe jīvissati, na jīvati na jīvittha; paccuppanne cittakkhaṇe jīvati, na jīvittha na jīvissati.
‘‘ಜೀವಿತಂ ಅತ್ತಭಾವೋ ಚ, ಸುಖದುಕ್ಖಾ ಚ ಕೇವಲಾ।
‘‘Jīvitaṃ attabhāvo ca, sukhadukkhā ca kevalā;
ಏಕಚಿತ್ತಸಮಾಯುತ್ತಾ, ಲಹುಸೋ ವತ್ತತೇ ಖಣೋ॥
Ekacittasamāyuttā, lahuso vattate khaṇo.
‘‘ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಕಪ್ಪಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಯೇ ಮರೂ।
‘‘Cullāsītisahassāni, kappā tiṭṭhanti ye marū;
‘‘ಯೇ ನಿರುದ್ಧಾ ಮರನ್ತಸ್ಸ, ತಿಟ್ಠಮಾನಸ್ಸ ವಾ ಇಧ।
‘‘Ye niruddhā marantassa, tiṭṭhamānassa vā idha;
ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸದಿಸಾ ಖನ್ಧಾ, ಗತಾ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾ॥
Sabbepi sadisā khandhā, gatā appaṭisandhikā.
‘‘ಅನನ್ತರಾ ಚ ಯೇ ಭಗ್ಗಾ, ಯೇ ಚ ಭಗ್ಗಾ ಅನಾಗತಾ।
‘‘Anantarā ca ye bhaggā, ye ca bhaggā anāgatā;
ತದನ್ತರೇ ನಿರುದ್ಧಾನಂ, ವೇಸಮಂ ನತ್ಥಿ ಲಕ್ಖಣೇ॥
Tadantare niruddhānaṃ, vesamaṃ natthi lakkhaṇe.
‘‘ಅನಿಬ್ಬತ್ತೇನ ನ ಜಾತೋ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ಜೀವತಿ।
‘‘Anibbattena na jāto, paccuppannena jīvati;
ಚಿತ್ತಭಗ್ಗಾ ಮತೋ ಲೋಕೋ, ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪರಮತ್ಥಿಯಾ॥
Cittabhaggā mato loko, paññatti paramatthiyā.
‘‘ಯಥಾ ನಿನ್ನಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಛನ್ದೇನ ಪರಿಣಾಮಿತಾ।
‘‘Yathā ninnā pavattanti, chandena pariṇāmitā;
ಅಚ್ಛಿನ್ನಧಾರಾ ವತ್ತನ್ತಿ, ಸಳಾಯತನಪಚ್ಚಯಾ॥
Acchinnadhārā vattanti, saḷāyatanapaccayā.
‘‘ಅನಿಧಾನಗತಾ ಭಗ್ಗಾ, ಪುಞ್ಜೋ ನತ್ಥಿ ಅನಾಗತೇ।
‘‘Anidhānagatā bhaggā, puñjo natthi anāgate;
ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಯೇ ಚ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಆರಗ್ಗೇ ಸಾಸಪೂಪಮಾ॥
Nibbattā ye ca tiṭṭhanti, āragge sāsapūpamā.
‘‘ನಿಬ್ಬತ್ತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಭಙ್ಗೋ ನೇಸಂ ಪುರಕ್ಖತೋ।
‘‘Nibbattānañca dhammānaṃ, bhaṅgo nesaṃ purakkhato;
ಪಲೋಕಧಮ್ಮಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಪುರಾಣೇಹಿ ಅಮಿಸ್ಸಿತಾ॥
Palokadhammā tiṭṭhanti, purāṇehi amissitā.
‘‘ಅದಸ್ಸನತೋ ಆಯನ್ತಿ, ಭಙ್ಗಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದಸ್ಸನಂ।
‘‘Adassanato āyanti, bhaṅgā gacchanti dassanaṃ;
ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದೋವ ಆಕಾಸೇ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಯನ್ತಿ ಚಾ’’ತಿ॥
Vijjuppādova ākāse, uppajjanti vayanti cā’’ti.
ಏವಂ ಠಿತಿಪರಿತ್ತತಾಯ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ।
Evaṃ ṭhitiparittatāya appakaṃ jīvitaṃ.
ಕಥಂ ಸರಸಪರಿತ್ತತಾಯ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ? ಅಸ್ಸಾಸೂಪನಿಬದ್ಧಂ 5 ಜೀವಿತಂ, ಪಸ್ಸಾಸೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ, ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ, ಮಹಾಭೂತೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ, ಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ, ಉಸ್ಮೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣೂಪನಿಬದ್ಧಂ ಜೀವಿತಂ। ಮೂಲಮ್ಪಿ ಇಮೇಸಂ ದುಬ್ಬಲಂ, ಪುಬ್ಬಹೇತೂಪಿ ಇಮೇಸಂ ದುಬ್ಬಲಾ, ಯೇ ಪಚ್ಚಯಾ ತೇಪಿ ದುಬ್ಬಲಾ, ಯೇಪಿ ಪಭಾವಿಕಾ ತೇಪಿ ದುಬ್ಬಲಾ, ಸಹಭೂಪಿ ಇಮೇಸಂ ದುಬ್ಬಲಾ, ಸಮ್ಪಯೋಗಾಪಿ ಇಮೇಸಂ ದುಬ್ಬಲಾ, ಸಹಜಾಪಿ ಇಮೇಸಂ ದುಬ್ಬಲಾ, ಯಾಪಿ ಪಯೋಜಿಕಾ ಸಾಪಿ ದುಬ್ಬಲಾ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಇಮೇ ನಿಚ್ಚದುಬ್ಬಲಾ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅನವಟ್ಠಿತಾ ಇಮೇ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪರಿಪಾತಯನ್ತಿ ಇಮೇ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಹಿ ನತ್ಥಿ ತಾಯಿತಾ, ನ ಚಾಪಿ ಠಪೇನ್ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಇಮೇ। ಯೋಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ ಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।
Kathaṃ sarasaparittatāya appakaṃ jīvitaṃ? Assāsūpanibaddhaṃ 6 jīvitaṃ, passāsūpanibaddhaṃ jīvitaṃ, assāsapassāsūpanibaddhaṃ jīvitaṃ, mahābhūtūpanibaddhaṃ jīvitaṃ, kabaḷīkārāhārūpanibaddhaṃ jīvitaṃ, usmūpanibaddhaṃ jīvitaṃ, viññāṇūpanibaddhaṃ jīvitaṃ. Mūlampi imesaṃ dubbalaṃ, pubbahetūpi imesaṃ dubbalā, ye paccayā tepi dubbalā, yepi pabhāvikā tepi dubbalā, sahabhūpi imesaṃ dubbalā, sampayogāpi imesaṃ dubbalā, sahajāpi imesaṃ dubbalā, yāpi payojikā sāpi dubbalā. Aññamaññaṃ ime niccadubbalā, aññamaññaṃ anavaṭṭhitā ime. Aññamaññaṃ paripātayanti ime, aññamaññassa hi natthi tāyitā, na cāpi ṭhapenti aññamaññaṃ ime. Yopi nibbattako so na vijjati.
‘‘ನ ಚ ಕೇನಚಿ ಕೋಚಿ ಹಾಯತಿ, ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಚ ಇಮೇ ಹಿ ಸಬ್ಬಸೋ।
‘‘Na ca kenaci koci hāyati, gandhabbā ca ime hi sabbaso;
ಪುರಿಮೇಹಿ ಪಭಾವಿಕಾ ಇಮೇ, ಯೇಪಿ ಪಭಾವಿಕಾ ತೇ ಪುರೇ ಮತಾ।
Purimehi pabhāvikā ime, yepi pabhāvikā te pure matā;
ಪುರಿಮಾಪಿ ಚ ಪಚ್ಛಿಮಾಪಿ ಚ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಕದಾಚಿ ಮದ್ದಸಂಸೂ’’ತಿ॥
Purimāpi ca pacchimāpi ca, aññamaññaṃ na kadāci maddasaṃsū’’ti.
ಏವಂ ಸರಸಪರಿತ್ತತಾಯ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ।
Evaṃ sarasaparittatāya appakaṃ jīvitaṃ.
ಅಪಿ ಚ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ 7 ದೇವಾನಂ ಜೀವಿತಂ ಉಪಾದಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ ಪರಿತ್ತಂ ಜೀವಿತಂ ಥೋಕಂ ಜೀವಿತಂ ಖಣಿಕಂ ಜೀವಿತಂ ಲಹುಕಂ ಜೀವಿತಂ ಇತ್ತರಂ ಜೀವಿತಂ ಅನದ್ಧನೀಯಂ ಜೀವಿತಂ ನಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ ಜೀವಿತಂ। ತಾವತಿಂಸಾನಂ ದೇವಾನಂ…ಪೇ॰… ಯಾಮಾನಂ ದೇವಾನಂ… ತುಸಿತಾನಂ ದೇವಾನಂ… ನಿಮ್ಮಾನರತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಜೀವಿತಂ ಉಪಾದಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ ಪರಿತ್ತಂ ಜೀವಿತಂ ಥೋಕಂ ಜೀವಿತಂ ಖಣಿಕಂ ಜೀವಿತಂ ಲಹುಕಂ ಜೀವಿತಂ ಇತ್ತರಂ ಜೀವಿತಂ ಅನದ್ಧನೀಯಂ ಜೀವಿತಂ ನಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ ಜೀವಿತಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅಪ್ಪಮಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆಯು, ಗಮನಿಯೋ ಸಮ್ಪರಾಯೋ, ಮನ್ತಾಯ ಬೋದ್ಧಬ್ಬಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ, ಚರಿತಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಜಾತಸ್ಸ ಅಮರಣಂ। ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಿರಂ ಜೀವತಿ, ಸೋ ವಸ್ಸಸತಂ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಭಿಯ್ಯೋ।
Api ca, cātumahārājikānaṃ 8 devānaṃ jīvitaṃ upādāya manussānaṃ appakaṃ jīvitaṃ parittaṃ jīvitaṃ thokaṃ jīvitaṃ khaṇikaṃ jīvitaṃ lahukaṃ jīvitaṃ ittaraṃ jīvitaṃ anaddhanīyaṃ jīvitaṃ naciraṭṭhitikaṃ jīvitaṃ. Tāvatiṃsānaṃ devānaṃ…pe… yāmānaṃ devānaṃ… tusitānaṃ devānaṃ… nimmānaratīnaṃ devānaṃ… paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ… brahmakāyikānaṃ devānaṃ jīvitaṃ upādāya manussānaṃ appakaṃ jīvitaṃ parittaṃ jīvitaṃ thokaṃ jīvitaṃ khaṇikaṃ jīvitaṃ lahukaṃ jīvitaṃ ittaraṃ jīvitaṃ anaddhanīyaṃ jīvitaṃ naciraṭṭhitikaṃ jīvitaṃ. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘appamidaṃ, bhikkhave, manussānaṃ āyu, gamaniyo samparāyo, mantāya boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ. Yo, bhikkhave, ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo.
‘‘ಅಪ್ಪಮಾಯು ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಹೀಳೇಯ್ಯ ನಂ ಸುಪೋರಿಸೋ।
‘‘Appamāyu manussānaṃ, hīḷeyya naṃ suporiso;
ಚರೇಯ್ಯಾದಿತ್ತಸೀಸೋವ ನತ್ಥಿ ಮಚ್ಚುಸ್ಸನಾಗಮೋ॥
Careyyādittasīsova natthi maccussanāgamo.
‘‘ಅಚ್ಚಯನ್ತಿ ಅಹೋರತ್ತಾ, ಜೀವಿತಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ।
‘‘Accayanti ahorattā, jīvitaṃ uparujjhati;
ಆಯು ಖಿಯ್ಯತಿ ಮಚ್ಚಾನಂ, ಕುನ್ನದೀನಂವ ಓದಕ’’ನ್ತಿ॥
Āyu khiyyati maccānaṃ, kunnadīnaṃva odaka’’nti.
ಅಪ್ಪಂ ವತ ಜೀವಿತಂ ಇದಂ।
Appaṃ vata jīvitaṃ idaṃ.
ಓರಂ ವಸ್ಸಸತಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತೀತಿ। ಕಲಲಕಾಲೇಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಅಬ್ಬುದಕಾಲೇಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಪೇಸಿಕಾಲೇಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಘನಕಾಲೇಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಪಸಾಖಕಾಲೇಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಜಾತಮತ್ತೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಸೂತಿಘರೇಪಿ 9 ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಅದ್ಧಮಾಸಿಕೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಮಾಸಿಕೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ದ್ವೇಮಾಸಿಕೋಪಿ…ಪೇ॰… ತೇಮಾಸಿಕೋಪಿ… ಚತುಮಾಸಿಕೋಪಿ… ಪಞ್ಚಮಾಸಿಕೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ಛಮಾಸಿಕೋಪಿ… ಸತ್ತಮಾಸಿಕೋಪಿ… ಅಟ್ಠಮಾಸಿಕೋಪಿ… ನವಮಾಸಿಕೋಪಿ… ದಸಮಾಸಿಕೋಪಿ… ಸಂವಚ್ಛರಿಕೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ದ್ವೇವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ತಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಚತುವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕೋಪಿ … ಛವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಅಟ್ಠವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ನವವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ದಸವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ವೀಸತಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ತಿಂಸವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಚತ್ತಾರೀಸವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಪಞ್ಞಾಸವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಸತ್ತತಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ಅಸೀತಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ… ನವುತಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತೀತಿ – ಓರಂ ವಸ್ಸಸತಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತಿ।
Oraṃ vassasatāpi miyyatīti. Kalalakālepi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, abbudakālepi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, pesikālepi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, ghanakālepi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, pasākhakālepi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, jātamattopi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, sūtigharepi 10 cavati marati antaradhāyati vippalujjati, addhamāsikopi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, māsikopi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, dvemāsikopi…pe… temāsikopi… catumāsikopi… pañcamāsikopi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, chamāsikopi… sattamāsikopi… aṭṭhamāsikopi… navamāsikopi… dasamāsikopi… saṃvaccharikopi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, dvevassikopi… tivassikopi… catuvassikopi… pañcavassikopi … chavassikopi… sattavassikopi… aṭṭhavassikopi… navavassikopi… dasavassikopi… vīsativassikopi… tiṃsavassikopi… cattārīsavassikopi… paññāsavassikopi… saṭṭhivassikopi… sattativassikopi… asītivassikopi… navutivassikopi cavati marati antaradhāyati vippalujjatīti – oraṃ vassasatāpi miyyati.
ಯೋ ಚೇಪಿ ಅತಿಚ್ಚ ಜೀವತೀತಿ। ಯೋ ವಸ್ಸಸತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಜೀವತಿ ಸೋ ಏಕಂ ವಾ ವಸ್ಸಂ ಜೀವತಿ, ದ್ವೇ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ತೀಣಿ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ಚತ್ತಾರಿ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ಪಞ್ಚ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ…ಪೇ॰… ದಸ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ವೀಸತಿ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ತಿಂಸಂ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತಿ, ಚತ್ತಾರೀಸಂ ವಾ ವಸ್ಸಾನಿ ಜೀವತೀತಿ – ಯೋ ಚೇಪಿ ಅತಿಚ್ಚ ಜೀವತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಜರಸಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತೀತಿ। ಯದಾ ಜಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಖಣ್ಡದನ್ತೋ ಪಲಿತಕೇಸೋ ವಿಲೂನಂ ಖಲಿತಸಿರೋ 11 ವಲಿನಂ ತಿಲಕಾಹತಗತ್ತೋ ವಙ್ಕೋ ಭೋಗ್ಗೋ ದಣ್ಡಪರಾಯನೋ, ಸೋ ಜರಾಯಪಿ ಚವತಿ ಮರತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ನತ್ಥಿ ಮರಣಮ್ಹಾ ಮೋಕ್ಖೋ।
Yocepi aticca jīvatīti. Yo vassasataṃ atikkamitvā jīvati so ekaṃ vā vassaṃ jīvati, dve vā vassāni jīvati, tīṇi vā vassāni jīvati, cattāri vā vassāni jīvati, pañca vā vassāni jīvati…pe… dasa vā vassāni jīvati, vīsati vā vassāni jīvati, tiṃsaṃ vā vassāni jīvati, cattārīsaṃ vā vassāni jīvatīti – yo cepi aticca jīvati. Atha kho so jarasāpi miyyatīti. Yadā jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto khaṇḍadanto palitakeso vilūnaṃ khalitasiro 12 valinaṃ tilakāhatagatto vaṅko bhoggo daṇḍaparāyano, so jarāyapi cavati marati antaradhāyati vippalujjati, natthi maraṇamhā mokkho.
ಏವಂ ಜಾತಾನ ಮಚ್ಚಾನಂ, ನಿಚ್ಚಂ ಮರಣತೋ ಭಯಂ॥
Evaṃ jātāna maccānaṃ, niccaṃ maraṇato bhayaṃ.
‘‘ಯಥಾಪಿ ಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ, ಕತಾ ಮತ್ತಿಕಭಾಜನಾ।
‘‘Yathāpi kumbhakārassa, katā mattikabhājanā;
ಸಬ್ಬೇ ಭೇದನಪರಿಯನ್ತಾ, ಏವಂ ಮಚ್ಚಾನ ಜೀವಿತಂ॥
Sabbe bhedanapariyantā, evaṃ maccāna jīvitaṃ.
‘‘ದಹರಾ ಚ ಮಹನ್ತಾ ಚ, ಯೇ ಬಾಲಾ ಯೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ।
‘‘Daharā ca mahantā ca, ye bālā ye ca paṇḍitā;
ಸಬ್ಬೇ ಮಚ್ಚುವಸಂ ಯನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಮಚ್ಚುಪರಾಯನಾ॥
Sabbe maccuvasaṃ yanti, sabbe maccuparāyanā.
‘‘ತೇಸಂ ಮಚ್ಚುಪರೇತಾನಂ, ಗಚ್ಛತಂ ಪರಲೋಕತೋ।
‘‘Tesaṃ maccuparetānaṃ, gacchataṃ paralokato;
ನ ಪಿತಾ ತಾಯತೇ ಪುತ್ತಂ, ಞಾತೀ ವಾ ಪನ ಞಾತಕೇ॥
Na pitā tāyate puttaṃ, ñātī vā pana ñātake.
‘‘ಪೇಕ್ಖತಞ್ಞೇವ ಞಾತೀನಂ, ಪಸ್ಸ ಲಾಲಪ್ಪತಂ ಪುಥು।
‘‘Pekkhataññeva ñātīnaṃ, passa lālappataṃ puthu;
ಏಕಮೇಕೋವ ಮಚ್ಚಾನಂ, ಗೋವಜ್ಝೋ ವಿಯ ನಿಯ್ಯತಿ।
Ekamekova maccānaṃ, govajjho viya niyyati;
ಏವಮಬ್ಭಾಹತೋ ಲೋಕೋ, ಮಚ್ಚುನಾ ಚ ಜರಾಯ ಚಾ’’ತಿ॥
Evamabbhāhato loko, maccunā ca jarāya cā’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಜರಸಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತಿ।
Atha kho so jarasāpi miyyati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಅಪ್ಪಂ ವತ ಜೀವಿತಂ ಇದಂ, ಓರಂ ವಸ್ಸಸತಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತಿ।
‘‘Appaṃ vata jīvitaṃ idaṃ, oraṃ vassasatāpi miyyati;
ಯೋ ಚೇಪಿ ಅತಿಚ್ಚ ಜೀವತಿ, ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಜರಸಾಪಿ ಮಿಯ್ಯತೀ’’ತಿ॥
Yo cepi aticca jīvati, atha kho so jarasāpi miyyatī’’ti.
೪೦.
40.
ಸೋಚನ್ತಿ ಜನಾ ಮಮಾಯಿತೇ, ನ ಹಿ ಸನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಾ ಪರಿಗ್ಗಹಾ।
Socantijanā mamāyite, na hi santi niccā pariggahā;
ವಿನಾಭಾವಂ ಸನ್ತಮೇವಿದಂ, ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗಾರಮಾವಸೇ॥
Vinābhāvaṃ santamevidaṃ, iti disvā nāgāramāvase.
ಸೋಚನ್ತಿ ಜನಾ ಮಮಾಯಿತೇತಿ। ಜನಾತಿ ಖತ್ತಿಯಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಗಹಟ್ಠಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ। ಮಮತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ಮಮತ್ತಾ – ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಇದಂ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ। ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ಅಚ್ಛೇದಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ। ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಪರಿಣಾಮಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣಾಮನ್ತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ ಕಿಲಮನ್ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದನ್ತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ – ಸೋಚನ್ತಿ ಜನಾ ಮಮಾಯಿತೇ।
Socanti janā mamāyiteti. Janāti khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā ca. Mamattāti dve mamattā – taṇhāmamattañca diṭṭhimamattañca…pe… idaṃ taṇhāmamattaṃ…pe… idaṃ diṭṭhimamattaṃ. Mamāyitaṃ vatthuṃ acchedasaṅkinopi socanti, acchijjantepi socanti, acchinnepi socanti. Mamāyitaṃ vatthuṃ vipariṇāmasaṅkinopi socanti, vipariṇāmantepi socanti, vipariṇatepi socanti kilamanti paridevanti urattāḷiṃ kandanti sammohaṃ āpajjantīti – socanti janā mamāyite.
ನ ಹಿ ಸನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಾ ಪರಿಗ್ಗಹಾತಿ। ದ್ವೇ ಪರಿಗ್ಗಹಾ – ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹೋ। ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹೋ ಅನಿಚ್ಚೋ ಸಙ್ಖತೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೋ ಖಯಧಮ್ಮೋ ವಯಧಮ್ಮೋ ವಿರಾಗಧಮ್ಮೋ ನಿರೋಧಧಮ್ಮೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ। ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚೋ ಸಙ್ಖತೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೋ ಖಯಧಮ್ಮೋ ವಯಧಮ್ಮೋ ವಿರಾಗಧಮ್ಮೋ ನಿರೋಧಧಮ್ಮೋ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಪಸ್ಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಯ್ವಾಯಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ! ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಗ್ಗಹಂ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ, ಯ್ವಾಯಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಪರಿಗ್ಗಹಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನ ಲಬ್ಭನ್ತೀತಿ – ನ ಹಿ ಸನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಾ ಪರಿಗ್ಗಹಾ।
Nahi santi niccā pariggahāti. Dve pariggahā – taṇhāpariggaho ca diṭṭhipariggaho ca…pe… ayaṃ taṇhāpariggaho…pe… ayaṃ diṭṭhipariggaho. Taṇhāpariggaho anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virāgadhammo nirodhadhammo vipariṇāmadhammo. Diṭṭhipariggahopi anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virāgadhammo nirodhadhammo vipariṇāmadhammo. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, taṃ pariggahaṃ yvāyaṃ pariggaho nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassatī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sādhu, bhikkhave! Ahampi kho etaṃ, bhikkhave, pariggahaṃ na samanupassāmi, yvāyaṃ pariggaho nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassatī’’ti. Pariggahā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā natthi na santi na saṃvijjanti na labbhantīti – na hi santi niccā pariggahā.
ವಿನಾಭಾವಂ ಸನ್ತಮೇವಿದನ್ತಿ। ನಾನಾಭಾವೇ ವಿನಾಭಾವೇ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೇ ಸನ್ತೇ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಉಪಲಬ್ಭಿಯಮಾನೇ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅಲಂ, ಆನನ್ದ! ಮಾ ಸೋಚಿ ಮಾ ಪರಿದೇವಿ। ನನು ಏತಂ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ 15 ಅಕ್ಖಾತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪಿಯೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ನಾನಾಭಾವೋ ವಿನಾಭಾವೋ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ। ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಆನನ್ದ, ಲಬ್ಭಾ – ಯಂ ತಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ ಪಲೋಕಧಮ್ಮಂ ತಂ ವತ ಮಾ ಪಲುಜ್ಜೀ’ತಿ! ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಪುರಿಮಾನಂ ಪುರಿಮಾನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಧಾತೂನಂ ಆಯತನಾನಂ ವಿಪರಿಣಾಮಞ್ಞಥಾಭಾವಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಖನ್ಧಾ ಚ ಧಾತುಯೋ ಚ ಆಯತನಾನಿ ಚ ಪವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ – ವಿನಾಭಾವಂ ಸನ್ತಮೇವಿದಂ।
Vinābhāvaṃ santamevidanti. Nānābhāve vinābhāve aññathābhāve sante saṃvijjamāne upalabbhiyamāne. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘alaṃ, ānanda! Mā soci mā paridevi. Nanu etaṃ, ānanda, mayā paṭikacceva 16 akkhātaṃ – ‘sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo. Taṃ kutettha, ānanda, labbhā – yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ taṃ vata mā palujjī’ti! Netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Purimānaṃ purimānaṃ khandhānaṃ dhātūnaṃ āyatanānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā pacchimā pacchimā khandhā ca dhātuyo ca āyatanāni ca pavattantī’’ti – vinābhāvaṃ santamevidaṃ.
ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗಾರಮಾವಸೇತಿ। ಇತೀತಿ ಪದಸನ್ಧಿ ಪದಸಂಸಗ್ಗೋ ಪದಪಾರಿಪೂರೀ ಅಕ್ಖರಸಮವಾಯೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಿಲಿಟ್ಠತಾ ಪದಾನುಪುಬ್ಬತಾಪೇತಂ। ಇತೀತಿ ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ ಮಮತ್ತೇಸೂತಿ – ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ। ನಾಗಾರಮಾವಸೇತಿ ಸಬ್ಬಂ ಘರಾವಾಸಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪುತ್ತದಾರಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಞಾತಿಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸನ್ನಿಧಿಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಕಿಞ್ಚನಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಏಕೋ ಚರೇಯ್ಯ ವಿಹರೇಯ್ಯ ಇರಿಯೇಯ್ಯ ವತ್ತೇಯ್ಯ ಪಾಲೇಯ್ಯ ಯಪೇಯ್ಯ ಯಾಪೇಯ್ಯಾತಿ – ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗಾರಮಾವಸೇ।
Iti disvā nāgāramāvaseti. Itīti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ. Itīti iti disvā passitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā mamattesūti – iti disvā. Nāgāramāvaseti sabbaṃ gharāvāsapalibodhaṃ chinditvā puttadārapalibodhaṃ chinditvā ñātipalibodhaṃ chinditvā mittāmaccapalibodhaṃ chinditvā sannidhipalibodhaṃ chinditvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā akiñcanabhāvaṃ upagantvā eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyyāti – iti disvā nāgāramāvase.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸೋಚನ್ತಿ ಜನಾ ಮಮಾಯಿತೇ, ನ ಹಿ ಸನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಾ ಪರಿಗ್ಗಹಾ।
‘‘Socanti janā mamāyite, na hi santi niccā pariggahā;
ವಿನಾಭಾವಂ ಸನ್ತಮೇವಿದಂ, ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗಾರಮಾವಸೇ’’ತಿ॥
Vinābhāvaṃ santamevidaṃ, iti disvā nāgāramāvase’’ti.
೪೧.
41.
ಮರಣೇನಪಿ ತಂ ಪಹೀಯತಿ 17 ಯಂ ಪುರಿಸೋ ಮಮಿದನ್ತಿ ಮಞ್ಞತಿ।
Maraṇenapi taṃ pahīyati18yaṃ puriso mamidanti maññati;
ಏತಮ್ಪಿ ವಿದಿತ್ವಾನ 19 ಪಣ್ಡಿತೋ, ನ ಮಮತ್ತಾಯ ನಮೇಥ ಮಾಮಕೋ॥
Etampividitvāna20paṇḍito, na mamattāya nametha māmako.
ಮರಣೇನಪಿ ತಂ ಪಹೀಯತೀತಿ। ಮರಣನ್ತಿ ಯಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ತಮ್ಹಾ ತಮ್ಹಾ ಸತ್ತನಿಕಾಯಾ ಚುತಿ ಚವನತಾ ಭೇದೋ ಅನ್ತರಧಾನಂ ಮಚ್ಚುಮರಣಂ ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾ ಖನ್ಧಾನಂ ಭೇದೋ ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸುಪಚ್ಛೇದೋ। ತನ್ತಿ ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ। ಪಹೀಯತೀತಿ ಪಹೀಯತಿ ಜಹೀಯತಿ ವಿಜಹೀಯತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ। ಭಾಸಿತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ –
Maraṇenapi taṃ pahīyatīti. Maraṇanti yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccumaraṇaṃ kālaṃkiriyā khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo. Tanti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ. Pahīyatīti pahīyati jahīyati vijahīyati antaradhāyati vippalujjati. Bhāsitampi hetaṃ –
‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಮಚ್ಚಂ ವಿಜಹನ್ತಿ ಭೋಗಾ, ಮಚ್ಚೋವ ನೇ ಪುಬ್ಬತರಂ ಜಹಾತಿ।
‘‘Pubbeva maccaṃ vijahanti bhogā, maccova ne pubbataraṃ jahāti;
ಅಸಸ್ಸತಾ ಭೋಗಿನೋ ಕಾಮಕಾಮೀ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸೋಚಾಮಹಂ ಸೋಕಕಾಲೇ॥
Asassatā bhogino kāmakāmī, tasmā na socāmahaṃ sokakāle.
‘‘ಉದೇತಿ ಆಪೂರತಿ ವೇತಿ ಚನ್ದೋ, ಅತ್ತಂ ಗಮೇತ್ವಾನ ಪಲೇತಿ ಸೂರಿಯೋ।
‘‘Udeti āpūrati veti cando, attaṃ gametvāna paleti sūriyo;
ವಿದಿತಾ ಮಯಾ ಸತ್ತುಕ ಲೋಕಧಮ್ಮಾ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸೋಚಾಮಹಂ ಸೋಕಕಾಲೇ’’ತಿ॥
Viditā mayā sattuka lokadhammā, tasmā na socāmahaṃ sokakāle’’ti.
ಮರಣೇನಪಿ ತಂ ಪಹೀಯತಿ। ಯಂ ಪುರಿಸೋ ಮಮಿದನ್ತಿ ಮಞ್ಞತೀತಿ। ಯನ್ತಿ ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ। ಪುರಿಸೋತಿ ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವೋಹಾರೋ 21 ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ನಿರುತ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅಭಿಲಾಪೋ। ಮಮಿದನ್ತಿ ಮಞ್ಞತೀತಿ ತಣ್ಹಾಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಿಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ಮಾನಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ಕಿಲೇಸಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ದುಚ್ಚರಿತಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ಪಯೋಗಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಪಾಕಮಞ್ಞನಾಯ ಮಞ್ಞತೀತಿ – ಯಂ ಪುರಿಸೋ ಮಮಿದನ್ತಿ ಮಞ್ಞತಿ।
Maraṇenapi taṃ pahīyati. Yaṃ puriso mamidanti maññatīti. Yanti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ. Purisoti saṅkhā samaññā paññatti vohāro 22 nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo. Mamidanti maññatīti taṇhāmaññanāya maññati, diṭṭhimaññanāya maññati, mānamaññanāya maññati, kilesamaññanāya maññati, duccaritamaññanāya maññati, payogamaññanāya maññati, vipākamaññanāya maññatīti – yaṃ puriso mamidanti maññati.
ಏತಮ್ಪಿ ವಿದಿತ್ವಾನ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ। ಏತಂ ಆದೀನವಂ ಞತ್ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ ಮಮತ್ತೇಸೂತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ಧೀರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಬುದ್ಧಿಮಾ ಞಾಣೀ ವಿಭಾವೀ ಮೇಧಾವೀತಿ – ಏತಮ್ಪಿ ವಿದಿತ್ವಾನ ಪಣ್ಡಿತೋ।
Etampi viditvāna paṇḍitoti. Etaṃ ādīnavaṃ ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā mamattesūti, etampi viditvā paṇḍito dhīro paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvīti – etampi viditvāna paṇḍito.
ನ ಮಮತ್ತಾಯ ನಮೇಥ ಮಾಮಕೋತಿ। ಮಮತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ಮಮತ್ತಾ – ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಇದಂ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ। ಮಾಮಕೋತಿ ಬುದ್ಧಮಾಮಕೋ ಧಮ್ಮಮಾಮಕೋ ಸಙ್ಘಮಾಮಕೋ। ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಮಮಾಯತಿ, ಭಗವಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಯೇ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಹಾ ಥದ್ಧಾ 23 ಲಪಾ ಸಿಙ್ಗೀ ಉನ್ನಳಾ ಅಸಮಾಹಿತಾ, ನ ಮೇ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾಮಕಾ; ಅಪಗತಾ ಚ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ। ನ ಚ ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಕ್ಕುಹಾ ನಿಲ್ಲಪಾ ಧೀರಾ ಅತ್ಥದ್ಧಾ ಸುಸಮಾಹಿತಾ, ತೇ ಖೋ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾಮಕಾ; ಅನಪಗತಾ ಚ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ। ತೇ ಚ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ’’।
Na mamattāya nametha māmakoti. Mamattāti dve mamattā – taṇhāmamattañca diṭṭhimamattañca…pe… idaṃ taṇhāmamattaṃ…pe… idaṃ diṭṭhimamattaṃ. Māmakoti buddhamāmako dhammamāmako saṅghamāmako. So bhagavantaṃ mamāyati, bhagavā taṃ puggalaṃ pariggaṇhāti. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘ye te, bhikkhave, bhikkhū kuhā thaddhā 24 lapā siṅgī unnaḷā asamāhitā, na me te, bhikkhave, bhikkhū māmakā; apagatā ca te, bhikkhave, bhikkhū imasmā dhammavinayā. Na ca te imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti. Ye ca kho te, bhikkhave, bhikkhū nikkuhā nillapā dhīrā atthaddhā susamāhitā, te kho me, bhikkhave, bhikkhū māmakā; anapagatā ca te, bhikkhave, bhikkhū imasmā dhammavinayā. Te ca imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti’’.
‘‘ಕುಹಾ ಥದ್ಧಾ ಲಪಾ ಸಿಙ್ಗೀ, ಉನ್ನಳಾ ಅಸಮಾಹಿತಾ।
‘‘Kuhā thaddhā lapā siṅgī, unnaḷā asamāhitā;
ನ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿರೂಹನ್ತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತೇ॥
Na te dhamme virūhanti, sammāsambuddhadesite.
‘‘ನಿಕ್ಕುಹಾ ನಿಲ್ಲಪಾ ಧೀರಾ, ಅತ್ಥದ್ಧಾ ಸುಸಮಾಹಿತಾ।
‘‘Nikkuhā nillapā dhīrā, atthaddhā susamāhitā;
ತೇ ವೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿರೂಹನ್ತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತೇ’’॥
Te ve dhamme virūhanti, sammāsambuddhadesite’’.
ನ ಮಮತ್ತಾಯ ನಮೇಥ ಮಾಮಕೋತಿ। ಮಾಮಕೋ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ ಪಹಾಯ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಮತ್ತಾಯ ನ ನಮೇಯ್ಯ ನ ಓನಮೇಯ್ಯ, ನ ತಂನಿನ್ನೋ ಅಸ್ಸ ನ ತಪ್ಪೋಣೋ ನ ತಪ್ಪಬ್ಭಾರೋ ನ ತದಧಿಮುತ್ತೋ ನ ತದಧಿಪತೇಯ್ಯೋತಿ – ನ ಮಮತ್ತಾಯ ನಮೇಥ ಮಾಮಕೋ।
Na mamattāya nametha māmakoti. Māmako taṇhāmamattaṃ pahāya diṭṭhimamattaṃ paṭinissajjitvā mamattāya na nameyya na onameyya, na taṃninno assa na tappoṇo na tappabbhāro na tadadhimutto na tadadhipateyyoti – na mamattāya nametha māmako.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಮರಣೇನಪಿ ತಂ ಪಹೀಯತಿ, ಯಂ ಪುರಿಸೋ ಮಮಿದನ್ತಿ ಮಞ್ಞತಿ।
‘‘Maraṇenapi taṃ pahīyati, yaṃ puriso mamidanti maññati;
ಏತಮ್ಪಿ ವಿದಿತ್ವಾನ ಪಣ್ಡಿತೋ, ನ ಮಮತ್ತಾಯ ನಮೇಥ ಮಾಮಕೋ’’ತಿ॥
Etampi viditvāna paṇḍito, na mamattāya nametha māmako’’ti.
೪೨.
42.
ಸುಪಿನೇನ ಯಥಾಪಿ ಸಙ್ಗತಂ, ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
Supinenayathāpi saṅgataṃ, paṭibuddho puriso na passati;
ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಯಾಯಿತಂ ಜನಂ, ಪೇತಂ ಕಾಲಙ್ಕತಂ 25 ನ ಪಸ್ಸತಿ॥
Evampi piyāyitaṃ janaṃ, petaṃ kālaṅkataṃ26na passati.
ಸುಪಿನೇನ ಯಥಾಪಿ ಸಙ್ಗತನ್ತಿ। ಸಙ್ಗತಂ ಸಮಾಗತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಸನ್ನಿಪತಿತನ್ತಿ – ಸುಪಿನೇನ ಯಥಾಪಿ ಸಙ್ಗತಂ। ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಯಥಾ ಪುರಿಸೋ ಸುಪಿನಗತೋ ಚನ್ದಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೂರಿಯಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಿನೇರುಂ ಪಬ್ಬತರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಹತ್ಥಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಸ್ಸಂ ಪಸ್ಸತಿ, ರಥಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೇನಾಬ್ಯೂಹಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸತಿ, ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ…ಪೇ॰… ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ… ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸತಿ; ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ – ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
Supinena yathāpi saṅgatanti. Saṅgataṃ samāgataṃ samāhitaṃ sannipatitanti – supinena yathāpi saṅgataṃ. Paṭibuddhopuriso na passatīti yathā puriso supinagato candaṃ passati, sūriyaṃ passati, mahāsamuddaṃ passati, sineruṃ pabbatarājānaṃ passati, hatthiṃ passati, assaṃ passati, rathaṃ passati, pattiṃ passati, senābyūhaṃ passati, ārāmarāmaṇeyyakaṃ passati, vanarāmaṇeyyakaṃ…pe… bhūmirāmaṇeyyakaṃ… pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ passati; paṭibuddho na kiñci passatīti – paṭibuddho puriso na passati.
ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಯಾಯಿತಂ ಜನನ್ತಿ। ಏವನ್ತಿ ಓಪಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿಪಾದನಂ। ಪಿಯಾಯಿತಂ ಜನನ್ತಿ ಮಮಾಯಿತಂ ಜನಂ ಮಾತರಂ ವಾ ಪಿತರಂ ವಾ ಭಾತರಂ ವಾ ಭಗಿನಿಂ ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಾ ಧೀತರಂ ವಾ ಮಿತ್ತಂ ವಾ ಅಮಚ್ಚಂ ವಾ ಞಾತಿಂ ವಾ ಸಾಲೋಹಿತಂ ವಾತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಯಾಯಿತಂ ಜನಂ।
Evampi piyāyitaṃ jananti. Evanti opammasampaṭipādanaṃ. Piyāyitaṃ jananti mamāyitaṃ janaṃ mātaraṃ vā pitaraṃ vā bhātaraṃ vā bhaginiṃ vā puttaṃ vā dhītaraṃ vā mittaṃ vā amaccaṃ vā ñātiṃ vā sālohitaṃ vāti – evampi piyāyitaṃ janaṃ.
ಪೇತಂ ಕಾಲಙ್ಕತಂ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ। ಪೇತೋ ವುಚ್ಚತಿ ಮತೋ। ಕಾಲಙ್ಕತಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ ನ ದಕ್ಖತಿ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ನ ವಿನ್ದತಿ ನ ಪಟಿಲಭತೀತಿ – ಪೇತಂ ಕಾಲಙ್ಕತಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
Petaṃkālaṅkataṃ na passatīti. Peto vuccati mato. Kālaṅkataṃ na passati na dakkhati nādhigacchati na vindati na paṭilabhatīti – petaṃ kālaṅkataṃ na passati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸುಪಿನೇನ ಯಥಾಪಿ ಸಙ್ಗತಂ, ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Supinena yathāpi saṅgataṃ, paṭibuddho puriso na passati;
ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಯಾಯಿತಂ ಜನಂ, ಪೇತಂ ಕಾಲಙ್ಕತಂ ನ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥
Evampi piyāyitaṃ janaṃ, petaṃ kālaṅkataṃ na passatī’’ti.
೪೩.
43.
ದಿಟ್ಠಾಪಿ ಸುತಾಪಿ ತೇ ಜನಾ, ಯೇಸಂ ನಾಮಮಿದಂ ಪವುಚ್ಚತಿ।
Diṭṭhāpisutāpi te janā, yesaṃ nāmamidaṃ pavuccati;
ದಿಟ್ಠಾಪಿ ಸುತಾಪಿ ತೇ ಜನಾತಿ। ದಿಟ್ಠಾತಿ ಯೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾಭಿಸಮ್ಭೂತಾ। ಸುತಾತಿ ಯೇ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಾಭಿಸಮ್ಭೂತಾ । ತೇ ಜನಾತಿ ಖತ್ತಿಯಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಗಹಟ್ಠಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚಾತಿ – ದಿಟ್ಠಾಪಿ ಸುತಾಪಿ ತೇ ಜನಾ।
Diṭṭhāpi sutāpi te janāti. Diṭṭhāti ye cakkhuviññāṇābhisambhūtā. Sutāti ye sotaviññāṇābhisambhūtā . Te janāti khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā cāti – diṭṭhāpi sutāpi te janā.
ಯೇಸಂ ನಾಮಮಿದಂ ಪವುಚ್ಚತೀತಿ। ಯೇಸನ್ತಿ ಯೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವೇಸ್ಸಾನಂ ಸುದ್ದಾನಂ ಗಹಟ್ಠಾನಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ದೇವಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ। ನಾಮನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವೋಹಾರೋ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ನಿರುತ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅಭಿಲಾಪೋ। ಪವುಚ್ಚತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ಕಥೀಯತಿ ಭಣೀಯತಿ ದೀಪೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ – ಯೇಸಂ ನಾಮಮಿದಂ ಪವುಚ್ಚತಿ।
Yesaṃ nāmamidaṃ pavuccatīti. Yesanti yesaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ vessānaṃ suddānaṃ gahaṭṭhānaṃ pabbajitānaṃ devānaṃ manussānaṃ. Nāmanti saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo. Pavuccatīti vuccati pavuccati kathīyati bhaṇīyati dīpīyati voharīyatīti – yesaṃ nāmamidaṃ pavuccati.
ನಾಮಂಯೇವಾವಸಿಸ್ಸತಿ ಅಕ್ಖೇಯ್ಯನ್ತಿ। ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ ಪಹೀಯತಿ ಜಹೀಯತಿ ವಿಜಹೀಯತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ, ನಾಮಂಯೇವಾವಸಿಸ್ಸತಿ। ಅಕ್ಖೇಯ್ಯನ್ತಿ। ಅಕ್ಖಾತುಂ ಕಥೇತುಂ ಭಣಿತುಂ ದೀಪಯಿತುಂ ವೋಹರಿತುನ್ತಿ – ನಾಮಂ ಏವಾವಸಿಸ್ಸತಿ ಅಕ್ಖೇಯ್ಯಂ। ಪೇತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋತಿ। ಪೇತಸ್ಸಾತಿ ಮತಸ್ಸ ಕಾಲಙ್ಕತಸ್ಸ। ಜನ್ತುನೋತಿ ಸತ್ತಸ್ಸ ನರಸ್ಸ ಮಾನವಸ್ಸ ಪೋಸಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಜೀವಸ್ಸ ಜಾಗುಸ್ಸ ಜನ್ತುಸ್ಸ ಇನ್ದಗುಸ್ಸ ಮನುಜಸ್ಸಾತಿ – ಪೇತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ।
Nāmaṃyevāvasissati akkheyyanti. Rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ pahīyati jahīyati vijahīyati antaradhāyati vippalujjati, nāmaṃyevāvasissati. Akkheyyanti. Akkhātuṃ kathetuṃ bhaṇituṃ dīpayituṃ voharitunti – nāmaṃ evāvasissati akkheyyaṃ. Petassa jantunoti. Petassāti matassa kālaṅkatassa. Jantunoti sattassa narassa mānavassa posassa puggalassa jīvassa jāgussa jantussa indagussa manujassāti – petassa jantuno.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ದಿಟ್ಠಾಪಿ ಸುತಾಪಿ ತೇ ಜನಾ, ಯೇಸಂ ನಾಮಮಿದಂ ಪವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Diṭṭhāpi sutāpi te janā, yesaṃ nāmamidaṃ pavuccati;
ನಾಮಂಯೇವಾವಸಿಸ್ಸತಿ, ಅಕ್ಖೇಯ್ಯಂ ಪೇತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ’’ತಿ॥
Nāmaṃyevāvasissati, akkheyyaṃ petassa jantuno’’ti.
೪೪.
44.
ಸೋಕಪ್ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ , ನ ಪಜಹನ್ತಿ ಗಿದ್ಧಾ ಮಮಾಯಿತೇ।
Sokapparidevamaccharaṃ, na pajahanti giddhā mamāyite;
ತಸ್ಮಾ ಮುನಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಂ, ಹಿತ್ವಾ ಅಚರಿಂಸು ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋ॥
Tasmā munayo pariggahaṃ, hitvā acariṃsu khemadassino.
ಸೋಕಪ್ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ ನ ಪಜಹನ್ತಿ ಗಿದ್ಧಾ ಮಮಾಯಿತೇತಿ। ಸೋಕೋತಿ ಞಾತಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಭೋಗಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ರೋಗಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸೀಲಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ಬ್ಯಸನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇನ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸೋಕೋ ಸೋಚನಾ ಸೋಚಿತತ್ತಂ ಅನ್ತೋಸೋಕೋ ಅನ್ತೋಪರಿಸೋಕೋ ಅನ್ತೋದಾಹೋ ಅನ್ತೋಪರಿದಾಹೋ 29 ಚೇತಸೋ ಪರಿಜ್ಝಾಯನಾ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಸೋಕಸಲ್ಲಂ। ಪರಿದೇವೋತಿ ಞಾತಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ…ಪೇ॰… ದಿಟ್ಠಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ಬ್ಯಸನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇನ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಆದೇವೋ ಪರಿದೇವೋ ಆದೇವನಾ ಪರಿದೇವನಾ ಆದೇವಿತತ್ತಂ ಪರಿದೇವಿತತ್ತಂ ವಾಚಾ ಪಲಾಪೋ ವಿಪ್ಪಲಾಪೋ ಲಾಲಪ್ಪೋ ಲಾಲಪ್ಪಾಯನಾ ಲಾಲಪ್ಪಾಯಿತತ್ತಂ। ಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ – ಆವಾಸಮಚ್ಛರಿಯಂ , ಕುಲಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಲಾಭಮಚ್ಛರಿಯಂ, ವಣ್ಣಮಚ್ಛರಿಯಂ , ಧಮ್ಮಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಮಚ್ಛರಾಯನಾ ಮಚ್ಛರಾಯಿತತ್ತಂ ವೇವಿಚ್ಛಂ ಕದರಿಯಂ ಕಟುಕಞ್ಚುಕತಾ ಅಗ್ಗಹಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಅಪಿ ಚ ಖನ್ಧಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಧಾತುಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಆಯತನಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಗಾಹೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಗೇಧೋ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಮಮತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ಮಮತ್ತಾ – ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಞ್ಚ …ಪೇ॰… ಇದಂ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತಂ। ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ಅಚ್ಛೇದಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಪರಿಣಾಮಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣಾಮನ್ತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ಅಚ್ಛೇದಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನೇಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ। ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಪರಿಣಾಮಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣಾಮನ್ತೇಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ವಿಪರಿಣತೇಪಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ। ಮಮಾಯಿತಂ ವತ್ಥುಂ ರಕ್ಖನ್ತಿ ಗೋಪೇನ್ತಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಮಮಾಯನ್ತಿ ಮಚ್ಛರಾಯನ್ತಿ; ಮಮಾಯಿತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸೋಕಂ ನ ಜಹನ್ತಿ, ಪರಿದೇವಂ ನ ಜಹನ್ತಿ, ಮಚ್ಛರಿಯಂ ನ ಜಹನ್ತಿ, ಗೇಧಂ ನ ಜಹನ್ತಿ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ ನ ವಿನೋದೇನ್ತಿ ನ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರೋನ್ತಿ ನ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇನ್ತೀತಿ – ಸೋಕಪ್ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ ಗಿದ್ಧಾ ಮಮಾಯಿತೇ।
Sokapparidevamaccharaṃ na pajahanti giddhā mamāyiteti. Sokoti ñātibyasanena vā phuṭṭhassa bhogabyasanena vā phuṭṭhassa rogabyasanena vā phuṭṭhassa sīlabyasanena vā phuṭṭhassa diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko antodāho antoparidāho 30 cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ. Paridevoti ñātibyasanena vā phuṭṭhassa…pe… diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappāyanā lālappāyitattaṃ. Macchariyanti pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ , kulamacchariyaṃ, lābhamacchariyaṃ, vaṇṇamacchariyaṃ , dhammamacchariyaṃ. Yaṃ evarūpaṃ macchariyaṃ maccharāyanā maccharāyitattaṃ vevicchaṃ kadariyaṃ kaṭukañcukatā aggahitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati macchariyaṃ. Api ca khandhamacchariyampi macchariyaṃ, dhātumacchariyampi macchariyaṃ, āyatanamacchariyampi macchariyaṃ gāho – idaṃ vuccati macchariyaṃ. Gedho vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Mamattāti dve mamattā – taṇhāmamattañca diṭṭhimamattañca …pe… idaṃ taṇhāmamattaṃ…pe… idaṃ diṭṭhimamattaṃ. Mamāyitaṃ vatthuṃ acchedasaṅkinopi socanti, acchijjantepi socanti, acchinnepi socanti, mamāyitaṃ vatthuṃ vipariṇāmasaṅkinopi socanti, vipariṇāmantepi socanti, vipariṇatepi socanti, mamāyitaṃ vatthuṃ acchedasaṅkinopi paridevanti, acchijjantepi paridevanti, acchinnepi paridevanti. Mamāyitaṃ vatthuṃ vipariṇāmasaṅkinopi paridevanti, vipariṇāmantepi paridevanti, vipariṇatepi paridevanti. Mamāyitaṃ vatthuṃ rakkhanti gopenti pariggaṇhanti mamāyanti maccharāyanti; mamāyitasmiṃ vatthusmiṃ sokaṃ na jahanti, paridevaṃ na jahanti, macchariyaṃ na jahanti, gedhaṃ na jahanti nappajahanti na vinodenti na byantiṃ karonti na anabhāvaṃ gamentīti – sokapparidevamaccharaṃ nappajahanti giddhā mamāyite.
ತಸ್ಮಾ ಮುನಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಂ, ಹಿತ್ವಾ ಅಚರಿಂಸು ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಾ ಏತಂ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಮಮತ್ತೇಸೂತಿ – ತಸ್ಮಾ। ಮುನಯೋತಿ ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ। ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮುನಯೋ ಮೋನಪ್ಪತ್ತಾ। ತೀಣಿ ಮೋನೇಯ್ಯಾನಿ – ಕಾಯಮೋನೇಯ್ಯಂ, ವಚೀಮೋನೇಯ್ಯಂ, ಮನೋಮೋನೇಯ್ಯಂ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಗಜಾಲಮತಿಚ್ಚ ಸೋ ಮುನಿ। ಪರಿಗ್ಗಹೋತಿ ದ್ವೇ ಪರಿಗ್ಗಹಾ – ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹೋ। ಮುನಯೋ ತಣ್ಹಾಪರಿಗ್ಗಹಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿಪರಿಗ್ಗಹಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಜಿತ್ವಾ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾ ಅಚರಿಂಸು ವಿಹರಿಂಸು ಇರಿಯಿಂಸು ವತ್ತಿಂಸು ಪಾಲಿಂಸು ಯಪಿಂಸು ಯಾಪಿಂಸು। ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋತಿ ಖೇಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋತಿ ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋ ತಾಣದಸ್ಸಿನೋ ಲೇಣದಸ್ಸಿನೋ ಸರಣದಸ್ಸಿನೋ ಅಭಯದಸ್ಸಿನೋ ಅಚ್ಚುತದಸ್ಸಿನೋ ಅಮತದಸ್ಸಿನೋ ನಿಬ್ಬಾನದಸ್ಸಿನೋತಿ – ತಸ್ಮಾ ಮುನಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಹಿತ್ವಾ ಅಚರಿಂಸು ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋ।
Tasmā munayo pariggahaṃ, hitvā acariṃsu khemadassinoti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā etaṃ ādīnavaṃ sampassamānā mamattesūti – tasmā. Munayoti monaṃ vuccati ñāṇaṃ. Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Tena ñāṇena samannāgatā munayo monappattā. Tīṇi moneyyāni – kāyamoneyyaṃ, vacīmoneyyaṃ, manomoneyyaṃ…pe… saṅgajālamaticca so muni. Pariggahoti dve pariggahā – taṇhāpariggaho ca diṭṭhipariggaho ca…pe… ayaṃ taṇhāpariggaho…pe… ayaṃ diṭṭhipariggaho. Munayo taṇhāpariggahaṃ pariccajitvā diṭṭhipariggahaṃ paṭinissajjitvā cajitvā pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gametvā acariṃsu vihariṃsu iriyiṃsu vattiṃsu pāliṃsu yapiṃsu yāpiṃsu. Khemadassinoti khemaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Khemadassinoti khemadassino tāṇadassino leṇadassino saraṇadassino abhayadassino accutadassino amatadassino nibbānadassinoti – tasmā munayo pariggahaṃ hitvā acariṃsu khemadassino.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸೋಕಪ್ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ, ನ ಜಹನ್ತಿ ಗಿದ್ಧಾ ಮಮಾಯಿತೇ।
‘‘Sokapparidevamaccharaṃ, na jahanti giddhā mamāyite;
ತಸ್ಮಾ ಮುನಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಂ, ಹಿತ್ವಾ ಅಚರಿಂಸು ಖೇಮದಸ್ಸಿನೋ’’ತಿ॥
Tasmā munayo pariggahaṃ, hitvā acariṃsu khemadassino’’ti.
೪೫.
45.
ಪತಿಲೀನಚರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ, ಭಜಮಾನಸ್ಸ ವಿವಿತ್ತಮಾಸನಂ।
Patilīnacarassa bhikkhuno, bhajamānassa vivittamāsanaṃ;
ಸಾಮಗ್ಗಿಯಮಾಹು ತಸ್ಸ ತಂ, ಯೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭವನೇ ನ ದಸ್ಸಯೇ॥
Sāmaggiyamāhutassa taṃ, yo attānaṃ bhavane na dassaye.
ಪತಿಲೀನಚರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ। ಪತಿಲೀನಚರಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ 31। ಅರಹಾ ಪತಿಲೀನೋ। ಕಿಂಕಾರಣಾ ಪತಿಲೀನಚರಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ? ತೇ ತತೋ ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀನೇನ್ತಾ ಪತಿಕುಟೇನ್ತಾ ಪತಿವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸನ್ನಿರುದ್ಧನ್ತಾ 32 ಸನ್ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸನ್ನಿವಾರೇನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಗೋಪೇನ್ತಾ ಚರನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಇರಿಯನ್ತಿ ವತ್ತೇನ್ತಿ ಪಾಲೇನ್ತಿ ಯಪೇನ್ತಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀನೇನ್ತಾ ಪತಿಕುಟೇನ್ತಾ ಪತಿವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸನ್ನಿರುದ್ಧನ್ತಾ ಸನ್ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸನ್ನಿವಾರೇನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಗೋಪೇನ್ತಾ ಚರನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಇರಿಯನ್ತಿ ವತ್ತೇನ್ತಿ ಪಾಲೇನ್ತಿ ಯಪೇನ್ತಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಸೋತದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಘಾನದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಜಿವ್ಹಾದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಮನೋದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀನೇನ್ತಾ ಪತಿಕುಟೇನ್ತಾ ಪತಿವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸನ್ನಿರುದ್ಧನ್ತಾ ಸನ್ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸನ್ನಿವಾರೇನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಗೋಪೇನ್ತಾ ಚರನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಇರಿಯನ್ತಿ ವತ್ತೇನ್ತಿ ಪಾಲೇನ್ತಿ ಯಪೇನ್ತಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ। ಯಥಾ ಕುಕ್ಕುಟಪತ್ತಂ ವಾ ನ್ಹಾರುದದ್ದುಲಂ ವಾ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀಯತಿ ಪತಿಕುಟತಿ ಪತಿವಟ್ಟತಿ ನ ಸಮ್ಪಸಾರಿಯತಿ; ಏವಮೇವ ತತೋ ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀನೇನ್ತಾ ಪತಿಕುಟೇನ್ತಾ ಪತಿವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸನ್ನಿರುದ್ಧನ್ತಾ ಸನ್ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸನ್ನಿವಾರೇನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಗೋಪೇನ್ತಾ ಚರನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಇರಿಯನ್ತಿ ವತ್ತೇನ್ತಿ ಪಾಲೇನ್ತಿ ಯಪೇನ್ತಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಸೋತದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಘಾನದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಜಿವ್ಹಾದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ… ಮನೋದ್ವಾರೇ ಚಿತ್ತಂ ಪತಿಲೀನೇನ್ತಾ ಪತಿಕುಟೇನ್ತಾ ಪತಿವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸನ್ನಿರುದ್ಧನ್ತಾ ಸನ್ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸನ್ನಿವಾರೇನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಗೋಪೇನ್ತಾ ಚರನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಇರಿಯನ್ತಿ ವತ್ತೇನ್ತಿ ಪಾಲೇನ್ತಿ ಯಪೇನ್ತಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ। ತಂಕಾರಣಾ ಪತಿಲೀನಚರಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ। ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೇಕ್ಖಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ – ಪತಿಲೀನಚರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ।
Patilīnacarassabhikkhunoti. Patilīnacarā vuccanti satta sekkhā 33. Arahā patilīno. Kiṃkāraṇā patilīnacarā vuccanti satta sekkhā? Te tato tato cittaṃ patilīnentā patikuṭentā pativaṭṭentā sanniruddhantā 34 sanniggaṇhantā sannivārentā rakkhantā gopentā caranti vicaranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti, cakkhudvāre cittaṃ patilīnentā patikuṭentā pativaṭṭentā sanniruddhantā sanniggaṇhantā sannivārentā rakkhantā gopentā caranti vicaranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti, sotadvāre cittaṃ…pe… ghānadvāre cittaṃ… jivhādvāre cittaṃ… kāyadvāre cittaṃ… manodvāre cittaṃ patilīnentā patikuṭentā pativaṭṭentā sanniruddhantā sanniggaṇhantā sannivārentā rakkhantā gopentā caranti vicaranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti. Yathā kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativaṭṭati na sampasāriyati; evameva tato tato cittaṃ patilīnentā patikuṭentā pativaṭṭentā sanniruddhantā sanniggaṇhantā sannivārentā rakkhantā gopentā caranti vicaranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti, cakkhudvāre cittaṃ…pe… sotadvāre cittaṃ… ghānadvāre cittaṃ… jivhādvāre cittaṃ… kāyadvāre cittaṃ… manodvāre cittaṃ patilīnentā patikuṭentā pativaṭṭentā sanniruddhantā sanniggaṇhantā sannivārentā rakkhantā gopentā caranti vicaranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpenti. Taṃkāraṇā patilīnacarā vuccanti satta sekkhā. Bhikkhunoti puthujjanakalyāṇakassa vā bhikkhuno sekkhassa vā bhikkhunoti – patilīnacarassa bhikkhuno.
ಭಜಮಾನಸ್ಸ ವಿವಿತ್ತಮಾಸನನ್ತಿ ಆಸನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಯತ್ಥ ನಿಸೀದನ್ತಿ – ಮಞ್ಚೋ ಪೀಠಂ ಭಿಸಿ ತಟ್ಟಿಕಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಲಾಲಸನ್ಥಾರೋ। ತಂ ಆಸನಂ ಅಸಪ್ಪಾಯರೂಪದಸ್ಸನೇನ ರಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಪವಿವಿತ್ತಂ, ಅಸಪ್ಪಾಯಸದ್ದಸ್ಸವನೇನ ರಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಪವಿವಿತ್ತಂ, ಅಸಪ್ಪಾಯಗನ್ಧಘಾಯನೇನ… ಅಸಪ್ಪಾಯರಸಸಾಯನೇನ… ಅಸಪ್ಪಾಯಫೋಟ್ಠಬ್ಬಫುಸನೇನ… ಅಸಪ್ಪಾಯೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ರಿತ್ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಪವಿವಿತ್ತಂ। ತಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಆಸನಂ ಭಜತೋ ಸಮ್ಭಜತೋ ಸೇವತೋ ನಿಸೇವತೋ ಸಂಸೇವತೋ ಪಟಿಸೇವತೋತಿ – ಭಜಮಾನಸ್ಸ ವಿವಿತ್ತಮಾಸನಂ।
Bhajamānassa vivittamāsananti āsanaṃ vuccati yattha nisīdanti – mañco pīṭhaṃ bhisi taṭṭikā cammakhaṇḍo tiṇasanthāro paṇṇasanthāro palālasanthāro. Taṃ āsanaṃ asappāyarūpadassanena rittaṃ vivittaṃ pavivittaṃ, asappāyasaddassavanena rittaṃ vivittaṃ pavivittaṃ, asappāyagandhaghāyanena… asappāyarasasāyanena… asappāyaphoṭṭhabbaphusanena… asappāyehi pañcahi kāmaguṇehi rittaṃ vivittaṃ pavivittaṃ. Taṃ vivittaṃ āsanaṃ bhajato sambhajato sevato nisevato saṃsevato paṭisevatoti – bhajamānassa vivittamāsanaṃ.
ಸಾಮಗ್ಗಿಯಮಾಹು ತಸ್ಸ ತಂ, ಯೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭವನೇ ನ ದಸ್ಸಯೇತಿ। ಸಾಮಗ್ಗಿಯೋತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಾಮಗ್ಗಿಯೋ – ಗಣಸಾಮಗ್ಗೀ, ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ, ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಾಮಗ್ಗೀ। ಕತಮಾ ಗಣಸಾಮಗ್ಗೀ? ಬಹು ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಅವಿವದಮಾನಾ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ – ಅಯಂ ಗಣಸಾಮಗ್ಗೀ। ಕತಮಾ ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ? ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ। ತೇ ಏಕತೋ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ ಪಸೀದನ್ತಿ ಸಮ್ಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ; ನ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿವಾದೋ ಪವಿವಾದೋ ಅತ್ಥಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗೀ। ಕತಮಾ ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಾಮಗ್ಗೀ? ಬಹು ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯನ್ತಿ; ನ ತೇಸಂ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ 35 ಊನತ್ತಂ ವಾ ಪುಣ್ಣತ್ತಂ ವಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ – ಅಯಂ ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಾಮಗ್ಗೀ। ಭವನೇತಿ ನೇರಯಿಕಾನಂ ನಿರಯೋ ಭವನಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕಾನಂ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಭವನಂ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕಾನಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಭವನಂ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ ಭವನಂ, ದೇವಾನಂ ದೇವಲೋಕೋ ಭವನನ್ತಿ। ಸಾಮಗ್ಗಿಯಮಾಹು ತಸ್ಸ ತಂ, ಯೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭವನೇ ನ ದಸ್ಸಯೇತಿ। ತಸ್ಸೇಸಾ ಸಾಮಗ್ಗೀ ಏತಂ ಛನ್ನಂ ಏತಂ ಪತಿರೂಪಂ ಏತಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಏತಂ ಅನುಲೋಮಂ, ಯೋ ಏವಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ನಿರಯೇ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ದೇವಲೋಕೇ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಏವಮಾಹಂಸು ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಿ ಏವಂ ಭಣನ್ತಿ ಏವಂ ದೀಪಯನ್ತಿ ಏವಂ ವೋಹರನ್ತೀತಿ – ಸಾಮಗ್ಗಿಯಮಾಹು ತಸ್ಸ ತಂ, ಯೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭವನೇ ನ ದಸ್ಸಯೇ।
Sāmaggiyamāhutassa taṃ, yo attānaṃ bhavane na dassayeti. Sāmaggiyoti tisso sāmaggiyo – gaṇasāmaggī, dhammasāmaggī, anabhinibbattisāmaggī. Katamā gaṇasāmaggī? Bahu cepi bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti – ayaṃ gaṇasāmaggī. Katamā dhammasāmaggī? Cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Te ekato pakkhandanti pasīdanti sampatiṭṭhanti vimuccanti; na tesaṃ dhammānaṃ vivādo pavivādo atthi – ayaṃ dhammasāmaggī. Katamā anabhinibbattisāmaggī? Bahu cepi bhikkhū anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyanti; na tesaṃ nibbānadhātuyā 36 ūnattaṃ vā puṇṇattaṃ vā paññāyati – ayaṃ anabhinibbattisāmaggī. Bhavaneti nerayikānaṃ nirayo bhavanaṃ, tiracchānayonikānaṃ tiracchānayoni bhavanaṃ, pettivisayikānaṃ pettivisayo bhavanaṃ, manussānaṃ manussaloko bhavanaṃ, devānaṃ devaloko bhavananti. Sāmaggiyamāhu tassa taṃ, yo attānaṃ bhavane na dassayeti. Tassesā sāmaggī etaṃ channaṃ etaṃ patirūpaṃ etaṃ anucchavikaṃ etaṃ anulomaṃ, yo evaṃ paṭicchanne niraye attānaṃ na dasseyya, tiracchānayoniyaṃ attānaṃ na dasseyya, pettivisaye attānaṃ na dasseyya, manussaloke attānaṃ na dasseyya, devaloke attānaṃ na dasseyyāti evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – sāmaggiyamāhu tassa taṃ, yo attānaṃ bhavane na dassaye.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಪತಿಲೀನಚರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ, ಭಜಮಾನಸ್ಸ ವಿವಿತ್ತಮಾಸನಂ।
‘‘Patilīnacarassa bhikkhuno, bhajamānassa vivittamāsanaṃ;
ಸಾಮಗ್ಗಿಯಮಾಹು ತಸ್ಸ ತಂ, ಯೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭವನೇ ನ ದಸ್ಸಯೇ’’ತಿ॥
Sāmaggiyamāhu tassa taṃ, yo attānaṃ bhavane na dassaye’’ti.
೪೬.
46.
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮುನೀ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ನ ಪಿಯಂ ಕುಬ್ಬತಿ ನೋಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ।
Sabbatthamunī anissito, na piyaṃ kubbati nopi appiyaṃ;
ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ, ಪಣ್ಣೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ॥
Tasmiṃ paridevamaccharaṃ, paṇṇe vāri yathā na limpati.
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮುನೀ ಅನಿಸ್ಸಿತೋತಿ। ಸಬ್ಬಂ ವುಚ್ಚತಿ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನಿ – ಚಕ್ಖುಞ್ಚೇವ ರೂಪಾ ಚ, ಸೋತಞ್ಚ ಸದ್ದಾ ಚ, ಘಾನಞ್ಚ ಗನ್ಧಾ ಚ, ಜಿವ್ಹಾ ಚ ರಸಾ ಚ, ಕಾಯೋ ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಚ, ಮನೋ ಚ ಧಮ್ಮಾ ಚ। ಮುನೀತಿ। ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಗಜಾಲಮತಿಚ್ಚ ಸೋ ಮುನಿ। ಅನಿಸ್ಸಿತೋತಿ । ದ್ವೇ ನಿಸ್ಸಯಾ – ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ। ಮುನಿ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯಂ ಪಹಾಯ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಸೋತಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಘಾನಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಜಿವ್ಹಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಕಾಯಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಮನಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ರೂಪೇ… ಸದ್ದೇ… ಗನ್ಧೇ… ರಸೇ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ… ಧಮ್ಮೇ… ಕುಲಂ… ಗಣಂ… ಆವಾಸಂ… ಲಾಭಂ… ಯಸಂ… ಪಸಂಸಂ… ಸುಖಂ… ಚೀವರಂ… ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ… ಸೇನಾಸನಂ… ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ… ಕಾಮಧಾತುಂ… ರೂಪಧಾತುಂ… ಅರೂಪಧಾತುಂ… ಕಾಮಭವಂ… ರೂಪಭವಂ… ಅರೂಪಭವಂ… ಸಞ್ಞಾಭವಂ… ಅಸಞ್ಞಾಭವಂ … ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಭವಂ… ಏಕವೋಕಾರಭವಂ… ಚತುವೋಕಾರಭವಂ… ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವಂ… ಅತೀತಂ… ಅನಾಗತಂ… ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ… ದಿಟ್ಠಂ… ಸುತಂ… ಮುತಂ… ವಿಞ್ಞಾತಂ… ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಅನುಪಗತೋ ಅನಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅನಧಿಮುತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮುನಿ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ।
Sabbatthamunī anissitoti. Sabbaṃ vuccati dvādasāyatanāni – cakkhuñceva rūpā ca, sotañca saddā ca, ghānañca gandhā ca, jivhā ca rasā ca, kāyo ca phoṭṭhabbā ca, mano ca dhammā ca. Munīti. Monaṃ vuccati ñāṇaṃ…pe… saṅgajālamaticca so muni. Anissitoti . Dve nissayā – taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca…pe… ayaṃ taṇhānissayo…pe… ayaṃ diṭṭhinissayo. Muni taṇhānissayaṃ pahāya diṭṭhinissayaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ anissito sotaṃ anissito ghānaṃ anissito jivhaṃ anissito kāyaṃ anissito manaṃ anissito rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… dhamme… kulaṃ… gaṇaṃ… āvāsaṃ… lābhaṃ… yasaṃ… pasaṃsaṃ… sukhaṃ… cīvaraṃ… piṇḍapātaṃ… senāsanaṃ… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ… kāmadhātuṃ… rūpadhātuṃ… arūpadhātuṃ… kāmabhavaṃ… rūpabhavaṃ… arūpabhavaṃ… saññābhavaṃ… asaññābhavaṃ … nevasaññānāsaññābhavaṃ… ekavokārabhavaṃ… catuvokārabhavaṃ… pañcavokārabhavaṃ… atītaṃ… anāgataṃ… paccuppannaṃ… diṭṭhaṃ… sutaṃ… mutaṃ… viññātaṃ… sabbe dhamme anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – sabbattha muni anissito.
ನ ಪಿಯಂ ಕುಬ್ಬತಿ ನೋಪಿ ಅಪ್ಪಿಯನ್ತಿ। ಪಿಯಾತಿ ದ್ವೇ ಪಿಯಾ – ಸತ್ತಾ ವಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ವಾ। ಕತಮೇ ಸತ್ತಾ ಪಿಯಾ? ಇಧ ಯಸ್ಸ ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಹಿತಕಾಮಾ ಫಾಸುಕಾಮಾ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಕಾಮಾ ಮಾತಾ ವಾ ಪಿತಾ ವಾ ಭಾತಾ ವಾ ಭಗಿನೀ ವಾ ಪುತ್ತಾ ವಾ ಧೀತರಾ ವಾ ಮಿತ್ತಾ ವಾ ಅಮಚ್ಚಾ ವಾ ಞಾತೀ ವಾ ಸಾಲೋಹಿತಾ ವಾ – ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಪಿಯಾ। ಕತಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಪಿಯಾ? ಮನಾಪಿಕಾ ರೂಪಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಸದ್ದಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಗನ್ಧಾ ಮನಾಪಿಕಾ ರಸಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ – ಇಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಪಿಯಾ। ಅಪ್ಪಿಯಾತಿ ದ್ವೇ ಅಪ್ಪಿಯಾ – ಸತ್ತಾ ವಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ವಾ। ಕತಮೇ ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪಿಯಾ? ಇಧ ಯಸ್ಸ ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನತ್ಥಕಾಮಾ ಅಹಿತಕಾಮಾ ಅಫಾಸುಕಾಮಾ ಅಯೋಗಕ್ಖೇಮಕಾಮಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಕಾಮಾ – ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪಿಯಾ। ಕತಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅಪ್ಪಿಯಾ? ಅಮನಾಪಿಕಾ ರೂಪಾ ಅಮನಾಪಿಕಾ ಸದ್ದಾ ಅಮನಾಪಿಕಾ ಗನ್ಧಾ ಅಮನಾಪಿಕಾ ರಸಾ ಅಮನಾಪಿಕಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ – ಇಮೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅಪ್ಪಿಯಾ। ನ ಪಿಯಂ ಕುಬ್ಬತಿ ನೋಪಿ ಅಪ್ಪಿಯನ್ತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಸತ್ತೋ ಪಿಯೋ, ಇಮೇ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ ಮನಾಪಾ’’ತಿ ರಾಗವಸೇನ ಪಿಯಂ ನ ಕರೋತಿ; ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಸತ್ತೋ ಅಪ್ಪಿಯೋ, ಇಮೇ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅಮನಾಪಾ’’ತಿ ಪಟಿಘವಸೇನ ಅಪ್ಪಿಯಂ ನ ಕರೋತಿ ನ ಜನೇತಿ ನ ಸಞ್ಜನೇತಿ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ ನಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ – ನ ಪಿಯಂ ಕುಬ್ಬತಿ ನೋಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ।
Na piyaṃ kubbati nopi appiyanti. Piyāti dve piyā – sattā vā saṅkhārā vā. Katame sattā piyā? Idha yassa te honti atthakāmā hitakāmā phāsukāmā yogakkhemakāmā mātā vā pitā vā bhātā vā bhaginī vā puttā vā dhītarā vā mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā – ime sattā piyā. Katame saṅkhārā piyā? Manāpikā rūpā manāpikā saddā manāpikā gandhā manāpikā rasā manāpikā phoṭṭhabbā – ime saṅkhārā piyā. Appiyāti dve appiyā – sattā vā saṅkhārā vā. Katame sattā appiyā? Idha yassa te honti anatthakāmā ahitakāmā aphāsukāmā ayogakkhemakāmā jīvitā voropetukāmā – ime sattā appiyā. Katame saṅkhārā appiyā? Amanāpikā rūpā amanāpikā saddā amanāpikā gandhā amanāpikā rasā amanāpikā phoṭṭhabbā – ime saṅkhārā appiyā. Na piyaṃ kubbati nopi appiyanti. ‘‘Ayaṃ me satto piyo, ime ca saṅkhārā manāpā’’ti rāgavasena piyaṃ na karoti; ‘‘ayaṃ me satto appiyo, ime ca saṅkhārā amanāpā’’ti paṭighavasena appiyaṃ na karoti na janeti na sañjaneti na nibbatteti nābhinibbattetīti – na piyaṃ kubbati nopi appiyaṃ.
ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ ಪಣ್ಣೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತೀತಿ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅರಹನ್ತೇ ಖೀಣಾಸವೇ। ಪರಿದೇವೋತಿ ಞಾತಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಭೋಗಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ರೋಗಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸೀಲಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಬ್ಯಸನೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ಬ್ಯಸನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇನ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಆದೇವೋ ಪರಿದೇವೋ ಆದೇವನಾ ಪರಿದೇವನಾ ಆದೇವಿತತ್ತಂ ಪರಿದೇವಿತತ್ತಂ ವಾಚಾ ಪಲಾಪೋ ವಿಪ್ಪಲಾಪೋ ಲಾಲಪ್ಪೋ ಲಾಲಪ್ಪಾಯನಾ ಲಾಲಪ್ಪಾಯಿತತ್ತಂ। ಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ – ಆವಾಸಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಕುಲಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಲಾಭಮಚ್ಛರಿಯಂ, ವಣ್ಣಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಧಮ್ಮಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಮಚ್ಛರಾಯನಾ ಮಚ್ಛರಾಯಿತತ್ತಂ ವೇವಿಚ್ಛಂ ಕದರಿಯಂ ಕಟುಕಞ್ಚುಕತಾ ಅಗ್ಗಹಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ। ಅಪಿ ಚ ಖನ್ಧಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಧಾತುಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಆಯತನಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಗಾಹೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ।
Tasmiṃ paridevamaccharaṃ paṇṇe vāri yathā na limpatīti. Tasminti tasmiṃ puggale arahante khīṇāsave. Paridevoti ñātibyasanena vā phuṭṭhassa bhogabyasanena vā phuṭṭhassa rogabyasanena vā phuṭṭhassa sīlabyasanena vā phuṭṭhassa diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa aññataraññatarena byasanena samannāgatassa aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappāyanā lālappāyitattaṃ. Macchariyanti pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ, kulamacchariyaṃ, lābhamacchariyaṃ, vaṇṇamacchariyaṃ, dhammamacchariyaṃ. Yaṃ evarūpaṃ macchariyaṃ maccharāyanā maccharāyitattaṃ vevicchaṃ kadariyaṃ kaṭukañcukatā aggahitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati macchariyaṃ. Api ca khandhamacchariyampi macchariyaṃ, dhātumacchariyampi macchariyaṃ, āyatanamacchariyampi macchariyaṃ gāho – idaṃ vuccati macchariyaṃ.
ಪಣ್ಣೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತೀತಿ। ಪಣ್ಣಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪದುಮಪತ್ತಂ। ವಾರಿ ವುಚ್ಚತಿ ಉದಕಂ। ಯಥಾ ವಾರಿ ಪದುಮಪತ್ತಂ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತಂ ಅಪಲಿತ್ತಂ ಅನುಪಲಿತ್ತಂ, ಏವಮೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅರಹನ್ತೇ ಖೀಣಾಸವೇ ಪರಿದೇವೋ ಮಚ್ಛರಿಯಞ್ಚ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತಾ ಅಪಲಿತ್ತಾ ಅನುಪಲಿತ್ತಾ। ಸೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅರಹನ್ತೋ ತೇಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತೋ ಅಪಲಿತ್ತೋ ಅನುಪಲಿತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ ಪಣ್ಣೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ।
Paṇṇe vāri yathā na limpatīti. Paṇṇaṃ vuccati padumapattaṃ. Vāri vuccati udakaṃ. Yathā vāri padumapattaṃ na limpati na palimpati na upalimpati alittaṃ apalittaṃ anupalittaṃ, evameva tasmiṃ puggale arahante khīṇāsave paridevo macchariyañca na limpati na palimpati na upalimpati alittā apalittā anupalittā. So ca puggalo arahanto tehi kilesehi na limpati na palimpati na upalimpati alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – tasmiṃ paridevamaccharaṃ paṇṇe vāri yathā na limpati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮುನೀ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ನ ಪಿಯಂ ಕುಬ್ಬತಿ ನೋಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ।
‘‘Sabbattha munī anissito, na piyaṃ kubbati nopi appiyaṃ;
ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿದೇವಮಚ್ಛರಂ, ಪಣ್ಣೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತೀ’’ತಿ॥
Tasmiṃ paridevamaccharaṃ, paṇṇe vāri yathā na limpatī’’ti.
೪೭.
47.
ಉದಬಿನ್ದು ಯಥಾಪಿ ಪೋಕ್ಖರೇ, ಪದುಮೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ।
Udabindu yathāpi pokkhare, padume vāri yathā na limpati;
ಏವಂ ಮುನಿ ನೋಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು 37 ವಾ॥
Evaṃ muni nopalimpati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu38vā.
ಉದಬಿನ್ದು ಯಥಾಪಿ ಪೋಕ್ಖರೇತಿ। ಉದಬಿನ್ದು ವುಚ್ಚತಿ ಉದಕಥೇವೋ। ಪೋಕ್ಖರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪದುಮಪತ್ತಂ। ಯಥಾ ಉದಬಿನ್ದು ಪದುಮಪತ್ತೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತಂ ಅಪಲಿತ್ತಂ ಅನುಪಲಿತ್ತನ್ತಿ – ಉದಬಿನ್ದು ಯಥಾಪಿ ಪೋಕ್ಖರೇ। ಪದುಮೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತೀತಿ। ಪದುಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ। ವಾರಿ ವುಚ್ಚತಿ ಉದಕಂ। ಯಥಾ ವಾರಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತಂ ಅಪಲಿತ್ತಂ ಅನುಪಲಿತ್ತನ್ತಿ – ಪದುಮೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ।
Udabindu yathāpi pokkhareti. Udabindu vuccati udakathevo. Pokkharaṃ vuccati padumapattaṃ. Yathā udabindu padumapatte na limpati na palimpati na upalimpati alittaṃ apalittaṃ anupalittanti – udabindu yathāpi pokkhare. Padumevāri yathā na limpatīti. Padumaṃ vuccati padumapupphaṃ. Vāri vuccati udakaṃ. Yathā vāri padumapupphaṃ na limpati na palimpati na upalimpati alittaṃ apalittaṃ anupalittanti – padume vāri yathā na limpati.
ಏವಂ ಮುನಿ ನೋಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾತಿ। ಏವನ್ತಿ ಓಪಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿಪಾದನಂ। ಮುನೀತಿ। ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಗಜಾಲಮತಿಚ್ಚ ಸೋ ಮುನಿ। ಲೇಪಾತಿ ದ್ವೇ ಲೇಪಾ – ತಣ್ಹಾಲೇಪೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಲೇಪೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪೋ। ಮುನಿ ತಣ್ಹಾಲೇಪಂ ಪಹಾಯ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಿಟ್ಠೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ, ಸುತೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ, ಮುತೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ, ವಿಞ್ಞಾತೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ ಅಲಿತ್ತೋ ಅಪಲಿತ್ತೋ ಅನುಪಲಿತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಏವಂ ಮುನಿ ನೋಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾ।
Evaṃmuni nopalimpati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vāti. Evanti opammasampaṭipādanaṃ. Munīti. Monaṃ vuccati ñāṇaṃ…pe… saṅgajālamaticca so muni. Lepāti dve lepā – taṇhālepo ca diṭṭhilepo ca…pe… ayaṃ taṇhālepo…pe… ayaṃ diṭṭhilepo. Muni taṇhālepaṃ pahāya diṭṭhilepaṃ paṭinissajjitvā diṭṭhe na limpati, sute na limpati, mute na limpati, viññāte na limpati na palimpati na upalimpati alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – evaṃ muni nopalimpati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vā.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಉದಬಿನ್ದು ಯಥಾಪಿ ಪೋಕ್ಖರೇ, ಪದುಮೇ ವಾರಿ ಯಥಾ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ।
‘‘Udabindu yathāpi pokkhare, padume vāri yathā na limpati;
ಏವಂ ಮುನಿ ನೋಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾ’’ತಿ॥
Evaṃ muni nopalimpati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vā’’ti.
೪೮.
48.
ಧೋನೋ ನ ಹಿ ತೇನ ಮಞ್ಞತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾ।
Dhono na hi tena maññati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vā;
ನಾಞ್ಞೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಿಚ್ಛತಿ, ನ ಹಿ ಸೋ ರಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿರಜ್ಜತಿ॥
Nāññenavisuddhimicchati, na hi so rajjati no virajjati.
ಧೋನೋ ನ ಹಿ ತೇನ ಮಞ್ಞತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾತಿ। ಧೋನೋತಿ ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಕಿಂಕಾರಣಾ ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ? ತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತ ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ, ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ…ಪೇ॰… ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ಧುತಞ್ಚ ಧೋತಞ್ಚ ಸನ್ಧೋತಞ್ಚ ನಿದ್ಧೋತಞ್ಚ, ರಾಗೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ, ದೋಸೋ… ಮೋಹೋ… ಕೋಧೋ… ಉಪನಾಹೋ… ಮಕ್ಖೋ… ಪಳಾಸೋ… ಇಸ್ಸಾ… ಮಚ್ಛರಿಯಂ… ಮಾಯಾ… ಸಾಠೇಯ್ಯಂ… ಥಮ್ಭೋ… ಸಾರಮ್ಭೋ… ಮಾನೋ… ಅತಿಮಾನೋ… ಮದೋ… ಪಮಾದೋ… ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ… ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ… ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ… ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ… ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ। ತಂಕಾರಣಾ ಧೋನಾ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ।
Dhono na hi tena maññati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vāti. Dhonoti dhonā vuccati paññā. Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Kiṃkāraṇā dhonā vuccati paññā? Tāya paññāya kāyaduccaritaṃ dhutañca dhota ca sandhotañca niddhotañca, vacīduccaritaṃ…pe… manoduccaritaṃ dhutañca dhotañca sandhotañca niddhotañca, rāgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, doso… moho… kodho… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā… sabbe duccaritā… sabbe darathā… sabbe pariḷāhā… sabbe santāpā… sabbākusalābhisaṅkhārā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca. Taṃkāraṇā dhonā vuccati paññā.
ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ, ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೇನ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಧುತೋ ಚ ಧೋತೋ ಚ ಸನ್ಧೋತೋ ಚ ನಿದ್ಧೋತೋ ಚ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಾಯ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ ಧುತಾ ಚ… ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೇನ ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೇನ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೇನ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮೋ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾಸತಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ಧುತಾ ಚ… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನಾ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿ ಧುತೋ ಚ… ಸಮ್ಮಾಞಾಣೇನ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಂ ಧುತಞ್ಚ… ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತಿ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ।
Atha vā sammādiṭṭhiyā micchādiṭṭhi dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca, sammāsaṅkappena micchāsaṅkappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sammāvācāya micchāvācā dhutā ca… sammākammantena micchākammanto dhuto ca… sammāājīvena micchāājīvo dhuto ca… sammāvāyāmena micchāvāyāmo dhuto ca… sammāsatiyā micchāsati dhutā ca… sammāsamādhinā micchāsamādhi dhuto ca… sammāñāṇena micchāñāṇaṃ dhutañca… sammāvimuttiyā micchāvimutti dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca.
ಅಥ ವಾ ಅರಿಯೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ… ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ… ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ… ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ… ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಧುತಾ ಚ ಧೋತಾ ಚ ಸನ್ಧೋತಾ ಚ ನಿದ್ಧೋತಾ ಚ। ಅರಹಾ ಇಮೇಹಿ ಧೋನೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತಸ್ಮಾ ಅರಹಾ ಧೋನೋ। ಸೋ ಧುತರಾಗೋ ಧುತಪಾಪೋ ಧುತಕಿಲೇಸೋ ಧುತಪರಿಳಾಹೋತಿ – ಧೋನೋ।
Atha vā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena sabbe kilesā… sabbe duccaritā… sabbe darathā… sabbe pariḷāhā… sabbe santāpā… sabbākusalābhisaṅkhārā dhutā ca dhotā ca sandhotā ca niddhotā ca. Arahā imehi dhonehi dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato. Tasmā arahā dhono. So dhutarāgo dhutapāpo dhutakileso dhutapariḷāhoti – dhono.
ಧೋನೋ ನ ಹಿ ತೇನ ಮಞ್ಞತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾತಿ। ಧೋನೋ ದಿಟ್ಠಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ದಿಟ್ಠಾ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ; ಸುತಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಸುತಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ; ಮುತಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಮುತಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ; ವಿಞ್ಞಾತಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಸ್ಮಿಂ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತತೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಂ ಮೇತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅಸ್ಮೀತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ನ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ರೂಪೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ಅರೂಪೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ಅಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ। ಮಞ್ಞಿತಂ 39, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೋಗೋ, ಮಞ್ಞಿತಂ ಗಣ್ಡೋ, ಮಞ್ಞಿತಂ ಸಲ್ಲಂ, ಮಞ್ಞಿತಂ ಉಪದ್ದವೋ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಮಞ್ಞಮಾನೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ, ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ – ಧೋನೋ ನ ಹಿ ತೇನ ಮಞ್ಞತಿ ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾ।
Dhono na hi tena maññati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vāti. Dhono diṭṭhaṃ na maññati, diṭṭhasmiṃ na maññati, diṭṭhato na maññati, diṭṭhā meti na maññati; sutaṃ na maññati, sutasmiṃ na maññati, sutato na maññati, sutaṃ meti na maññati; mutaṃ na maññati, mutasmiṃ na maññati, mutato na maññati, mutaṃ meti na maññati; viññātaṃ na maññati, viññātasmiṃ na maññati, viññātato na maññati, viññātaṃ meti na maññati. Vuttampi hetaṃ bhagavatā – ‘‘asmīti, bhikkhave, maññitametaṃ, ayamahamasmīti maññitametaṃ, bhavissanti maññitametaṃ, na bhavissanti maññitametaṃ, rūpī bhavissanti maññitametaṃ, arūpī bhavissanti maññitametaṃ, saññī bhavissanti maññitametaṃ, asaññī bhavissanti maññitametaṃ, nevasaññīnāsaññī bhavissanti maññitametaṃ. Maññitaṃ 40, bhikkhave, rogo, maññitaṃ gaṇḍo, maññitaṃ sallaṃ, maññitaṃ upaddavo. Tasmātiha, bhikkhave, amaññamānena cetasā viharissāmāti, evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti – dhono na hi tena maññati yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vā.
ನಾಞ್ಞೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಿಚ್ಛತೀತಿ। ಧೋನೋ ಅಞ್ಞೇನ ಅಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇನ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಾಯ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಪಥೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಇದ್ಧಿಪಾದೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಬಲೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅರಿಯಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಾ ಮಗ್ಗಾ ಸುದ್ಧಿಂ ವಿಸುದ್ಧಿಂ ಪರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮುತ್ತಿಂ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ ನ ಸಾದಿಯತಿ ನ ಪತ್ಥೇತಿ ನ ಪಿಹೇತಿ ನಾಭಿಜಪ್ಪತೀತಿ – ನಾಞ್ಞೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಿಚ್ಛತಿ।
Nāññenavisuddhimicchatīti. Dhono aññena asuddhimaggena micchāpaṭipadāya aniyyānikapathena aññatra satipaṭṭhānehi aññatra sammappadhānehi aññatra iddhipādehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaṅgehi aññatra ariyā aṭṭhaṅgikā maggā suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ na icchati na sādiyati na pattheti na piheti nābhijappatīti – nāññena visuddhimicchati.
ನ ಹಿ ಸೋ ರಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿರಜ್ಜತೀತಿ। ಸಬ್ಬೇ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಾ ರಜ್ಜನ್ತಿ, ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ ವಿರಜ್ಜನ್ತಿ; ಅರಹಾ ನೇವ ರಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿರಜ್ಜತಿ। ವಿರತ್ತೋ ಸೋ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸ ವೀತರಾಗತ್ತಾ, ಖಯಾ ದೋಸಸ್ಸ ವೀತದೋಸತ್ತಾ, ಖಯಾ ಮೋಹಸ್ಸ ವೀತಮೋಹತ್ತಾ। ಸೋ ವುಟ್ಠವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ…ಪೇ॰… ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ – ನ ಹಿ ಸೋ ರಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿರಜ್ಜತಿ।
Na hi so rajjati no virajjatīti. Sabbe bālaputhujjanā rajjanti, puthujjanakalyāṇakaṃ upādāya satta sekkhā virajjanti; arahā neva rajjati no virajjati. Viratto so khayā rāgassa vītarāgattā, khayā dosassa vītadosattā, khayā mohassa vītamohattā. So vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo…pe… jātijarāmaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavoti – na hi so rajjati no virajjati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಧೋನೋ ನ ಹಿ ತೇನ ಮಞ್ಞತಿ, ಯದಿದಂ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತೇಸು ವಾ।
‘‘Dhono na hi tena maññati, yadidaṃ diṭṭhasutamutesu vā;
ನಾಞ್ಞೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಿಚ್ಛತಿ, ನ ಹಿ ಸೋ ರಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿರಜ್ಜತೀ’’ತಿ॥
Nāññena visuddhimicchati, na hi so rajjati no virajjatī’’ti.
ಜರಾಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ಛಟ್ಠೋ।
Jarāsuttaniddeso chaṭṭho.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ೬. ಜರಾಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 6. Jarāsuttaniddesavaṇṇanā
