| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၈. စီဝရက္ခန္ဓကံ
8. Cīvarakkhandhakaṃ
၂၀၂. ဇီဝကဝတ္ထုကထာ
202. Jīvakavatthukathā
၃၂၆. စီဝရက္ခန္ဓကေ ပဒက္ခိဏသဒ္ဒသ္သ အပသဗ္ယတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဆေကာ ကုသလာ’’တိ။ အဘိသဋာတိ ဧတ္ထ သရဓာတုယာ ဂတိစိန္တာသု ဣဓ ဂတ္ယတ္ထေတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အဘိဂတာ’’တိ။ အဘိဂတာတိ အဘိမုခံ ဂန္တဗ္ဗာ။ နနု ပာဠိယံ ‘‘အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုသ္သာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, ကသ္မာ ပန ‘‘အတ္ထိကေဟိ အတ္ထိကေဟိ မနုသ္သေဟီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ကရဏတ္ထေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ ဆဋ္ဌီကတ္တာ နာမ တတိယာကတ္တုနာ သမာနောယေဝာတိ ဒသ္သေတိ။ နိဂမေ ဝသတီတိ နေဂမောတိ ဝုတ္တေ ကုဋုမ္ဗိယဂဏော နေဂမော နာမာတိ အာဟ ‘‘ကုဋုမ္ဗိယဂဏော’’တိ။
326. Cīvarakkhandhake padakkhiṇasaddassa apasabyatthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘chekā kusalā’’ti. Abhisaṭāti ettha saradhātuyā gaticintāsu idha gatyattheti dassento āha ‘‘abhigatā’’ti. Abhigatāti abhimukhaṃ gantabbā. Nanu pāḷiyaṃ ‘‘atthikānaṃ atthikānaṃ manussāna’’nti vuttaṃ, kasmā pana ‘‘atthikehi atthikehi manussehī’’ti vuttanti āha ‘‘karaṇatthe panā’’tiādi. Iminā chaṭṭhīkattā nāma tatiyākattunā samānoyevāti dasseti. Nigame vasatīti negamoti vutte kuṭumbiyagaṇo negamo nāmāti āha ‘‘kuṭumbiyagaṇo’’ti.
၃၂၇. နဂရေ နိဝသန္တီတိ နာဂရာ။ ဒတ္ဝာ, ဝုဋ္ဌာပေသုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာရာမုယ္ယာနဝာဟနာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန အညာနိ ဥပဘောဂပရိဘောဂာနိ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ဂဏိကဋ္ဌာနေတိ ဂဏိကာယ ဌာနေ။ ဂဏိကာတိ စ နဂရသောဘိနီ။ သာ ဟိ အတ္ထိကေန ဇနဂဏေန အဘိဂန္တဗ္ဗာတိ ဂဏိကာတိ ဝုစ္စတိ။ ပဋိသတေန စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒော အဝဓာရဏတ္ထော။ ရတ္တိံ ဂမနသ္သ ပဋိနိဓိသင္ခာတေန သတေန ဧဝာတိ ဟိ အတ္ထော။ ဂိလာနန္တိ ဧတ္ထ ဘာဝပစ္စယေန ဝိနာပိ ဘာဝတ္ထော ဉာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဂိလာနဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘ဇာနာပေယ္ယ’’န္တိ ဣမိနာ ပဋိဝေဒေယ္ယန္တိ ဧတ္ထ ဝိဒဓာတုယာ ဉာဏတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ ကတ္တရသုပ္ပေတိ ဧတ္ထ ကတ္တရသဒ္ဒော ဇိဏ္ဏပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဇိဏ္ဏသုပ္ပေ’’တိ။ သုပန္တိ သုနခာဒယော ဧတ္ထာတိ သုပ္ပံ, ကတ္တရံ သုပ္ပံ ကတ္တရသုပ္ပံ။
327. Nagare nivasantīti nāgarā. Datvā, vuṭṭhāpesunti sambandho. Ārāmuyyānavāhanādīti ettha ādisaddena aññāni upabhogaparibhogāni saṅgaṇhāti. Gaṇikaṭṭhāneti gaṇikāya ṭhāne. Gaṇikāti ca nagarasobhinī. Sā hi atthikena janagaṇena abhigantabbāti gaṇikāti vuccati. Paṭisatena cāti ettha casaddo avadhāraṇattho. Rattiṃ gamanassa paṭinidhisaṅkhātena satena evāti hi attho. Gilānanti ettha bhāvapaccayena vināpi bhāvattho ñātabboti āha ‘‘gilānabhāva’’nti. ‘‘Jānāpeyya’’nti iminā paṭivedeyyanti ettha vidadhātuyā ñāṇatthaṃ dasseti. Kattarasuppeti ettha kattarasaddo jiṇṇapariyāyoti āha ‘‘jiṇṇasuppe’’ti. Supanti sunakhādayo etthāti suppaṃ, kattaraṃ suppaṃ kattarasuppaṃ.
၃၂၈. တန္တိ ဇီဝကံ။ အညေ ရာဇဒာရကာ ဝဒန္တိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နတ္ထိ မာတာ ဧတသ္သာတိ နိမ္မာတိကော။ ယထာ စာတိအာဒီသု ယထာ ပေသန္တိ, တထာတိ ယောဇနာ။ စသဒ္ဒော သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ န ကေဝလံ ဝဒန္တိယေဝ, အထ ခော န ကောစိ ကိဉ္စိ ပေသေတီတိ ဟိ အတ္ထော။ အညေသန္တိ ဇီဝကတော အညေသံ။ တသ္သာတိ ဇီဝကသ္သ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ သောတိ ဇီဝကော။ တံ သဗ္ဗန္တိ ‘‘နိမ္မာတိကော နိပ္ပိတိကော’’တိ ဝဒနဉ္စ ပဏ္ဏာကာရသ္သ အပေသနဉ္စာတိ တံ သဗ္ဗံ။
328.Tanti jīvakaṃ. Aññe rājadārakā vadanti kirāti sambandho. Natthi mātā etassāti nimmātiko. Yathā cātiādīsu yathā pesanti, tathāti yojanā. Casaddo sampiṇḍanattho. Na kevalaṃ vadantiyeva, atha kho na koci kiñci pesetīti hi attho. Aññesanti jīvakato aññesaṃ. Tassāti jīvakassa. Itīti evaṃ. Soti jīvako. Taṃ sabbanti ‘‘nimmātiko nippitiko’’ti vadanañca paṇṇākārassa apesanañcāti taṃ sabbaṃ.
ယံနူနာတိ သာဓု ဝတ။ အဟံ ဝဇ္ဇသိပ္ပံ သိက္ခေယ္ယံ သာဓု ဝတာတိ ယောဇနာ။ တသ္သာတိ ဇီဝကသ္သ။ ဧတဒဟောသီတိ ဧတံ အဟောသိ, ပရိဝိတက္ကော အဟူတိ အတ္ထော။ ပရူပဃာတပဋိသံယုတ္တာနီတိ ပရံ ဥပဂန္တ္ဝာ, ဥပ ဘုသေန ဝာ ဟနနေန ပဋိသံယုတ္တာနိ။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂန္တိ သိပ္ပသ္သ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ မေတ္တာ ဧတသ္သာတိ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂံ။ ဣတိ အဟောသီတိ ယောဇနာ။ ပုရိမစိန္တာယ အနေကန္တဘာဝတော ဧကန္တဘာဝံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အပိ စာ’’တိအာဒိ။ အပိ စာတိ ဧကန္တေန။ အယန္တိ ဇီဝကော။ ဣတောတိ ဘဒ္ဒကပ္ပတော။ အယန္တိ ဥပာသကော ။ စတုပရိသန္တရေတိ စတုပရိသမဇ္ဈေ။ ပတ္ထတဂုဏန္တိ ပတ္ထရိတဂုဏံ။ ဌာနန္တရန္တိ ဌာနဘေဒံ, အဟမ္ပီတိ န အယံ ဥပာသကောယေဝ, အဟမ္ပီတိ အတ္ထော။ ဘဂဝာတိ အာလပနပဒမေတံ။ ပတ္ထနန္တိ ဣစ္ဆိတဝရံ။ စောဒိယမာနောပီတိ ဥယ္ယောဇိယမာနောပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပုရိမစိန္တနမပေက္ခတိ။ ဧသာတိ ဧသော ဇီဝကော။
Yaṃnūnāti sādhu vata. Ahaṃ vajjasippaṃ sikkheyyaṃ sādhu vatāti yojanā. Tassāti jīvakassa. Etadahosīti etaṃ ahosi, parivitakko ahūti attho. Parūpaghātapaṭisaṃyuttānīti paraṃ upagantvā, upa bhusena vā hananena paṭisaṃyuttāni. Mettāpubbabhāganti sippassa pubbabhāge pavattā mettā etassāti mettāpubbabhāgaṃ. Iti ahosīti yojanā. Purimacintāya anekantabhāvato ekantabhāvaṃ dassento āha ‘‘api cā’’tiādi. Api cāti ekantena. Ayanti jīvako. Itoti bhaddakappato. Ayanti upāsako . Catuparisantareti catuparisamajjhe. Patthataguṇanti pattharitaguṇaṃ. Ṭhānantaranti ṭhānabhedaṃ, ahampīti na ayaṃ upāsakoyeva, ahampīti attho. Bhagavāti ālapanapadametaṃ. Patthananti icchitavaraṃ. Codiyamānopīti uyyojiyamānopi. Pisaddena purimacintanamapekkhati. Esāti eso jīvako.
