| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೮. ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾದಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
8. Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā
೭೧. ಅಟ್ಠಮಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಬುದ್ಧಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತಾದಯೋ ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾ। ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನಾತಿ ‘‘ಪಾಪಮಿತ್ತತಾ’’ತಿ ಪದೇ ವುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನ।
71. Aṭṭhamassa paṭhame buddhā, sāriputtādayo vā kalyāṇamittā. Vuttapaṭipakkhanayenāti ‘‘pāpamittatā’’ti pade vuttassa paṭipakkhanayena.
೭೨-೭೩. ದುತಿಯೇ ಯೋಗೋತಿ ಸಮಙ್ಗೀಭಾವೋ। ಪಯೋಗೋತಿ ಪಯುಞ್ಜನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿ। ಅಯೋಗೋತಿ ಅಸಮಙ್ಗೀಭಾವೋ। ಅಪ್ಪಯೋಗೋತಿ ಅಪ್ಪಯುಞ್ಜನಂ ಅಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿ। ಅನುಯೋಗೇನಾತಿ ಅನುಯೋಗಹೇತು।
72-73. Dutiye yogoti samaṅgībhāvo. Payogoti payuñjanaṃ paṭipatti. Ayogoti asamaṅgībhāvo. Appayogoti appayuñjanaṃ appaṭipatti. Anuyogenāti anuyogahetu.
೭೪. ಚತುತ್ಥೇ ಬುಜ್ಝನಕಸತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ। ಅಙ್ಗಭೂತಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ಪಟಿವೇಧಸ್ಸ ಕಾರಣಭೂತಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಚತ್ತಾರಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ ಬುಜ್ಝತಿ, ಅಞ್ಞಾಣನಿದ್ದಾಯ ವಾಪಿ ಬುಜ್ಝತೀತಿ ಬೋಧೀತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಬುಜ್ಝನಕಸತ್ತೋ, ತಸ್ಸ ಬುಜ್ಝನಕಸತ್ತಸ್ಸ। ಬೋಧಿಯಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತಾಯ ಬೋಧಿಯಾ। ಬುಜ್ಝನಟ್ಠೇನ ಬೋಧಿಯೋ, ಬೋಧಿಯೋ ಏವ ಸಚ್ಚಸಮ್ಪಟಿಬೋಧಸ್ಸ ಅಙ್ಗಾತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’’ತಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾದೀನಂ ಕಾರಣಾನಂ ಬುಜ್ಝಿತಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಸಚ್ಚಾನಂ ಅನುರೂಪಂ ಬುಜ್ಝನತೋ ಅನುಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಪಟಿಮುಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಭಾವೇನ ಅಭಿಮುಖಂ ಬುಜ್ಝನತೋ ಪಟಿಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಸಮ್ಮಾ ಅವಿಪರೀತತೋ ಬುಜ್ಝನತೋ ಸಮ್ಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥವಿಸೇಸದೀಪಕೇಹಿ ಉಪಸಗ್ಗೇಹಿ ಅನುಬುಜ್ಝನ್ತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಬೋಧಿಸದ್ದೋ ಸಬ್ಬವಿಸೇಸಯುತ್ತಂ ಬುಜ್ಝನಸಾಮಞ್ಞೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಬೋಧಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಇಮಿನಾ ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಬುಜ್ಝನಸ್ಸ ಏಕನ್ತಕಾರಣತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವಂ ಪನೇತಂ ಪದಂ ವಿಭತ್ತಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ ಏತಂ ‘‘ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’’ತಿ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೨.೧೭) ಪದಂ ನಿದ್ದೇಸೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ವಿಭತ್ತಮೇವ।
74. Catutthe bujjhanakasattassāti catunnaṃ ariyasaccānaṃ paṭivijjhanakapuggalassa. Aṅgabhūtāti tasseva paṭivedhassa kāraṇabhūtā. Ettha ca cattāri ariyasaccāni bujjhati, aññāṇaniddāya vāpi bujjhatīti bodhīti laddhanāmo ariyasāvako bujjhanakasatto, tassa bujjhanakasattassa. Bodhiyāti tassā dhammasāmaggisaṅkhātāya bodhiyā. Bujjhanaṭṭhena bodhiyo, bodhiyo eva saccasampaṭibodhassa aṅgāti vuttaṃ. ‘‘Bujjhantīti bojjhaṅgā’’ti. Vipassanādīnaṃ kāraṇānaṃ bujjhitabbānañca saccānaṃ anurūpaṃ bujjhanato anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭimukhaṃ paccakkhabhāvena abhimukhaṃ bujjhanato paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sammā aviparītato bujjhanato sambujjhantīti bojjhaṅgāti evaṃ atthavisesadīpakehi upasaggehi anubujjhantītiādi vuttaṃ. Bodhisaddo sabbavisesayuttaṃ bujjhanasāmaññena saṅgaṇhāti. Bodhāya saṃvattantīti iminā tassā dhammasāmaggiyā bujjhanassa ekantakāraṇataṃ dasseti. Evaṃ panetaṃ padaṃ vibhattamevāti vuttappakārena etaṃ ‘‘bojjhaṅgā’’ti (paṭi. ma. 2.17) padaṃ niddese paṭisambhidāmagge vibhattameva.
೭೫. ಪಞ್ಚಮೇ ಯಾಥಾವಸರಸಭೂಮೀತಿ ಯಾಥಾವತೋ ಸಕಿಚ್ಚಕರಣಭೂಮಿ। ಸಾತಿ ಯಾಥಾವಸರಸಭೂಮಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾತಿ ಬಲವವಿಪಸ್ಸನಾ। ಕೇಚಿ ‘‘ಭಙ್ಗಞಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಪಾದಕಜ್ಝಾನೇ ಚ ಸತಿಆದಯೋ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಪಕ್ಖಿಕಾ ಏವ ಪರಿಯಾಯಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಭಾವತೋ। ತತ್ಥಾತಿಆದಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಭೂಮಿವಿಭಾಗದಸ್ಸನಂ।
75. Pañcame yāthāvasarasabhūmīti yāthāvato sakiccakaraṇabhūmi. Sāti yāthāvasarasabhūmi. Vipassanāti balavavipassanā. Keci ‘‘bhaṅgañāṇato paṭṭhāyā’’ti vadanti. Vipassanāya pādakajjhāne ca satiādayo bojjhaṅgapakkhikā eva pariyāyabodhipakkhiyabhāvato. Tatthātiādi catubbidhānaṃ bojjhaṅgānaṃ bhūmivibhāgadassanaṃ.
೭೬. ಛಟ್ಠೇ ತೇಸಂ ಅನ್ತರೇತಿ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನ್ತರೇ। ಕಾಮಂ ಸಙ್ಗೀತಿಆರುಳ್ಹವಸೇನ ಅಪ್ಪಕಮಿದಂ ಸುತ್ತಪದಂ, ಭಗವಾ ಪನೇತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿತಪರಿಸಾಯ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಕರೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ಇದಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಮಹತೀ ದೇಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಗಾಮನಿಗಮಾದಿಕಥಾ ನತ್ಥೀತಿ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಅತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾಭಾವಮಾಹು । ತಥಾ ಹಿ ಸಾ ಪುಬ್ಬೇ ಬಹುಞಾತಿಕಂ ಅಹೋಸಿ ಬಹುಪಕ್ಖಂ, ಇದಾನಿ ಅಪ್ಪಞಾತಿಕಂ ಅಪ್ಪಪಕ್ಖನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚತಾಮುಖೇನ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಪಕ್ಖಿಕಾ ಜಾತಾ। ಏತಾಯಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾಯ ಪರಿಹಾನಿಯಾ। ಪತಿಕಿಟ್ಠನ್ತಿ ನಿಹೀನಂ। ಮಮ ಸಾಸನೇತಿ ಇದಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಜ್ಝಾನಪಞ್ಞಾನಮ್ಪಿ ವಿಸೇಸನಮೇವ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಹಿ ಬಾಹಿರಕಾನಂ ತಪ್ಪಞ್ಞಾದ್ವಯತೋ ಸಾತಿಸಯಮೇವ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಾನಂ ದೇಸನಾಯ ಲದ್ಧವಿಸೇಸತೋ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯತೋ ಚ।
76. Chaṭṭhe tesaṃ antareti tesaṃ bhikkhūnaṃ antare. Kāmaṃ saṅgītiāruḷhavasena appakamidaṃ suttapadaṃ, bhagavā panettha sannipatitaparisāya ajjhāsayānurūpaṃ vitthārikaṃ karotīti katvā idaṃ vuttaṃ – ‘‘mahatī desanā bhavissatī’’ti. Gāmanigamādikathā natthīti tassā kathāya atiracchānakathābhāvamāhu . Tathā hi sā pubbe bahuñātikaṃ ahosi bahupakkhaṃ, idāni appañātikaṃ appapakkhanti aniccatāmukhena niyyānikapakkhikā jātā. Etāyāti yathāvuttāya parihāniyā. Patikiṭṭhanti nihīnaṃ. Mama sāsaneti idaṃ kammassakatajjhānapaññānampi visesanameva. Tadubhayampi hi bāhirakānaṃ tappaññādvayato sātisayameva sabbaññubuddhānaṃ desanāya laddhavisesato vivaṭṭūpanissayato ca.
೭೭. ಸತ್ತಮೇ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾತಿ ತಥಾ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತತ್ಥ ಉಪಗಮನೇನ ಅತ್ತನೋ ದೇಸನಾಯ ಭಾಜನಭೂತಂ ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ। ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾದೀತಿ ಆದಿಸದ್ದೇನ ಝಾನಪಞ್ಞಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞಾನಂ ಗಹಣಂ।
77. Sattame tesaṃ cittācāraṃ ñatvāti tathā kathentānaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ tattha upagamanena attano desanāya bhājanabhūtaṃ cittappavattiṃ ñatvā. Kammassakatādīti ādisaddena jhānapaññādīnaṃ catunnampi paññānaṃ gahaṇaṃ.
೭೮-೮೦. ಅಟ್ಠಮಾದೀಸು ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವಾತಿ ‘‘ಯಾ ಏಸ ಮಮ ಸಾಸನೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
78-80. Aṭṭhamādīsu heṭṭhā vuttanayenevāti ‘‘yā esa mama sāsane’’tiādinā heṭṭhā vuttanayeneva. Sesamettha uttānatthameva.
ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾದಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
೮೧-೮೨. ನವಮೇ ವಗ್ಗೇ ನತ್ಥಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।
81-82. Navame vagge natthi vattabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya
೮. ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾದಿವಗ್ಗೋ • 8. Kalyāṇamittādivaggo
೯. ಪಮಾದಾದಿವಗ್ಗೋ • 9. Pamādādivaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
೮. ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾದಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 8. Kalyāṇamittatādivaggavaṇṇanā
೯. ಪಮಾದಾದಿವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 9. Pamādādivaggavaṇṇanā
