Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൬. ജോതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
൩൫൦. ഛട്ഠേ ഭഗ്ഗാ നാമ ജനപദിനോ രാജകുമാരാ, തേസം നിവാസോ ഏകോപി ജനപദോ രുള്ഹീസദ്ദേന ‘‘ഭഗ്ഗാ’’തി വുച്ചതി. തേന വുത്തം ‘‘ഭഗ്ഗാതി ജനപദസ്സ നാമ’’ന്തി. സുസുമാരഗിരേതി ഏവംനാമകേ നഗരേ. തസ്സ കിര നഗരസ്സ മാപനത്ഥം വത്ഥുവിജ്ജാചരിയേന നഗരട്ഠാനസ്സ പരിഗ്ഗണ്ഹനദിവസേ അവിദൂരേ സുസുമാരോ സദ്ദമകാസി ഗിരം നിച്ഛാരേസി. അഥ അനന്തരായേന നഗരേ മാപിതേ തമേവ സുസുമാരഗിരണം സുഭനിമിത്തം കത്വാ സുസുമാരഗിരംത്വേവസ്സ നാമം അകംസു. കേചി പന ‘‘സുസുമാരസണ്ഠാനത്താ സുസുമാരോ നാമ ഏകോ ഗിരി, സോ തസ്സ നഗരസ്സ സമീപേ, തസ്മാ തം സുസുമാരഗിരി ഏതസ്സ അത്ഥീതി ‘സുസുമാരഗിരീ’തി വുച്ചതീ’’തി വദന്തി. തഥാ വാ ഹോതു അഞ്ഞഥാ വാ, നാമമേതം തസ്സ നഗരസ്സാതി ആഹ ‘‘സുസുമാരഗിരന്തി നഗരസ്സ നാമ’’ന്തി. ഭേസകളാതി ഘമ്പണ്ഡനാമകോ ഗച്ഛവിസേസോ. കേചി ‘‘സേതരുക്ഖോ’’തിപി വദന്തി. തേസം ബഹുലതായ പന തം വനം ഭേസകളാവനന്ത്വേവ പഞ്ഞായിത്ഥ. ‘‘ഭേസഗളാവനേ’’തിപി പാഠോ. ‘‘ഭേസോ നാമ ഏകോ യക്ഖോ അയുത്തകാരീ, തസ്സ തതോ ഗളിതട്ഠാനതായ തം വനം ഭേസഗളാവനം നാമ ജാത’’ന്തി ഹി കേചി.
350. Chaṭṭhe bhaggā nāma janapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘bhaggā’’ti vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘bhaggāti janapadassa nāma’’nti. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa māpanatthaṃ vatthuvijjācariyena nagaraṭṭhānassa pariggaṇhanadivase avidūre susumāro saddamakāsi giraṃ nicchāresi. Atha anantarāyena nagare māpite tameva susumāragiraṇaṃ subhanimittaṃ katvā susumāragiraṃtvevassa nāmaṃ akaṃsu. Keci pana ‘‘susumārasaṇṭhānattā susumāro nāma eko giri, so tassa nagarassa samīpe, tasmā taṃ susumāragiri etassa atthīti ‘susumāragirī’ti vuccatī’’ti vadanti. Tathā vā hotu aññathā vā, nāmametaṃ tassa nagarassāti āha ‘‘susumāragiranti nagarassa nāma’’nti. Bhesakaḷāti ghampaṇḍanāmako gacchaviseso. Keci ‘‘setarukkho’’tipi vadanti. Tesaṃ bahulatāya pana taṃ vanaṃ bhesakaḷāvanantveva paññāyittha. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. ‘‘Bheso nāma eko yakkho ayuttakārī, tassa tato gaḷitaṭṭhānatāya taṃ vanaṃ bhesagaḷāvanaṃ nāma jāta’’nti hi keci.
൩൫൨. ജോതികരണേതി അഗ്ഗികരണേ. സേസമേത്ഥ ഉത്താനമേവ. അഗിലാനതാ, അനുഞ്ഞാതകരണാഭാവോ, വിസിബ്ബേതുകാമതാ, സമാദഹനന്തി ഇമാനി പനേത്ഥ ചത്താരി അങ്ഗാനി.
352.Jotikaraṇeti aggikaraṇe. Sesamettha uttānameva. Agilānatā, anuññātakaraṇābhāvo, visibbetukāmatā, samādahananti imāni panettha cattāri aṅgāni.
ജോതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Jotisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൬. സുരാപാനവഗ്ഗോ • 6. Surāpānavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൬. ജോതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൬. ജോതിസിക്ഖാപദം • 6. Jotisikkhāpadaṃ