Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
കമ്ബലാനുജാനനാദികഥാ
Kambalānujānanādikathā
൩൩൮. കാസിരാജാതി കാസീനം രാജാ; പസേനദിസ്സ ഏകപിതികഭാതാ ഏസ. അഡ്ഢകാസിയന്തി ഏത്ഥ കാസീതി സഹസ്സം വുച്ചതി തം അഗ്ഘനകോ കാസിയോ . അയം പന പഞ്ചസതാനി അഗ്ഘതി, തസ്മാ ‘‘അഡ്ഢകാസിയോ’’തി വുത്തോ. തേനേവാഹ – ‘‘ഉപഡ്ഢകാസീനം ഖമമാന’’ന്തി.
338.Kāsirājāti kāsīnaṃ rājā; pasenadissa ekapitikabhātā esa. Aḍḍhakāsiyanti ettha kāsīti sahassaṃ vuccati taṃ agghanako kāsiyo . Ayaṃ pana pañcasatāni agghati, tasmā ‘‘aḍḍhakāsiyo’’ti vutto. Tenevāha – ‘‘upaḍḍhakāsīnaṃ khamamāna’’nti.
൩൩൯. ഉച്ചാവചാനീതി സുന്ദരാനി ച അസുന്ദരാനി ച. ഭങ്ഗം നാമ ഖോമാദീഹി പഞ്ചഹി സുത്തേഹി മിസ്സേത്വാ കതം; വാകമയമേവാതിപി വദന്തി.
339.Uccāvacānīti sundarāni ca asundarāni ca. Bhaṅgaṃ nāma khomādīhi pañcahi suttehi missetvā kataṃ; vākamayamevātipi vadanti.
൩൪൦. ഏകംയേവ ഭഗവതാ ചീവരം അനുഞ്ഞാതം ന ദ്വേതി തേ കിര ഇതരീതരേന ചീവരേനാതി ഏതസ്സ ‘‘ഗഹപതികേന വാ പംസുകൂലേന വാ’’തി ഏവം അത്ഥം സല്ലക്ഖിംസു. നാഗമേസുന്തി യാവ തേ സുസാനതോ ആഗച്ഛന്തി, താവ തേ ന അച്ഛിംസു; പക്കമിംസുയേവ. നാകാമാ ഭാഗം ദാതുന്തി ന അനിച്ഛായ ദാതും; യദി പന ഇച്ഛന്തി, ദാതബ്ബോ. ആഗമേസുന്തി ഉപചാരേ അച്ഛിംസു. തേനാഹ ഭഗവാ ആഹ – ‘‘അനുജാനാമി ഭിക്ഖവേ ആഗമേന്താനം അകാമാ ഭാഗം ദാതു’’ന്തി. യദി പന മനുസ്സാ ‘‘ഇധാഗതാ ഏവ ഗണ്ഹന്തൂ’’തി ദേന്തി, സഞ്ഞാണം വാ കത്വാ ഗച്ഛന്തി ‘‘സമ്പത്താ ഗണ്ഹന്തൂ’’തി സമ്പത്താനം സബ്ബേസമ്പി പാപുണന്തി. സചേ ഛഡ്ഡേത്വാ ഗതാ, യേന ഗഹിതം, സോ ഏവ സാമീ. സദിസാ സുസാനം ഓക്കമിംസൂതി സബ്ബേ സമം ഓക്കമിംസു; ഏകദിസായ വാ ഓക്കമിംസൂതിപി അത്ഥോ. തേ കതികം കത്വാതി ലദ്ധം പംസുകൂലം സബ്ബേ ഭാജേത്വാ ഗണ്ഹിസ്സാമാതി ബഹിമേവ കതികം കത്വാ.
340.Ekaṃyeva bhagavatā cīvaraṃ anuññātaṃ na dveti te kira itarītarena cīvarenāti etassa ‘‘gahapatikena vā paṃsukūlena vā’’ti evaṃ atthaṃ sallakkhiṃsu. Nāgamesunti yāva te susānato āgacchanti, tāva te na acchiṃsu; pakkamiṃsuyeva. Nākāmā bhāgaṃ dātunti na anicchāya dātuṃ; yadi pana icchanti, dātabbo. Āgamesunti upacāre acchiṃsu. Tenāha bhagavā āha – ‘‘anujānāmi bhikkhave āgamentānaṃ akāmā bhāgaṃ dātu’’nti. Yadi pana manussā ‘‘idhāgatā eva gaṇhantū’’ti denti, saññāṇaṃ vā katvā gacchanti ‘‘sampattā gaṇhantū’’ti sampattānaṃ sabbesampi pāpuṇanti. Sace chaḍḍetvā gatā, yena gahitaṃ, so eva sāmī. Sadisā susānaṃ okkamiṃsūti sabbe samaṃ okkamiṃsu; ekadisāya vā okkamiṃsūtipi attho. Te katikaṃ katvāti laddhaṃ paṃsukūlaṃ sabbe bhājetvā gaṇhissāmāti bahimeva katikaṃ katvā.
൩൪൨. ചീവരപടിഗ്ഗാഹകന്തി യോ ഗഹപതികേഹി സങ്ഘസ്സ ദീയമാനം ചീവരം ഗണ്ഹാതി. യോ ന ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛേയ്യാതിആദീസു ചീവരപടിഗ്ഗാഹകേസു പച്ഛാ ആഗതാനമ്പി അത്തനോ ഞാതകാദീനം പഠമതരം പടിഗ്ഗണ്ഹന്തോ വാ ഏകച്ചസ്മിം പേമം ദസ്സേത്വാ ഗണ്ഹന്തോ വാ ലോഭപകതികതായ അത്തനോ പരിണാമേന്തോ വാ ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛതി നാമ. പഠമതരം ആഗതസ്സാപി കോധവസേന പച്ഛാ ഗണ്ഹന്തോ വാ ദുഗ്ഗതമനുസ്സേസു അവമഞ്ഞം കത്വാ ഗണ്ഹന്തോ വാ ‘‘കിം വോ ഘരേ ഠപനോകാസോ നത്ഥി, തുമ്ഹാകം സന്തകം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛഥാ’’തി ഏവം സങ്ഘസ്സ ലാഭന്തരായം കരോന്തോ വാ ദോസാഗതിം ഗച്ഛതി നാമ. യോ പന മുട്ഠസ്സതി അസമ്പജാനോ, അയം മോഹാഗതിം ഗച്ഛതി നാമ. പച്ഛാ ആഗതാനമ്പി ഇസ്സരാനമ്പി ഭയേന പഠമതരം പടിഗ്ഗണ്ഹന്തോ വാ ‘‘ചീവരപടിഗ്ഗാഹകട്ഠാനം നാമേതം ഭാരിയ’’ന്തി സന്തസന്തോ വാ ഭയാഗതിം ഗച്ഛതി നാമ. ‘‘മയാ ഇദഞ്ചിദഞ്ച ഗഹിതം, ഇദഞ്ചിംദഞ്ച ന ഗഹിത’’ന്തി ഏവം ജാനന്തോ ഗഹിതാഗഹിതം ജാനാതി നാമ. തസ്മാ യോ ന ഛന്ദാഗതിആദിവസേന ഗച്ഛതി, ഞാതകഅഞ്ഞാതകഅഡ്ഢദുഗ്ഗതേസു വിസേസം അകത്വാ ആഗതപഅപാടിയാ ഗണ്ഹാതി, സീലാചാരപടിപത്തിയുത്തോ ഹോതി, സതിമാ മേധാവീ ബഹുസ്സുതോ, സക്കോതി ദായകാനം വിസ്സട്ഠവാചായ പരിമണ്ഡലേഹി പദബ്യഞ്ജനേഹി അനുമോദനം കരോന്തോ പസാദം ജനേതും, ഏവരൂപോ സമ്മന്നിതബ്ബോ.
342. Cīvarapaṭiggāhakanti yo gahapatikehi saṅghassa dīyamānaṃ cīvaraṃ gaṇhāti. Yo na chandāgatiṃ gaccheyyātiādīsu cīvarapaṭiggāhakesu pacchā āgatānampi attano ñātakādīnaṃ paṭhamataraṃ paṭiggaṇhanto vā ekaccasmiṃ pemaṃ dassetvā gaṇhanto vā lobhapakatikatāya attano pariṇāmento vā chandāgatiṃ gacchati nāma. Paṭhamataraṃ āgatassāpi kodhavasena pacchā gaṇhanto vā duggatamanussesu avamaññaṃ katvā gaṇhanto vā ‘‘kiṃ vo ghare ṭhapanokāso natthi, tumhākaṃ santakaṃ gahetvā gacchathā’’ti evaṃ saṅghassa lābhantarāyaṃ karonto vā dosāgatiṃ gacchati nāma. Yo pana muṭṭhassati asampajāno, ayaṃ mohāgatiṃ gacchati nāma. Pacchā āgatānampi issarānampi bhayena paṭhamataraṃ paṭiggaṇhanto vā ‘‘cīvarapaṭiggāhakaṭṭhānaṃ nāmetaṃ bhāriya’’nti santasanto vā bhayāgatiṃ gacchati nāma. ‘‘Mayā idañcidañca gahitaṃ, idañciṃdañca na gahita’’nti evaṃ jānanto gahitāgahitaṃ jānāti nāma. Tasmā yo na chandāgatiādivasena gacchati, ñātakaaññātakaaḍḍhaduggatesu visesaṃ akatvā āgatapaapāṭiyā gaṇhāti, sīlācārapaṭipattiyutto hoti, satimā medhāvī bahussuto, sakkoti dāyakānaṃ vissaṭṭhavācāya parimaṇḍalehi padabyañjanehi anumodanaṃ karonto pasādaṃ janetuṃ, evarūpo sammannitabbo.
ഏവഞ്ച പന ഭിക്ഖവേ സമ്മന്നിതബ്ബോതി ഏത്ഥ പന ഏതായ യഥാവുത്തായ കമ്മവാചായപി അപലോകനേനാപി അന്തോവിഹാരേ സബ്ബസങ്ഘമജ്ഝേപി ഖണ്ഡസീമായപി സമ്മന്നിതും വട്ടതിയേവ. ഏവം സമ്മതേന ച വിഹാരപച്ചന്തേ വാ പധാനഘരേ വാ ന അച്ഛിതബ്ബം. യത്ഥ പന ആഗതാഗതാ മനുസ്സാ സുഖം പസ്സന്തി, താദിസേ ധുരവിഹാരട്ഠാനേ ബീജനിം പസ്സേ ഠപേത്വാ സുനിവത്ഥേന സുപാരുതേന നിസീദിതബ്ബന്തി.
Evañca pana bhikkhave sammannitabboti ettha pana etāya yathāvuttāya kammavācāyapi apalokanenāpi antovihāre sabbasaṅghamajjhepi khaṇḍasīmāyapi sammannituṃ vaṭṭatiyeva. Evaṃ sammatena ca vihārapaccante vā padhānaghare vā na acchitabbaṃ. Yattha pana āgatāgatā manussā sukhaṃ passanti, tādise dhuravihāraṭṭhāne bījaniṃ passe ṭhapetvā sunivatthena supārutena nisīditabbanti.
തത്ഥേവ ഉജ്ഝിത്വാതി ‘‘പടിഗ്ഗഹണമേവ അമ്ഹാകം ഭാരോ’’തി വത്വാ ഗഹിതട്ഠാനേയേവ ഛഡ്ഡേത്വാ ഗച്ഛന്തി. ചീവരനിദഹകന്തി ചീവരപടിസാമകം. യോ ന ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛേയ്യാതിആദീസു ചേത്ഥ ഇതോ പരഞ്ച സബ്ബത്ഥ വുത്തനയേനേവ വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ. സമ്മുതിവിനിച്ഛയോപി കഥിതാനുസാരേനേവ ജാനിതബ്ബോ.
Tattheva ujjhitvāti ‘‘paṭiggahaṇameva amhākaṃ bhāro’’ti vatvā gahitaṭṭhāneyeva chaḍḍetvā gacchanti. Cīvaranidahakanti cīvarapaṭisāmakaṃ. Yo na chandāgatiṃ gaccheyyātiādīsu cettha ito parañca sabbattha vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Sammutivinicchayopi kathitānusāreneva jānitabbo.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi
൨൧൧. കമ്ബലാനുജാനനാദികഥാ • 211. Kambalānujānanādikathā
൨൧൩. ചീവരപടിഗ്ഗാഹകസമ്മുതികഥാ • 213. Cīvarapaṭiggāhakasammutikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
കമ്ബലാനുജാനനാദികഥാവണ്ണനാ • Kambalānujānanādikathāvaṇṇanā
ചീവരപടിഗ്ഗാഹകസമ്മുതിആദികഥാവണ്ണനാ • Cīvarapaṭiggāhakasammutiādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഭണ്ഡാഗാരസമ്മുതിആദികഥാവണ്ണനാ • Bhaṇḍāgārasammutiādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ജീവകവത്ഥുകഥാദിവണ്ണനാ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi
൨൧൧. കമ്ബലാനുജാനനാദികഥാ • 211. Kambalānujānanādikathā
൨൧൩. ചീവരപടിഗ്ഗാഹകസമ്മുതികഥാ • 213. Cīvarapaṭiggāhakasammutikathā