Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൧൩] ൩. കണ്ഡിജാതകവണ്ണനാ

    [13] 3. Kaṇḍijātakavaṇṇanā

    ധിരത്ഥു കണ്ഡിനം സല്ലന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ പുരാണദുതിയികാപലോഭനം ആരബ്ഭ കഥേസി. തം അട്ഠകനിപാതേ ഇന്ദ്രിയജാതകേ ആവിഭവിസ്സതി. ഭഗവാ പന തം ഭിക്ഖും ഏതദവോച ‘‘ഭിക്ഖു, പുബ്ബേപി ത്വം ഏതം മാതുഗാമം നിസ്സായ ജീവിതക്ഖയം പത്വാ വീതച്ചിതേസു അങ്ഗാരേസു പക്കോ’’തി. ഭിക്ഖൂ തസ്സത്ഥസ്സാവിഭാവത്ഥായ ഭഗവന്തം യാചിംസു, ഭഗവാ ഭവന്തരേന പടിച്ഛന്നകാരണം പാകടം അകാസി. ഇതോ പരം പന ഭിക്ഖൂനം യാചനം ഭവന്തരപടിച്ഛന്നതഞ്ച അവത്വാ ‘‘അതീതം ആഹരീ’’തി ഏത്തകമേവ വക്ഖാമ, ഏത്തകേ വുത്തേപി യാചനഞ്ച വലാഹകഗബ്ഭതോ ചന്ദനീഹരണൂപമായ ഭവന്തരപടിച്ഛന്നകാരണഭാവോ ചാതി സബ്ബമേതം ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ യോജേത്വാ വേദിതബ്ബം.

    Dhiratthukaṇḍinaṃ sallanti idaṃ satthā jetavane viharanto purāṇadutiyikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Taṃ aṭṭhakanipāte indriyajātake āvibhavissati. Bhagavā pana taṃ bhikkhuṃ etadavoca ‘‘bhikkhu, pubbepi tvaṃ etaṃ mātugāmaṃ nissāya jīvitakkhayaṃ patvā vītaccitesu aṅgāresu pakko’’ti. