Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi

    ૩૫. કમ્મારભણ્ડુવત્થુઆદિકથા

    35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā

    ૯૮. તુલાધારમુણ્ડકોતિ માનભણ્ડધારો મુણ્ડકો. ઇમિના કમ્મારભણ્ડૂતિ એત્થ કમ્મારસદ્દો તુલાધારપરિયાયો, ભણ્ડુસદ્દો મુણ્ડકપરિયાયોતિ દસ્સેતિ. તુલાધારો હિ અલઙ્કારવિકતિકરણત્થાય કમ્મં અરતિ જાનાતીતિ કમ્મારોતિ વુચ્ચતિ. મુણ્ડકો ભણ્ડીયતિ ‘‘મુણ્ડો’’તિ પરિભાસીયતીતિ ભણ્ડૂતિ વુચ્ચતિ. ‘‘સુવણ્ણકારપુત્તો’’તિ ઇમિના તસ્સ સરૂપં દસ્સેતિ. અપલોકેતુન્તિ એત્થ અપપુબ્બો લોકસદ્દો આપુચ્છનત્થોતિ આહ ‘‘આપુચ્છિતુ’’ન્તિ. ‘‘ભણ્ડુકમ્મત્થાયા’’તિ ઇમિના ભણ્ડુકમ્માયાતિ એત્થ તદત્થે ચતુત્થીતિ દસ્સેતિ. તત્રાતિ ‘‘સઙ્ઘં અપલોકેતુ’’ન્તિઆદિવચને. સીમાપરિયાપન્નેતિ વિહારસીમાય વા ઉપચારસીમાય વા પરિયાપન્ને. તત્થાતિ ભિક્ખૂનં સન્નિપાતટ્ઠાનં. એત્થ ચાતિ આપુચ્છને ચ. વત્તું વટ્ટતિયેવાતિ પઞ્ચસુ વાક્યેસુ યંકિઞ્ચિ વાક્યં કથેતું વટ્ટતિયેવ. પિસદ્દેન ‘‘ઇમસ્સ મુણ્ડકમ્મં આપુચ્છામી’’તિ વાક્યમ્પિ સઙ્ગણ્હાતિ.

    98.Tulādhāramuṇḍakoti mānabhaṇḍadhāro muṇḍako. Iminā kammārabhaṇḍūti ettha kammārasaddo tulādhārapariyāyo, bhaṇḍusaddo muṇḍakapariyāyoti dasseti. Tulādhāro hi alaṅkāravikatikaraṇatthāya kammaṃ arati jānātīti kammāroti vuccati. Muṇḍako bhaṇḍīyati ‘‘muṇḍo’’ti paribhāsīyatīti bhaṇḍūti vuccati. ‘‘Suvaṇṇakāraputto’’ti iminā tassa sarūpaṃ dasseti. Apaloketunti ettha apapubbo lokasaddo āpucchanatthoti āha ‘‘āpucchitu’’nti. ‘‘Bhaṇḍukammatthāyā’’ti iminā bhaṇḍukammāyāti ettha tadatthe catutthīti dasseti. Tatrāti ‘‘saṅghaṃ apaloketu’’ntiādivacane. Sīmāpariyāpanneti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā pariyāpanne. Tatthāti bhikkhūnaṃ sannipātaṭṭhānaṃ. Ettha cāti āpucchane ca. Vattuṃ vaṭṭatiyevāti pañcasu vākyesu yaṃkiñci vākyaṃ kathetuṃ vaṭṭatiyeva. Pisaddena ‘‘imassa muṇḍakammaṃ āpucchāmī’’ti vākyampi saṅgaṇhāti.

    તેસન્તિ વીસતિઆદીનં ભિક્ખૂનં. ‘‘દહરભિક્ખૂ વા સામણેરે વા’’તિ ઇદં આસન્નવસેન વુત્તં. ગિહિમ્પિ પેસેત્વા આપુચ્છાપેતું વટ્ટતિ. કસ્મા? ‘‘પબ્બજ્જાપેક્ખં વિના વા’’તિ વુત્તત્તા.

    Tesanti vīsatiādīnaṃ bhikkhūnaṃ. ‘‘Daharabhikkhū vā sāmaṇere vā’’ti idaṃ āsannavasena vuttaṃ. Gihimpi pesetvā āpucchāpetuṃ vaṭṭati. Kasmā? ‘‘Pabbajjāpekkhaṃ vinā vā’’ti vuttattā.

    પબ્બાજેન્તસ્સ અનાપત્તિયેવ, સુપબ્બજિતોતિ આહ ‘‘પબ્બાજેન્તસ્સાપિ અનાપત્તી’’તિ.

    Pabbājentassa anāpattiyeva, supabbajitoti āha ‘‘pabbājentassāpi anāpattī’’ti.

    આપુચ્છિતં પગેવાતિ યોજના. ખણ્ડસીમાયન્તિ વિહારસીમાય વા ઉપચારસીમાય વા અબ્ભન્તરે ઠિતાયં ખણ્ડસીમાયં. યો પનાતિ પબ્બજ્જાપેક્ખો પન. વિબ્ભન્તકો વાતિ નવવિબ્ભન્તકો વા. પબ્બજિતાનં દ્વઙ્ગુલકેસો વટ્ટતીતિ આહ ‘‘દ્વઙ્ગુલકેસો વા’’તિ. દ્વીહિ અઙ્ગુલીહિ અતિરિત્તો કેસો ઇમસ્સાતિ દ્વઙ્ગુલાતિરિત્તકેસો. એકસિખામત્તધરોપિ હોતીતિ યોજના.

    Āpucchitaṃ pagevāti yojanā. Khaṇḍasīmāyanti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā abbhantare ṭhitāyaṃ khaṇḍasīmāyaṃ. Yo panāti pabbajjāpekkho pana. Vibbhantako vāti navavibbhantako vā. Pabbajitānaṃ dvaṅgulakeso vaṭṭatīti āha ‘‘dvaṅgulakeso vā’’ti. Dvīhi aṅgulīhi atiritto keso imassāti dvaṅgulātirittakeso. Ekasikhāmattadharopi hotīti yojanā.

    ૧૦૦. મારબ્યાધિનાતિ મારણાબાધો. સો હિ સત્તાનં મારણટ્ઠેન, વિવિધસ્સ ચ દુક્ખસ્સ આદહટ્ઠેન મારબ્યાધીતિ વુચ્ચતિ. ઇમિના અહિવાતકરોગેનાતિ એત્થ અહિવિસસદિસેન વાતેન પવત્તો રોગો અહિવાતકરોગોતિ વુચ્ચતીતિ દસ્સેતિ. તમત્થં વિત્થારેન્તો આહ ‘‘યત્ર હી’’તિઆદિ. તત્થ યત્રાતિ યસ્મિં કુલે. સો રોગો તસ્મિં કુલે દ્વિપદે ચતુપ્પદે પઠમં ગણ્હાતિ, પચ્છા ગેહસામિકે ગણ્હાતીતિ ધમ્મપદઅટ્ઠકથાયં (ધ॰ પ॰ અટ્ઠ॰ ૧.સામાવતીવત્થુ) વુત્તં. તથાતિ યથા અઞ્ઞો ભિત્તિં વા છદનં વા ભિન્દિત્વા પલાયિત્વા તિરોગામાદિગતો વા હુત્વા મુચ્ચતિ, તથા. એત્થ ચ કુલે પિતાપુત્તા મુચ્ચિંસૂતિ અત્થો.

    100.Mārabyādhināti māraṇābādho. So hi sattānaṃ māraṇaṭṭhena, vividhassa ca dukkhassa ādahaṭṭhena mārabyādhīti vuccati. Iminā ahivātakarogenāti ettha ahivisasadisena vātena pavatto rogo ahivātakarogoti vuccatīti dasseti. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘yatra hī’’tiādi. Tattha yatrāti yasmiṃ kule. So rogo tasmiṃ kule dvipade catuppade paṭhamaṃ gaṇhāti, pacchā gehasāmike gaṇhātīti dhammapadaaṭṭhakathāyaṃ (dha. pa. aṭṭha. 1.sāmāvatīvatthu) vuttaṃ. Tathāti yathā añño bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā palāyitvā tirogāmādigato vā hutvā muccati, tathā. Ettha ca kule pitāputtā mucciṃsūti attho.

    કાકુડ્ડેપકન્તિ એત્થ કાકે ઉડ્ડાપેતીતિ કાકુડ્ડેપકો, કાકે વા ઉડ્ડાપેત્વા ભત્તં ભુઞ્જિતું સક્કોતીતિ કાકુડ્ડેપકોતિ વચનત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘યો વામહત્થેના’’તિઆદિ. તત્થ ઉડ્ડાપેત્વાતિ ઉદ્ધં આકાસં ગમનાપેત્વા. ન્તિ કાકુડ્ડેપકં.

    Kākuḍḍepakanti ettha kāke uḍḍāpetīti kākuḍḍepako, kāke vā uḍḍāpetvā bhattaṃ bhuñjituṃ sakkotīti kākuḍḍepakoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘yo vāmahatthenā’’tiādi. Tattha uḍḍāpetvāti uddhaṃ ākāsaṃ gamanāpetvā. Tanti kākuḍḍepakaṃ.

    ૧૦૨. ઇત્તરસદ્દો અપ્પમત્તકવાચકો અનિપ્ફન્નપાટિપદિકોતિ આહ ‘‘અપ્પમત્તકો’’તિ. ‘‘કતિપાહમેવા’’તિ ઇમિના તસ્સ અત્થં દસ્સેતિ.

    102.Ittarasaddo appamattakavācako anipphannapāṭipadikoti āha ‘‘appamattako’’ti. ‘‘Katipāhamevā’’ti iminā tassa atthaṃ dasseti.







    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથા • Kammārabhaṇḍuvatthādikathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથાવણ્ણના • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / કમ્મારભણ્ડુવત્થાદિકથાવણ્ણના • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact