Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથા
Kammārabhaṇḍuvatthādikathā
૯૮-૯. કમ્મારભણ્ડૂતિ તુલાધારમુણ્ડકો સુવણ્ણકારપુત્તો, પઞ્ચસિખો તરુણદારકોતિ વુત્તં હોતિ. સઙ્ઘં અપલોકેતું ભણ્ડુકમ્માયાતિ સઙ્ઘં ભણ્ડુકમ્મત્થાય આપુચ્છિતું અનુજાનામીતિ અત્થો. તત્રાયં આપુચ્છનવિધિ – સીમાપરિયાપન્ને ભિક્ખૂ સન્નિપાતેત્વા પબ્બજ્જાપેક્ખં તત્થ નેત્વા ‘‘સઙ્ઘં ભન્તે ઇમસ્સ દારકસ્સ ભણ્ડુકમ્મં આપુચ્છામી’’તિ તિક્ખત્તું વા દ્વિક્ખત્તું વા સકિં વા વત્તબ્બં. એત્થ ચ ‘‘ઇમસ્સ દારકસ્સ ભણ્ડુકમ્મં આપુચ્છામી’’તિપિ ‘‘ઇમસ્સ સમણકરણં આપુચ્છામી’’તિપિ ‘‘ઇમસ્સ પબ્બાજનં આપુચ્છામી’’તિપિ ‘‘અયં સમણો હોતુકામો’’તિપિ ‘‘અયં પબ્બજિતુકામો’’તિપિ વત્તું વટ્ટતિયેવ.
98-9.Kammārabhaṇḍūti tulādhāramuṇḍako suvaṇṇakāraputto, pañcasikho taruṇadārakoti vuttaṃ hoti. Saṅghaṃ apaloketuṃ bhaṇḍukammāyāti saṅghaṃ bhaṇḍukammatthāya āpucchituṃ anujānāmīti attho. Tatrāyaṃ āpucchanavidhi – sīmāpariyāpanne bhikkhū sannipātetvā pabbajjāpekkhaṃ tattha netvā ‘‘saṅghaṃ bhante imassa dārakassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmī’’ti tikkhattuṃ vā dvikkhattuṃ vā sakiṃ vā vattabbaṃ. Ettha ca ‘‘imassa dārakassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘imassa samaṇakaraṇaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘imassa pabbājanaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘ayaṃ samaṇo hotukāmo’’tipi ‘‘ayaṃ pabbajitukāmo’’tipi vattuṃ vaṭṭatiyeva.
સચે સભાગટ્ઠાનં હોતિ, દસ વા વીસં વા તિંસં વા ભિક્ખૂ વસન્તીતિ પરિચ્છેદો પઞ્ઞાયતિ, તેસં ઠિતોકાસં વા નિસિન્નોકાસં વા ગન્ત્વાપિ પુરિમનયેનેવ આપુચ્છિતબ્બં. પબ્બજ્જાપેક્ખં વિનાવ દહરભિક્ખૂ વા સામણેરે વા પેસેત્વાપિ ‘‘એકો ભન્તે પબ્બજ્જાપેક્ખો અત્થિ તસ્સ ભણ્ડુકમ્મં આપુચ્છામા’’તિઆદિના નયેન આપુચ્છાપેતું વટ્ટતિ.
Sace sabhāgaṭṭhānaṃ hoti, dasa vā vīsaṃ vā tiṃsaṃ vā bhikkhū vasantīti paricchedo paññāyati, tesaṃ ṭhitokāsaṃ vā nisinnokāsaṃ vā gantvāpi purimanayeneva āpucchitabbaṃ. Pabbajjāpekkhaṃ vināva daharabhikkhū vā sāmaṇere vā pesetvāpi ‘‘eko bhante pabbajjāpekkho atthi tassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmā’’tiādinā nayena āpucchāpetuṃ vaṭṭati.
સચે કેચિ ભિક્ખૂ સેનાસનં વા ગુમ્બાદીનિ વા પવિસિત્વા નિદ્દાયન્તિ વા સમણધમ્મં વા કરોન્તિ, આપુચ્છકા ચ પરિયેસન્તાપિ અદિસ્વા ‘‘સબ્બે આપુચ્છિતા અમ્હેહી’’તિ સઞ્ઞિનો હોન્તિ, પબ્બજ્જા નામ લહુકં કમ્મં, તસ્મા પબ્બજિતો સુપબ્બજિતોવ પબ્બાજેન્તસ્સાપિ અનાપત્તિ.
Sace keci bhikkhū senāsanaṃ vā gumbādīni vā pavisitvā niddāyanti vā samaṇadhammaṃ vā karonti, āpucchakā ca pariyesantāpi adisvā ‘‘sabbe āpucchitā amhehī’’ti saññino honti, pabbajjā nāma lahukaṃ kammaṃ, tasmā pabbajito supabbajitova pabbājentassāpi anāpatti.
સચે પન મહાવિહારો હોતિ અનેકભિક્ખુસહસ્સાવાસો, સબ્બે ભિક્ખૂ સન્નિપાતેતુમ્પિ દુક્કરં, પગેવ પટિપાટિયા આપુચ્છિતું, ખણ્ડસીમાયં વા ઠત્વા નદીસમુદ્દાદીનિ વા ગન્ત્વા પબ્બાજેતબ્બો. યો પન નવમુણ્ડો વા હોતિ વિબ્ભન્તકો વા નિગણ્ઠાદીસુ અઞ્ઞતરો વા દ્વઙ્ગુલકેસો વા ઊનદ્વઙ્ગુલકેસો વા, તસ્સ કેસચ્છેદનકિચ્ચં નત્થિ, તસ્મા ભણ્ડુકમ્મં અનાપુચ્છિત્વાપિ તાદિસં પબ્બાજેતું વટ્ટતિ. દ્વઙ્ગુલાતિરિત્તકેસો પન યો હોતિ અન્તમસો એકસિખામત્તધરોપિ, સો ભણ્ડુકમ્મં આપુચ્છિત્વાવ પબ્બાજેતબ્બો. ઉપાલિવત્થુ મહાવિભઙ્ગે વુત્તનયમેવ.
Sace pana mahāvihāro hoti anekabhikkhusahassāvāso, sabbe bhikkhū sannipātetumpi dukkaraṃ, pageva paṭipāṭiyā āpucchituṃ, khaṇḍasīmāyaṃ vā ṭhatvā nadīsamuddādīni vā gantvā pabbājetabbo. Yo pana navamuṇḍo vā hoti vibbhantako vā nigaṇṭhādīsu aññataro vā dvaṅgulakeso vā ūnadvaṅgulakeso vā, tassa kesacchedanakiccaṃ natthi, tasmā bhaṇḍukammaṃ anāpucchitvāpi tādisaṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Dvaṅgulātirittakeso pana yo hoti antamaso ekasikhāmattadharopi, so bhaṇḍukammaṃ āpucchitvāva pabbājetabbo. Upālivatthu mahāvibhaṅge vuttanayameva.
૧૦૦. અહિવાતકરોગેનાતિ મારિબ્યાધિના; યત્ર હિ સો રોગો ઉપ્પજ્જતિ, તં કુલં દ્વિપદચતુપ્પદં સબ્બં નસ્સતિ, યો ભિત્તિં વા છદનં વા ભિન્દિત્વા પલાયતિ, તિરોગામાદિગતો વા હોતિ, સો મુચ્ચતિ. તથા ચેત્થ પિતાપુત્તા મુચ્ચિંસુ. તેન વુત્તં – ‘‘પિતાપુત્તકા સેસા હોન્તી’’તિ.
100.Ahivātakarogenāti māribyādhinā; yatra hi so rogo uppajjati, taṃ kulaṃ dvipadacatuppadaṃ sabbaṃ nassati, yo bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā palāyati, tirogāmādigato vā hoti, so muccati. Tathā cettha pitāputtā mucciṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘pitāputtakā sesā hontī’’ti.
કાકુડ્ડેપકન્તિ યો વામહત્થેન લેડ્ડું ગહેત્વા નિસિન્નો સક્કોતિ આગતાગતે કાકે ઉડ્ડાપેત્વા પુરતો નિક્ખિત્તં ભત્તં ભુઞ્જિતું, અયં કાકુડ્ડેપકો નામ, તં પબ્બાજેતું વટ્ટતિ.
Kākuḍḍepakanti yo vāmahatthena leḍḍuṃ gahetvā nisinno sakkoti āgatāgate kāke uḍḍāpetvā purato nikkhittaṃ bhattaṃ bhuñjituṃ, ayaṃ kākuḍḍepako nāma, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati.
૧૦૨. ઇત્તરોતિ અપ્પમત્તકો; કતિપાહમેવ વાસો ભવિસ્સતીતિ અત્થો.
102.Ittaroti appamattako; katipāhameva vāso bhavissatīti attho.
૧૦૩. ઓગણેનાતિ પરિહીનગણેન; અપ્પમત્તકેન ભિક્ખુસઙ્ઘેનાતિ અત્થો. અબ્યત્તેન યાવજીવન્તિ એત્થ સચાયં વુડ્ઢતરં આચરિયં ન લભતિ, ઉપસમ્પદાય સટ્ઠિવસ્સો વા સત્તતિવસ્સો વા હોતુ, નવકતરસ્સાપિ બ્યત્તસ્સ સન્તિકે ઉક્કુટિકં નિસીદિત્વા અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વા ‘‘આચરિયો મે આવુસો હોહિ, આયસ્મતો નિસ્સાય વચ્છામી’’તિ એવં તિક્ખત્તું વત્વા નિસ્સયો ગહેતબ્બોવ. ગામપ્પવેસનં આપુચ્છન્તેનાપિ ઉક્કુટિકં નિસીદિત્વા અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વા ગામપ્પવેસનં આપુચ્છામિ આચરિયા’’તિ વત્તબ્બં. એસ નયો સબ્બઆપુચ્છનેસુ. પઞ્ચકછક્કેસુ ચેત્થ યત્તકં સુતં નિસ્સયમુત્તકસ્સ ઇચ્છિતબ્બં, તં ભિક્ખુનોવાદકવણ્ણનાયં વુત્તં. તસ્સ નત્થિતાય ચ અપ્પસ્સુતો; અત્થિતાય ચ બહુસ્સુતોતિ વેદિતબ્બો. સેસં વુત્તનયેનેવ.
103.Ogaṇenāti parihīnagaṇena; appamattakena bhikkhusaṅghenāti attho. Abyattena yāvajīvanti ettha sacāyaṃ vuḍḍhataraṃ ācariyaṃ na labhati, upasampadāya saṭṭhivasso vā sattativasso vā hotu, navakatarassāpi byattassa santike ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me āvuso hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ vatvā nissayo gahetabbova. Gāmappavesanaṃ āpucchantenāpi ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā gāmappavesanaṃ āpucchāmi ācariyā’’ti vattabbaṃ. Esa nayo sabbaāpucchanesu. Pañcakachakkesu cettha yattakaṃ sutaṃ nissayamuttakassa icchitabbaṃ, taṃ bhikkhunovādakavaṇṇanāyaṃ vuttaṃ. Tassa natthitāya ca appassuto; atthitāya ca bahussutoti veditabbo. Sesaṃ vuttanayeneva.
કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથા નિટ્ઠિતા.
Kammārabhaṇḍuvatthādikathā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi
૩૫. કમ્મારભણ્ડુવત્થુ • 35. Kammārabhaṇḍuvatthu
૩૬. ઉપાલિદારકવત્થુ • 36. Upālidārakavatthu
૩૭. અહિવાતકરોગવત્થુ • 37. Ahivātakarogavatthu
૩૯. આહુન્દરિકવત્થુ • 39. Āhundarikavatthu
૪૦. નિસ્સયમુચ્ચનકકથા • 40. Nissayamuccanakakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / નિસ્સયમુચ્ચનકકથાવણ્ણના • Nissayamuccanakakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથાવણ્ણના • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથાવણ્ણના • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi
૩૫. કમ્મારભણ્ડુવત્થુઆદિકથા • 35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā
૪૦. નિસ્સયમુચ્ચનકકથા • 40. Nissayamuccanakakathā