Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[13] 3. ган̣д̣иж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[13] 3. Kaṇḍijātakavaṇṇanā
д̇хирад̇т̇у ган̣д̣инам̣ салланд̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о бураан̣ад̣̇уд̇ияигаабалобханам̣ аараб̣бха гат̇зси. д̇ам̣ адтаганибаад̇з инд̣̇рияаж̇аад̇агз аавибхависсад̇и. бхаг̇аваа бана д̇ам̣ бхигкум̣ зд̇ад̣̇авожа ‘‘бхигку, буб̣б̣зби д̇вам̣ зд̇ам̣ маад̇уг̇аамам̣ ниссааяа ж̇ийвид̇агкаяам̣ бад̇ваа вийд̇ажжид̇зсу ан̇г̇аарзсу багго’’д̇и. бхигкуу д̇ассад̇т̇ассаавибхаавад̇т̇ааяа бхаг̇аванд̇ам̣ яаажим̣су, бхаг̇аваа бхаванд̇арзна бадижчаннагааран̣ам̣ баагадам̣ агааси. ид̇о барам̣ бана бхигкуунам̣ яаажанам̣ бхаванд̇арабадижчаннад̇ан̃жа авад̇ваа ‘‘ад̇ийд̇ам̣ аахарий’’д̇и зд̇д̇агамзва вагкаама, зд̇д̇агз вуд̇д̇зби яаажанан̃жа валаахагаг̇аб̣бхад̇о жанд̣̇анийхаран̣уубамааяа бхаванд̇арабадижчаннагааран̣абхааво жаад̇и саб̣б̣амзд̇ам̣ хздтаа вуд̇д̇анаязнзва яож̇зд̇ваа взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣.
Dhiratthukaṇḍinaṃ sallanti idaṃ satthā jetavane viharanto purāṇadutiyikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Taṃ aṭṭhakanipāte indriyajātake āvibhavissati. Bhagavā pana taṃ bhikkhuṃ etadavoca ‘‘bhikkhu, pubbepi tvaṃ etaṃ mātugāmaṃ nissāya jīvitakkhayaṃ patvā vītaccitesu aṅgāresu pakko’’ti. Bhikkhū tassatthassāvibhāvatthāya bhagavantaṃ yāciṃsu, bhagavā bhavantarena paṭicchannakāraṇaṃ pākaṭaṃ akāsi. Ito paraṃ pana bhikkhūnaṃ yācanaṃ bhavantarapaṭicchannatañca avatvā ‘‘atītaṃ āharī’’ti ettakameva vakkhāma, ettake vuttepi yācanañca valāhakagabbhato candanīharaṇūpamāya bhavantarapaṭicchannakāraṇabhāvo cāti sabbametaṃ heṭṭhā vuttanayeneva yojetvā veditabbaṃ.
ад̇ийд̇з маг̇ад̇харадтз рааж̇аг̇ахз маг̇ад̇харааж̇аа раж̇ж̇ам̣ гаарзси. маг̇ад̇хаваасигаанам̣ сассасамаяз миг̇аанам̣ махаабарибант̇о ход̇и. д̇з аран̃н̃з баб̣б̣ад̇абаад̣̇ам̣ бависанд̇и. д̇ад̇т̇а зго аран̃н̃аваасий баб̣б̣ад̇зяяамиг̇о згааяа г̇ааманд̇аваасинияаа миг̇абод̇игааяа сад̣̇д̇хим̣ сант̇авам̣ гад̇ваа д̇зсам̣ миг̇аанам̣ баб̣б̣ад̇абаад̣̇ад̇о оруяха буна г̇ааманд̇ам̣ од̇аран̣агаалз миг̇абод̇игааяа бадиб̣ад̣̇д̇хажид̇д̇ад̇д̇аа д̇зхи сад̣̇д̇хим̣язва од̇ари. ат̇а нам̣ саа ааха – ‘‘д̇вам̣ коси, аяяа, баб̣б̣ад̇зяяо б̣ааламиг̇о, г̇ааманд̇о жа наама саасан̇го саббадибхаяо, маа амхзхи сад̣̇д̇хим̣ од̇арий’’д̇и. со д̇ассаа бадиб̣ад̣̇д̇хажид̇д̇ад̇д̇аа анивад̇д̇ид̇ваа сад̣̇д̇хим̣язва аг̇амааси. маг̇ад̇хаваасино ‘‘ид̣̇аани миг̇аанам̣ баб̣б̣ад̇абаад̣̇аа од̇аран̣агаало’’д̇и н̃ад̇ваа маг̇г̇з бадижчаннагодтагзсу д̇идтанд̇и. д̇зсамби д̣̇виннам̣ ааг̇аманамаг̇г̇з зго луд̣̇д̣̇аго бадижчаннагодтагз тид̇о ход̇и. миг̇абод̇игаа мануссаг̇анд̇хам̣ гхааяид̇ваа ‘‘зго луд̣̇д̣̇аго тид̇о бхависсад̇ий’’д̇и д̇ам̣ б̣ааламиг̇ам̣ бурад̇о гад̇ваа саяам̣ бажчад̇о ахоси. луд̣̇д̣̇аго згзнзва сараббахаарзна миг̇ам̣ д̇ад̇т̇зва баад̇зд̇и. миг̇абод̇игаа д̇асса вид̣̇д̇хабхаавам̣ н̃ад̇ваа уббад̇ид̇ваа ваад̇аг̇ад̇ияаава балааяи. луд̣̇д̣̇аго годтагад̇о нигкамид̇ваа миг̇ам̣ огганд̇ид̇ваа аг̇г̇им̣ гад̇ваа вийд̇ажжид̇зсу ан̇г̇аарзсу мад̇хурамам̣сам̣ бажид̇ваа каад̣̇ид̇ваа баанийяам̣ бивид̇ваа авасзсам̣ лохид̇аб̣инд̣̇уухи баг̇гхаранд̇зхи гааж̇знаад̣̇ааяа д̣̇аарагз д̇осзнд̇о гхарам̣ аг̇амааси.
Atīte magadharaṭṭhe rājagahe magadharājā rajjaṃ kāresi. Magadhavāsikānaṃ sassasamaye migānaṃ mahāparipantho hoti. Te araññe pabbatapādaṃ pavisanti. Tattha eko araññavāsī pabbateyyamigo ekāya gāmantavāsiniyā migapotikāya saddhiṃ santhavaṃ katvā tesaṃ migānaṃ pabbatapādato oruyha puna gāmantaṃ otaraṇakāle migapotikāya paṭibaddhacittattā tehi saddhiṃyeva otari. Atha naṃ sā āha – ‘‘tvaṃ khosi, ayya, pabbateyyo bālamigo, gāmanto ca nāma sāsaṅko sappaṭibhayo, mā amhehi saddhiṃ otarī’’ti. So tassā paṭibaddhacittattā anivattitvā saddhiṃyeva agamāsi. Magadhavāsino ‘‘idāni migānaṃ pabbatapādā otaraṇakālo’’ti ñatvā magge paṭicchannakoṭṭhakesu tiṭṭhanti. Tesampi dvinnaṃ āgamanamagge eko luddako paṭicchannakoṭṭhake ṭhito hoti. Migapotikā manussagandhaṃ ghāyitvā ‘‘eko luddako ṭhito bhavissatī’’ti taṃ bālamigaṃ purato katvā sayaṃ pacchato ahosi. Luddako ekeneva sarappahārena migaṃ tattheva pāteti. Migapotikā tassa viddhabhāvaṃ ñatvā uppatitvā vātagatiyāva palāyi. Luddako koṭṭhakato nikkhamitvā migaṃ okkantitvā aggiṃ katvā vītaccitesu aṅgāresu madhuramaṃsaṃ pacitvā khāditvā pānīyaṃ pivitvā avasesaṃ lohitabindūhi paggharantehi kājenādāya dārake tosento gharaṃ agamāsi.
д̇ад̣̇аа б̣од̇хисад̇д̇о д̇асмим̣ ванасан̣д̣з ругкад̣̇звад̇аа худ̇ваа ниб̣б̣ад̇д̇о ход̇и. со д̇ам̣ гааран̣ам̣ д̣̇исваа ‘‘имасса б̣ааламиг̇асса маран̣ам̣ нзва маад̇арам̣ ниссааяа, на бид̇арам̣ ниссааяа, ат̇а ко гаамам̣ ниссааяа. гааманимид̇д̇ан̃хи сад̇д̇аа суг̇ад̇ияам̣ хад̇т̇ажчзд̣̇аад̣̇игам̣, д̣̇уг̇г̇ад̇ияан̃жа бан̃жавид̇хаб̣анд̇ханаад̣̇инаанаббагаарагам̣ д̣̇угкам̣ баабун̣анд̇и, барзсам̣ маран̣ад̣̇угкуббаад̣̇анамби наама имасмим̣ логз г̇арахид̇амзва. яам̣ ж̇анабад̣̇ам̣ маад̇уг̇аамо вижаарзд̇и анусаасад̇и, со ид̇т̇ибарин̣ааяаго ж̇анабад̣̇оби г̇арахид̇оязва. яз сад̇д̇аа маад̇уг̇аамасса васам̣ г̇ажчанд̇и, д̇зби г̇арахид̇ааязваа’’д̇и згааяа г̇аат̇ааяа д̇ийн̣и г̇арахавад̇т̇ууни д̣̇ассзд̇ваа ванад̣̇звад̇аасу саад̇хугаарам̣ д̣̇ад̇ваа г̇анд̇хабубпаад̣̇ийхи бууж̇аяамаанаасу мад̇хурзна сарзна д̇ам̣ ванасан̣д̣ам̣ уннаад̣̇знд̇о имааяа г̇аат̇ааяа д̇хаммам̣ д̣̇зсзси –
Tadā bodhisatto tasmiṃ vanasaṇḍe rukkhadevatā hutvā nibbatto hoti. So taṃ kāraṇaṃ disvā ‘‘imassa bālamigassa maraṇaṃ neva mātaraṃ nissāya, na pitaraṃ nissāya, atha kho kāmaṃ nissāya. Kāmanimittañhi sattā sugatiyaṃ hatthacchedādikaṃ, duggatiyañca pañcavidhabandhanādinānappakārakaṃ dukkhaṃ pāpuṇanti, paresaṃ maraṇadukkhuppādanampi nāma imasmiṃ loke garahitameva. Yaṃ janapadaṃ mātugāmo vicāreti anusāsati, so itthipariṇāyako janapadopi garahitoyeva. Ye sattā mātugāmassa vasaṃ gacchanti, tepi garahitāyevā’’ti ekāya gāthāya tīṇi garahavatthūni dassetvā vanadevatāsu sādhukāraṃ datvā gandhapupphādīhi pūjayamānāsu madhurena sarena taṃ vanasaṇḍaṃ unnādento imāya gāthāya dhammaṃ desesi –
13.
13.
‘‘д̇хирад̇т̇у ган̣д̣инам̣ саллам̣, бурисам̣ г̇аал̣хавзд̇хинам̣;
‘‘Dhiratthu kaṇḍinaṃ sallaṃ, purisaṃ gāḷhavedhinaṃ;
д̇хирад̇т̇у д̇ам̣ ж̇анабад̣̇ам̣, яад̇т̇ид̇т̇ий барин̣ааяигаа;
Dhiratthu taṃ janapadaṃ, yatthitthī pariṇāyikā;
д̇з жааби д̇хиггид̇аа сад̇д̇аа, яз ид̇т̇ийнам̣ васам̣ г̇ад̇аа’’д̇и.
Te cāpi dhikkitā sattā, ye itthīnaṃ vasaṃ gatā’’ti.
д̇ад̇т̇а д̇хирад̇т̇ууд̇и г̇арахан̣ад̇т̇з нибаад̇о, свааяамид̇ха уд̇д̇аасуб̣б̣зг̇авасзна г̇арахан̣з д̣̇адтаб̣б̣о. уд̇д̇асид̇уб̣б̣иг̇г̇о хи хонд̇о б̣од̇хисад̇д̇о звамааха. ган̣д̣амасса ад̇т̇ийд̇и ган̣д̣ий, д̇ам̣ ган̣д̣инам̣. д̇ам̣ бана ган̣д̣ам̣ анубависанадтзна ‘‘салла’’нд̇и вужжад̇и, д̇асмаа ган̣д̣инам̣ салланд̇и зд̇т̇а саллаган̣д̣инанд̇и ад̇т̇о. саллам̣ ваа ассад̇т̇ийд̇иби салло, д̇ам̣ саллам̣. маханд̇ам̣ ван̣амукам̣ гад̇ваа б̣алаваббахаарам̣ д̣̇знд̇о г̇аал̣хам̣ виж̇жхад̇ийд̇и г̇аал̣хавзд̇хий, д̇ам̣ г̇аал̣хавзд̇хинам̣. наанаббагаарзна ган̣д̣зна, гумуд̣̇абад̇д̇асан̣таанат̇алзна уж̇угаг̇аманзнзва саллзна жа саманнааг̇ад̇ам̣ г̇аал̣хавзд̇хинам̣ бурисам̣ д̇хирад̇т̇ууд̇и аяамзд̇т̇а ад̇т̇о. барин̣ааяигаад̇и иссараа сам̣вид̇хааяигаа. д̇хиггид̇аад̇и г̇арахид̇аа. сзсамзд̇т̇а уд̇д̇аанад̇т̇амзва. ид̇о барам̣ бана зд̇д̇агамби авад̇ваа яам̣ яам̣ ануд̇д̇аанам̣, д̇ам̣ д̇ад̣̇зва ван̣н̣аяиссаама. звам̣ згааяа г̇аат̇ааяа д̇ийн̣и г̇арахавад̇т̇ууни д̣̇ассзд̇ваа б̣од̇хисад̇д̇о ванам̣ уннаад̣̇зд̇ваа б̣уд̣̇д̇халийлааяа д̇хаммам̣ д̣̇зсзси.
Tattha dhiratthūti garahaṇatthe nipāto, svāyamidha uttāsubbegavasena garahaṇe daṭṭhabbo. Uttasitubbiggo hi honto bodhisatto evamāha. Kaṇḍamassa atthīti kaṇḍī, taṃ kaṇḍinaṃ. Taṃ pana kaṇḍaṃ anupavisanaṭṭhena ‘‘salla’’nti vuccati, tasmā kaṇḍinaṃ sallanti ettha sallakaṇḍinanti attho. Sallaṃ vā assatthītipi sallo, taṃ sallaṃ. Mahantaṃ vaṇamukhaṃ katvā balavappahāraṃ dento gāḷhaṃ vijjhatīti gāḷhavedhī, taṃ gāḷhavedhinaṃ. Nānappakārena kaṇḍena, kumudapattasaṇṭhānathalena ujukagamaneneva sallena ca samannāgataṃ gāḷhavedhinaṃ purisaṃ dhiratthūti ayamettha attho. Pariṇāyikāti issarā saṃvidhāyikā. Dhikkitāti garahitā. Sesamettha uttānatthameva. Ito paraṃ pana ettakampi avatvā yaṃ yaṃ anuttānaṃ, taṃ tadeva vaṇṇayissāma. Evaṃ ekāya gāthāya tīṇi garahavatthūni dassetvā bodhisatto vanaṃ unnādetvā buddhalīlāya dhammaṃ desesi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа сажжаани багаасзси, сажжабарияосаанз угган̣тид̇абхигку сод̇аабад̇д̇ипалз бад̇идтахи. сад̇т̇аа д̣̇вз вад̇т̇ууни гат̇зд̇ваа анусанд̇хим̣ гхадзд̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси. ид̇о барам̣ бана ‘‘д̣̇вз вад̇т̇ууни гат̇зд̇ваа’’д̇и ид̣̇ам̣ авад̇ваа ‘‘анусанд̇хим̣ гхадзд̇ваа’’д̇и зд̇д̇агамзва вагкаама, авуд̇д̇амби бана хздтаа вуд̇д̇анаязнзва яож̇зд̇ваа г̇ахзд̇аб̣б̣ам̣.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Satthā dve vatthūni kathetvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi. Ito paraṃ pana ‘‘dve vatthūni kathetvā’’ti idaṃ avatvā ‘‘anusandhiṃ ghaṭetvā’’ti ettakameva vakkhāma, avuttampi pana heṭṭhā vuttanayeneva yojetvā gahetabbaṃ.
д̇ад̣̇аа баб̣б̣ад̇зяяамиг̇о угган̣тид̇абхигку ахоси, миг̇абод̇игаа бураан̣ад̣̇уд̇ияигаа, гаамзсу д̣̇осам̣ д̣̇ассзд̇ваа д̇хаммад̣̇зсагад̣̇звад̇аа бана ахамзва ахосинд̇и.
Tadā pabbateyyamigo ukkaṇṭhitabhikkhu ahosi, migapotikā purāṇadutiyikā, kāmesu dosaṃ dassetvā dhammadesakadevatā pana ahameva ahosinti.
ган̣д̣иж̇аад̇агаван̣н̣анаа д̇ад̇ияаа.
Kaṇḍijātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 13. ган̣д̣иж̇аад̇агам̣ • 13. Kaṇḍijātakaṃ