၃၂၉. ဒိသာပာမောက္ခောတိ ပဒသ္သ ဒိသာသု ပာမောက္ခော ဒိသာပာမောက္ခောတိ ဝစနတ္ထံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗဒိသာသူ’’တိအာဒိ။ တသ္မိဉ္စ သမယေတိ ဇီဝကသ္သ တသ္မိံ စိန္တနသမယေ စ, အာဂမံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ ဝာဏိဇေ, ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုတောတိ နဂရတော။ တက္ကသီလတောတိ တက္ကသီလနဂရတော။ တတ္ထာတိ တက္ကသီလေ။ အာမာတိ သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထေ နိပာတော, အာမ အတ္ထီတိ ဟိ အတ္ထော။ တေတိ ဝာဏိဇာ။ တထာတိ ယထာ ဇီဝကော အာဟ, တထာ အကံသူတိ အတ္ထော။ သောတိ ဇီဝကော။ ပိတရန္တိ အဘယရာဇကုမာရံ။ တေဟီတိ ဝာဏိဇေဟိ။
329.Disāpāmokkhoti padassa disāsu pāmokkho disāpāmokkhoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘sabbadisāsū’’tiādi. Tasmiñca samayeti jīvakassa tasmiṃ cintanasamaye ca, āgamaṃsūti sambandho. Teti vāṇije, pucchīti sambandho. Kutoti nagarato. Takkasīlatoti takkasīlanagarato. Tatthāti takkasīle. Āmāti sampaṭicchanatthe nipāto, āma atthīti hi attho. Teti vāṇijā. Tathāti yathā jīvako āha, tathā akaṃsūti attho. Soti jīvako. Pitaranti abhayarājakumāraṃ. Tehīti vāṇijehi.
တန္တိ ဇီဝကံ, ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဇီဝကော။ ကသ္မာ တာတ တ္ဝံ ဣဓာဂတော အသိ ပနာတိ ပုစ္ဆီတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ပုစ္ဆတော။ သောတိ ဇီဝကော။ သိက္ခိတုံ အာဂတော အမ္ဟီတိ ယောဇနာ။ ဗဟုဉ္စ ဂဏ္ဟာတီတိအာဒီသု သော ကိဉ္စိ ကမ္မံ အကတ္ဝာ သိပ္ပသ္သေဝ သိက္ခိတတ္တာ ဗဟုဉ္စ ဂဏ္ဟာတီတိ အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယထာ သိက္ခန္တိယေဝ, ဧဝံ တထာ သော န သိက္ခတီတိ ယောဇနာ။ သော ပနာတိ ဇီဝကော ပန, ကရောတိ သိက္ခတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံ ကာလန္တိ ဧကသ္မိံ ကာလေ။ ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ သော ဗဟုဉ္စ ဂဏ္ဟာတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ မေဓာဝိတာယာတိ ခိပ္ပံ ဂဟဏဓာရဏပညတာယ, ဗဟုဉ္စ သိပ္ပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အသ္သ ဇီဝကသ္သ ဂဟိတဉ္စ သိပ္ပံ န သမ္မုသ္သတီတိ ယောဇနာ။
Tanti jīvakaṃ, pucchīti sambandho. Soti jīvako. Kasmā tāta tvaṃ idhāgato asi panāti pucchīti yojanā. Tatoti pucchato. Soti jīvako. Sikkhituṃ āgato amhīti yojanā. Bahuñca gaṇhātītiādīsu so kiñci kammaṃ akatvā sippasseva sikkhitattā bahuñca gaṇhātīti āha ‘‘yathā’’tiādi. Tattha yathā sikkhantiyeva, evaṃ tathā so na sikkhatīti yojanā. So panāti jīvako pana, karoti sikkhatīti sambandho. Ekaṃ kālanti ekasmiṃ kāle. Evaṃ sante kasmā so bahuñca gaṇhātīti āha ‘‘evaṃ santepī’’tiādi. Medhāvitāyāti khippaṃ gahaṇadhāraṇapaññatāya, bahuñca sippanti sambandho. Assa jīvakassa gahitañca sippaṃ na sammussatīti yojanā.
ယတ္တကံ သိပ္ပံ အာစရိယော ဇာနာတိ, တတ္တကံ အယံ ဇီဝကော ဇာနာတီတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ သိပ္ပံ။ အယန္တိ ဇီဝကော, ဘဝိသ္သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ ဇီဝကံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ ကမ္မဝိပာကန္တိ ကမ္မဝိပာကဇံ ရောဂံ။ ‘‘န’’န္တိ ပဒံ ‘‘သိက္ခာပေသီ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ, ‘‘ဘေသဇ္ဇယောဇန’’န္တိ ပဒံ ဓာတုကမ္မံ။ ဘေသဇ္ဇယောဇနန္တိ ဘေသဇ္ဇေန ရောဂသ္သ ယောဇနံ။ သော ပနာတိ ဇီဝကော ပန။ ဣမိနာတိ ဇီဝကေန န ဥဂ္ဂဟိတံ, ဥဂ္ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကေန ဒ္ဝာရေနာတိ စတူသု ဒ္ဝာရေသု ဧကေန ဒ္ဝာရေန။ အာဟိဏ္ဍန္တောတိ ဝိစရန္တော။ ပရိတ္တံ ပာထေယ္ယန္တိ ဧတ္ထ ပရိတ္တသဒ္ဒသ္သ အာရက္ခနတ္ထေပိ ပဝတ္တနတော ဣဓ အပ္ပတ္ထေ ပဝတ္တတီတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အပ္ပမတ္တက’’န္တိ။ ကသ္မာ အပ္ပမတ္တကံ ပာထေယ္ယံ အဒာသီတိ ယောဇနာ။ တသ္သာတိ ဒိသာပာမောက္ခသ္သ။ အယန္တိ ဇီဝကော, လဘိသ္သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ လဘနတော။ ခီဏေ ပာထေယ္ယေတိ ပာထေယ္ယေ ခီဏေ သတီတိ ယောဇနာ။
Yattakaṃ sippaṃ ācariyo jānāti, tattakaṃ ayaṃ jīvako jānātīti yojanā. Yanti sippaṃ. Ayanti jīvako, bhavissatīti sambandho. Nanti jīvakaṃ. Yathāti yenākārena. Kammavipākanti kammavipākajaṃ rogaṃ. ‘‘Na’’nti padaṃ ‘‘sikkhāpesī’’ti pade kāritakammaṃ, ‘‘bhesajjayojana’’nti padaṃ dhātukammaṃ. Bhesajjayojananti bhesajjena rogassa yojanaṃ. So panāti jīvako pana. Imināti jīvakena na uggahitaṃ, uggahitanti sambandho. Ekena dvārenāti catūsu dvāresu ekena dvārena. Āhiṇḍantoti vicaranto. Parittaṃ pātheyyanti ettha parittasaddassa ārakkhanatthepi pavattanato idha appatthe pavattatīti dassento āha ‘‘appamattaka’’nti. Kasmā appamattakaṃ pātheyyaṃ adāsīti yojanā. Tassāti disāpāmokkhassa. Ayanti jīvako, labhissatīti sambandho. Tatoti labhanato. Khīṇe pātheyyeti pātheyye khīṇe satīti yojanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၂၀၂. ဇီဝကဝတ္ထု • 202. Jīvakavatthu
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဇီဝကဝတ္ထုကထာ • Jīvakavatthukathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဇီဝကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဇီဝကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဇီဝကဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
