| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೬. ಕಾಮದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Kāmadasuttavaṇṇanā
೮೭. ಪುಬ್ಬಯೋಗಾವಚರೋತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಯೋಗಾವಚರೋ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ ಭಾವನಮನುಯುತ್ತೋ। ಅಯಂ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾವ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ, ನ ಪನ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ। ತಮತ್ಥಂ ಕಾರಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಬಹಲಕಿಲೇಸತಾಯಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾ ವಿಸೇಸಾವಹೋ ಹೋತಿ , ಏವಂ ಏಕನ್ತೇನ ಪರಿಸುದ್ಧಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸೋ ಅನುಪಕ್ಕಿಲಿಟ್ಠಸ್ಸ। ಸೀಲೇನ ಸಮಾಹಿತಾತಿ ಯಥಾ ಸೀಲಂ ಉಪರೂಪರಿ ವಿಸೇಸಾವಹಂ ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಹಿತಚಿತ್ತಾ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಾ। ತಥಾಭೂತಾ ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮುಪೇತಾ’’ತಿ। ಪತಿಟ್ಠಿತಸಭಾವಾತಿ ಸೇಕ್ಖತ್ತಾ ಏವ ಯಥಾಧಿಗತಧಮ್ಮೇನ ನಿಚ್ಚಲಭಾವೇನ ಅಧಿಟ್ಠಿತಸಭಾವಾ। ಮಯಾ ತುಟ್ಠಿಯಾ ಗಹಿತಾಯ ದೇವಪುತ್ತೋ ‘‘ದುಲ್ಲಭಾ ತುಟ್ಠೀ’’ತಿ ವಕ್ಖತೀತಿ ಭಗವಾ ‘‘ತುಟ್ಠಿ ಹೋತಿ ಸುಖಾವಹಾ’’ತಿ ಅವೋಚಾತಿ ಆಹ ‘‘ಉಪರಿ ಪಞ್ಹಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥ’’ನ್ತಿ। ಪಬ್ಬಜಿತೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋ ವಾ ಅನಗಾರಿಯುಪೇತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನೇ ಪನ ವಸನ್ತೋ ಕಥನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸತ್ತಭೂಮಿಕೇ’’ತಿಆದಿ। ಚತುಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸೋತಿ ಭಾವನಾಭಿಯೋಗಸಿದ್ಧೋ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸನ್ತೋಸೋ। ತೇನ ಚಿತ್ತವೂಪಸಮೇನ ತುಟ್ಠಿ ಲದ್ಧಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚಿತ್ತವೂಪಸಮಭಾವನಾಯಾತಿ ಚಿತ್ತಕಿಲೇಸಾನಂ ವೂಪಸಮಕರಭಾವನಾಯ, ಮನಚ್ಛಟ್ಠಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಭಾವಕರಣೇನ ಸವಿಸೇಸಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವೂಪಸಮಕರಭಾವನಾಯ ರತೋ ಮನೋತಿ ಯೋಜನಾ।
87.Pubbayogāvacaroti pubbe yogāvacaro purimattabhāve bhāvanamanuyutto. Ayaṃ kira kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvāva bahūni vassasahassāni samaṇadhammaṃ akāsi, na pana visesaṃ nibbattesi. Tamatthaṃ kāraṇena saddhiṃ dassetuṃ ‘‘bahalakilesatāyā’’tiādi vuttaṃ. Ekantaparisuddhassāti yathā visesāvaho hoti , evaṃ ekantena parisuddhassa sabbaso anupakkiliṭṭhassa. Sīlena samāhitāti yathā sīlaṃ uparūpari visesāvahaṃ nibbedhabhāgiyañca hoti, evaṃ sammadeva āhitacittā suṭṭhu sampannacittā. Tathābhūtā tena samannāgatā hontīti āha ‘‘samupetā’’ti. Patiṭṭhitasabhāvāti sekkhattā eva yathādhigatadhammena niccalabhāvena adhiṭṭhitasabhāvā. Mayā tuṭṭhiyā gahitāya devaputto ‘‘dullabhā tuṭṭhī’’ti vakkhatīti bhagavā ‘‘tuṭṭhi hoti sukhāvahā’’ti avocāti āha ‘‘upari pañhasamuṭṭhāpanattha’’nti. Pabbajito rukkhamūliko abbhokāsiko vā anagāriyupeto nāma hoti, senāsane pana vasanto kathanti āha ‘‘sattabhūmike’’tiādi. Catupaccayasantosoti bhāvanābhiyogasiddho catūsu paccayesu santoso. Tena cittavūpasamena tuṭṭhi laddhāti dasseti. Cittavūpasamabhāvanāyāti cittakilesānaṃ vūpasamakarabhāvanāya, manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena savisesaṃ cittassa vūpasamakarabhāvanāya rato manoti yojanā.
ಏತ್ಥ ಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೂಪಸಮೇನ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಭಾವನಾಯ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನಸ್ಸ ಅಕಾರಕಾನಂ ದೂರೀಕರಣತೋ। ಅಧಿಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನೇನ ಚತುಪಚ್ಚಯಸನ್ತೋಸೋ ಸವಿಸೇಸಂ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ ಚ ಹೋತಿ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಅಲಾಭಲಾಭೇಸು ಪರಿಚ್ಚಾಗಸಭಾವತೋ। ವುತ್ತನಯೇನ ಪನ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ಯಥಾಸಮಾದಿನ್ನಂ ಸೀಲಂ ವಿಸುಜ್ಝತಿ ಪಾರಿಪೂರಿಞ್ಚ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ತಥಾಭೂತೋ ಚತುಸಚ್ಚಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಯುತ್ತೋ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಿಲೇಸೇ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಾನದಿಟ್ಠೋ ಹೋತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಯೇ ರತ್ತಿನ್ದಿವ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ಕಿಂ ನ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ? ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೇವಾತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕರಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ಸಾಸಙ್ಕಂ ವದತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಯಂ ಪನ ದುಗ್ಗಮೋ ಭಗವಾ ವಿಸಮೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ।
Ettha ca indriyūpasamena cittasamādhānaṃ paripuṇṇaṃ hoti indriyabhāvanāya cittasamādhānassa akārakānaṃ dūrīkaraṇato. Adhicittasamādhānena catupaccayasantoso savisesaṃ parisuddho paripuṇṇo ca hoti paccayānaṃ alābhalābhesu pariccāgasabhāvato. Vuttanayena pana santuṭṭhassa yathāsamādinnaṃ sīlaṃ visujjhati pāripūriñca upagacchati, tathābhūto catusaccakammaṭṭhāne yutto maggapaṭipāṭiyā sabbaso kilese samucchindanto nibbānadiṭṭho hotīti imamatthaṃ dasseti ‘‘ye rattindiva’’ntiādinā. Kiṃ na gacchissanti? Gamissantevāti ariyamaggabhāvanaṃ pahāya sammāpaṭipattiyā dukkarabhāvaṃ sandhāya sāsaṅkaṃ vadati. Tenāha ‘‘ayaṃ pana duggamo bhagavā visamo maggo’’ti.
ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ‘‘ಅಯಂ ಪನಾತಿ ದೇವಪುತ್ತೋ। ಸೋ ಹಿ ಭಗವತೋ ‘ಅರಿಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’ತಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘ದುಗ್ಗಮೋ ಭಗವಾ’ತಿಆದಿಮಾಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಸಚ್ಚಮೇತ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿಪಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಅರಿಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವುತ್ತಂ, ಅಯಂ ಪನ ‘‘ದುಗ್ಗಮೋ ಭಗವಾ ವಿಸಮೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಆಹ ದೇವಪುತ್ತೋ। ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಕಾಮಂ ಕದಾಚಿ ಅತಿದುಕ್ಖಾ ಪಟಿಪದಾತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾವಸೇನ, ಅಯಂ ಪನ ಅತೀವ ಸುಗಮೋ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸದುಗ್ಗವಿವಜ್ಜನತೋ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿವಿಸಮಸ್ಸ ರಾಗಾದಿವಿಸಮಸ್ಸ ಚ ದೂರೀಕರಣತೋ ನ ವಿಸಮೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಹಿ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾದೀನಂ ಪರಿಬುನ್ಧಿತಬ್ಬಭಾಗೇನ ಬಹೂ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೋತಿ ‘‘ದುಗ್ಗಮೋ ವಿಸಮೋ’’ತಿ ಚ ಏವಂ ವುತ್ತೋ।
Tattha keci ‘‘ayaṃ panāti devaputto. So hi bhagavato ‘ariyā gacchantī’ti vacanaṃ sutvā ‘duggamo bhagavā’tiādimāhā’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Yasmā ‘‘saccameta’’nti evamādipi tasseva vevacanaṃ katvā dassitaṃ, tasmā ‘‘yena maggena ariyā gacchantī’’ti tumhehi vuttaṃ, ayaṃ pana ‘‘duggamo bhagavā visamo maggo’’ti āha devaputto. Ariyamaggo kāmaṃ kadāci atidukkhā paṭipadātipi vuccati, tañca kho pubbabhāgapaṭipadāvasena, ayaṃ pana atīva sugamo sabbakilesaduggavivajjanato kāyaduccaritādivisamassa rāgādivisamassa ca dūrīkaraṇato na visamo. Tenāha ‘‘pubbabhāgapaṭipadāyā’’tiādi. Assāti ariyamaggassa. Ariyamaggassa hi adhisīlasikkhādīnaṃ paribundhitabbabhāgena bahū parissayā hontīti. Evaṃ vuttoti ‘‘duggamo visamo’’ti ca evaṃ vutto.
ಅವಂಸಿರಾತಿ ಅನುಟ್ಠಹನೇನ ಅಧೋಭೂತಉತ್ತಮಙ್ಗಾ। ಕುಸಲಙ್ಗೇಸು ಹಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಉತ್ತಮಙ್ಗಾ ಸಬ್ಬಸೇಟ್ಠತ್ತಾ , ತಞ್ಚ ಅನರಿಯಾ ಪತನ್ತಿ ನ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪಜ್ಜನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಞಾಣಸಿರೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ಅನರಿಯಮಗ್ಗೇತಿ ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗೇ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಸಮೇ ಮಗ್ಗೇ’’ತಿ। ತಂ ಮಗ್ಗನತೋ ಅನರಿಯಾ ಅರಿಯಾನಂ ಮಗ್ಗತೋ ಅಪಾಪುಣನೇನ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಅಪಾಯೇ ಸಕಲವಟ್ಟದುಕ್ಖೇ ಚ ಪತನ್ತಿ। ಸ್ವೇವಾತಿ ಸ್ವಾಯಂ ಅನರಿಯೇಹಿ ಕದಾಚಿಪಿ ಗನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋ ಮಗ್ಗೋ ಅರಿಯಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಸತ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮಧಿಗಮೇನ ಸಮೋ ಹೋತಿ। ಕಾಯವಿಸಮಾದೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ವಿಸಮೇ ಸತ್ತಕಾಯೇ ತೇಸಂ ಸಬ್ಬಸೋವ ಪಹಾನೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮಾಯೇವ।
Avaṃsirāti anuṭṭhahanena adhobhūtauttamaṅgā. Kusalaṅgesu hi sammādiṭṭhi uttamaṅgā sabbaseṭṭhattā , tañca anariyā patanti na uṭṭhahanti micchāpaṭipajjanato. Tenāha ‘‘ñāṇasirenā’’tiādi. Anariyamaggeti micchāmagge. Tenāha ‘‘visame magge’’ti. Taṃ magganato anariyā ariyānaṃ maggato apāpuṇanena pariccattā hutvā apāye sakalavaṭṭadukkhe ca patanti. Svevāti svāyaṃ anariyehi kadācipi gantuṃ asakkuṇeyyo maggo ariyānaṃ visuddhasattānaṃ sabbaso samadhigamena samo hoti. Kāyavisamādīhi samannāgatattā visame sattakāye tesaṃ sabbasova pahānena sabbattha samāyeva.
ಕಾಮದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāmadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ಕಾಮದಸುತ್ತಂ • 6. Kāmadasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಕಾಮದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Kāmadasuttavaṇṇanā
