Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    മൂലപണ്ണാസ-അട്ഠകഥാ

    Mūlapaṇṇāsa-aṭṭhakathā

    (ദുതിയോ ഭാഗോ)

    (Dutiyo bhāgo)

    ൩. ഓപമ്മവഗ്ഗോ

    3. Opammavaggo

    ൧. കകചൂപമസുത്തവണ്ണനാ

    1. Kakacūpamasuttavaṇṇanā

    ൨൨൨. ഏവം മേ സുതന്തി കകചൂപമസുത്തം. തത്ഥ മോളിയഫഗ്ഗുനോതി മോളീതി ചൂളാ വുച്ചതി. യഥാഹ –

    222.Evaṃme sutanti kakacūpamasuttaṃ. Tattha moḷiyaphaggunoti moḷīti cūḷā vuccati. Yathāha –

    ‘‘ഛേത്വാന മോളിം വരഗന്ധവാസിതം,

    ‘‘Chetvāna moḷiṃ varagandhavāsitaṃ,

    വേഹായസം ഉക്ഖിപി സക്യപുങ്ഗവോ;

    Vehāyasaṃ ukkhipi sakyapuṅgavo;

    രതനചങ്കോടവരേന വാസവോ,

    Ratanacaṅkoṭavarena vāsavo,

    സഹസ്സനേത്തോ സിരസാ പടിഗ്ഗഹീ’’തി.

    Sahassanetto sirasā paṭiggahī’’ti.

    സാ തസ്സ ഗിഹികാലേ മഹതീ അഹോസി, തേനസ്സ മോളിയഫഗ്ഗുനോതി സങ്ഖാ ഉദപാദി. പബ്ബജിതമ്പി നം തേനേവ നാമേന സഞ്ജാനന്തി. അതിവേലന്തി വേലം അതിക്കമിത്വാ. തത്ഥ കാലവേലാ, സീമവേലാ, സീലവേലാതി തിവിധാ വേലാ. ‘‘തായം വേലായം ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസീ’’തി (ധമ്മപദേ വഗ്ഗാനമുദ്ദാനം, ഗാഥാനമുദ്ദാനം; മഹാവ॰ ൧-൩) അയം കാലവേലാ നാമ. ‘‘ഠിതധമ്മോ വേലം നാതിവത്തതീ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൮൪; ഉദാ॰ ൪൫; അ॰ നി॰ ൮.൧൯) അയം സീമവേലാ നാമ. ‘‘വേലാഅനതിക്കമോ സേതുഘാതോ’’തി (ധ॰ സ॰ ൨൯൯-൩൦൧) ച, ‘‘വേലാ ചേസാ അവീതിക്കമനട്ഠേനാ’’തി ച, അയം സീലവേലാ നാമ. തം തിവിധമ്പി സോ അതിക്കമിയേവ. ഭിക്ഖുനിയോ ഹി ഓവദിതും കാലോ നാമ അത്ഥി, സോ അത്ഥങ്ഗതേപി സൂരിയേ ഓവദന്തോ തം കാലവേലമ്പി അതിക്കമി. ഭിക്ഖുനീനം ഓവാദേ പമാണം നാമ അത്ഥി സീമാ മരിയാദാ. സോ ഉത്തരിഛപ്പഞ്ചവാചാഹി ഓവദന്തോ തം സീമവേലമ്പി അതിക്കമി. കഥേന്തോ പന ദവസഹഗതം കത്വാ ദുട്ഠുല്ലാപത്തിപഹോനകം കഥേതി, ഏവം സീലവേലമ്പി അതിക്കമി.

    Sā tassa gihikāle mahatī ahosi, tenassa moḷiyaphaggunoti saṅkhā udapādi. Pabbajitampi naṃ teneva nāmena sañjānanti. Ativelanti velaṃ atikkamitvā. Tattha kālavelā, sīmavelā, sīlavelāti tividhā velā. ‘‘Tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesī’’ti (dhammapade vaggānamuddānaṃ, gāthānamuddānaṃ; mahāva. 1-3) ayaṃ kālavelā nāma. ‘‘Ṭhitadhammo velaṃ nātivattatī’’ti (cūḷava. 384; udā. 45; a. ni. 8.19) ayaṃ sīmavelā nāma. ‘‘Velāanatikkamo setughāto’’ti (dha. sa. 299-301) ca, ‘‘velā cesā avītikkamanaṭṭhenā’’ti ca, ayaṃ sīlavelā nāma. Taṃ tividhampi so atikkamiyeva. Bhikkhuniyo hi ovadituṃ kālo nāma atthi, so atthaṅgatepi sūriye ovadanto taṃ kālavelampi atikkami. Bhikkhunīnaṃ ovāde pamāṇaṃ nāma atthi sīmā mariyādā. So uttarichappañcavācāhi ovadanto taṃ sīmavelampi atikkami. Kathento pana davasahagataṃ katvā duṭṭhullāpattipahonakaṃ katheti, evaṃ sīlavelampi atikkami.

    സംസട്ഠോതി മിസ്സീഭൂതോ സമാനസുഖദുക്ഖോ ഹുത്വാ. സമ്മുഖാതി പുരതോ. അവണ്ണം ഭാസതീതി താ പന പചനകോട്ടനാദീനി കരോന്തിയോ ദിസ്വാ നത്ഥി ഇമാസം അനാപത്തി നാമ, ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ അനാചാരാ ദുബ്ബചാ പഗബ്ഭാതി അഗുണം കഥേതി. അധികരണമ്പി കരോതീതി ഇമേസം ഭിക്ഖൂനം ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ ദിട്ഠകാലതോ പട്ഠായ അക്ഖീനി ദയ്ഹന്തി, ഇമസ്മിം വിഹാരേ പുപ്ഫപൂജാ വാ ആസനധോവനപരിഭണ്ഡകരണാദീനി വാ ഇമാസം വസേന വത്തന്തി. കുലധീതരോ ഏതാ ലജ്ജിനിയോ , തുമ്ഹേ ഇമാ ഇദഞ്ചിദഞ്ച വദഥ, അയം നാമ തുമ്ഹാകം ആപത്തി ഹോതി, വിനയധരാനം സന്തികം ആഗന്ത്വാ വിനിച്ഛയം മേ ദേഥാതി അധികരണം ആകഡ്ഢതി.

    Saṃsaṭṭhoti missībhūto samānasukhadukkho hutvā. Sammukhāti purato. Avaṇṇaṃ bhāsatīti tā pana pacanakoṭṭanādīni karontiyo disvā natthi imāsaṃ anāpatti nāma, imā bhikkhuniyo anācārā dubbacā pagabbhāti aguṇaṃ katheti. Adhikaraṇampi karotīti imesaṃ bhikkhūnaṃ imā bhikkhuniyo diṭṭhakālato paṭṭhāya akkhīni dayhanti, imasmiṃ vihāre pupphapūjā vā āsanadhovanaparibhaṇḍakaraṇādīni vā imāsaṃ vasena vattanti. Kuladhītaro etā lajjiniyo , tumhe imā idañcidañca vadatha, ayaṃ nāma tumhākaṃ āpatti hoti, vinayadharānaṃ santikaṃ āgantvā vinicchayaṃ me dethāti adhikaraṇaṃ ākaḍḍhati.

    മോളിയഫഗ്ഗുനസ്സ അവണ്ണം ഭാസതീതി നത്ഥി ഇമസ്സ ഭിക്ഖുനോ അനാപത്തി നാമ. നിച്ചകാലം ഇമസ്സ പരിവേണദ്വാരം അസുഞ്ഞം ഭിക്ഖുനീഹീതി അഗുണം കഥേതി. അധികരണമ്പി കരോന്തീതി ഇമേസം ഭിക്ഖൂനം മോളിയഫഗ്ഗുനത്ഥേരസ്സ ദിട്ഠകാലതോ പട്ഠായ അക്ഖീനി ദയ്ഹന്തി. ഇമസ്മിം വിഹാരേ അഞ്ഞേസം വസനട്ഠാനം ഓലോകേതുമ്പി ന സക്കാ. വിഹാരം ആഗതഭിക്ഖുനിയോ ഓവാദം വാ പടിസന്ഥാരം വാ ഉദ്ദേസപദം വാ ഥേരമേവ നിസ്സായ ലഭന്തി, കുലപുത്തകോ ലജ്ജീ കുക്കുച്ചകോ, ഏവരൂപം നാമ തുമ്ഹേ ഇദഞ്ചിദഞ്ച വദഥ, ഏഥ വിനയധരാനം സന്തികേ വിനിച്ഛയം ദേഥാതി അധികരണം ആകഡ്ഢന്തി.

    Moḷiyaphaggunassa avaṇṇaṃ bhāsatīti natthi imassa bhikkhuno anāpatti nāma. Niccakālaṃ imassa pariveṇadvāraṃ asuññaṃ bhikkhunīhīti aguṇaṃ katheti. Adhikaraṇampi karontīti imesaṃ bhikkhūnaṃ moḷiyaphaggunattherassa diṭṭhakālato paṭṭhāya akkhīni dayhanti. Imasmiṃ vihāre aññesaṃ vasanaṭṭhānaṃ oloketumpi na sakkā. Vihāraṃ āgatabhikkhuniyo ovādaṃ vā paṭisanthāraṃ vā uddesapadaṃ vā therameva nissāya labhanti, kulaputtako lajjī kukkuccako, evarūpaṃ nāma tumhe idañcidañca vadatha, etha vinayadharānaṃ santike vinicchayaṃ dethāti adhikaraṇaṃ ākaḍḍhanti.

    സോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോചാതി നേവ പിയകമ്യതായ ന ഭേദാധിപ്പായേന, അത്ഥകാമതായ അവോച. ഏകം കിരസ്സ അഹോസി – ‘‘ഇമസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ ഏവം സംസട്ഠസ്സ വിഹരതോ അയസോ ഉപ്പജ്ജിസ്സതി. സോ സാസനസ്സാപി അവണ്ണോയേവ. അഞ്ഞേന പന കഥിതോ അയം ന ഓരമിസ്സതി, ഭഗവതാ ധമ്മം ദേസേത്വാ ഓവദിതോ ഓരമിസ്സതീ’’തി തസ്സ അത്ഥകാമതായ ഭഗവന്തം ഏതം, ‘‘ആയസ്മാ, ഭന്തേ’’തിആദിവചനം അവോച.

    Sobhikkhu bhagavantaṃ etadavocāti neva piyakamyatāya na bhedādhippāyena, atthakāmatāya avoca. Ekaṃ kirassa ahosi – ‘‘imassa bhikkhussa evaṃ saṃsaṭṭhassa viharato ayaso uppajjissati. So sāsanassāpi avaṇṇoyeva. Aññena pana kathito ayaṃ na oramissati, bhagavatā dhammaṃ desetvā ovadito oramissatī’’ti tassa atthakāmatāya bhagavantaṃ etaṃ, ‘‘āyasmā, bhante’’tiādivacanaṃ avoca.

    ൨൨൩. ആമന്തേഹീതി ജാനാപേഹി. ആമന്തേതീതി പക്കോസതി.

    223.Āmantehīti jānāpehi. Āmantetīti pakkosati.

    ൨൨൪. സദ്ധാതി സദ്ധായ. തസ്മാതി യസ്മാ ത്വം കുലപുത്തോ ചേവ സദ്ധാപബ്ബജിതോ ച, യസ്മാ വാ തേ ഏതാഹി സദ്ധിം സംസട്ഠസ്സ വിഹരതോ യേ താ അക്കോസിസ്സന്തി വാ, പഹരിസ്സന്തി വാ, തേസു ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജിസ്സതി, സംസഗ്ഗേ പഹീനേ നുപ്പജ്ജിസ്സതി, തസ്മാ. തത്രാതി തസ്മിം അവണ്ണഭാസനേ. ഗേഹസിതാതി പഞ്ചകാമഗുണനിസ്സിതാ. ഛന്ദാതി തണ്ഹാഛന്ദാപി പടിഘഛന്ദാപി. വിപരിണതന്തി രത്തമ്പി ചിത്തം വിപരിണതം. ദുട്ഠമ്പി, മൂള്ഹമ്പി ചിത്തം വിപരിണതം. ഇധ പന തണ്ഹാഛന്ദവസേന രത്തമ്പി വട്ടതി, പടിഘഛന്ദവസേന ദുട്ഠമ്പി വട്ടതി. ഹിതാനുകമ്പീതി ഹിതേന അനുകമ്പമാനോ ഹിതേന ഫരമാനോ. ന ദോസന്തരോതി ന ദോസചിത്തോ ഭവിസ്സാമി.

    224.Saddhāti saddhāya. Tasmāti yasmā tvaṃ kulaputto ceva saddhāpabbajito ca, yasmā vā te etāhi saddhiṃ saṃsaṭṭhassa viharato ye tā akkosissanti vā, paharissanti vā, tesu domanassaṃ uppajjissati, saṃsagge pahīne nuppajjissati, tasmā. Tatrāti tasmiṃ avaṇṇabhāsane. Gehasitāti pañcakāmaguṇanissitā. Chandāti taṇhāchandāpi paṭighachandāpi. Vipariṇatanti rattampi cittaṃ vipariṇataṃ. Duṭṭhampi, mūḷhampi cittaṃ vipariṇataṃ. Idha pana taṇhāchandavasena rattampi vaṭṭati, paṭighachandavasena duṭṭhampi vaṭṭati. Hitānukampīti hitena anukampamāno hitena pharamāno. Na dosantaroti na dosacitto bhavissāmi.

    ൨൨൫. അഥ ഖോ ഭഗവാതി കസ്മാ ആരഭി? ഫഗ്ഗുനസ്സ കിര ഏത്തകം ഓവാദം സുത്വാപി, ‘‘ഭിക്ഖുനിസംസഗ്ഗതോ ഓരമിസ്സാമി വിരമിസ്സാമീ’’തി ചിത്തമ്പി ന ഉപ്പന്നം, ഭഗവതാ പന സദ്ധിം പടാണീ വിയ പടിവിരുദ്ധോ അട്ഠാസി, അഥസ്സ ഭഗവതോ യഥാ നാമ ജിഘച്ഛിതസ്സ ഭോജനേ, പിപാസിതസ്സ പാനീയേ, സീതേന ഫുട്ഠസ്സ ഉണ്ഹേ ദുക്ഖിതസ്സ സുഖേ പത്ഥനാ ഉപ്പജ്ജതി. ഏവമേവ ഇമം ദുബ്ബചം ഭിക്ഖും ദിസ്വാ പഠമബോധിയം സുബ്ബചാ ഭിക്ഖൂ ആപാഥം ആഗമിംസു. അഥ തേസം വണ്ണം കഥേതുകാമോ ഹുത്വാ ഇമം ദേസനം ആരഭി.

    225.Atha kho bhagavāti kasmā ārabhi? Phaggunassa kira ettakaṃ ovādaṃ sutvāpi, ‘‘bhikkhunisaṃsaggato oramissāmi viramissāmī’’ti cittampi na uppannaṃ, bhagavatā pana saddhiṃ paṭāṇī viya paṭiviruddho aṭṭhāsi, athassa bhagavato yathā nāma jighacchitassa bhojane, pipāsitassa pānīye, sītena phuṭṭhassa uṇhe dukkhitassa sukhe patthanā uppajjati. Evameva imaṃ dubbacaṃ bhikkhuṃ disvā paṭhamabodhiyaṃ subbacā bhikkhū āpāthaṃ āgamiṃsu. Atha tesaṃ vaṇṇaṃ kathetukāmo hutvā imaṃ desanaṃ ārabhi.

    തത്ഥ ആരാധയിംസൂതി ഗണ്ഹിംസു പൂരയിംസു. ഏകം സമയന്തി ഏകസ്മിം സമയേ. ഏകാസനഭോജനന്തി ഏകം പുരേഭത്തഭോജനം. സൂരിയുഗ്ഗമനതോ ഹി യാവ മജ്ഝന്ഹികാ സത്തക്ഖത്തും ഭുത്തഭോജനമ്പി ഇധ ഏകാസനഭോജനന്തേവ അധിപ്പേതം. അപ്പാബാധതന്തി നിരാബാധതം. അപ്പാതങ്കതന്തി നിദ്ദുക്ഖതം. ലഹുട്ഠാനന്തി സരീരസ്സ സല്ലഹുകം ഉട്ഠാനം. ബലന്തി കായബലം. ഫാസുവിഹാരന്തി കായസ്സ സുഖവിഹാരം. ഇമിനാ കിം കഥിതം? ദിവാ വികാലഭോജനം പജഹാപിതകാലോ കഥിതോ. ഭദ്ദാലിസുത്തേ പന രത്തിം വികാലഭോജനം പജഹാപിതകാലോ കഥിതോ. ഇമാനി ഹി ദ്വേ ഭോജനാനി ഭഗവാ ന ഏകപ്പഹാരേന പജഹാപേസി. കസ്മാ? ഇമാനേവ ഹി ദ്വേ ഭോജനാനി വട്ടേ സത്താനം ആചിണ്ണാനി. സന്തി കുലപുത്താ സുഖുമാലാ, തേ ഏകതോ ദ്വേപി ഭോജനാനി പജഹന്താ കിലമന്തി. തസ്മാ ഏകതോ അപജഹാപേത്വാ ഏകസ്മിം കാലേ ദിവാ വികാലഭോജനം, ഏകസ്മിം രത്തിം വികാലഭോജനന്തി വിസും പജഹാപേസി. തേസു ഇധ ദിവാ വികാലഭോജനം പജഹാപിതകാലോ കഥിതോ. തത്ഥ യസ്മാ ബുദ്ധാ ന ഭയം ദസ്സേത്വാ തജ്ജേത്വാ പജഹാപേന്തി, ആനിസംസം പന ദസ്സേത്വാ പജഹാപേന്തി, ഏവഞ്ഹി സത്താ സുഖേന പജഹന്തി. തസ്മാ ആനിസംസം ദസ്സേന്തോ ഇമേ പഞ്ച ഗുണേ ദസ്സേസി. അനുസാസനീ കരണീയാതി പുനപ്പുനം സാസനേ കത്തബ്ബം നാഹോസി. ‘‘ഇദം കരോഥ, ഇദം മാ കരോഥാ’’തി സതുപ്പാദകരണീയമത്തമേവ അഹോസി. താവത്തകേനേവ തേ കത്തബ്ബം അകംസു, പഹാതബ്ബം പജഹിംസു, പഠമബോധിയം, ഭിക്ഖവേ, സുബ്ബചാ ഭിക്ഖൂ അഹേസും അസ്സവാ ഓവാദപടികരാതി.

    Tattha ārādhayiṃsūti gaṇhiṃsu pūrayiṃsu. Ekaṃ samayanti ekasmiṃ samaye. Ekāsanabhojananti ekaṃ purebhattabhojanaṃ. Sūriyuggamanato hi yāva majjhanhikā sattakkhattuṃ bhuttabhojanampi idha ekāsanabhojananteva adhippetaṃ. Appābādhatanti nirābādhataṃ. Appātaṅkatanti niddukkhataṃ. Lahuṭṭhānanti sarīrassa sallahukaṃ uṭṭhānaṃ. Balanti kāyabalaṃ. Phāsuvihāranti kāyassa sukhavihāraṃ. Iminā kiṃ kathitaṃ? Divā vikālabhojanaṃ pajahāpitakālo kathito. Bhaddālisutte pana rattiṃ vikālabhojanaṃ pajahāpitakālo kathito. Imāni hi dve bhojanāni bhagavā na ekappahārena pajahāpesi. Kasmā? Imāneva hi dve bhojanāni vaṭṭe sattānaṃ āciṇṇāni. Santi kulaputtā sukhumālā, te ekato dvepi bhojanāni pajahantā kilamanti. Tasmā ekato apajahāpetvā ekasmiṃ kāle divā vikālabhojanaṃ, ekasmiṃ rattiṃ vikālabhojananti visuṃ pajahāpesi. Tesu idha divā vikālabhojanaṃ pajahāpitakālo kathito. Tattha yasmā buddhā na bhayaṃ dassetvā tajjetvā pajahāpenti, ānisaṃsaṃ pana dassetvā pajahāpenti, evañhi sattā sukhena pajahanti. Tasmā ānisaṃsaṃ dassento ime pañca guṇe dassesi. Anusāsanī karaṇīyāti punappunaṃ sāsane kattabbaṃ nāhosi. ‘‘Idaṃ karotha, idaṃ mā karothā’’ti satuppādakaraṇīyamattameva ahosi. Tāvattakeneva te kattabbaṃ akaṃsu, pahātabbaṃ pajahiṃsu, paṭhamabodhiyaṃ, bhikkhave, subbacā bhikkhū ahesuṃ assavā ovādapaṭikarāti.

    ഇദാനി നേസം സുബ്ബചഭാവദീപികം ഉപമം ആഹരന്തോ സേയ്യഥാപീതിആദിമാഹ. തത്ഥ സുഭൂമിയന്തി സമഭൂമിയം. ‘‘സുഭൂമ്യം സുഖേത്തേ വിഹതഖാണുകേ ബീജാനി പതിട്ഠപേയ്യാ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൪൩൮) ഏത്ഥ പന മണ്ഡഭൂമി സുഭൂമീതി ആഗതാ. ചതുമഹാപഥേതി ദ്വിന്നം മഹാമഗ്ഗാനം വിനിവിജ്ഝിത്വാ ഗതട്ഠാനേ. ആജഞ്ഞരഥോതി വിനീതഅസ്സരഥോ. ഓധസ്തപതോദോതി യഥാ രഥം അഭിരുഹിത്വാ ഠിതേന സക്കാ ഹോതി ഗണ്ഹിതും, ഏവം ആലമ്ബനം നിസ്സായ തിരിയതോ ഠപിതപതോദോ. യോഗ്ഗാചരിയോതി അസ്സാചരിയോ. സ്വേവ അസ്സദമ്മേ സാരേതീതി അസ്സദമ്മസാരഥി. യേനിച്ഛകന്തി യേന യേന മഗ്ഗേന ഇച്ഛതി. യദിച്ഛകന്തി യം യം ഗതിം ഇച്ഛതി. സാരേയ്യാതി ഉജുകം പുരതോ പേസേയ്യ. പച്ചാസാരേയ്യാതി പടിനിവത്തേയ്യ.

    Idāni nesaṃ subbacabhāvadīpikaṃ upamaṃ āharanto seyyathāpītiādimāha. Tattha subhūmiyanti samabhūmiyaṃ. ‘‘Subhūmyaṃ sukhette vihatakhāṇuke bījāni patiṭṭhapeyyā’’ti (dī. ni. 2.438) ettha pana maṇḍabhūmi subhūmīti āgatā. Catumahāpatheti dvinnaṃ mahāmaggānaṃ vinivijjhitvā gataṭṭhāne. Ājaññarathoti vinītaassaratho. Odhastapatodoti yathā rathaṃ abhiruhitvā ṭhitena sakkā hoti gaṇhituṃ, evaṃ ālambanaṃ nissāya tiriyato ṭhapitapatodo. Yoggācariyoti assācariyo. Sveva assadamme sāretīti assadammasārathi. Yenicchakanti yena yena maggena icchati. Yadicchakanti yaṃ yaṃ gatiṃ icchati. Sāreyyāti ujukaṃ purato peseyya. Paccāsāreyyāti paṭinivatteyya.

    ഏവമേവ ഖോതി യഥാ ഹി സോ യോഗ്ഗാചരിയോ യേന യേന മഗ്ഗേന ഗമനം ഇച്ഛതി, തം തം അസ്സാ ആരുള്ഹാവ ഹോന്തി. യായ യായ ച ഗതിയാ ഇച്ഛതി, സാ സാ ഗതി ഗഹിതാവ ഹോതി. രഥം പേസേത്വാ അസ്സാ നേവ വാരേതബ്ബാ ന വിജ്ഝിതബ്ബാ ഹോന്തി. കേവലം തേസം സമേ ഭൂമിഭാഗേ ഖുരേസു നിമിത്തം ഠപേത്വാ ഗമനമേവ പസ്സിതബ്ബം ഹോതി. ഏവം മയ്ഹമ്പി തേസു ഭിക്ഖൂസു പുനപ്പുനം വത്തബ്ബം നാഹോസി. ഇദം കരോഥ ഇദം മാ കരോഥാതി സതുപ്പാദനമത്തമേവ കത്തബ്ബം ഹോതി. തേഹിപി താവദേവ കത്തബ്ബം കതമേവ ഹോതി, അകത്തബ്ബം ജഹിതമേവ. തസ്മാതി യസ്മാ സുബ്ബചാ യുത്തയാനപടിഭാഗാ ഹുത്വാ സതുപ്പാദനമത്തേനേവ പജഹിംസു, തസ്മാ തുമ്ഹേപി പജഹഥാതി അത്ഥോ. ഏലണ്ഡേഹീതി ഏലണ്ഡാ കിര സാലദൂസനാ ഹോന്തി, തസ്മാ ഏവമാഹ. വിസോധേയ്യാതി ഏലണ്ഡേ ചേവ അഞ്ഞാ ച വല്ലിയോ ഛിന്ദിത്വാ ബഹി നീഹരണേന സോധേയ്യ. സുജാതാതി സുസണ്ഠിതാ. സമ്മാ പരിഹരേയ്യാതി മരിയാദം ബന്ധിത്വാ ഉദകാസിഞ്ചനേനപി കാലേനകാലം മൂലമൂലേ ഖണനേനപി വല്ലിഗുമ്ബാദിച്ഛേദനേനപി കിപില്ലപൂടകഹരണേനപി മക്കടകജാലസുക്ഖദണ്ഡകഹരണേനപി സമ്മാ വഡ്ഢേത്വാ പോസേയ്യ. വുദ്ധിആദീനി വുത്തത്ഥാനേവ.

    Evameva khoti yathā hi so yoggācariyo yena yena maggena gamanaṃ icchati, taṃ taṃ assā āruḷhāva honti. Yāya yāya ca gatiyā icchati, sā sā gati gahitāva hoti. Rathaṃ pesetvā assā neva vāretabbā na vijjhitabbā honti. Kevalaṃ tesaṃ same bhūmibhāge khuresu nimittaṃ ṭhapetvā gamanameva passitabbaṃ hoti. Evaṃ mayhampi tesu bhikkhūsu punappunaṃ vattabbaṃ nāhosi. Idaṃ karotha idaṃ mā karothāti satuppādanamattameva kattabbaṃ hoti. Tehipi tāvadeva kattabbaṃ katameva hoti, akattabbaṃ jahitameva. Tasmāti yasmā subbacā yuttayānapaṭibhāgā hutvā satuppādanamatteneva pajahiṃsu, tasmā tumhepi pajahathāti attho. Elaṇḍehīti elaṇḍā kira sāladūsanā honti, tasmā evamāha. Visodheyyāti elaṇḍe ceva aññā ca valliyo chinditvā bahi nīharaṇena sodheyya. Sujātāti susaṇṭhitā. Sammā parihareyyāti mariyādaṃ bandhitvā udakāsiñcanenapi kālenakālaṃ mūlamūle khaṇanenapi valligumbādicchedanenapi kipillapūṭakaharaṇenapi makkaṭakajālasukkhadaṇḍakaharaṇenapi sammā vaḍḍhetvā poseyya. Vuddhiādīni vuttatthāneva.

    ൨൨൬. ഇദാനി അക്ഖന്തിയാ ദോസം ദസ്സേന്തോ ഭൂതപുബ്ബന്തിആദിമാഹ. തത്ഥ വേദേഹികാതി വിദേഹരട്ഠവാസികസ്സ ധീതാ. അഥ വാ വേദോതി പഞ്ഞാ വുച്ചതി, വേദേന ഈഹതി ഇരിയതീതി വേദേഹികാ, പണ്ഡിതാതി അത്ഥോ. ഗഹപതാനീതി ഘരസാമിനീ. കിത്തിസദ്ദോതി കിത്തിഘോസോ. സോരതാതി സോരച്ചേന സമന്നാഗതാ. നിവാതാതി നിവാതവുത്തി. ഉപസന്താതി നിബ്ബുതാ. ദക്ഖാതി ഭത്തപചനസയനത്ഥരണദീപുജ്ജലനാദികമ്മേസു ഛേകാ. അനലസാതി ഉട്ഠാഹികാ, സുസംവിഹിതകമ്മന്താതി സുട്ഠു സംവിഹിതകമ്മന്താ. ഏകാ അനലസാ ഹോതി, യം യം പന ഭാജനം ഗണ്ഹാതി, തം തം ഭിന്ദതി വാ ഛിദ്ദം വാ കരോതി, അയം ന താദിസാതി ദസ്സേതി.

    226. Idāni akkhantiyā dosaṃ dassento bhūtapubbantiādimāha. Tattha vedehikāti videharaṭṭhavāsikassa dhītā. Atha vā vedoti paññā vuccati, vedena īhati iriyatīti vedehikā, paṇḍitāti attho. Gahapatānīti gharasāminī. Kittisaddoti kittighoso. Soratāti soraccena samannāgatā. Nivātāti nivātavutti. Upasantāti nibbutā. Dakkhāti bhattapacanasayanattharaṇadīpujjalanādikammesu chekā. Analasāti uṭṭhāhikā, susaṃvihitakammantāti suṭṭhu saṃvihitakammantā. Ekā analasā hoti, yaṃ yaṃ pana bhājanaṃ gaṇhāti, taṃ taṃ bhindati vā chiddaṃ vā karoti, ayaṃ na tādisāti dasseti.

    ദിവാ ഉട്ഠാസീതി പാതോവ കത്തബ്ബാനി ധേനുദുഹനാദികമ്മാനി അകത്വാ ഉസ്സൂരേ ഉട്ഠിതാ. ഹേ ജേ കാളീതി അരേ കാളി. കിം ജേ ദിവാ ഉട്ഠാസീതി കിം തേ കിഞ്ചി അഫാസുകം അത്ഥി, കിം ദിവാ ഉട്ഠാസീതി? നോ വത രേ കിഞ്ചീതി അരേ യദി തേ ന കിഞ്ചി അഫാസുകം അത്ഥി, നേവ സീസം രുജ്ഝതി, ന പിട്ഠി, അഥ കസ്മാ പാപി ദാസി ദിവാ ഉട്ഠാസീതി കുപിതാ അനത്തമനാ ഭാകുടിമകാസി. ദിവാതരം ഉട്ഠാസീതി പുനദിവസേ ഉസ്സൂരതരം ഉട്ഠാസി. അനത്തമനവാചന്തി അരേ പാപി ദാസി അത്തനോ പമാണം ന ജാനാസി; കിം അഗ്ഗിം സീതോതി മഞ്ഞസി, ഇദാനി തം സിക്ഖാപേസ്സാമീതിആദീനി വദമാനാ കുപിതവചനം നിച്ഛാരേസി.

    Divā uṭṭhāsīti pātova kattabbāni dhenuduhanādikammāni akatvā ussūre uṭṭhitā. He je kāḷīti are kāḷi. Kiṃ je divā uṭṭhāsīti kiṃ te kiñci aphāsukaṃ atthi, kiṃ divā uṭṭhāsīti? No vata re kiñcīti are yadi te na kiñci aphāsukaṃ atthi, neva sīsaṃ rujjhati, na piṭṭhi, atha kasmā pāpi dāsi divā uṭṭhāsīti kupitā anattamanā bhākuṭimakāsi. Divātaraṃ uṭṭhāsīti punadivase ussūrataraṃ uṭṭhāsi. Anattamanavācanti are pāpi dāsi attano pamāṇaṃ na jānāsi; kiṃ aggiṃ sītoti maññasi, idāni taṃ sikkhāpessāmītiādīni vadamānā kupitavacanaṃ nicchāresi.

    പടിവിസകാനന്തി സാമന്തഗേഹവാസീനം. ഉജ്ഝാപേസീതി അവജാനാപേസി. ചണ്ഡീതി അസോരതാ കിബ്ബിസാ. ഇതി യത്തകാ ഗുണാ, തതോ ദിഗുണാ ദോസാ ഉപ്പജ്ജിംസു. ഗുണാ നാമ സണികം സണികം ആഗച്ഛന്തി; ദോസാ ഏകദിവസേനേവ പത്ഥടാ ഹോന്തി. സോരതസോരതോതി അതിവിയ സോരതോ, സോതാപന്നോ നു ഖോ, സകദാഗാമീ അനാഗാമീ അരഹാ നു ഖോതി വത്തബ്ബതം ആപജ്ജതി. ഫുസന്തീതി ഫുസന്താ ഘട്ടേന്താ ആപാഥം ആഗച്ഛന്തി.

    Paṭivisakānanti sāmantagehavāsīnaṃ. Ujjhāpesīti avajānāpesi. Caṇḍīti asoratā kibbisā. Iti yattakā guṇā, tato diguṇā dosā uppajjiṃsu. Guṇā nāma saṇikaṃ saṇikaṃ āgacchanti; dosā ekadivaseneva patthaṭā honti. Soratasoratoti ativiya sorato, sotāpanno nu kho, sakadāgāmī anāgāmī arahā nu khoti vattabbataṃ āpajjati. Phusantīti phusantā ghaṭṭentā āpāthaṃ āgacchanti.

    അഥ ഭിക്ഖു സോരതോതി വേദിതബ്ബോതി അഥ അധിവാസനക്ഖന്തിയം ഠിതോ ഭിക്ഖു സോരതോതി വേദിതബ്ബോ. യോ ചീവര…പേ॰… പരിക്ഖാരഹേതൂതി യോ ഏതാനി ചീവരാദീനി പണീതപണീതാനി ലഭന്തോ പാദപരികമ്മപിട്ഠിപരികമ്മാദീനി ഏകവചനേനേവ കരോതി. അലഭമാനോതി യഥാ പുബ്ബേ ലഭതി, ഏവം അലഭന്തോ. ധമ്മഞ്ഞേവ സക്കരോന്തോതി ധമ്മംയേവ സക്കാരം സുകതകാരം കരോന്തോ. ഗരും കരോന്തോതി ഗരുഭാരിയം കരോന്തോ. മാനേന്തോതി മനേന പിയം കരോന്തോ. പൂജേന്തോതി പച്ചയപൂജായ പൂജേന്തോ. അപചായമാനോതി ധമ്മംയേവ അപചായമാനോ അപചിതിം നീചവുത്തിം ദസ്സേന്തോ.

    Athabhikkhu soratoti veditabboti atha adhivāsanakkhantiyaṃ ṭhito bhikkhu soratoti veditabbo. Yo cīvara…pe… parikkhārahetūti yo etāni cīvarādīni paṇītapaṇītāni labhanto pādaparikammapiṭṭhiparikammādīni ekavacaneneva karoti. Alabhamānoti yathā pubbe labhati, evaṃ alabhanto. Dhammaññeva sakkarontoti dhammaṃyeva sakkāraṃ sukatakāraṃ karonto. Garuṃ karontoti garubhāriyaṃ karonto. Mānentoti manena piyaṃ karonto. Pūjentoti paccayapūjāya pūjento. Apacāyamānoti dhammaṃyeva apacāyamāno apacitiṃ nīcavuttiṃ dassento.

    ൨൨൭. ഏവം അക്ഖന്തിയാ ദോസം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി യേ അധിവാസേന്തി, തേ ഏവം അധിവാസേന്തീതി പഞ്ച വചനപഥേ ദസ്സേന്തോ പഞ്ചിമേ, ഭിക്ഖവേതിആദിമാഹ. തത്ഥ കാലേനാതി യുത്തപത്തകാലേന. ഭൂതേനാതി സതാ വിജ്ജമാനേന. സണ്ഹേനാതി സമ്മട്ഠേന . അത്ഥസഞ്ഹിതേനാതി അത്ഥനിസ്സിതേന കാരണനിസ്സിതേന. അകാലേനാതിആദീനി തേസംയേവ പടിപക്ഖവസേന വേദിതബ്ബാനി. മേത്തചിത്താതി ഉപ്പന്നമേത്തചിത്താ ഹുത്വാ. ദോസന്തരാതി ദുട്ഠചിത്താ, അബ്ഭന്തരേ ഉപ്പന്നദോസാ ഹുത്വാ. തത്രാതി തേസു വചനപഥേസു. ഫരിത്വാതി അധിമുച്ചിത്വാ. തദാരമ്മണഞ്ചാതി കഥം തദാരമ്മണം സബ്ബാവന്തം ലോകം കരോതി? പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതം പുഗ്ഗലം മേത്തചിത്തസ്സ ആരമ്മണം കത്വാ പുന തസ്സേവ മേത്തചിത്തസ്സ അവസേസസത്തേ ആരമ്മണം കരോന്തോ സബ്ബാവന്തം ലോകം തദാരമ്മണം കരോതി നാമ. തത്രായം വചനത്ഥോ. തദാരമ്മണഞ്ചാതി തസ്സേവ മേത്തചിത്തസ്സ ആരമ്മണം കത്വാ. സബ്ബാവന്തന്തി സബ്ബസത്തവന്തം. ലോകന്തി സത്തലോകം. വിപുലേനാതി അനേകസത്താരമ്മണേന. മഹഗ്ഗതേനാതി മഹഗ്ഗതഭൂമികേന. അപ്പമാണേനാതി സുഭാവിതേന. അവേരേനാതി നിദ്ദോസേന. അബ്യാബജ്ഝേനാതി നിദ്ദുക്ഖേന. ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാതി ഏവരൂപേന മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ തഞ്ച പുഗ്ഗലം സബ്ബഞ്ച ലോകം തസ്സ ചിത്തസ്സ ആരമ്മണം കത്വാ അധിമുച്ചിത്വാ വിഹരിസ്സാമ.

    227. Evaṃ akkhantiyā dosaṃ dassetvā idāni ye adhivāsenti, te evaṃ adhivāsentīti pañca vacanapathe dassento pañcime, bhikkhavetiādimāha. Tattha kālenāti yuttapattakālena. Bhūtenāti satā vijjamānena. Saṇhenāti sammaṭṭhena . Atthasañhitenāti atthanissitena kāraṇanissitena. Akālenātiādīni tesaṃyeva paṭipakkhavasena veditabbāni. Mettacittāti uppannamettacittā hutvā. Dosantarāti duṭṭhacittā, abbhantare uppannadosā hutvā. Tatrāti tesu vacanapathesu. Pharitvāti adhimuccitvā. Tadārammaṇañcāti kathaṃ tadārammaṇaṃ sabbāvantaṃ lokaṃ karoti? Pañca vacanapathe gahetvā āgataṃ puggalaṃ mettacittassa ārammaṇaṃ katvā puna tasseva mettacittassa avasesasatte ārammaṇaṃ karonto sabbāvantaṃ lokaṃ tadārammaṇaṃ karoti nāma. Tatrāyaṃ vacanattho. Tadārammaṇañcāti tasseva mettacittassa ārammaṇaṃ katvā. Sabbāvantanti sabbasattavantaṃ. Lokanti sattalokaṃ. Vipulenāti anekasattārammaṇena. Mahaggatenāti mahaggatabhūmikena. Appamāṇenāti subhāvitena. Averenāti niddosena. Abyābajjhenāti niddukkhena. Pharitvā viharissāmāti evarūpena mettāsahagatena cetasā tañca puggalaṃ sabbañca lokaṃ tassa cittassa ārammaṇaṃ katvā adhimuccitvā viharissāma.

    ൨൨൮. ഇദാനി തദത്ഥദീപികം ഉപമം ആഹരന്തോ സേയ്യഥാപീതിആദിമാഹ. തത്ഥ അപഥവിന്തി നിപ്പഥവിം കരിസ്സാമീതി അത്ഥോ. തത്ര തത്രാതി തസ്മിം തസ്മിം ഠാനേ. വികിരേയ്യാതി പച്ഛിയാ പംസും ഉദ്ധരിത്വാ ബീജാനി വിയ വികിരേയ്യ. ഓട്ഠുഭേയ്യാതി ഖേളം പാതേയ്യ. അപഥവിം കരേയ്യാതി ഏവം കായേന ച വാചായ ച പയോഗം കത്വാപി സക്കുണേയ്യ അപഥവിം കാതുന്തി? ഗമ്ഭീരാതി ബഹലത്തേന ദ്വിയോജനസതസഹസ്സാനി ചത്താരി ച നഹുതാനി ഗമ്ഭീരാ. അപ്പമേയ്യാതി തിരിയം പന അപരിച്ഛിന്നാ. ഏവമേവ ഖോതി ഏത്ഥ ഇദം ഓപമ്മസംസന്ദനം – പഥവീ വിയ ഹി മേത്തചിത്തം ദട്ഠബ്ബം. കുദാലപിടകം ഗഹേത്വാ ആഗതപുരിസോ വിയ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ. യഥാ സോ കുദാലപിടകേന മഹാപഥവിം അപഥവിം കാതും ന സക്കോതി, ഏവം വോ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ മേത്തചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥത്തം കാതും ന സക്ഖിസ്സതീതി.

    228. Idāni tadatthadīpikaṃ upamaṃ āharanto seyyathāpītiādimāha. Tattha apathavinti nippathaviṃ karissāmīti attho. Tatra tatrāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne. Vikireyyāti pacchiyā paṃsuṃ uddharitvā bījāni viya vikireyya. Oṭṭhubheyyāti kheḷaṃ pāteyya. Apathaviṃ kareyyāti evaṃ kāyena ca vācāya ca payogaṃ katvāpi sakkuṇeyya apathaviṃ kātunti? Gambhīrāti bahalattena dviyojanasatasahassāni cattāri ca nahutāni gambhīrā. Appameyyāti tiriyaṃ pana aparicchinnā. Evameva khoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – pathavī viya hi mettacittaṃ daṭṭhabbaṃ. Kudālapiṭakaṃ gahetvā āgatapuriso viya pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo. Yathā so kudālapiṭakena mahāpathaviṃ apathaviṃ kātuṃ na sakkoti, evaṃ vo pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo mettacittassa aññathattaṃ kātuṃ na sakkhissatīti.

    ൨൨൯. ദുതിയഉപമായം ഹലിദ്ദിന്തി യംകിഞ്ചി പീതകവണ്ണം. നീലന്തി കംസനീലം വാ പലാസനീലം വാ. അരൂപീതി അരൂപോ . നനു ച, ദ്വിന്നം കട്ഠാനം വാ ദ്വിന്നം രുക്ഖാനം വാ ദ്വിന്നം സേയ്യാനം വാ ദ്വിന്നം സേലാനം വാ അന്തരം പരിച്ഛിന്നാകാസരൂപന്തി ആഗതം, കസ്മാ ഇധ അരൂപീതി വുത്തോതി? സനിദസ്സനഭാവപടിക്ഖേപതോ. തേനേവാഹ ‘‘അനിദസ്സനോ’’തി. തസ്മിഞ്ഹി രൂപം ലിഖിതും, രൂപപാതുഭാവം ദസ്സേതും ന സക്കാ, തസ്മാ ‘‘അരൂപീ’’തി വുത്തോ. അനിദസ്സനോതി ദസ്സനസ്സ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ അനാപാഥോ. ഉപമാസംസന്ദനേ പനേത്ഥ ആകാസോ വിയ മേത്തചിത്തം. തുലികപഞ്ചമാ ചത്താരോ രങ്ഗജാതാ വിയ പഞ്ച വചനപഥാ, തുലികപഞ്ചമേ രങ്ഗേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുരിസോ വിയ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ. യഥാ സോ തുലികപഞ്ചമേഹി രങ്ഗേഹി ആകാസേ രൂപപാതുഭാവം കാതും ന സക്കോതി, ഏവം വോ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ മേത്തചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥത്തം കത്വാ ദോസുപ്പത്തിം ദസ്സേതും ന സക്ഖിസ്സതീതി.

    229. Dutiyaupamāyaṃ haliddinti yaṃkiñci pītakavaṇṇaṃ. Nīlanti kaṃsanīlaṃ vā palāsanīlaṃ vā. Arūpīti arūpo . Nanu ca, dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ vā dvinnaṃ rukkhānaṃ vā dvinnaṃ seyyānaṃ vā dvinnaṃ selānaṃ vā antaraṃ paricchinnākāsarūpanti āgataṃ, kasmā idha arūpīti vuttoti? Sanidassanabhāvapaṭikkhepato. Tenevāha ‘‘anidassano’’ti. Tasmiñhi rūpaṃ likhituṃ, rūpapātubhāvaṃ dassetuṃ na sakkā, tasmā ‘‘arūpī’’ti vutto. Anidassanoti dassanassa cakkhuviññāṇassa anāpātho. Upamāsaṃsandane panettha ākāso viya mettacittaṃ. Tulikapañcamā cattāro raṅgajātā viya pañca vacanapathā, tulikapañcame raṅge gahetvā āgatapuriso viya pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo. Yathā so tulikapañcamehi raṅgehi ākāse rūpapātubhāvaṃ kātuṃ na sakkoti, evaṃ vo pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo mettacittassa aññathattaṃ katvā dosuppattiṃ dassetuṃ na sakkhissatīti.

    ൨൩൦. തതിയഉപമായം ആദിത്തന്തി പജ്ജലിതം. ഗമ്ഭീരാ അപ്പമേയ്യാതി ഇമിസ്സാ ഗങ്ഗായ ഗമ്ഭീരട്ഠാനം ഗാവുതമ്പി അത്ഥി, അഡ്ഢയോജനമ്പി, യോജനമ്പി. പുഥുലം പനസ്സാ ഏവരൂപംയേവ, ദീഘതോ പന പഞ്ചയോജനസതാനി. സാ കഥം ഗമ്ഭീരാ അപ്പമേയ്യാതി? ഏതേന പയോഗേന പരിവത്തേത്വാ ഉദ്ധനേ ഉദകം വിയ താപേതും അസക്കുണേയ്യതോ. ഠിതോദകം പന കേനചി ഉപായേന അങ്ഗുലമത്തം വാ അഡ്ഢങ്ഗുലമത്തം വാ ഏവം താപേതും സക്കാ ഭവേയ്യ, അയം പന ന സക്കാ, തസ്മാ ഏവം വുത്തം. ഉപമാസംസന്ദനേ പനേത്ഥ ഗങ്ഗാ വിയ മേത്തചിത്തം, തിണുക്കം ആദായ ആഗതപുരിസോ വിയ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ. യഥാ സോ ആദിത്തായ തിണുക്കായ ഗങ്ഗം താപേതും ന സക്കോതി, ഏവം വോ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ മേത്തചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥത്തം കാതും ന സക്ഖിസ്സതീതി.

    230. Tatiyaupamāyaṃ ādittanti pajjalitaṃ. Gambhīrā appameyyāti imissā gaṅgāya gambhīraṭṭhānaṃ gāvutampi atthi, aḍḍhayojanampi, yojanampi. Puthulaṃ panassā evarūpaṃyeva, dīghato pana pañcayojanasatāni. Sā kathaṃ gambhīrā appameyyāti? Etena payogena parivattetvā uddhane udakaṃ viya tāpetuṃ asakkuṇeyyato. Ṭhitodakaṃ pana kenaci upāyena aṅgulamattaṃ vā aḍḍhaṅgulamattaṃ vā evaṃ tāpetuṃ sakkā bhaveyya, ayaṃ pana na sakkā, tasmā evaṃ vuttaṃ. Upamāsaṃsandane panettha gaṅgā viya mettacittaṃ, tiṇukkaṃ ādāya āgatapuriso viya pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo. Yathā so ādittāya tiṇukkāya gaṅgaṃ tāpetuṃ na sakkoti, evaṃ vo pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo mettacittassa aññathattaṃ kātuṃ na sakkhissatīti.

    ൨൩൧. ചതുത്ഥഉപമായം ബിളാരഭസ്താതി ബിളാരചമ്മപസിബ്ബകാ. സുമദ്ദിതാതി സുട്ഠു മദ്ദിതാ. സുപരിമദ്ദിതാതി അന്തോ ച ബഹി ച സമന്തതോ സുപരിമദ്ദിതാ. തൂലിനീതി സിമ്ബലിതൂലലതാതൂലസമാനാ. ഛിന്നസസ്സരാതി ഛിന്നസസ്സരസദ്ദാ. ഛിന്നഭബ്ഭരാതി ഛിന്നഭബ്ഭരസദ്ദാ. ഉപമാസംസന്ദനേ പനേത്ഥ ബിളാരഭസ്താ വിയ മേത്തചിത്തം, കട്ഠകഠലം ആദായ ആഗതപുരിസോ വിയ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ. യഥാ സോ കട്ഠേന വാ കഠലേന വാ ബിളാരഭസ്തം സരസരം ഭരഭരം സദ്ദം കാതും ന സക്കോതി, ഏവം വോ പഞ്ച വചനപഥേ ഗഹേത്വാ ആഗതപുഗ്ഗലോ മേത്തചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥത്തം കത്വാ ദോസാനുഗതഭാവം കാതും ന സക്ഖിസ്സതീതി.

    231. Catutthaupamāyaṃ biḷārabhastāti biḷāracammapasibbakā. Sumadditāti suṭṭhu madditā. Suparimadditāti anto ca bahi ca samantato suparimadditā. Tūlinīti simbalitūlalatātūlasamānā. Chinnasassarāti chinnasassarasaddā. Chinnabhabbharāti chinnabhabbharasaddā. Upamāsaṃsandane panettha biḷārabhastā viya mettacittaṃ, kaṭṭhakaṭhalaṃ ādāya āgatapuriso viya pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo. Yathā so kaṭṭhena vā kaṭhalena vā biḷārabhastaṃ sarasaraṃ bharabharaṃ saddaṃ kātuṃ na sakkoti, evaṃ vo pañca vacanapathe gahetvā āgatapuggalo mettacittassa aññathattaṃ katvā dosānugatabhāvaṃ kātuṃ na sakkhissatīti.

    ൨൩൨. ഓചരകാതി അവചരകാ ഹേട്ഠാചരകാ, നീചകമ്മകാരകാതി അത്ഥോ. യോ മനോ പദൂസേയ്യാതി യോ ഭിക്ഖു വാ ഭിക്ഖുനീ വാ മനോ പദൂസേയ്യ, തം കകചേന ഓകന്തനം നാധിവാസേയ്യ. ന മേ സോ തേന സാസനകരോതി സോ തേന അനധിവാസനേന മയ്ഹം ഓവാദകരോ ന ഹോതി. ആപത്തി പനേത്ഥ നത്ഥി.

    232.Ocarakāti avacarakā heṭṭhācarakā, nīcakammakārakāti attho. Yo mano padūseyyāti yo bhikkhu vā bhikkhunī vā mano padūseyya, taṃ kakacena okantanaṃ nādhivāseyya. Na me so tena sāsanakaroti so tena anadhivāsanena mayhaṃ ovādakaro na hoti. Āpatti panettha natthi.

    ൨൩൩. അണും വാ ഥൂലം വാതി അപ്പസാവജ്ജം വാ മഹാസാവജ്ജം വാ. യം തുമ്ഹേ നാധിവാസേയ്യാഥാതി യോ തുമ്ഹേഹി അധിവാസേതബ്ബോ ന ഭവേയ്യാതി അത്ഥോ. നോ ഹേതം, ഭന്തേതി, ഭന്തേ, അനധിവാസേതബ്ബം നാമ വചനപഥം ന പസ്സാമാതി അധിപ്പായോ. ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാതി ഇതി ഭഗവാ അരഹത്തേന കൂടം ഗണ്ഹന്തോ യഥാനുസന്ധിനാ ദേസനം നിട്ഠപേസീതി.

    233.Aṇuṃ vā thūlaṃ vāti appasāvajjaṃ vā mahāsāvajjaṃ vā. Yaṃ tumhe nādhivāseyyāthāti yo tumhehi adhivāsetabbo na bhaveyyāti attho. No hetaṃ, bhanteti, bhante, anadhivāsetabbaṃ nāma vacanapathaṃ na passāmāti adhippāyo. Dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti iti bhagavā arahattena kūṭaṃ gaṇhanto yathānusandhinā desanaṃ niṭṭhapesīti.

    പപഞ്ചസൂദനിയാ മജ്ഝിമനികായട്ഠകഥായ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    കകചൂപമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Kakacūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൧. കകചൂപമസുത്തം • 1. Kakacūpamasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧. കകചൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 1. Kakacūpamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact