Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā

    കമ്മകഥാവണ്ണനാ

    Kammakathāvaṇṇanā

    സമാനകാലാപി കാരണഫലകിരിയാ പുബ്ബാപരകാലാ വിയ വത്തും യുത്തായേവ. സേയ്യഥാപി പടിച്ചസമുപ്പാദേ ‘‘ചക്ഖുഞ്ച പടിച്ച രൂപേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചക്ഖുവിഞ്ഞാണ’’ന്തി ദസ്സേതും ‘‘അഥ വാ’’തിആദിമാഹ. ചോപനകിരിയന്തി വിഞ്ഞത്തിദ്വയം ആഹ. തസ്സാ ഹി ചിത്തസമുട്ഠാനകായസദ്ദവാചാഹി കായവചീവിഞ്ഞത്തീഹി ഏവ വാ പുരിമപുരിമാഹി പവത്തേതബ്ബത്താ ‘‘കായവാചാഹി ചോപനകിരിയം കരോതീ’’തി വുത്തം തബ്ബികാരാനം ഭൂതാനം തഥാപവത്തനതോ. അഥ വാ കായവാചാഹീതി കായവചീവിഞ്ഞത്തീഹി . ചോപനകിരിയന്തി രൂപകായസ്സ ഥമ്ഭനചലനകിരിയം ഉപാദിന്നകഘട്ടനകിരിയഞ്ച. ഏസാ ഹി കിരിയാ ‘‘രൂപകായം ഥമ്ഭേതും ചാലേതും പച്ചയോ ഭവിതും സമത്ഥോ’’തി, ‘‘ഉപാദിന്നകഘട്ടനസ്സ പച്ചയഭൂതോ’’തി ച വുത്തത്താ കായവചീവിഞ്ഞത്തീഹി നിപ്ഫജ്ജതീതി. ഏവഞ്ച കത്വാ ‘‘ചോപനകിരിയാനിസ്സയഭൂതാ കായവാചാ’’തി, ‘‘കായാദീഹി കരണഭൂതേഹി ചോപനാഭിജ്ഝാദികിരിയം കരോന്തി വാസിആദീഹി വിയ ഛേദനാദി’’ന്തി ച ഇദമ്പി വചനം സമത്ഥിതം ഭവതി. ന കേവലം ധരമാനതാവ സബ്ഭാവോ, അഥ ഖോ മഗ്ഗേന അസമുച്ഛിന്നതാപീതി ദസ്സേന്തോ ‘‘അനിരോധിതേവാ’’തി ആഹ. അസമുച്ഛിന്നതാ ച കായാദീനം തദുപനിസ്സയകിലേസാസമുച്ഛേദേനേവാതി ദട്ഠബ്ബം. ‘‘കായാദീഹി കരണഭൂതേഹി ചോപനാഭിജ്ഝാദികിരിയം കരോന്തീ’’തി ഏതേന ചോപനാഭിജ്ഝാദികിരിയാനിബ്ബത്തിദ്വാരേന ചേതനാനിബ്ബത്തിയേവ വുത്താതി ഇമിനാ അധിപ്പായേന ‘‘ഏവഞ്ച…പേ॰… യുജ്ജന്തീ’’തി ആഹ. ഏവഞ്ച കത്വാ കായേ സതി വാചായ സതീതിആദിവചനം അനുലോമിതം ഹോതി. യായ ചേതനായാതി കരണനിദ്ദേസോ പന കായാദീനം ചോപനാഭിജ്ഝാദികിരിയായ ച ചേതനാഹേതുകത്തദസ്സനത്ഥം വുത്തോതി.

    Samānakālāpi kāraṇaphalakiriyā pubbāparakālā viya vattuṃ yuttāyeva. Seyyathāpi paṭiccasamuppāde ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādimāha. Copanakiriyanti viññattidvayaṃ āha. Tassā hi cittasamuṭṭhānakāyasaddavācāhi kāyavacīviññattīhi eva vā purimapurimāhi pavattetabbattā ‘‘kāyavācāhi copanakiriyaṃ karotī’’ti vuttaṃ tabbikārānaṃ bhūtānaṃ tathāpavattanato. Atha vā kāyavācāhīti kāyavacīviññattīhi . Copanakiriyanti rūpakāyassa thambhanacalanakiriyaṃ upādinnakaghaṭṭanakiriyañca. Esā hi kiriyā ‘‘rūpakāyaṃ thambhetuṃ cāletuṃ paccayo bhavituṃ samattho’’ti, ‘‘upādinnakaghaṭṭanassa paccayabhūto’’ti ca vuttattā kāyavacīviññattīhi nipphajjatīti. Evañca katvā ‘‘copanakiriyānissayabhūtā kāyavācā’’ti, ‘‘kāyādīhi karaṇabhūtehi copanābhijjhādikiriyaṃ karonti vāsiādīhi viya chedanādi’’nti ca idampi vacanaṃ samatthitaṃ bhavati. Na kevalaṃ dharamānatāva sabbhāvo, atha kho maggena asamucchinnatāpīti dassento ‘‘anirodhitevā’’ti āha. Asamucchinnatā ca kāyādīnaṃ tadupanissayakilesāsamucchedenevāti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Kāyādīhi karaṇabhūtehi copanābhijjhādikiriyaṃ karontī’’ti etena copanābhijjhādikiriyānibbattidvārena cetanānibbattiyeva vuttāti iminā adhippāyena ‘‘evañca…pe… yujjantī’’ti āha. Evañca katvā kāye sati vācāya satītiādivacanaṃ anulomitaṃ hoti. Yāya cetanāyāti karaṇaniddeso pana kāyādīnaṃ copanābhijjhādikiriyāya ca cetanāhetukattadassanatthaṃ vuttoti.

    സഭാവതോ ഉപകാരകതോ മഗ്ഗേ സതി സബ്ഭാവതോ ച ബോജ്ഝങ്ഗാ മഗ്ഗേ അന്തോഗധാതി ആഹ ‘‘ന ച ന സക്കാ’’തിആദി.

    Sabhāvato upakārakato magge sati sabbhāvato ca bojjhaṅgā magge antogadhāti āha ‘‘na ca na sakkā’’tiādi.

    കമ്മപഥം അപ്പത്താനമ്പി തംതംദ്വാരേ സംസന്ദനന്തി യഥാ കമ്മപഥം പത്താനം, ഏവം കമ്മപഥം അപ്പത്താനമ്പി സതിപി ദ്വാരന്തരുപ്പത്തിയം യഥാസകം ദ്വാരേഹേവ നാമഗ്ഗഹണന്തി വദന്തി, ഏവം സതി അട്ഠകഥായ വിരോധോ. ദുതിയത്ഥസ്സ ച അഭാവോ സിയാ, തസ്മാ തംതംദ്വാരേ സംസന്ദനന്തി യസ്മിം യസ്മിം ദ്വാരേ കമ്മപഥം അപ്പത്താ അകുസലചേതനാദയോ പവത്താ, താസം തേന തേനേവ ദ്വാരേന നാമഗ്ഗഹണം. തം പന തംതംദ്വാരപക്ഖികഭാവകരണതോ തത്ഥ അവരോധനന്തി വുത്തം. യഥാ ഹി കമ്മപഥം പത്താ കായകമ്മാദിസങ്ഖാതാ ചേതനാ ദ്വാരന്തരേ ഉപ്പന്നാപി കായകമ്മാദിനാമമേവ ലഭന്തി, ന ഏവം കമ്മപഥം അപ്പത്താ. താ പന യത്ഥ യത്ഥ ദ്വാരേ ഉപ്പജ്ജന്തി, തേന തേനേവ ദ്വാരേന കായദുച്ചരിതം വചീദുച്ചരിതന്തിആദിനാമം ലഭന്തി. ഏവം നാമഗ്ഗഹണമേവ ഹി തേസം തംതംദ്വാരപക്ഖികകരണം വുത്തം. തേനേവ ഹി അട്ഠകഥായം ‘‘കിഞ്ചാപി വചീദ്വാരേ ചോപനപ്പത്തം കമ്മപഥം, അപ്പത്തതായ പന കായകമ്മം ന ഹോതി, കേവലം വചീദുച്ചരിതം നാമ ഹോതീ’’തി വുത്തം.

    Kammapathaṃ appattānampi taṃtaṃdvāre saṃsandananti yathā kammapathaṃ pattānaṃ, evaṃ kammapathaṃ appattānampi satipi dvārantaruppattiyaṃ yathāsakaṃ dvāreheva nāmaggahaṇanti vadanti, evaṃ sati aṭṭhakathāya virodho. Dutiyatthassa ca abhāvo siyā, tasmā taṃtaṃdvāre saṃsandananti yasmiṃ yasmiṃ dvāre kammapathaṃ appattā akusalacetanādayo pavattā, tāsaṃ tena teneva dvārena nāmaggahaṇaṃ. Taṃ pana taṃtaṃdvārapakkhikabhāvakaraṇato tattha avarodhananti vuttaṃ. Yathā hi kammapathaṃ pattā kāyakammādisaṅkhātā cetanā dvārantare uppannāpi kāyakammādināmameva labhanti, na evaṃ kammapathaṃ appattā. Tā pana yattha yattha dvāre uppajjanti, tena teneva dvārena kāyaduccaritaṃ vacīduccaritantiādināmaṃ labhanti. Evaṃ nāmaggahaṇameva hi tesaṃ taṃtaṃdvārapakkhikakaraṇaṃ vuttaṃ. Teneva hi aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kiñcāpi vacīdvāre copanappattaṃ kammapathaṃ, appattatāya pana kāyakammaṃ na hoti, kevalaṃ vacīduccaritaṃ nāma hotī’’ti vuttaṃ.

    സതിപി പാണാതിപാതാദിചേതനായ വചീദ്വാരാദീസു പവത്തിയം യഥാവുത്തയേഭുയ്യതബ്ബഹുലവുത്തിയാ കായകമ്മാദിഭാവവവത്ഥാപനം കായാദികസ്സ തംതംദ്വാരഭാവവവത്ഥാപനഞ്ച കമ്മദ്വാരാഭേദനം. തഞ്ഹി കമ്മദ്വാരാനം അസംകിണ്ണഭാവേന പതിട്ഠാപനം. യം സന്ധായ ‘‘ആണത്തിസമുട്ഠിതേസൂ’’തി അട്ഠകഥായം വക്ഖതി. കേചി പന ‘‘ഏകേകസ്മിം ദ്വാരേ അനേകേസം കമ്മാനം പവത്തിദസ്സനമ്പി ദ്വാരസംസന്ദന’’ന്തി വദന്തി. യഥാ പവത്തോ ബ്യാപാദോ കമ്മപഥോ ഹോതി, തം ദസ്സേതും ‘‘ഇമേ സത്താ ഹഞ്ഞന്തൂ’’തി പവത്തി ബ്യാപാദസ്സ ദസ്സിതാ. കായദ്വാരികചേതനായ സഹകാരീകാരണഭാവതോ കായകമ്മവോഹാരലാഭാ, അഭിജ്ഝാദീനം പരസന്തകസ്സ അത്തനോ പരിണാമനവസേന ‘‘ഇമേ സത്താ ഹഞ്ഞന്തൂ’’തിആദിനാ ച അപ്പവത്തത്താ മനോകമ്മവോഹാരവിരഹാ, അചേതനാസഭാവതോ വാ പാണാതിപാതാദിവസേന അബ്ബോഹാരികാ, പാണാതിപാതാദിഭാവേന ന വത്തബ്ബാതി അത്ഥോ. ഏത്ഥാതി അബ്ബോഹാരികഭാവേ.

    Satipi pāṇātipātādicetanāya vacīdvārādīsu pavattiyaṃ yathāvuttayebhuyyatabbahulavuttiyā kāyakammādibhāvavavatthāpanaṃ kāyādikassa taṃtaṃdvārabhāvavavatthāpanañca kammadvārābhedanaṃ. Tañhi kammadvārānaṃ asaṃkiṇṇabhāvena patiṭṭhāpanaṃ. Yaṃ sandhāya ‘‘āṇattisamuṭṭhitesū’’ti aṭṭhakathāyaṃ vakkhati. Keci pana ‘‘ekekasmiṃ dvāre anekesaṃ kammānaṃ pavattidassanampi dvārasaṃsandana’’nti vadanti. Yathā pavatto byāpādo kammapatho hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘ime sattā haññantū’’ti pavatti byāpādassa dassitā. Kāyadvārikacetanāya sahakārīkāraṇabhāvato kāyakammavohāralābhā, abhijjhādīnaṃ parasantakassa attano pariṇāmanavasena ‘‘ime sattā haññantū’’tiādinā ca appavattattā manokammavohāravirahā, acetanāsabhāvato vā pāṇātipātādivasena abbohārikā, pāṇātipātādibhāvena na vattabbāti attho. Etthāti abbohārikabhāve.

    ദസവിധാ ഇദ്ധി…പേ॰… തബ്ബാ വിത്ഥാരേനാതി അധിപ്പായോ.

    Dasavidhā iddhi…pe… tabbā vitthārenāti adhippāyo.

    തേനാധിപ്പേതന്തി ‘‘അകുസലം വചീകമ്മം മനോദ്വാരേ സമുട്ഠാതീ’’തി വദന്തേന അധിപ്പേതം. ‘‘ന ഉപോസഥക്ഖന്ധകേ വുത്ത’’ന്തി കസ്മാ വുത്തം, നനു തേന ഉപോസഥക്ഖന്ധകതോ സുത്തം ആഹടന്തി? കിഞ്ചാപി ആഹടം, തത്ഥ അവുത്തോയേവ പന സോ തേന വുത്തോതി ഗഹിതോതി ദസ്സേന്തോ ‘‘തത്ഥ അവുത്തമേവാ’’തിആദിമാഹ.

    Tenādhippetanti ‘‘akusalaṃ vacīkammaṃ manodvāre samuṭṭhātī’’ti vadantena adhippetaṃ. ‘‘Na uposathakkhandhake vutta’’nti kasmā vuttaṃ, nanu tena uposathakkhandhakato suttaṃ āhaṭanti? Kiñcāpi āhaṭaṃ, tattha avuttoyeva pana so tena vuttoti gahitoti dassento ‘‘tattha avuttamevā’’tiādimāha.

    ‘‘സുഗതിദുഗ്ഗതീസു ഉപപജ്ജനം സുകതദുക്കടകമ്മതോ ന ഹോതി, ഖന്ധസിവാദീഹി പന ഹോതീതി ഗഹേത്വാ ‘നത്ഥി ദിന്ന’ന്തിആദിനാ പരാമസന്തസ്സ വസേന ‘മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… പരിഭണ്ഡാദീനി കരോതീ’തി വുത്ത’’ന്തി വദന്തി. അഭിജ്ഝാദിപധാനത്താതി ഏതേന വിജ്ജമാനേസുപി ബ്യാപാദാദീസു യദാ കായവചീദ്വാരേസു ചേതനാ ബലവതീ ഹോതി, ന തഥാ ഇതരേ, തദാ പധാനഭാവതോ ചേതനാ കായകമ്മം വചീകമ്മന്തി ച വോഹാരം ലഭതി. സോ ഖോ പനസ്സാ പധാനഭാവോ പാണാതിപാതാദിസിദ്ധിയാ വിഞ്ഞായതി. യദാ പന തേസുയേവ ദ്വാരേസു അഭിജ്ഝാദയോ ബലവന്തോ ഹോന്തി, ന തഥാ ചേതനാ, തദാ തത്ഥ വിജ്ജമാനാപി ചേതനാ അപധാനഭാവതോ കായകമ്മം വചീകമ്മന്തി ച വോഹാരം ന ലഭതി. അഭിജ്ഝാദയോ പന പധാനഭാവതോ സതിപി കായങ്ഗവാചങ്ഗചോപനേ സകേന വവത്ഥാനേന മനോകമ്മന്ത്വേവ വുച്ചന്തീതി ദസ്സേതി. യേ പന ‘‘തീസുപി ദ്വാരേസു കമ്മപഥഭാവേന അപ്പത്തിയാ ദ്വാരത്തയേപി കമ്മപഥപ്പത്തമനോകമ്മേന സഹ പവത്തിയാ ച ചേതനാ ഏത്ഥ കമ്മന്തി ന വുച്ചതീ’’തി വദന്തി, തേഹി അഭിജ്ഝാദീനം പധാനസഭാവംയേവ സന്ധായ വുത്തം സിയാ. അഥ വാ ചേതനായ നിപ്പരിയായകമ്മഭാവതോ പരിയായകമ്മേ അനവരോധേതബ്ബത്താ ‘‘അബ്ബോഹാരികാ’’തി വുത്തം. അത്തനോ സഭാവേനേവ പന സാ ഏത്ഥാപി കമ്മന്തി വുച്ചതി. യഥാഹ ‘‘ചേതനാഹം, ഭിക്ഖവേ, കമ്മം വദാമീ’’തിആദി (കഥാ॰ ൫൩൯). അട്ഠകഥായഞ്ച ‘‘തസ്മിം ദ്വാരേ സിദ്ധാ ചേതനാ’’തിആദിനാ ചേതനായേവ പധാനം കത്വാ വുത്തം. തേനേവാഹ ‘‘സഭാവേനേവ സാ മനോകമ്മ’’ന്തിആദി. അഥ വാ കമ്മപഥപ്പത്തഅഭിജ്ഝാദീഹി കായവചീദ്വാരേ സഹജാതാ ചേതനാ കായവചീകമ്മവസേന അബ്ബോഹാരികാ ചേതനാസങ്ഖാതമനോകമ്മത്താതി. യദി അഭിജ്ഝാദയോ പധാനാ, ന ചേതനാ, ഏവം സതി അഭിജ്ഝാദയോ ചേത്ഥ കമ്മം, ന ചേതനാ, അഭിജ്ഝാദിപക്ഖികാ വാ സാ സിയാതി അനുയോഗം മനസി കത്വാ ആഹ ‘‘തിവിധാ, ഭിക്ഖവേ’’തിആദി. ‘‘ചേതനാപി…പേ॰… മനോദ്വാരേ ഏവ സമുട്ഠഹന്തീ’’തി ഇദം മനോദ്വാരേ ചേതനായ അഭിജ്ഝാദീഹി മനോകമ്മഭാവേ നിബ്ബിസേസഭാവദസ്സനന്തി കത്വാ ‘‘ചേതനാ…പേ॰… അധിപ്പായോ’’തി ആഹ. ചേതനാ ചേതനാകമ്മം, അഭിജ്ഝാദയോ ചേതനാസമ്പയുത്തകമ്മന്തി ഏത്തകമേവ ഹി ഏത്ഥ വിസേസോതി. ഏത്ഥ ച ചേതനായ കായവചീകമ്മഭാവോ സിയാതി ആസങ്കായ അഭാവതോ മനോദ്വാരേ അകുസലകായവചീകമ്മാനം അനുപ്പത്തിതോ ച അബ്ബോഹാരികാതി ന വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Sugatiduggatīsu upapajjanaṃ sukatadukkaṭakammato na hoti, khandhasivādīhi pana hotīti gahetvā ‘natthi dinna’ntiādinā parāmasantassa vasena ‘micchādiṭṭhi…pe… paribhaṇḍādīni karotī’ti vutta’’nti vadanti. Abhijjhādipadhānattāti etena vijjamānesupi byāpādādīsu yadā kāyavacīdvāresu cetanā balavatī hoti, na tathā itare, tadā padhānabhāvato cetanā kāyakammaṃ vacīkammanti ca vohāraṃ labhati. So kho panassā padhānabhāvo pāṇātipātādisiddhiyā viññāyati. Yadā pana tesuyeva dvāresu abhijjhādayo balavanto honti, na tathā cetanā, tadā tattha vijjamānāpi cetanā apadhānabhāvato kāyakammaṃ vacīkammanti ca vohāraṃ na labhati. Abhijjhādayo pana padhānabhāvato satipi kāyaṅgavācaṅgacopane sakena vavatthānena manokammantveva vuccantīti dasseti. Ye pana ‘‘tīsupi dvāresu kammapathabhāvena appattiyā dvārattayepi kammapathappattamanokammena saha pavattiyā ca cetanā ettha kammanti na vuccatī’’ti vadanti, tehi abhijjhādīnaṃ padhānasabhāvaṃyeva sandhāya vuttaṃ siyā. Atha vā cetanāya nippariyāyakammabhāvato pariyāyakamme anavarodhetabbattā ‘‘abbohārikā’’ti vuttaṃ. Attano sabhāveneva pana sā etthāpi kammanti vuccati. Yathāha ‘‘cetanāhaṃ, bhikkhave, kammaṃ vadāmī’’tiādi (kathā. 539). Aṭṭhakathāyañca ‘‘tasmiṃ dvāre siddhā cetanā’’tiādinā cetanāyeva padhānaṃ katvā vuttaṃ. Tenevāha ‘‘sabhāveneva sā manokamma’’ntiādi. Atha vā kammapathappattaabhijjhādīhi kāyavacīdvāre sahajātā cetanā kāyavacīkammavasena abbohārikā cetanāsaṅkhātamanokammattāti. Yadi abhijjhādayo padhānā, na cetanā, evaṃ sati abhijjhādayo cettha kammaṃ, na cetanā, abhijjhādipakkhikā vā sā siyāti anuyogaṃ manasi katvā āha ‘‘tividhā, bhikkhave’’tiādi. ‘‘Cetanāpi…pe… manodvāre eva samuṭṭhahantī’’ti idaṃ manodvāre cetanāya abhijjhādīhi manokammabhāve nibbisesabhāvadassananti katvā ‘‘cetanā…pe… adhippāyo’’ti āha. Cetanā cetanākammaṃ, abhijjhādayo cetanāsampayuttakammanti ettakameva hi ettha visesoti. Ettha ca cetanāya kāyavacīkammabhāvo siyāti āsaṅkāya abhāvato manodvāre akusalakāyavacīkammānaṃ anuppattito ca abbohārikāti na vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    വിരതിവിസിട്ഠാതി വിരതിതോ ചേതനായ പധാനഭാവമാഹ. തത്ഥ ‘‘തിവിധാ, ഭിക്ഖവേ, കായസഞ്ചേതനാ’’തിആദിനാ (കഥാ॰ ൫൩൯) ആഗമമ്ഹി ‘‘പാണാതിപാതാദിപടിപക്ഖഭൂതാ’’തി യുത്തിം ദസ്സേതി. യസ്മാ ച പട്ഠാനേ ചേതനാവ ‘‘കമ്മപച്ചയോ’’തി വുത്താ, ന വിരതി, അഭിജ്ഝാദയോ വാ, തസ്മാ നിപ്പരിയായേന കമ്മം ‘‘ചേതനാ’’തി അനഭിജ്ഝാദയോ ‘‘ചേതനാപക്ഖികാ വാ’’തി വുത്താതി വേദിതബ്ബം. അസങ്കരതോ കമ്മദ്വാരാനി വവത്ഥപേന്തോ ‘‘രക്ഖതീ’’തി, വിപരിയായേന ‘‘ഭിന്ദതീ’’തി വുത്തോതി രക്ഖണഭിന്ദനാനി അനാസേത്വാ നാസേത്വാ ച കഥനന്തി വുത്താനീതി.

    Virativisiṭṭhāti viratito cetanāya padhānabhāvamāha. Tattha ‘‘tividhā, bhikkhave, kāyasañcetanā’’tiādinā (kathā. 539) āgamamhi ‘‘pāṇātipātādipaṭipakkhabhūtā’’ti yuttiṃ dasseti. Yasmā ca paṭṭhāne cetanāva ‘‘kammapaccayo’’ti vuttā, na virati, abhijjhādayo vā, tasmā nippariyāyena kammaṃ ‘‘cetanā’’ti anabhijjhādayo ‘‘cetanāpakkhikā vā’’ti vuttāti veditabbaṃ. Asaṅkarato kammadvārāni vavatthapento ‘‘rakkhatī’’ti, vipariyāyena ‘‘bhindatī’’ti vuttoti rakkhaṇabhindanāni anāsetvā nāsetvā ca kathananti vuttānīti.

    കമ്മകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Kammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    തതിയോ വികപ്പോ പഠമചതുത്ഥവിഞ്ഞാണദ്വാരേസുയേവ ലബ്ഭതി, ന ഇതരത്ഥ ‘‘സോതം ഘാന’’ന്തിആദിനാ അവുത്തത്താ, ഇതരഥാപി വാ അവിഭത്തികേ നിദ്ദേസേ ലബ്ഭതി. യതോ സംവരവസേന പാതിമോക്ഖസീലം പവത്തതി, തം ദുസ്സീല്യന്തി ആഹ ‘‘ദുസ്സീല്യം പാണാതിപാതാദിചേതനാ’’തി. ഇതരാ സംവരവിനിമുത്താ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സയുത്താ തപ്പധാനാ വാ അകുസലധമ്മാ സതിപടിപക്ഖാ അകുസലാ ധമ്മാ . ആരമ്മണേ ചിത്തവോസ്സഗ്ഗവസേന പവത്തോ അകുസലചിത്തുപ്പാദോ പമാദോ. വീരിയപനോദനഭാവതോ ഥിനമിദ്ധം ‘‘കോസജ്ജ’’ന്തി വുത്തം, ഥിനമിദ്ധപ്പധാനോ വാ ചിത്തുപ്പാദോ.

    Tatiyo vikappo paṭhamacatutthaviññāṇadvāresuyeva labbhati, na itarattha ‘‘sotaṃ ghāna’’ntiādinā avuttattā, itarathāpi vā avibhattike niddese labbhati. Yato saṃvaravasena pātimokkhasīlaṃ pavattati, taṃ dussīlyanti āha ‘‘dussīlyaṃ pāṇātipātādicetanā’’ti. Itarā saṃvaravinimuttā abhijjhādomanassayuttā tappadhānā vā akusaladhammā satipaṭipakkhā akusalā dhammā. Ārammaṇe cittavossaggavasena pavatto akusalacittuppādo pamādo. Vīriyapanodanabhāvato thinamiddhaṃ ‘‘kosajja’’nti vuttaṃ, thinamiddhappadhāno vā cittuppādo.

    അസുദ്ധതാതി അകേവലതാ അഞ്ഞേന സമ്മിസ്സതാ. ദ്വാരഞ്ഹി ദ്വാരന്തരികകമ്മസ്സ ദ്വാരം ഹോന്തം തേന മിസ്സിതം വിയ ഹോതി. തേനേവാഹ ‘‘മുസാവാദാദിനോപി കായദ്വാരേ പവത്തിസബ്ഭാവാ’’തി. കേചി പന ‘‘അവിഞ്ഞേയ്യമാനന്തരാനം ദ്വാരന്തരചിത്താനം അന്തരന്തരാ അപ്പവത്തിതോ സുദ്ധന്തി വുത്ത’’ന്തി വദന്തി, തം അനേകസ്സപി ജവനവാരസ്സ കായകമ്മാദിഭാവേന പബന്ധനവസേന പവത്തി അത്ഥീതി കത്വാ വുത്തം. അവിരുദ്ധം ഹോതീതി അകുസലകായകമ്മാദിഭാവേന അവധാരേത്വാ അസംവരം വത്വാ പുന തസ്സേവ വാചാഅസംവരദ്വാരാദീസു ഉപ്പത്തിവചനം കായദ്വാരൂപലക്ഖിതോ അസംവരോ ദ്വാരന്തരേ പവത്തോപി കായദ്വാരികോ ഏവാതി ഏവം സംവണ്ണനായ സതി ന വിരുജ്ഝതീതി അത്ഥോ. ഇദാനി തം അവിരുജ്ഝനാകാരം ‘‘അസംവരോ ഹീ’’തിആദിനാ വിഭാവേതി. സദ്വാരേതി അത്തനോ ദ്വാരേ. അസംവരോ ദ്വാരന്തരേ ഉപ്പജ്ജമാനോപി സദ്വാരവസേന ഉപ്പന്നോതി വുച്ചതീതി ഏതേന വാചാഅസംവരദ്വാരേ ഉപ്പന്നോപി കായികോ അസംവരോ ചോപനകായഅസംവരദ്വാരവസേന ഉപ്പന്നോത്വേവ വുത്തോതി ദട്ഠബ്ബം. ഏസ നയോ ഇതരത്ഥാപി. കമ്മം അഞ്ഞദ്വാരേതി കമ്മസ്സ ദ്വാരന്തരചരണം പാകടന്തി കത്വാ വുത്തം.

    Asuddhatāti akevalatā aññena sammissatā. Dvārañhi dvārantarikakammassa dvāraṃ hontaṃ tena missitaṃ viya hoti. Tenevāha ‘‘musāvādādinopi kāyadvāre pavattisabbhāvā’’ti. Keci pana ‘‘aviññeyyamānantarānaṃ dvārantaracittānaṃ antarantarā appavattito suddhanti vutta’’nti vadanti, taṃ anekassapi javanavārassa kāyakammādibhāvena pabandhanavasena pavatti atthīti katvā vuttaṃ. Aviruddhaṃ hotīti akusalakāyakammādibhāvena avadhāretvā asaṃvaraṃ vatvā puna tasseva vācāasaṃvaradvārādīsu uppattivacanaṃ kāyadvārūpalakkhito asaṃvaro dvārantare pavattopi kāyadvāriko evāti evaṃ saṃvaṇṇanāya sati na virujjhatīti attho. Idāni taṃ avirujjhanākāraṃ ‘‘asaṃvaro hī’’tiādinā vibhāveti. Sadvāreti attano dvāre. Asaṃvaro dvārantare uppajjamānopi sadvāravasena uppannoti vuccatīti etena vācāasaṃvaradvāre uppannopi kāyiko asaṃvaro copanakāyaasaṃvaradvāravasena uppannotveva vuttoti daṭṭhabbaṃ. Esa nayo itaratthāpi. Kammaṃ aññadvāreti kammassa dvārantaracaraṇaṃ pākaṭanti katvā vuttaṃ.

    ഏവം സതീതി ചോപനസങ്ഖാതേ കായഅസംവരദ്വാരേ അസംവരോതി ഏത്തകേ ഏവ ഗഹിതേ. കമ്മപഥഭാവപ്പത്തസ്സേവ കമ്മഭാവോ അട്ഠകഥായം വുത്തോതി ആഹ ‘‘കമ്മപഥഭാവപ്പത്തതായ വചീമനോകമ്മ’’ന്തി. സേസന്തി ദ്വാരന്തരാനുപലക്ഖിതം. തഥാ ന വുച്ചതീതി കായകമ്മന്തി ന വുച്ചതീതി അത്ഥോ. തത്ഥേവ വക്ഖാമാതി കമ്മപഥസംസന്ദനേ വക്ഖാമ. ‘‘സോ ഹി കായദ്വാരേ ചോപനപ്പത്തോ അകുസലം കായകമ്മം ഹോതീ’’തിആദിനാ (ധ॰ സ॰ അട്ഠ॰ കമ്മപഥസംസന്ദനകഥാ) ‘‘ചോപനകായഅസംവരദ്വാരവസേന ഉപ്പന്നോ അകുസലം കായകമ്മമേവ ഹോതീ’’തിആദിനാ ച വചീകമ്മാദീനഞ്ച കമ്മപഥപ്പത്താനം അസംവരഭൂതാനം കായകമ്മാദിഭാവേ ആപന്നേ ‘‘ചതുബ്ബിധം വചീദുച്ചരിതം അകുസലം വചീകമ്മമേവ ഹോതീ’’തിആദിനാ അപവാദേന നിവത്തി ദട്ഠബ്ബാതി ഏവം വക്ഖമാനതം സന്ധായാഹ. അന്തോഗധതാ ദട്ഠബ്ബാ പച്ചയസന്നിസ്സിതആജീവപാരിസുദ്ധിസീലാനം ഞാണവീരിയേഹി സാധേതബ്ബത്താതി അധിപ്പായോ.

    Evaṃsatīti copanasaṅkhāte kāyaasaṃvaradvāre asaṃvaroti ettake eva gahite. Kammapathabhāvappattasseva kammabhāvo aṭṭhakathāyaṃ vuttoti āha ‘‘kammapathabhāvappattatāya vacīmanokamma’’nti. Sesanti dvārantarānupalakkhitaṃ. Tathā na vuccatīti kāyakammanti na vuccatīti attho. Tattheva vakkhāmāti kammapathasaṃsandane vakkhāma. ‘‘So hi kāyadvāre copanappatto akusalaṃ kāyakammaṃ hotī’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. kammapathasaṃsandanakathā) ‘‘copanakāyaasaṃvaradvāravasena uppanno akusalaṃ kāyakammameva hotī’’tiādinā ca vacīkammādīnañca kammapathappattānaṃ asaṃvarabhūtānaṃ kāyakammādibhāve āpanne ‘‘catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ akusalaṃ vacīkammameva hotī’’tiādinā apavādena nivatti daṭṭhabbāti evaṃ vakkhamānataṃ sandhāyāha. Antogadhatā daṭṭhabbā paccayasannissitaājīvapārisuddhisīlānaṃ ñāṇavīriyehi sādhetabbattāti adhippāyo.







    Related texts:



    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / കമ്മകഥാവണ്ണനാ • Kammakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact