| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[140] 10. гаагаж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[140] 10. Kākajātakavaṇṇanā
нижжам̣ уб̣б̣иг̇г̇ахад̣̇аяаад̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о н̃аад̇ад̇т̇ажарияам̣ аараб̣бха гат̇зси. бажжуббаннавад̇т̇у д̣̇ваад̣̇асаганибаад̇з бхад̣̇д̣̇асаалаж̇аад̇агз (ж̇аа. 1.12.13 аад̣̇аяо) аави бхависсад̇и.
Niccaṃ ubbiggahadayāti idaṃ satthā jetavane viharanto ñātatthacariyaṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu dvādasakanipāte bhaddasālajātake (jā. 1.12.13 ādayo) āvi bhavissati.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ б̣рахмад̣̇ад̇д̇з раж̇ж̇ам̣ гаарзнд̇з б̣од̇хисад̇д̇о гаагаяонияам̣ ниб̣б̣ад̇д̇и. ат̇згад̣̇ивасам̣ ран̃н̃о бурохид̇о б̣ахинаг̇арз над̣̇ияам̣ нхааяид̇ваа г̇анд̇хз вилимбид̇ваа маалам̣ бил̣анд̇хид̇ваа варавад̇т̇анивад̇т̇о наг̇арам̣ баависи. наг̇арад̣̇ваарад̇оран̣з д̣̇вз гаагаа нисиннаа хонд̇и. д̇зсу зго згам̣ ааха – ‘‘самма, ахам̣ имасса б̣раахман̣асса мад̇т̇агз сарийравал̣ан̃ж̇ам̣ баад̇зссаамий’’д̇и. ид̇аро ‘‘маа д̇з зд̇ам̣ ружжи, аяам̣ б̣раахман̣о иссаро, иссараж̇анзна жа сад̣̇д̇хим̣ взрам̣ наама баабагам̣. аяан̃хи гуд̣̇д̇хо саб̣б̣зби гаагз винаасзяяаа’’д̇и. ‘‘на саггаа маяаа на гаад̇у’’нд̇и. ‘‘д̇зна хи бан̃н̃ааяиссасий’’д̇и вад̇ваа ид̇аро гааго балааяи. со д̇оран̣асса хздтаабхааг̇ам̣ самбад̇д̇з б̣раахман̣з оламб̣агам̣ жаалзнд̇о вияа д̇асса мад̇т̇агз важжам̣ баад̇зси. б̣раахман̣о гуж̇жхид̇ваа гаагзсу взрам̣ б̣анд̇хи.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kākayoniyaṃ nibbatti. Athekadivasaṃ rañño purohito bahinagare nadiyaṃ nhāyitvā gandhe vilimpitvā mālaṃ piḷandhitvā varavatthanivattho nagaraṃ pāvisi. Nagaradvāratoraṇe dve kākā nisinnā honti. Tesu eko ekaṃ āha – ‘‘samma, ahaṃ imassa brāhmaṇassa matthake sarīravaḷañjaṃ pātessāmī’’ti. Itaro ‘‘mā te etaṃ rucci, ayaṃ brāhmaṇo issaro, issarajanena ca saddhiṃ veraṃ nāma pāpakaṃ. Ayañhi kuddho sabbepi kāke vināseyyā’’ti. ‘‘Na sakkā mayā na kātu’’nti. ‘‘Tena hi paññāyissasī’’ti vatvā itaro kāko palāyi. So toraṇassa heṭṭhābhāgaṃ sampatte brāhmaṇe olambakaṃ cālento viya tassa matthake vaccaṃ pātesi. Brāhmaṇo kujjhitvā kākesu veraṃ bandhi.
д̇асмим̣ гаалз згаа бхад̇ияаа вийхигоддигад̣̇аасий вийхим̣ г̇зхад̣̇ваарз аад̇абз бад̇т̇арид̇ваа рагканд̇ий нисиннаава нид̣̇д̣̇ам̣ оггами. д̇ассаа бамаад̣̇ам̣ н̃ад̇ваа зго д̣̇ийгхаломаго зл̣аго ааг̇анд̇ваа вийхим̣ каад̣̇и, саа баб̣уж̇жхид̇ваа д̇ам̣ д̣̇исваа балаабзси. зл̣аго д̣̇уд̇ияамби, д̇ад̇ияамби д̇ассаа д̇ат̇зва нид̣̇д̣̇ааяанагаалз ааг̇анд̇ваа вийхим̣ каад̣̇и. сааби д̇ам̣ д̇игкад̇д̇ум̣ балаабзд̇ваа жинд̇зси ‘‘аяам̣ бунаббунам̣ каад̣̇анд̇о убад̣дхавийхим̣ каад̣̇иссад̇и, б̣аху мз чзд̣̇о бхависсад̇и, ид̣̇аанисса буна анааг̇аманагааран̣ам̣ гариссаамий’’д̇и. саа алаад̇ам̣ г̇ахзд̇ваа нид̣̇д̣̇ааяамаанаа вияа нисийд̣̇ид̇ваа вийхикаад̣̇анад̇т̇ааяа зл̣агз самбад̇д̇з удтааяа алаад̇зна зл̣агам̣ бахари, ломаани аг̇г̇им̣ г̇ан̣хим̣су. со сарийрз жхааяанд̇з ‘‘аг̇г̇им̣ ниб̣б̣аабзссаамий’’д̇и взг̇зна г̇анд̇ваа хад̇т̇исаалааяа самийбз згиссаа д̇ин̣агудияаа сарийрам̣ гхам̣си, саа баж̇ж̇али. д̇ад̇о удтид̇аа ж̇аалаа хад̇т̇исаалам̣ г̇ан̣хи. хад̇т̇исаалаасу жхааяанд̇ийсу хад̇т̇ибидтаани жхааяим̣су, б̣ахуу хад̇т̇ий ван̣ид̇асарийраа ахзсум̣. взж̇ж̇аа хад̇т̇ий арог̇з гаад̇ум̣ асаггонд̇аа ран̃н̃о аарожзсум̣. рааж̇аа бурохид̇ам̣ ааха ‘‘аажарияа, хад̇т̇ивзж̇ж̇аа хад̇т̇ий д̇игижчид̇ум̣ на саггонд̇и, аби гин̃жи бхзсаж̇ж̇ам̣ ж̇аанаасий’’д̇и. ‘‘ж̇аанаами, махаарааж̇аа’’д̇и. ‘‘гим̣ лад̣̇д̇хум̣ ваддад̇ий’’д̇и? ‘‘гаагавасаа, махаарааж̇аа’’д̇и. рааж̇аа ‘‘д̇зна хи гаагз маарзд̇ваа васам̣ аахарат̇аа’’д̇и ааха. д̇ад̇о бадтааяа гаагз маарзд̇ваа васам̣ алабхид̇ваа д̇ад̇т̇а д̇ад̇т̇зва раасим̣ гаронд̇и, гаагаанам̣ махаабхаяам̣ уббаж̇ж̇и.
Tasmiṃ kāle ekā bhatiyā vīhikoṭṭikadāsī vīhiṃ gehadvāre ātape pattharitvā rakkhantī nisinnāva niddaṃ okkami. Tassā pamādaṃ ñatvā eko dīghalomako eḷako āgantvā vīhiṃ khādi, sā pabujjhitvā taṃ disvā palāpesi. Eḷako dutiyampi, tatiyampi tassā tatheva niddāyanakāle āgantvā vīhiṃ khādi. Sāpi taṃ tikkhattuṃ palāpetvā cintesi ‘‘ayaṃ punappunaṃ khādanto upaḍḍhavīhiṃ khādissati, bahu me chedo bhavissati, idānissa puna anāgamanakāraṇaṃ karissāmī’’ti. Sā alātaṃ gahetvā niddāyamānā viya nisīditvā vīhikhādanatthāya eḷake sampatte uṭṭhāya alātena eḷakaṃ pahari, lomāni aggiṃ gaṇhiṃsu. So sarīre jhāyante ‘‘aggiṃ nibbāpessāmī’’ti vegena gantvā hatthisālāya samīpe ekissā tiṇakuṭiyā sarīraṃ ghaṃsi, sā pajjali. Tato uṭṭhitā jālā hatthisālaṃ gaṇhi. Hatthisālāsu jhāyantīsu hatthipiṭṭhāni jhāyiṃsu, bahū hatthī vaṇitasarīrā ahesuṃ. Vejjā hatthī aroge kātuṃ asakkontā rañño ārocesuṃ. Rājā purohitaṃ āha ‘‘ācariya, hatthivejjā hatthī tikicchituṃ na sakkonti, api kiñci bhesajjaṃ jānāsī’’ti. ‘‘Jānāmi, mahārājā’’ti. ‘‘Kiṃ laddhuṃ vaṭṭatī’’ti? ‘‘Kākavasā, mahārājā’’ti. Rājā ‘‘tena hi kāke māretvā vasaṃ āharathā’’ti āha. Tato paṭṭhāya kāke māretvā vasaṃ alabhitvā tattha tattheva rāsiṃ karonti, kākānaṃ mahābhayaṃ uppajji.
д̇ад̣̇аа б̣од̇хисад̇д̇о асийд̇игаагасахассабаривааро махаасусаанз васад̇и. ат̇зго гааго г̇анд̇ваа гаагаанам̣ уббаннабхаяам̣ б̣од̇хисад̇д̇асса аарожзси. со жинд̇зси ‘‘табзд̇ваа мам̣ ан̃н̃о маяхам̣ н̃аад̇агаанам̣ уббаннабхаяам̣ харид̇ум̣ самад̇т̇о наама над̇т̇и, хариссаами на’’нд̇и д̣̇аса баарамияо ааваж̇ж̇зд̇ваа мзд̇д̇аабаарамим̣ бурзжааригам̣ гад̇ваа згавзг̇зна багканд̣̇ид̇ваа вивадамахааваад̇абаанзна бависид̇ваа ран̃н̃о аасанасса хздтаа баависи. ат̇а нам̣ зго мануссо г̇ахид̇угаамо ахоси. рааж̇аа ‘‘саран̣ам̣ бавидто, маа г̇ан̣хий’’д̇и ваарзси. махаасад̇д̇о т̇огам̣ виссамид̇ваа мзд̇д̇аабаарамим̣ ааваж̇ж̇зд̇ваа хздтаасанаа нигкамид̇ваа рааж̇аанам̣ ааха – ‘‘махаарааж̇а, ран̃н̃аа наама чанд̣̇аад̣̇ивасзна аг̇анд̇ваа раж̇ж̇ам̣ гаарзд̇ум̣ ваддад̇и. яам̣ яам̣ гаммам̣ гад̇д̇аб̣б̣ам̣ ход̇и, саб̣б̣ам̣ нисамма убад̇хаарзд̇ваа гаад̇ум̣ ваддад̇и. яан̃жа гаяирамаанам̣ нибпаж̇ж̇ад̇и, д̇ад̣̇зва гаад̇ум̣ ваддад̇и, на ид̇арам̣. сажз хи рааж̇аано яам̣ гаяирамаанам̣ на нибпаж̇ж̇ад̇и, д̇ам̣ гаронд̇и, махааж̇анасса маран̣абхаяабарияосаанам̣ махаабхаяам̣ уббаж̇ж̇ад̇и . бурохид̇о взравасиго худ̇ваа мусааваад̣̇ам̣ абхааси, гаагаанам̣ васаа наама над̇т̇ий’’д̇и. д̇ам̣ суд̇ваа рааж̇аа басаннажид̇д̇о б̣од̇хисад̇д̇асса ган̃жанабхад̣̇д̣̇абийтам̣ д̣̇аабзд̇ваа д̇ад̇т̇а нисиннасса багканд̇араани сад̇абаагасахассабаагад̇злзхи магкаабзд̇ваа ган̃жанад̇аддагз рааж̇аарахам̣ субхож̇анам̣ бхож̇аабзд̇ваа баанийяам̣ бааязд̇ваа сухид̇ам̣ виг̇ад̇ад̣̇арат̇ам̣ махаасад̇д̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа ‘‘бан̣д̣ид̇а, д̇вам̣ ‘гаагаанам̣ васаа наама над̇т̇ий’д̇и вад̣̇зси, гзна гааран̣зна нзсам̣ васаа на ход̇ий’’д̇и б̣од̇хисад̇д̇о ‘‘иминаа жа иминаа жа гааран̣знаа’’д̇и сагаланивзсанам̣ згаравам̣ гад̇ваа д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇о имам̣ г̇аат̇амааха –
Tadā bodhisatto asītikākasahassaparivāro mahāsusāne vasati. Atheko kāko gantvā kākānaṃ uppannabhayaṃ bodhisattassa ārocesi. So cintesi ‘‘ṭhapetvā maṃ añño mayhaṃ ñātakānaṃ uppannabhayaṃ harituṃ samattho nāma natthi, harissāmi na’’nti dasa pāramiyo āvajjetvā mettāpāramiṃ purecārikaṃ katvā ekavegena pakkhanditvā vivaṭamahāvātapānena pavisitvā rañño āsanassa heṭṭhā pāvisi. Atha naṃ eko manusso gahitukāmo ahosi. Rājā ‘‘saraṇaṃ paviṭṭho, mā gaṇhī’’ti vāresi. Mahāsatto thokaṃ vissamitvā mettāpāramiṃ āvajjetvā heṭṭhāsanā nikkhamitvā rājānaṃ āha – ‘‘mahārāja, raññā nāma chandādivasena agantvā rajjaṃ kāretuṃ vaṭṭati. Yaṃ yaṃ kammaṃ kattabbaṃ hoti, sabbaṃ nisamma upadhāretvā kātuṃ vaṭṭati. Yañca kayiramānaṃ nipphajjati, tadeva kātuṃ vaṭṭati, na itaraṃ. Sace hi rājāno yaṃ kayiramānaṃ na nipphajjati, taṃ karonti, mahājanassa maraṇabhayapariyosānaṃ mahābhayaṃ uppajjati . Purohito veravasiko hutvā musāvādaṃ abhāsi, kākānaṃ vasā nāma natthī’’ti. Taṃ sutvā rājā pasannacitto bodhisattassa kañcanabhaddapīṭhaṃ dāpetvā tattha nisinnassa pakkhantarāni satapākasahassapākatelehi makkhāpetvā kañcanataṭṭake rājārahaṃ subhojanaṃ bhojāpetvā pānīyaṃ pāyetvā suhitaṃ vigatadarathaṃ mahāsattaṃ etadavoca ‘‘paṇḍita, tvaṃ ‘kākānaṃ vasā nāma natthī’ti vadesi, kena kāraṇena nesaṃ vasā na hotī’’ti bodhisatto ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇenā’’ti sakalanivesanaṃ ekaravaṃ katvā dhammaṃ desento imaṃ gāthamāha –
140.
140.
‘‘нижжам̣ уб̣б̣иг̇г̇ахад̣̇аяаа, саб̣б̣алогавихзсагаа;
‘‘Niccaṃ ubbiggahadayā, sabbalokavihesakā;
д̇асмаа нзсам̣ васаа над̇т̇и, гаагаанамхаага н̃аад̇ина’’нд̇и.
Tasmā nesaṃ vasā natthi, kākānamhāka ñātina’’nti.
д̇ад̇рааяам̣ сан̇кзбад̇т̇о – махаарааж̇а, гаагаа наама нижжам̣ уб̣б̣иг̇г̇амаанасаа бхаяаббад̇д̇аава вихаранд̇и, саб̣б̣алогасса жа вихзсагаа, кад̇д̇ияаад̣̇аяо мануссзби ид̇т̇ибурисзби гумаарагумааригаад̣̇аяоби вихзтзнд̇аа гиламзнд̇аава вижаранд̇и, д̇асмаа имзхи д̣̇вийхи гааран̣зхи нзсам̣ амхаагам̣ н̃аад̇ийнам̣ гаагаанам̣ васаа наама над̇т̇и. ад̇ийд̇зби на бхууд̇абуб̣б̣аа, анааг̇ад̇зби на бхависсад̇ийд̇и.
Tatrāyaṃ saṅkhepattho – mahārāja, kākā nāma niccaṃ ubbiggamānasā bhayappattāva viharanti, sabbalokassa ca vihesakā, khattiyādayo manussepi itthipurisepi kumārakumārikādayopi viheṭhentā kilamentāva vicaranti, tasmā imehi dvīhi kāraṇehi nesaṃamhākaṃ ñātīnaṃ kākānaṃ vasā nāma natthi. Atītepi na bhūtapubbā, anāgatepi na bhavissatīti.
звам̣ махаасад̇д̇о имам̣ гааран̣ам̣ уд̇д̇аанам̣ гад̇ваа ‘‘махаарааж̇а, ран̃н̃аа наама анисамма анубад̇хаарзд̇ваа гаммам̣ на гад̇д̇аб̣б̣а’’нд̇и рааж̇аанам̣ б̣од̇хзси. рааж̇аа д̇уссид̇ваа б̣од̇хисад̇д̇ам̣ раж̇ж̇зна бууж̇зси. б̣од̇хисад̇д̇о раж̇ж̇ам̣ ран̃н̃оязва бадид̣̇ад̇ваа рааж̇аанам̣ бан̃жасу сийлзсу бад̇идтаабзд̇ваа саб̣б̣асад̇д̇аанам̣ абхаяам̣ яаажи. рааж̇аа д̇асса д̇хаммад̣̇зсанам̣ суд̇ваа саб̣б̣асад̇д̇аанам̣ абхаяам̣ д̣̇ад̇ваа гаагаанам̣ ниб̣ад̣̇д̇хад̣̇аанам̣ бадтабзси. д̣̇ивасз д̣̇ивасз д̇ан̣д̣уламб̣ан̣асса бхад̇д̇ам̣ бажид̇ваа наанаг̇г̇арасзхи омад̣̇д̣̇ид̇ваа гаагаанам̣ д̣̇ийяад̇и, махаасад̇д̇асса бана рааж̇абхож̇анамзва д̣̇ийяид̇т̇а.
Evaṃ mahāsatto imaṃ kāraṇaṃ uttānaṃ katvā ‘‘mahārāja, raññā nāma anisamma anupadhāretvā kammaṃ na kattabba’’nti rājānaṃ bodhesi. Rājā tussitvā bodhisattaṃ rajjena pūjesi. Bodhisatto rajjaṃ raññoyeva paṭidatvā rājānaṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpetvā sabbasattānaṃ abhayaṃ yāci. Rājā tassa dhammadesanaṃ sutvā sabbasattānaṃ abhayaṃ datvā kākānaṃ nibaddhadānaṃ paṭṭhapesi. Divase divase taṇḍulambaṇassa bhattaṃ pacitvā nānaggarasehi omadditvā kākānaṃ dīyati, mahāsattassa pana rājabhojanameva dīyittha.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа б̣аараан̣асирааж̇аа аананд̣̇о ахоси, гаагарааж̇аа бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bārāṇasirājā ānando ahosi, kākarājā pana ahameva ahosi’’nti.
гаагаж̇аад̇агаван̣н̣анаа д̣̇асамаа.
Kākajātakavaṇṇanā dasamā.
асамбад̣̇аанаваг̇г̇о жуд̣̇д̣̇асамо.
Asampadānavaggo cuddasamo.
д̇ассуд̣̇д̣̇аанам̣ –
Tassuddānaṃ –
асамбад̣̇аанабхийругам̣, гхад̇аасанажхаанасод̇хам̣;
Asampadānabhīrukaṃ, ghatāsanajhānasodhaṃ;
жанд̣̇аабхам̣ суван̣н̣ахам̣сам̣, б̣аб̣б̣уг̇од̇хубхад̇обхадтам̣;
Candābhaṃ suvaṇṇahaṃsaṃ, babbugodhubhatobhaṭṭhaṃ;
гаагарааж̇аад̇и д̇з д̣̇асаад̇и.
Kākarājāti te dasāti.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 140. гаагаж̇аад̇агам̣ • 140. Kākajātakaṃ
