Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೧೦. ದಸಕನಿಪಾತೋ
10. Dasakanipāto
೧. ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
1. Kāḷudāyittheragāthāvaṇṇanā
ದಸಕನಿಪಾತೇ ಅಙ್ಗಾರಿನೋತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಅಭಿನೀಹಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ।
Dasakanipāte aṅgārinotiādikā āyasmato kāḷudāyittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi padumuttarabuddhassa kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbatto satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ kulappasādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā tajjaṃ abhinīhārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi.
ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅಮಚ್ಚಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕದಿವಸಂಯೇವ ಜಾತೋತಿ ತಂದಿವಸಂಯೇವ ನಂ ದುಕೂಲಚುಮ್ಬಟೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ನಯಿಂಸು। ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಬೋಧಿರುಕ್ಖೋ, ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ನಿಧೀ, ಆರೋಹನಿಯಹತ್ಥೀ, ಅಸ್ಸಕಣ್ಡಕೋ, ಛನ್ನೋ ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಏಕದಿವಸಂಯೇವ ಜಾತತ್ತಾ ಸಹಜಾತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರಸ್ಸ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತದಿವಸೇ ಜಾತತ್ತಾ ಉದಾಯೀತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು, ಥೋಕಂ ಕಾಳಧಾತುಕತ್ತಾ ಪನ ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕುಮಾರಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತೋ ವುದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ।
So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bodhisattassa mātukucchiyaṃ paṭisandhiggahaṇadivase kapilavatthusmiṃyeva amaccagehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Bodhisattena saddhiṃ ekadivasaṃyeva jātoti taṃdivasaṃyeva naṃ dukūlacumbaṭe nipajjāpetvā bodhisattassa upaṭṭhānaṃ nayiṃsu. Bodhisattena hi saddhiṃ bodhirukkho, rāhulamātā, cattāro nidhī, ārohaniyahatthī, assakaṇḍako, channo kāḷudāyīti ime satta ekadivasaṃyeva jātattā sahajātā nāma ahesuṃ. Athassa nāmaggahaṇadivase sakalanagarassa udaggacittadivase jātattā udāyītveva nāmaṃ akaṃsu, thokaṃ kāḷadhātukattā pana kāḷudāyīti paññāyittha. So bodhisattena saddhiṃ kumārakīḷaṃ kīḷanto vuddhiṃ agamāsi.
ಅಪರಭಾಗೇ ಲೋಕನಾಥೇ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಏಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ‘‘ಪುತ್ತಂ ಮೇ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಅಥ ನೇ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತಿ। ಸಬ್ಬೇ ತಙ್ಖಣಂಯೇವ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ। ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಅರಿಯಾ ಮಜ್ಝತ್ತಾವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಞ್ಞಾ ಪಹಿತಸಾಸನಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ನ ಕಥೇಸಿ। ರಾಜಾ ‘‘ನೇವ ಗತಬಲಕೋಟ್ಠಕೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಸಾಸನಂ ಸುಯ್ಯತೀ’’ತಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ಅಮಚ್ಚಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇನ ಪೇಸೇಸಿ । ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಅಪರನ್ತಿ ಏವಂ ನವಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನವ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪೇಸೇಸಿ ಸಬ್ಬೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ।
Aparabhāge lokanāthe mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā anukkamena sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakke rājagahaṃ upanissāya veḷuvane viharante suddhodanamahārājā taṃ pavattiṃ sutvā purisasahassaparivāraṃ ekaṃ amaccaṃ ‘‘puttaṃ me idhānehī’’ti pesesi. So dhammadesanāvelāya satthu santikaṃ gantvā parisapariyante ṭhito dhammaṃ sutvā sapariso arahattaṃ pāpuṇi. Atha ne satthā ‘‘etha, bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāreti. Sabbe taṅkhaṇaṃyeva iddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ahesuṃ. Arahattaṃ pattato paṭṭhāya pana ariyā majjhattāva honti, tasmā raññā pahitasāsanaṃ dasabalassa na kathesi. Rājā ‘‘neva gatabalakoṭṭhako āgacchati, na sāsanaṃ suyyatī’’ti aparampi amaccaṃ purisasahassena pesesi . Tasmimpi tathā paṭipanne aparanti evaṃ navahi amaccehi saddhiṃ nava purisasahassāni pesesi sabbe arahattaṃ patvā tuṇhī ahesuṃ.
ಅಥ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಜನಾ ಮಯಿ ಸಿನೇಹಾಭಾವೇನ ದಸಬಲಸ್ಸ ಇಧಾಗಮನತ್ಥಾಯ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಯಿಂಸು, ಅಯಂ ಖೋ ಪನ ಉದಾಯೀ ದಸಬಲೇನ ಸಮವಯೋ ಸಹಪಂಸುಕೀಳಿಕೋ, ಮಯಿ ಚ ಸಿನೇಹವಾ, ಇಮಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಆನೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೇಸೇಸಿ। ಸೋ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ, ದೇವ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಇಧಾನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ವಾ ಮಮ ಪುತ್ತಂ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೪.೪೮-೬೩) –
Atha rājā cintesi – ‘‘ettakā janā mayi sinehābhāvena dasabalassa idhāgamanatthāya na kiñci kathayiṃsu, ayaṃ kho pana udāyī dasabalena samavayo sahapaṃsukīḷiko, mayi ca sinehavā, imaṃ pesessāmī’’ti taṃ pakkosāpetvā, ‘‘tāta, tvaṃ purisasahassaparivāro rājagahaṃ gantvā dasabalaṃ ānehī’’ti vatvā pesesi. So pana gacchanto ‘‘sacāhaṃ, deva, pabbajituṃ labhissāmi, evāhaṃ bhagavantaṃ idhānessāmī’’ti vatvā ‘‘yaṃ kiñci katvā mama puttaṃ dassehī’’ti vutto rājagahaṃ gantvā satthu dhammadesanāvelāya parisapariyante ṭhito dhammaṃ sutvā saparivāro arahattaṃ patvā ehibhikkhubhāve patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.4.48-63) –
‘‘ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।
‘‘Padumuttarabuddhassa, lokajeṭṭhassa tādino;
ಅದ್ಧಾನಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಚರತೋ ಚಾರಿಕಂ ತದಾ॥
Addhānaṃ paṭipannassa, carato cārikaṃ tadā.
‘‘ಸುಫುಲ್ಲಂ ಪದುಮಂ ಗಯ್ಹ, ಉಪ್ಪಲಂ ಮಲ್ಲಿಕಞ್ಚಹಂ।
‘‘Suphullaṃ padumaṃ gayha, uppalaṃ mallikañcahaṃ;
ಪರಮನ್ನಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಅದಾಸಿಂ ಸತ್ಥುನೋ ಅಹಂ॥
Paramannaṃ gahetvāna, adāsiṃ satthuno ahaṃ.
‘‘ಪರಿಭುಞ್ಜಿ ಮಹಾವೀರೋ, ಪರಮನ್ನಂ ಸುಭೋಜನಂ।
‘‘Paribhuñji mahāvīro, paramannaṃ subhojanaṃ;
ತಞ್ಚ ಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಜನಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಸ್ಸಯಿ॥
Tañca pupphaṃ gahetvāna, janassa sampadassayi.
‘‘ಇಟ್ಠಂ ಕನ್ತಂ ಪಿಯಂ ಲೋಕೇ, ಜಲಜಂ ಪುಪ್ಫಮುತ್ತಮಂ।
‘‘Iṭṭhaṃ kantaṃ piyaṃ loke, jalajaṃ pupphamuttamaṃ;
ಸುದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ ತೇನ, ಯೋ ಮೇ ಪುಪ್ಫಂ ಅದಾಸಿದಂ॥
Sudukkaraṃ kataṃ tena, yo me pupphaṃ adāsidaṃ.
‘‘ಯೋ ಪುಪ್ಫಮಭಿರೋಪೇಸಿ, ಪರಮನ್ನಞ್ಚದಾಸಿ ಮೇ।
‘‘Yo pupphamabhiropesi, paramannañcadāsi me;
ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ॥
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
‘‘ದಸ ಅಟ್ಠ ಚಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೋ, ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Dasa aṭṭha cakkhattuṃ so, devarajjaṃ karissati;
ಉಪ್ಪಲಂ ಪದುಮಞ್ಚಾಪಿ, ಮಲ್ಲಿಕಞ್ಚ ತದುತ್ತರಿ॥
Uppalaṃ padumañcāpi, mallikañca taduttari.
‘‘ಅಸ್ಸ ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕೇನ, ದಿಬ್ಬಗನ್ಧಸಮಾಯುತಂ।
‘‘Assa puññavipākena, dibbagandhasamāyutaṃ;
ಆಕಾಸೇ ಛದನಂ ಕತ್ವಾ, ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ ತಾವದೇ॥
Ākāse chadanaṃ katvā, dhārayissati tāvade.
‘‘ಪಞ್ಚವೀಸತಿಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ , ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Pañcavīsatikkhattuñca , cakkavattī bhavissati;
ಪಥಬ್ಯಾ ರಜ್ಜಂ ಪಞ್ಚಸತಂ, ವಸುಧಂ ಆವಸಿಸ್ಸತಿ॥
Pathabyā rajjaṃ pañcasataṃ, vasudhaṃ āvasissati.
‘‘ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಓಕ್ಕಾಕಕುಲಸಮ್ಭವೋ।
‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಗೋತ್ತೇನ, ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘ಸಕಕಮ್ಮಾಭಿರದ್ಧೋ ಸೋ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।
‘‘Sakakammābhiraddho so, sukkamūlena codito;
ಸಕ್ಯಾನಂ ನನ್ದಿಜನನೋ, ಞಾತಿಬನ್ಧು ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Sakyānaṃ nandijanano, ñātibandhu bhavissati.
‘‘ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।
‘‘So pacchā pabbajitvāna, sukkamūlena codito;
ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ, ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋ॥
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಮನುಪ್ಪತ್ತಂ, ಕತಕಿಚ್ಚಮನಾಸವಂ।
‘‘Paṭisambhidamanuppattaṃ, katakiccamanāsavaṃ;
ಗೋತಮೋ ಲೋಕಬನ್ಧು ತಂ, ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸ್ಸತಿ॥
Gotamo lokabandhu taṃ, etadagge ṭhapessati.
‘‘ಪಧಾನಪಹಿತತ್ತೋ ಸೋ, ಉಪಸನ್ತೋ ನಿರೂಪಧಿ।
‘‘Padhānapahitatto so, upasanto nirūpadhi;
ಉದಾಯೀ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಹೇಸ್ಸತಿ ಸತ್ಥು ಸಾವಕೋ॥
Udāyī nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
‘‘ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ, ಮಾನೋ ಮಕ್ಖೋ ಚ ಧಂಸಿತೋ।
‘‘Rāgo doso ca moho ca, māno makkho ca dhaṃsito;
ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ, ವಿಹರಾಮಿ ಅನಾಸವೋ॥
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
‘‘ತೋಸಯಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಆತಾಪೀ ನಿಪಕೋ ಅಹಂ।
‘‘Tosayiñcāpi sambuddhaṃ, ātāpī nipako ahaṃ;
ಪಸಾದಿತೋ ಚ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ ಮಂ॥
Pasādito ca sambuddho, etadagge ṭhapesi maṃ.
‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚತಸ್ಸೋ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ‘‘ನ ತಾವಾಯಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಕಾಲೋ, ವಸನ್ತೇ ಪನ ಉಪಗತೇ ಪುಪ್ಫಿತೇಸು ವನಸಣ್ಡೇಸು ಹರಿತತಿಣಸಞ್ಛನ್ನಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಗಮನಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಾಲಂ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೋ ವಸನ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ಥು ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಗಮನಮಗ್ಗವಣ್ಣಂ ಸಂವಣ್ಣೇನ್ತೋ –
Arahattaṃ pana patvā ‘‘na tāvāyaṃ dasabalassa kulanagaraṃ gantuṃ kālo, vasante pana upagate pupphitesu vanasaṇḍesu haritatiṇasañchannāya bhūmiyā gamanakālo bhavissatī’’ti kālaṃ paṭimānento vasante sampatte satthu kulanagaraṃ gantuṃ gamanamaggavaṇṇaṃ saṃvaṇṇento –
೫೨೭.
527.
‘‘ಅಙ್ಗಾರಿನೋ ದಾನಿ ದುಮಾ ಭದನ್ತೇ, ಫಲೇಸಿನೋ ಛದನಂ ವಿಪ್ಪಹಾಯ।
‘‘Aṅgārino dāni dumā bhadante, phalesino chadanaṃ vippahāya;
ತೇ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋವ ಪಭಾಸಯನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ಮಹಾವೀರ ಭಾಗೀರಸಾನಂ॥
Te accimantova pabhāsayanti, samayo mahāvīra bhāgīrasānaṃ.
೫೨೮.
528.
‘‘ದುಮಾನಿ ಫುಲ್ಲಾನಿ ಮನೋರಮಾನಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವನ್ತಿ।
‘‘Dumāni phullāni manoramāni, samantato sabbadisā pavanti;
ಪತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಫಲಮಾಸಸಾನಾ, ಕಾಲೋ ಇತೋ ಪಕ್ಕಮನಾಯ ವೀರ॥
Pattaṃ pahāya phalamāsasānā, kālo ito pakkamanāya vīra.
೫೨೯.
529.
‘‘ನೇವಾತಿಸೀತಂ ನ ಪನಾತಿಉಣ್ಹಂ, ಸುಖಾ ಉತು ಅದ್ಧನಿಯಾ ಭದನ್ತೇ।
‘‘Nevātisītaṃ na panātiuṇhaṃ, sukhā utu addhaniyā bhadante;
ಪಸ್ಸನ್ತು ತಂ ಸಾಕಿಯಾ ಕೋಳಿಯಾ ಚ, ಪಚ್ಛಾಮುಖಂ ರೋಹಿನಿಯಂ ತರನ್ತಂ॥
Passantu taṃ sākiyā koḷiyā ca, pacchāmukhaṃ rohiniyaṃ tarantaṃ.
೫೩೦.
530.
‘‘ಆಸಾಯ ಕಸತೇ ಖೇತ್ತಂ, ಬೀಜಂ ಆಸಾಯ ವಪ್ಪತಿ।
‘‘Āsāya kasate khettaṃ, bījaṃ āsāya vappati;
ಆಸಾಯ ವಾಣಿಜಾ ಯನ್ತಿ, ಸಮುದ್ದಂ ಧನಹಾರಕಾ।
Āsāya vāṇijā yanti, samuddaṃ dhanahārakā;
ಯಾಯ ಆಸಾಯ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ಸಾ ಮೇ ಆಸಾ ಸಮಿಜ್ಝತು॥
Yāya āsāya tiṭṭhāmi, sā me āsā samijjhatu.
೫೩೧.
531.
‘‘ಪುನಪ್ಪುನಞ್ಚೇವ ವಪನ್ತಿ ಬೀಜಂ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಸ್ಸತಿ ದೇವರಾಜಾ।
‘‘Punappunañceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati devarājā;
ಪುನಪ್ಪುನಂ ಖೇತ್ತಂ ಕಸನ್ತಿ ಕಸ್ಸಕಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಧಞ್ಞಮುಪೇತಿ ರಟ್ಠಂ॥
Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.
೫೩೨.
532.
‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚನಕಾ ಚರನ್ತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದನ್ತಿ।
‘‘Punappunaṃ yācanakā caranti, punappunaṃ dānapatī dadanti;
ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದಿತ್ವಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಗ್ಗಮುಪೇನ್ತಿ ಠಾನಂ॥
Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupenti ṭhānaṃ.
೫೩೩.
533.
‘‘ವೀರೋ ಹವೇ ಸತ್ತಯುಗಂ ಪುನೇತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ಜಾಯತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ।
‘‘Vīro have sattayugaṃ puneti, yasmiṃ kule jāyati bhūripañño;
ಮಞ್ಞಾಮಹಂ ಸಕ್ಕತಿ ದೇವದೇವೋ, ತಯಾ ಹಿ ಜಾತೋ ಮುನಿ ಸಚ್ಚನಾಮೋ॥
Maññāmahaṃ sakkati devadevo, tayā hi jāto muni saccanāmo.
೫೩೪.
534.
‘‘ಸುದ್ಧೋದನೋ ನಾಮ ಪಿತಾ ಮಹೇಸಿನೋ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪನ ಮಾಯನಾಮಾ।
‘‘Suddhodano nāma pitā mahesino, buddhassa mātā pana māyanāmā;
ಯಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪರಿಹರಿಯ ಕುಚ್ಛಿನಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ತಿದಿವಮ್ಹಿ ಮೋದತಿ॥
Yā bodhisattaṃ parihariya kucchinā, kāyassa bhedā tidivamhi modati.
೫೩೫.
535.
‘‘ಸಾ ಗೋತಮೀ ಕಾಲಕತಾ ಇತೋ ಚುತಾ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾ।
‘‘Sā gotamī kālakatā ito cutā, dibbehi kāmehi samaṅgibhūtā;
ಸಾ ಮೋದತಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ, ಪರಿವಾರಿತಾ ದೇವಗಣೇಹಿ ತೇಹಿ॥
Sā modati kāmaguṇehi pañcahi, parivāritā devagaṇehi tehi.
೫೩೬.
536.
‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।
‘‘Buddhassa puttomhi asayhasāhino, aṅgīrasassappaṭimassa tādino;
ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸಿ ಸಕ್ಕ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಗೋತಮ ಅಯ್ಯಕೋಸೀ’’ತಿ॥ –
Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsi sakka, dhammena me gotama ayyakosī’’ti. –
ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।
Imā gāthā abhāsi.
ತತ್ಥ ಅಙ್ಗಾರಿನೋತಿ ಅಙ್ಗಾರಾನಿ ವಿಯಾತಿ ಅಙ್ಗಾರಾನಿ, ರತ್ತಪವಾಳವಣ್ಣಾನಿ ರುಕ್ಖಾನಂ ಪುಪ್ಫಪಲ್ಲವಾನಿ, ತಾನಿ ಏತೇಸಂ ಸನ್ತೀತಿ ಅಙ್ಗಾರಿನೋ, ಅತಿಲೋಹಿತಕುಸುಮಕಿಸಲಯೇಹಿ ಅಙ್ಗಾರವುಟ್ಠಿಸಂಪರಿಕಿಣ್ಣಾ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಾನೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ದುಮಾತಿ ರುಕ್ಖಾ। ಭದನ್ತೇತಿ, ಭದ್ದಂ ಅನ್ತೇ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಭದನ್ತೇತಿ ಏಕಸ್ಸ ದಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಗುಣವಿಸೇಸಯುತ್ತೋ, ಗುಣವಿಸೇಸಯುತ್ತಾನಞ್ಚ ಅಗ್ಗಭೂತೋ ಸತ್ಥಾ। ತಸ್ಮಾ ಭದನ್ತೇತಿ ಸತ್ಥು ಆಲಪನಂ। ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಞ್ಚೇತಂ ಏಕಾರನ್ತಂ ‘‘ಸುಕಟೇ ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಸುಖೇ ದುಕ್ಖೇಪಿ ಚೇ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಇಧ ಪನ ಸಮ್ಬೋಧನತ್ಥೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭದನ್ತೇತಿ ಆಲಪನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಭದ್ದಸದ್ದಸಮಾನತ್ಥಂ ಪದನ್ತರಮೇಕ’’ನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ಫಲಾನಿ ಏಸನ್ತೀತಿ ಫಲೇಸಿನೋ। ಅಚೇತನೇಪಿ ಹಿ ಸಚೇತನಕಿರಿಯಮಾರೋಪೇತ್ವಾ ವೋಹರನ್ತಿ, ಯಥಾ ಕುಲಂ ಪತಿತುಕಾಮನ್ತಿ, ಫಲಾನಿ ಗಹೇತುಮಾರದ್ಧಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಫಲಗಹಣಕಾಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಛದನಂ ವಿಪ್ಪಹಾಯಾತಿ ಪುರಾಣಪಣ್ಣಾನಿ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪನ್ನಪಣ್ಡುಪಲಾಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇತಿ ದುಮಾ। ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋವ ಪಭಾಸಯನ್ತೀತಿ ದೀಪಸಿಖಾವನ್ತೋ ವಿಯ ಜಲಿತಅಗ್ಗೀ ವಿಯ ವಾ ಓಭಾಸಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಾ ದಿಸಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಮಯೋತಿ ಕಾಲೋ, ‘‘ಅನುಗ್ಗಹಾಯಾ’’ತಿ ವಚನಸೇಸೋ। ಮಹಾವೀರಾತಿ ಮಹಾವಿಕ್ಕನ್ತ। ಭಾಗೀ ರಸಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥರಸಾದೀನಂ ಭಾಗೀ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ – ‘‘ಭಾಗೀ ವಾ ಭಗವಾ ಅತ್ಥರಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮರಸಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ (ಚೂಳನಿ॰ ಅಜಿತಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸ ೨)। ಮಹಾವೀರ, ಭಾಗೀತಿ ಚ ಇದಮ್ಪಿ ದ್ವಯಂ ಸಮ್ಬೋಧನವಚನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಭಾಗೀರಥಾನನ್ತಿ ಪನ ಪಾಠೇ ಭಗೀರಥೋ ನಾಮ ಆದಿರಾಜಾ। ತಬ್ಬಂಸಜಾತತಾಯ ಸಾಕಿಯಾ ಭಾಗೀರಥಾ, ತೇಸಂ ಭಾಗೀರಥಾನಂ ಉಪಕಾರತ್ಥನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Tattha aṅgārinoti aṅgārāni viyāti aṅgārāni, rattapavāḷavaṇṇāni rukkhānaṃ pupphapallavāni, tāni etesaṃ santīti aṅgārino, atilohitakusumakisalayehi aṅgāravuṭṭhisaṃparikiṇṇā viyāti attho. Idānīti imasmiṃ kāle. Dumāti rukkhā. Bhadanteti, bhaddaṃ ante etassāti bhadanteti ekassa dakārassa lopaṃ katvā vuccati, guṇavisesayutto, guṇavisesayuttānañca aggabhūto satthā. Tasmā bhadanteti satthu ālapanaṃ. Paccattavacanañcetaṃ ekārantaṃ ‘‘sukaṭe paṭikamme sukhe dukkhepi ce’’tiādīsu viya. Idha pana sambodhanatthe daṭṭhabbaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘bhadanteti ālapana’’nti. ‘‘Bhaddasaddasamānatthaṃ padantarameka’’nti keci. Phalāni esantīti phalesino. Acetanepi hi sacetanakiriyamāropetvā voharanti, yathā kulaṃ patitukāmanti, phalāni gahetumāraddhā sampattiphalagahaṇakālāti attho. Chadanaṃ vippahāyāti purāṇapaṇṇāni pajahitvā sampannapaṇḍupalāsāti attho. Teti dumā. Accimantova pabhāsayantīti dīpasikhāvanto viya jalitaaggī viya vā obhāsayanti sabbā disāti adhippāyo. Samayoti kālo, ‘‘anuggahāyā’’ti vacanaseso. Mahāvīrāti mahāvikkanta. Bhāgī rasānanti attharasādīnaṃ bhāgī. Vuttañhetaṃ dhammasenāpatinā – ‘‘bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassā’’tiādi (cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddesa 2). Mahāvīra, bhāgīti ca idampi dvayaṃ sambodhanavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Bhāgīrathānanti pana pāṭhe bhagīratho nāma ādirājā. Tabbaṃsajātatāya sākiyā bhāgīrathā, tesaṃ bhāgīrathānaṃ upakāratthanti adhippāyo.
ದುಮಾನೀತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ, ದುಮಾ ರುಕ್ಖಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವನ್ತೀತಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬಭಾಗತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಚ ಫುಲ್ಲಾನಿ, ತಥಾ ಫುಲ್ಲತ್ತಾ ಏವ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವನ್ತಿ ಗನ್ಧಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ। ಆಸಮಾನಾತಿ ಆಸೀಸನ್ತಾ ಗಹಿತುಕಾಮಾ। ಏವಂ ರುಕ್ಖಸೋಭಾಯ ಗಮನಮಗ್ಗಸ್ಸ ರಾಮಣೇಯ್ಯತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ‘‘ನೇವಾತಿಸೀತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಉತುಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸುಖಾತಿ ನಾತಿಸೀತನಾತಿಉಣ್ಹಭಾವೇನೇವ ಸುಖಾ ಇಟ್ಠಾ। ಉತು ಅದ್ಧನಿಯಾತಿ ಅದ್ಧಾನಗಮನಯೋಗ್ಗಾ ಉತು। ಪಸ್ಸನ್ತು ತಂ ಸಾಕಿಯಾ ಕೋಳಿಯಾ ಚ, ಪಚ್ಛಾಮುಖಂ ರೋಹಿನಿಯಂ ತರನ್ತನ್ತಿ ರೋಹಿನೀ ನಾಮ ನದೀ ಸಾಕಿಯಕೋಳಿಯಜನಪದಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಉತ್ತರದಿಸತೋ ದಕ್ಖಿಣಮುಖಾ ಸನ್ದತಿ, ರಾಜಗಹಂ ಚಸ್ಸಾ ಪುರತ್ಥಿಮದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ, ತಸ್ಮಾ ರಾಜಗಹತೋ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಗನ್ತುಂ ತಂ ನದಿಂ ತರನ್ತಾ ಪಚ್ಛಾಮುಖಾ ಹುತ್ವಾ ತರನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಸ್ಸನ್ತು ತಂ…ಪೇ॰… ತರನ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಭಗವನ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಮುಖಂ ರೋಹಿನಿಂ ನಾಮ ನದಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ಸಾಕಿಯಕೋಳಿಯಜನಪದವಾಸಿನೋ ಪಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ಕಪಿಲವತ್ಥುಗಮನಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಆಯಾಚನ್ತೋ ಉಸ್ಸಾಹೇತಿ।
Dumānīti liṅgavipallāsena vuttaṃ, dumā rukkhāti attho. Samantato sabbadisā pavantīti, samantato sabbabhāgato sabbadisāsu ca phullāni, tathā phullattā eva sabbadisā pavanti gandhaṃ vissajjenti. Āsamānāti āsīsantā gahitukāmā. Evaṃ rukkhasobhāya gamanamaggassa rāmaṇeyyataṃ dassetvā idāni ‘‘nevātisīta’’ntiādinā utusampattiṃ dasseti. Sukhāti nātisītanātiuṇhabhāveneva sukhā iṭṭhā. Utu addhaniyāti addhānagamanayoggā utu. Passantu taṃ sākiyā koḷiyā ca, pacchāmukhaṃ rohiniyaṃ tarantanti rohinī nāma nadī sākiyakoḷiyajanapadānaṃ antare uttaradisato dakkhiṇamukhā sandati, rājagahaṃ cassā puratthimadakkhiṇāya disāya, tasmā rājagahato kapilavatthuṃ gantuṃ taṃ nadiṃ tarantā pacchāmukhā hutvā taranti. Tenāha ‘‘passantu taṃ…pe… taranta’’nti. ‘‘Bhagavantaṃ pacchāmukhaṃ rohiniṃ nāma nadiṃ atikkamantaṃ sākiyakoḷiyajanapadavāsino passantū’’ti kapilavatthugamanāya bhagavantaṃ āyācanto ussāheti.
ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ಥನಂ ಉಪಮಾಹಿ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಆಸಾಯ ಕಸತೇ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ಆಸಾಯ ಕಸತೇ ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಕಸ್ಸಕೋ ಕಸನ್ತೋ ಖೇತ್ತಂ ಫಲಾಸಾಯ ಕಸತಿ। ಬೀಜಂ ಆಸಾಯ ವಪ್ಪತೀತಿ ಕಸಿತ್ವಾ ಚ ವಪನ್ತೇನ ಫಲಾಸಾಯ ಏವ ಬೀಜಂ ವಪ್ಪತಿ ನಿಕ್ಖಿಪೀಯತಿ। ಆಸಾಯ ವಾಣಿಜಾ ಯನ್ತೀತಿ ಧನಹಾರಕಾ ವಾಣಿಜಾ ಧನಾಸಾಯ ಸಮುದ್ದಂ ತರಿತುಂ ದೇಸಂ ಉಪಗನ್ತುಂ ಸಮುದ್ದಂ ನಾವಾಯ ಯನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಯಾಯ ಆಸಾಯ ತಿಟ್ಠಾಮೀತಿ ಏವಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಯಾಯ ಆಸಾಯ ಪತ್ಥನಾಯ ಭಗವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಪಿಲಪುರಗಮನಪತ್ಥನಾಯ ಇಧ ತಿಟ್ಠಾಮಿ। ಸಾ ಮೇ ಆಸಾ ಸಮಿಜ್ಝತು, ತುಮ್ಹೇಹಿ ‘‘ಕಪಿಲವತ್ಥು ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಆಸಾಯ ಸದಿಸತಾಯ ಚೇತ್ಥ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಛನ್ದಂ ಆಸಾತಿ ಆಹ।
Idāni attano patthanaṃ upamāhi pakāsento ‘‘āsāya kasate’’ti gāthamāha. Āsāya kasate khettanti kassako kasanto khettaṃ phalāsāya kasati. Bījaṃ āsāya vappatīti kasitvā ca vapantena phalāsāya eva bījaṃ vappati nikkhipīyati. Āsāya vāṇijā yantīti dhanahārakā vāṇijā dhanāsāya samuddaṃ tarituṃ desaṃ upagantuṃ samuddaṃ nāvāya yanti gacchanti. Yāya āsāya tiṭṭhāmīti evaṃ ahampi yāya āsāya patthanāya bhagavā tumhākaṃ kapilapuragamanapatthanāya idha tiṭṭhāmi. Sā me āsā samijjhatu, tumhehi ‘‘kapilavatthu gantabba’’nti vadati, āsāya sadisatāya cettha kattukamyatāchandaṃ āsāti āha.
ಗಮನಮಗ್ಗಸಂವಣ್ಣನಾದಿನಾ ಅನೇಕವಾರಂ ಯಾಚನಾಯ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಕಿಂ ವುತ್ತಮತ್ತೇನ ವಪ್ಪೇ ಅಸಮ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತತಿಯಮ್ಪಿ ಬೀಜಂ ವಪನ್ತಿ। ಪಜ್ಜುನ್ನೋ ದೇವರಾಜಾಪಿ ಏಕವಾರಮೇವ ಅವಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಸ್ಸತಿ। ಕಸ್ಸಕಾಪಿ ಏಕವಾರಮೇವ ಅಕಸಿತ್ವಾ ಸಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಅತ್ಥಂ ಪಂಸುಂ ಕದ್ದಮಂ ವಾ ಮುದುಂ ಕಾತುಂ ಖೇತ್ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಸನ್ತಿ। ಏಕವಾರಮೇವ ಧಞ್ಞಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಲಮೇತ್ತಾವತಾ’’ತಿ ಅಪರಿತುಸ್ಸನತೋ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಾದೀಸು ಪಟಿಸಾಮನವಸೇನ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಉಪನೀಯಮಾನಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಾಲಿಆದಿಧಞ್ಞಂ ರಟ್ಠಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಗಚ್ಛತಿ।
Gamanamaggasaṃvaṇṇanādinā anekavāraṃ yācanāya kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘punappuna’’ntiādi vuttaṃ. Tassattho – sakiṃ vuttamattena vappe asampajjamāne kassakā punappunaṃ dutiyampi tatiyampi bījaṃ vapanti. Pajjunno devarājāpi ekavārameva avassitvā punappunaṃ kālena kālaṃ vassati. Kassakāpi ekavārameva akasitvā sassasampattiatthaṃ paṃsuṃ kaddamaṃ vā muduṃ kātuṃ khettaṃ punappunaṃ kasanti. Ekavārameva dhaññaṃ saṅgahaṃ katvā ‘‘alamettāvatā’’ti aparitussanato koṭṭhāgārādīsu paṭisāmanavasena manussehi upanīyamānaṃ punappunaṃ sāliādidhaññaṃ raṭṭhaṃ upeti upagacchati.
ಯಾಚನಕಾಪಿ ಯಾಚನ್ತಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕುಲಾನಿ ಚರನ್ತಿ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಏಕವಾರಮೇವ, ಯಾಚಿತಾ ಪನ ತೇಸಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದನ್ತಿ, ನ ಸಕಿಂಯೇವ। ತಥಾ ಪನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದಿತ್ವಾ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅಪರಾಪರಂ ಸಗ್ಗಮುಪೇನ್ತಿ ಠಾನಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ದೇವಲೋಕಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಅಹಮ್ಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಾಮಿ ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ ಮನೋರಥಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Yācanakāpi yācantā punappunaṃ kulāni caranti upagacchanti, na ekavārameva, yācitā pana tesaṃ punappunaṃ dānapatī dadanti, na sakiṃyeva. Tathā pana deyyadhammaṃ punappunaṃ dānapatī daditvā dānamayaṃ puññaṃ upacinitvā punappunaṃ aparāparaṃ saggamupenti ṭhānaṃ paṭisandhivasena devalokaṃ upagacchanti. Tasmā ahampi punappunaṃ yācāmi bhagavā mayhaṃ manorathaṃ matthakaṃ pāpehīti adhippāyo.
ಇದಾನಿ ಯದತ್ಥಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಕಪಿಲವತ್ಥುಗಮನಂ ಯಾಚತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವೀರೋ ಹವೇ’’ತಿಗಾಥಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ವೀರೋ ವೀರಿಯವಾ ಮಹಾವಿಕ್ಕನ್ತೋ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ಜಾಯತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತತ್ಥ ಹವೇ ಏಕಂಸೇನ ಸತ್ತಯುಗಂ ಸತ್ತಪುರಿಸಯುಗಂ ಯಾವಸತ್ತಮಂ ಪಿತಾಮಹಯುಗಂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಪುನೇತಿ ಸೋಧೇತೀತಿ ಲೋಕವಾದೋ ಅತಿವಾದೋ ಅಞ್ಞೇಸು। ಭಗವಾ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೇವಾನಂ ಉತ್ತಮದೇವತಾಯ ದೇವದೇವೋ ಪಾಪನಿವಾರಣೇನ ಕಲ್ಯಾಣಪತಿಟ್ಠಾಪನೇನ ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಸೋಧೇತುಂ ಸಕ್ಕತಿ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ ಅಹಂ। ಕಸ್ಮಾ? ತಯಾ ಹಿ ಜಾತೋ ಮುನಿ ಸಚ್ಚನಾಮೋ ಯಸ್ಮಾ ತಯಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾತೋ ಮುನಿಭಾವೋ, ಮುನಿ ವಾ ಸಮಾನೋ ಅತ್ತಹಿತಪರಹಿತಾನಂ ಇಧಲೋಕಪರಲೋಕಾನಞ್ಚ ಮುನನಟ್ಠೇನ ‘‘ಮುನೀ’’ತಿ ಅವಿತಥನಾಮೋ, ಮೋನವಾ ವಾ ಮುನಿ, ‘‘ಸಮಣೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಇಸೀ’’ತಿ ಅವಿತಥನಾಮೋ ತಯಾ ಜಾತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸತ್ತಾನಂ ಏಕನ್ತಹಿತಪಟಿಲಾಭಹೇತುಭಾವತೋ ಭಗವಾ ತವ ತತ್ಥ ಗಮನಂ ಯಾಚಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Idāni yadatthaṃ satthāraṃ kapilavatthugamanaṃ yācati, taṃ dassetuṃ ‘‘vīro have’’tigāthamāha. Tassattho – vīro vīriyavā mahāvikkanto bhūripañño mahāpañño puriso yasmiṃ kule jāyati nibbattati, tattha have ekaṃsena sattayugaṃ sattapurisayugaṃ yāvasattamaṃ pitāmahayugaṃ sammāpaṭipattiyā puneti sodhetīti lokavādo ativādo aññesu. Bhagavā pana sabbesaṃ devānaṃ uttamadevatāya devadevo pāpanivāraṇena kalyāṇapatiṭṭhāpanena tato parampi sodhetuṃ sakkati sakkotīti maññāmi ahaṃ. Kasmā? Tayā hi jāto muni saccanāmo yasmā tayā satthārā ariyāya jātiyā jāto munibhāvo, muni vā samāno attahitaparahitānaṃ idhalokaparalokānañca munanaṭṭhena ‘‘munī’’ti avitathanāmo, monavā vā muni, ‘‘samaṇo pabbajito isī’’ti avitathanāmo tayā jāto. Tasmā sattānaṃ ekantahitapaṭilābhahetubhāvato bhagavā tava tattha gamanaṃ yācāmāti attho.
ಇದಾನಿ ‘‘ಸತ್ತಯುಗ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿತುಯುಗಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸುದ್ಧೋದನೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸುದ್ಧಂ ಓದನಂ ಜೀವನಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಸುದ್ಧೋದನೋ। ಬುದ್ಧಪಿತಾ ಹಿ ಏಕಂಸತೋ ಸುವಿಸುದ್ಧಕಾಯವಚೀಮನೋಸಮಾಚಾರೋ ಸುವಿಸುದ್ಧಾಜೀವೋ ಹೋತಿ ತಥಾ ಅಭಿನೀಹಾರಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ। ಮಾಯನಾಮಾತಿ ಕುಲರೂಪಸೀಲಾಚಾರಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಞಾತಿಮಿತ್ತಾದೀಹಿ ‘‘ಮಾ ಯಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಗುಣತಾಯ ‘‘ಮಾಯಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾ। ಪರಿಹರಿಯಾತಿ ಧಾರೇತ್ವಾ। ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾತಿ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸದಿಸಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯಸ್ಸ ವಿನಾಸತೋ ಉದ್ಧಂ। ತಿದಿವಮ್ಹೀತಿ ತುಸಿತದೇವಲೋಕೇ।
Idāni ‘‘sattayuga’’nti vutte pituyugaṃ dassetuṃ ‘‘suddhodano nāmā’’tiādi vuttaṃ. Suddhaṃ odanaṃ jīvanaṃ etassāti suddhodano. Buddhapitā hi ekaṃsato suvisuddhakāyavacīmanosamācāro suvisuddhājīvo hoti tathā abhinīhārasampannattā. Māyanāmāti kularūpasīlācārādisampattiyā ñātimittādīhi ‘‘mā yāhī’’ti vattabbaguṇatāya ‘‘māyā’’ti laddhanāmā. Parihariyāti dhāretvā. Kāyassa bhedāti sadevakassa lokassa cetiyasadisassa attano kāyassa vināsato uddhaṃ. Tidivamhīti tusitadevaloke.
ಸಾತಿ ಮಾಯಾದೇವೀ। ಗೋತಮೀತಿ ಗೋತ್ತೇನ ತಂ ಕಿತ್ತೇತಿ। ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹೀತಿ, ತುಸಿತಭವನಪರಿಯಾಪನ್ನೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಹಿ। ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾತಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ, ‘‘ಕಾಮೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಕಾಮಗುಣೇಹೀ’’ತಿ ವಚನೇನ ಅನೇಕಭಾಗೇಹಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಹಿ ಪರಿಚಾರಿಯತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ತೇಹೀತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ದೇವನಿಕಾಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತೇಹಿ ತುಸಿತದೇವಗಣೇಹಿ, ತೇಹಿ ವಾ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ। ‘‘ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾ ಪರಿವಾರಿತಾ’’ತಿ ಚ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗನಿದ್ದೇಸೋ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವಸಿದ್ಧಂ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ, ದೇವತಾಭಾವಂ ವಾ ಸನ್ಧಾಯ ಕತೋ, ದೇವೂಪಪತ್ತಿ ಪನ ಪುರಿಸಭಾವೇನೇವ ಜಾತಾ।
Sāti māyādevī. Gotamīti gottena taṃ kitteti. Dibbehi kāmehīti, tusitabhavanapariyāpannehi dibbehi vatthukāmehi. Samaṅgibhūtāti samannāgatā. Kāmaguṇehīti kāmakoṭṭhāsehi, ‘‘kāmehī’’ti vatvā puna ‘‘kāmaguṇehī’’ti vacanena anekabhāgehi vatthukāmehi paricāriyatīti dīpeti. Tehīti yasmiṃ devanikāye nibbatti, tehi tusitadevagaṇehi, tehi vā kāmaguṇehi. ‘‘Samaṅgibhūtā parivāritā’’ti ca itthiliṅganiddeso purimattabhāvasiddhaṃ itthibhāvaṃ, devatābhāvaṃ vā sandhāya kato, devūpapatti pana purisabhāveneva jātā.
ಏವಂ ಥೇರೇನ ಯಾಚಿತೋ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಗಮನೇ ಬಹೂನಂ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಂ ದಿಸ್ವಾ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ರಾಜಗಹತೋ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾವಸೇನ ಕಪಿಲವತ್ಥುಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ಥೇರೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ಠಿತೋ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ವೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ, ‘‘ಸಚೇ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಂ ತಯಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತಂ ಮಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಏವಂ ಪನ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –
Evaṃ therena yācito bhagavā tattha gamane bahūnaṃ visesādhigamaṃ disvā vīsatisahassa khīṇāsavaparivuto rājagahato aturitacārikāvasena kapilavatthugāmimaggaṃ paṭipajji. Thero iddhiyā kapilavatthuṃ gantvā rañño purato ākāse ṭhito adiṭṭhapubbaṃ vesaṃ disvā raññā ‘‘kosi tva’’nti pucchito, ‘‘sace amaccaputtaṃ tayā bhagavato santikaṃ pesitaṃ maṃ na jānāsi, evaṃ pana jānāhī’’ti dassento –
‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।
‘‘Buddhassa puttomhi asayhasāhino, aṅgīrasassappaṭimassa tādino;
ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸಿ ಸಕ್ಕ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಗೋತಮ ಅಯ್ಯಕೋಸೀ’’ತಿ॥ –
Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsi sakka, dhammena me gotama ayyakosī’’ti. –
ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ।
Osānagāthamāha.
ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉರೇ ಜಾತತಾಯ ಓರಸಪುತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ। ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋತಿ, ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ವಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಸಕಲಸ್ಸ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ಚ ಸಹನತೋ ವಹನತೋ, ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ಅಭಿಭವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಮಾರಾನಂ ಸಹನತೋ ಅಭಿಭವನತೋ, ಆಸಯಾನುಸಯಚರಿತಾಧಿಮುತ್ತಿಆದಿವಿಭಾಗಾವಬೋಧನೇನ ಯಥಾರಹಂ ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥೇಹಿ ಅನುಸಾಸನೀಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಚ ಸಹನತೋ, ತತ್ಥ ವಾ ಸಾಧುಕಾರೀಭಾವತೋ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ। ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಗೀಕತಸೀಲಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಕಸ್ಸ। ‘‘ಅಙ್ಗಮಙ್ಗೇಹಿ ನಿಚ್ಛರಣಕಓಭಾಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಪರೇ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಅಙ್ಗೀರಸೋ, ಸಿದ್ಧತ್ಥೋತಿ ದ್ವೇ ನಾಮಾನಿ ಪಿತರಾಯೇವ ಗಹಿತಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸಾತಿ ಅನೂಪಮಸ್ಸ। ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ತಾದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ತಾದಿನೋ। ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸೀತಿ ಅರಿಯಜಾತಿವಸೇನ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಲೋಕವೋಹಾರೇನ ತ್ವಂ ಪಿತಾ ಅಸಿ। ಸಕ್ಕಾತಿ ಜಾತಿವಸೇನ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ। ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಭಾವೇನ ಅರಿಯಜಾತಿ ಲೋಕಿಯಜಾತೀತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಜಾತೀನಂ ಸಭಾವಸಮೋಧಾನೇನ ಗೋತಮಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ। ಅಯ್ಯಕೋಸೀತಿ ಪಿತಾಮಹೋ ಅಸಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಂ ವದನ್ತೋ ಥೇರೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।
Tattha buddhassa puttomhīti, sabbaññubuddhassa ure jātatāya orasaputto amhi. Asayhasāhinoti, abhisambodhito pubbe ṭhapetvā mahābodhisattaṃ aññehi sahituṃ vahituṃ asakkuṇeyyattā asayhassa sakalassa bodhisambhārassa mahākāruṇikādhikārassa ca sahanato vahanato, tato parampi aññehi sahituṃ abhibhavituṃ asakkuṇeyyattā asayhānaṃ pañcannaṃ mārānaṃ sahanato abhibhavanato, āsayānusayacaritādhimuttiādivibhāgāvabodhanena yathārahaṃ veneyyānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi anusāsanīsaṅkhātassa aññehi asayhassa buddhakiccassa ca sahanato, tattha vā sādhukārībhāvato asayhasāhino. Aṅgīrasassāti aṅgīkatasīlādisampattikassa. ‘‘Aṅgamaṅgehi niccharaṇakaobhāsassā’’ti apare. Keci pana ‘‘aṅgīraso, siddhatthoti dve nāmāni pitarāyeva gahitānī’’ti vadanti. Appaṭimassāti anūpamassa. Iṭṭhāniṭṭhesu tādilakkhaṇappattiyā tādino. Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsīti ariyajātivasena mayhaṃ pitu sammāsambuddhassa lokavohārena tvaṃ pitā asi. Sakkāti jātivasena rājānaṃ ālapati. Dhammenāti sabhāvena ariyajāti lokiyajātīti dvinnaṃ jātīnaṃ sabhāvasamodhānena gotamāti rājānaṃ gottena ālapati. Ayyakosīti pitāmaho asi. Ettha ca ‘‘buddhassa puttomhī’’tiādiṃ vadanto thero aññaṃ byākāsi.
ಏವಂ ಪನ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೇನ ರಞ್ಞಾ ಮಹಾರಹೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಯಾದಿತಸ್ಸ ನಾನಗ್ಗರಸಸ್ಸ ಭೋಜನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೇ ಗಮನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಗನ್ತುಕಾಮತ್ಥ, ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಹಂ ಪನ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖುಪರಿವಾರೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ’’ತಿ। ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಇಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಯಾವ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಇಮಂ ನಗರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಇತೋವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಹರಥಾ’’ತಿ। ಥೇರೋ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಸಾಯ ಚ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಗಮನತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಸಕಲಂ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ರತನತ್ತಯೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂಯೇವ ಸತ್ಥು ಆಹರಿತಬ್ಬಭತ್ತಪುಣ್ಣಂ ಪತ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಉಪನೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಹತ್ಥೇ ಠಪೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ। ಏವಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಂ ಮಗ್ಗಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಸತ್ಥು ರಾಜಗೇಹತೋವ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಸಕಲನಿವೇಸನಂ ಪಸಾದೇಸೀ’’ತಿ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸೀತಿ।
Evaṃ pana attānaṃ jānāpetvā haṭṭhatuṭṭhena raññā mahārahe pallaṅke nisīdāpetvā attano paṭiyāditassa nānaggarasassa bhojanassa pattaṃ pūretvā dinne gamanākāraṃ dasseti. ‘‘Kasmā gantukāmattha, bhuñjathā’’ti ca vutte, ‘‘satthu santikaṃ gantvā bhuñjissāmī’’ti. ‘‘Kahaṃ pana satthā’’ti? ‘‘Vīsatisahassabhikkhuparivāro tumhākaṃ dassanatthāya maggaṃ paṭipanno’’ti. ‘‘Tumhe imaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā yāva mama putto imaṃ nagaraṃ sampāpuṇāti, tāvassa itova piṇḍapātaṃ harathā’’ti. Thero bhattakiccaṃ katvā rañño parisāya ca dhammaṃ kathetvā satthu āgamanato puretarameva sakalaṃ rājanivesanaṃ ratanattaye abhippasannaṃ karonto sabbesaṃ passantānaṃyeva satthu āharitabbabhattapuṇṇaṃ pattaṃ ākāse vissajjetvā sayampi vehāsaṃ abbhuggantvā piṇḍapātaṃ upanetvā satthu hatthe ṭhapesi. Satthā taṃ piṇḍapātaṃ paribhuñji. Evaṃ saṭṭhiyojanaṃ maggaṃ divase divase yojanaṃ gacchantassa satthu rājagehatova bhattaṃ āharitvā adāsi. Atha naṃ bhagavā ‘‘mayhaṃ pitu mahārājassa sakalanivesanaṃ pasādesī’’ti kulappasādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesīti.
ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāḷudāyittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧. ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 1. Kāḷudāyittheragāthā