| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೮. ಜೇತವನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Jetavanasuttavaṇṇanā
೪೮. ಏಸಿತಗುಣತ್ತಾ ಏಸಿಯಮಾನಗುಣತ್ತಾ ಚ ಇಸೀ, ಅಸೇಕ್ಖಾ ಸೇಕ್ಖಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಾ ಚ। ಇಸೀನಂ ಸಙ್ಘೋ ಇಸಿಸಙ್ಘೋ। ಇಸಿಸಙ್ಘೇನ ನಿಸೇವಿತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘನಿಸೇವಿತ’’ನ್ತಿ।
48. Esitaguṇattā esiyamānaguṇattā ca isī, asekkhā sekkhakalyāṇaputhujjanā ca. Isīnaṃ saṅgho isisaṅgho. Isisaṅghena nisevitaṃ. Tenāha ‘‘bhikkhusaṅghanisevita’’nti.
ತಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಗನ್ಧಕುಟಿಪಾಸಾದಕೂಟಾಗಾರಾದಿವಸೇನ ಸಿನಿದ್ಧಸನ್ದಚ್ಛಾಯರುಕ್ಖಲತಾವಸೇನ ಭೂಮಿಭಾಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಂ ಅತಿರಮಣೀಯಂ ತಂ ಜೇತವನಂ ಚಿತ್ತಂ ತೋಸೇತಿ, ತಥಾ ಅರಿಯಾನಂ ನಿವಾಸಭಾವೇನಪೀತಿ ಆಹ ‘‘ಏವಂ ಪಠಮಗಾಥಾಯ ಜೇತವನಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಯತ್ಥ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಹರನ್ತಿ, ತಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’ನ್ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೯೮; ಥೇರಗಾ॰ ೯೯೧)। ಅಪಚಯಗಾಮಿಚೇತನಾ ಸತ್ತಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಂ ಆವಹತಿ ಕಮ್ಮಕ್ಖಯಾಯ ಸಂವತ್ತನತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಮಗ್ಗಚೇತನಾ’’ತಿ। ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ವಿದಿತಕರಣಟ್ಠೇನ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಿಜ್ಝನಟ್ಠೇನ ಚ ವಿಜ್ಜಾ । ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಜ್ಜಾತಿ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾ’’ತಿ। ಸಮಾಧಿಪಕ್ಖಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಸತಿಸಮಾಧಯೋ। ಯಥಾ ಹಿ ವಿಜ್ಜಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ, ಏವಂ ಸಮಾಧಿಪಿ ಸಮಾಧಿಪಕ್ಖಿಕೋ। ಸೀಲಂ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸೀಲನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ಉತ್ತಮ’’ನ್ತಿ। ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಕಪ್ಪಾತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಕಪ್ಪಾ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪಕಾರಭಾವೇನ ವಿಜ್ಜಾಭಾವೋ ವುತ್ತೋ। ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಿತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಥಾ ಚ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಿತಾ, ಏವಂ ವಾಯಾಮಸತಿಯೋ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ವಾಯಾಮಸತಿಸಮಾಧಯೋ’’ತಿ। ಧಮ್ಮೋತಿ ಹಿ ಇಧ ಸಮಾಧಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ ‘‘ಏವಂಧಮ್ಮಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸು’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೧೩; ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೧೯೭; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೩೭೮) ವಿಯ। ವಾಚಾಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವಾತಿ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವಾ। ಮಗ್ಗಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಏವ ಹೇತೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏತೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗೇನಾ’’ತಿ।
Taṃ kārentassa gandhakuṭipāsādakūṭāgārādivasena siniddhasandacchāyarukkhalatāvasena bhūmibhāgasampattiyā ca anaññasādhāraṇaṃ atiramaṇīyaṃ taṃ jetavanaṃ cittaṃ toseti, tathā ariyānaṃ nivāsabhāvenapīti āha ‘‘evaṃ paṭhamagāthāya jetavanassa vaṇṇaṃ kathetvā’’ti. Tenāha bhagavā – ‘‘yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyaka’’nti (dha. pa. 98; theragā. 991). Apacayagāmicetanā sattānaṃ visuddhiṃ āvahati kammakkhayāya saṃvattanatoti āha ‘‘kammanti maggacetanā’’ti. Catunnaṃ ariyasaccānaṃ viditakaraṇaṭṭhena kilesānaṃ vijjhanaṭṭhena ca vijjā. Maggapaññā sammādiṭṭhīti āha ‘‘vijjāti maggapaññā’’ti. Samādhipakkhikā dhammā sammāvāyāmasatisamādhayo. Yathā hi vijjāpi vijjābhāgiyā, evaṃ samādhipi samādhipakkhiko. Sīlaṃ etassa atthīti sīlanti āha ‘‘sīle patiṭṭhitassa jīvitaṃ uttama’’nti. Diṭṭhisaṅkappāti sammādiṭṭhisaṅkappā. Tattha sammāsaṅkappassa sammādiṭṭhiyā upakārabhāvena vijjābhāvo vutto. Tathā hi so paññākkhandhasaṅgahitoti vuccati. Yathā ca sammāsaṅkappādayo paññākkhandhasaṅgahitā, evaṃ vāyāmasatiyo samādhikkhandhasaṅgahitāti āha ‘‘vāyāmasatisamādhayo’’ti. Dhammoti hi idha samādhi adhippeto ‘‘evaṃdhammā te bhagavanto ahesu’’ntiādīsu (dī. ni. 2.13; ma. ni. 3.197; saṃ. ni. 5.378) viya. Vācākammantājīvāti sammāvācākammantājīvā. Maggapariyāpannā eva hete saṅgahitā. Tenāha ‘‘etena aṭṭhaṅgikamaggenā’’ti.
ಉಪಾಯೇನ ವಿಧಿನಾ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಭಾವೇತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮಾಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಪಕ್ಖಿಯಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮಞ್ಚೇವ ಮಗ್ಗಧಮ್ಮಞ್ಚ। ‘‘ಅರಿಯಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ ಸಉಪನಿಸಂ ಸಪರಿಕ್ಖಾರ’’ನ್ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೧೩೬) ಹಿ ವಚನತೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ಮಗ್ಗಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಪರಿಕ್ಖಾರಾ। ವಿಚಿನೇಯ್ಯಾತಿ ವೀಮಂಸೇಯ್ಯ, ಭಾವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಹೇತುಕಾ ಹಿ ಸತ್ತಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ ವಿಸುಜ್ಝತೀ’’ತಿ। ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮಂ ವಿಚಿನೇಯ್ಯಾತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ವಿಪಸ್ಸೇಯ್ಯ। ತೇಸು ವಿಪಸ್ಸಿಯಮಾನೇಸು ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಉಕ್ಕಂಸಗತಾಯ ಯದಗ್ಗೇನ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ ಪರಿಞ್ಞಾಪಟಿವೇಧೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀಯತಿ, ತದಗ್ಗೇನ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಂ ಪಹಾನಪಟಿವೇಧೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀಯತಿ, ನಿರೋಧಸಚ್ಚಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಟಿವೇಧೇನ, ಮಗ್ಗಸಚ್ಚಂ ಭಾವನಾಪಟಿವೇಧೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀಯತೀತಿ ಏವಂ ತೇಸು ಚತೂಸು ಸಚ್ಚೇಸು ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಏವ ಭುಮ್ಮಂ, ತೇಸು ಸಚ್ಚೇಸು ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಯಮಾನೇಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
Upāyena vidhinā ariyamaggo bhāvetabbo. Tenāha ‘‘samādhipakkhiyadhamma’’nti. Sammāsamādhipakkhiyaṃ vipassanādhammañceva maggadhammañca. ‘‘Ariyaṃ vo, bhikkhave, sammāsamādhiṃ desessāmi saupanisaṃ saparikkhāra’’nti (ma. ni. 3.136) hi vacanato sammādiṭṭhiādayo maggadhammā sammāsamādhiparikkhārā. Vicineyyāti vīmaṃseyya, bhāveyyāti attho. Tatthāti hetumhi bhummavacanaṃ. Ariyamaggahetukā hi sattānaṃ visuddhi. Tenāha ‘‘tasmiṃ ariyamagge visujjhatī’’ti. Pañcakkhandhadhammaṃ vicineyyāti paccuppanne pañcakkhandhe vipasseyya. Tesu vipassiyamānesu vipassanāya ukkaṃsagatāya yadaggena dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhena paṭivijjhīyati, tadaggena samudayasaccaṃ pahānapaṭivedhena paṭivijjhīyati, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhena, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhena paṭivijjhīyatīti evaṃ tesu catūsu saccesu visujjhatīti imasmiṃ pakkhe nimittatthe eva bhummaṃ, tesu saccesu paṭivijjhiyamānesūti attho.
ಅವಧಾರಣವಚನನ್ತಿ ವವತ್ಥಾಪನವಚನಂ, ಅವಧಾರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಸಾರಿಪುತ್ತೋವಾ’’ತಿ ಚ ಅವಧಾರಣಂ ಸಾವಕೇಸು ಸಾರಿಪುತ್ತೋವ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದೀಪೇತಿ ತಸ್ಸೇವುಕ್ಕಂಸಭಾವತೋ। ಕಿಲೇಸಉಪಸಮೇನಾತಿ ಇಮಿನಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ತಾದಿಸೋ ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾವಕವಿಸಯೇ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಯೋಪಿ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಭಿಕ್ಖು, ಏತಾವಪರಮೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ತೇಸಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಞಾಣವಿಸಯೇ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾನಂ ವಸೇನೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅವಧಾರಣಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ನಾನತ್ತಾ ತೀಹಿ ವಿಮುತ್ತೀಹಿ ಪಾರಙ್ಗತೇ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಪಾರಂ ಗತೋತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗತೋ’’ತಿಆದಿ। ನ ಥೇರೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ ಲಬ್ಭತಿ, ಲಬ್ಭತಿ ಚೇ, ಏವಮೇವ ಲಬ್ಭೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Avadhāraṇavacananti vavatthāpanavacanaṃ, avadhāraṇanti attho. ‘‘Sāriputtovā’’ti ca avadhāraṇaṃ sāvakesu sāriputtova seyyoti imamatthaṃ dīpeti tassevukkaṃsabhāvato. Kilesaupasamenāti iminā mahātherassa tādiso kilesavūpasamoti dasseti. Tassa sāvakavisaye paññāya pāramippatti ahosi. Yadi evaṃ ‘‘yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti idaṃ tesaṃ buddhānaṃ ñāṇavisaye paññāpāramippattānaṃ vaseneva vuttanti daṭṭhabbaṃ. Avadhāraṇampi vimuttiyā nānattā tīhi vimuttīhi pāraṅgate sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tenāha – ‘‘pāraṃ gatoti nibbānaṃgato’’tiādi. Na therena uttaritaro nāma atthi labbhati, labbhati ce, evameva labbheyyāti adhippāyo.
ಜೇತವನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Jetavanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ಜೇತವನಸುತ್ತಂ • 8. Jetavanasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಜೇತವನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Jetavanasuttavaṇṇanā
