| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൧൩. കമ്മപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ
13. Kammapaccayaniddesavaṇṇanā
൧൩. കമ്മപച്ചയനിദ്ദേസേ കമ്മന്തി ചേതനാകമ്മമേവ. കടത്താ ച രൂപാനന്തി കമ്മസ്സ കടത്താ ഉപ്പന്നരൂപാനം. കമ്മപച്ചയേനാതി അനേകാനമ്പി കപ്പകോടീനം മത്ഥകേ അത്തനോ ഫലം ഉപ്പാദേതും സമത്ഥേന നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയേനാതി അത്ഥോ. കുസലാകുസലഞ്ഹി കമ്മം അത്തനോ പവത്തിക്ഖണേ ഫലം ന ദേതി. യദി ദദേയ്യ, യം മനുസ്സോ ദേവലോകൂപഗം കുസലകമ്മം കരോതി, തസ്സാനുഭാവേന തസ്മിംയേവ ഖണേ ദേവോ ഭവേയ്യ. യസ്മിം പന ഖണേ തം കതം, തതോ അഞ്ഞസ്മിം ഖണേ അവിജ്ജമാനമ്പി കേവലം കടത്തായേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ഉപപജ്ജേ വാ അപരേ വാ പരിയായേ അവസേസപച്ചയസമായോഗേ സതി ഫലം ഉപ്പാദേതി നിരുദ്ധാപി പുരിമസിപ്പാദികിരിയാ വിയ കാലന്തരേ പച്ഛിമസിപ്പാദികിരിയായ. തസ്മാ നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയോതി വുച്ചതി. ചേതനാ സമ്പയുത്തകാനം ധമ്മാനന്തി യാ കാചി ചേതനാ അത്തനാ സമ്പയുത്തകാനം ധമ്മാനം. തംസമുട്ഠാനാനന്തി ഇമിനാ പടിസന്ധിക്ഖണേ കടത്താരൂപമ്പി ഗണ്ഹാതി. കമ്മപച്ചയേനാതി ഇദം സഹജാതചേതനം സന്ധായ വുത്തം. കുസലാദീസു ഹി യാ കാചി സഹജാതചേതനാ സേസധമ്മാനം ചിത്തപയോഗസങ്ഖാതേന കിരിയാഭാവേന ഉപകാരികാ ഹോതി. തസ്മാ സഹജാതകമ്മപച്ചയോതി വുച്ചതി. അയം താവേത്ഥ പാളിവണ്ണനാ.
13. Kammapaccayaniddese kammanti cetanākammameva. Kaṭattā ca rūpānanti kammassa kaṭattā uppannarūpānaṃ. Kammapaccayenāti anekānampi kappakoṭīnaṃ matthake attano phalaṃ uppādetuṃ samatthena nānākkhaṇikakammapaccayenāti attho. Kusalākusalañhi kammaṃ attano pavattikkhaṇe phalaṃ na deti. Yadi dadeyya, yaṃ manusso devalokūpagaṃ kusalakammaṃ karoti, tassānubhāvena tasmiṃyeva khaṇe devo bhaveyya. Yasmiṃ pana khaṇe taṃ kataṃ, tato aññasmiṃ khaṇe avijjamānampi kevalaṃ kaṭattāyeva diṭṭheva dhamme upapajje vā apare vā pariyāye avasesapaccayasamāyoge sati phalaṃ uppādeti niruddhāpi purimasippādikiriyā viya kālantare pacchimasippādikiriyāya. Tasmā nānākkhaṇikakammapaccayoti vuccati. Cetanā sampayuttakānaṃ dhammānanti yā kāci cetanā attanā sampayuttakānaṃ dhammānaṃ. Taṃsamuṭṭhānānanti iminā paṭisandhikkhaṇe kaṭattārūpampi gaṇhāti. Kammapaccayenāti idaṃ sahajātacetanaṃ sandhāya vuttaṃ. Kusalādīsu hi yā kāci sahajātacetanā sesadhammānaṃ cittapayogasaṅkhātena kiriyābhāvena upakārikā hoti. Tasmā sahajātakammapaccayoti vuccati. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
അയം പന കമ്മപച്ചയോ അത്ഥതോ ചതുഭൂമികചേതനാമത്തമേവ. സോ ഹി ജാതിഭേദതോ കുസലോ അകുസലോ വിപാകോ കിരിയാതി ചതുധാ ഭിജ്ജതി. തത്ഥ കുസലോ ഭൂമിതോ കാമാവചരാദിവസേന ചതുധാ ഭിജ്ജതി. അകുസലോ ഏകധാവ വിപാകോ ചതുധാ, കിരിയാ തിധാവാതി ഏവമേത്ഥ നാനപ്പകാരഭേദതോ വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
Ayaṃ pana kammapaccayo atthato catubhūmikacetanāmattameva. So hi jātibhedato kusalo akusalo vipāko kiriyāti catudhā bhijjati. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacarādivasena catudhā bhijjati. Akusalo ekadhāva vipāko catudhā, kiriyā tidhāvāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ഏവം ഭിന്നേ പനേത്ഥ സഹജാതാ കാമാവചരകുസലചേതനാ പഞ്ചവോകാരേ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപസ്സ ച, ചതുവോകാരേ സമ്പയുത്തക്ഖന്ധാനഞ്ഞേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയോ ഹോതി. ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധാ പന അത്തനോ വിപാകാനം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ ഹോതി. സാ ച ഖോ പഞ്ചവോകാരേയേവ, ന അഞ്ഞത്ഥ. സഹജാതാ രൂപാവചരകുസലചേതനാ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപാനഞ്ച ഏകന്തേനേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധാ പന അത്തനോ വിപാകാനഞ്ചേവ കടത്താരൂപാനഞ്ച നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. അരൂപാവചരാ പന ലോകുത്തരാ ച സഹജാതാ കുസലചേതനാ പഞ്ചവോകാരേ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപാനഞ്ച, ചതുവോകാരേ സമ്പയുത്തക്ഖന്ധാനഞ്ഞേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധാ പനേസാ ദുവിധാപി അത്തനോ അത്തനോ വിപാകക്ഖന്ധാനഞ്ഞേവ നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. സഹജാതാ അകുസലചേതനാ പഞ്ചവോകാരേ അത്തനാ സമ്പയുത്തക്ഖന്ധാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപാനഞ്ച ചതുവോകാരേ അരൂപക്ഖന്ധാനഞ്ഞേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധാ പന വിപാകക്ഖന്ധാനഞ്ചേവ കടത്താരൂപാനഞ്ച നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ.
Evaṃ bhinne panettha sahajātā kāmāvacarakusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayo hoti. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo hoti. Sā ca kho pañcavokāreyeva, na aññattha. Sahajātā rūpāvacarakusalacetanā attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca ekanteneva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Arūpāvacarā pana lokuttarā ca sahajātā kusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā panesā duvidhāpi attano attano vipākakkhandhānaññeva nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Sahajātā akusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca catuvokāre arūpakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana vipākakkhandhānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo.
കാമാവചരരൂപാവചരതോ വിപാകചേതനാ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനം പവത്തേ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപാനം, പടിസന്ധിയം കടത്താരൂപാനഞ്ച സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. അരൂപാവചരവിപാകചേതനാ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ഞേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. ലോകുത്തരവിപാകചേതനാ പഞ്ചവോകാരേ അത്തനാ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപസ്സ ച, ചതുവോകാരേ അരൂപസ്സേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. തേഭൂമികാ കിരിയചേതനാ പഞ്ചവോകാരേ സമ്പയുത്തധമ്മാനഞ്ചേവ ചിത്തസമുട്ഠാനരൂപസ്സ ച സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. യാ പനേത്ഥ ആരുപ്പേ ഉപ്പജ്ജതി, സാ അരൂപധമ്മാനഞ്ഞേവ സഹജാതകമ്മപച്ചയേന പച്ചയോതി ഏവമേത്ഥ പച്ചയുപ്പന്നതോപി വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിനിച്ഛയോതി.
Kāmāvacararūpāvacarato vipākacetanā attanā sampayuttadhammānaṃ pavatte cittasamuṭṭhānarūpānaṃ, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpānañca sahajātakammapaccayena paccayo. Arūpāvacaravipākacetanā attanā sampayuttadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Lokuttaravipākacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva sahajātakammapaccayena paccayo. Tebhūmikā kiriyacetanā pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātakammapaccayena paccayo. Yā panettha āruppe uppajjati, sā arūpadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
കമ്മപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ.
Kammapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / (൨) പച്ചയനിദ്ദേസോ • (2) Paccayaniddeso
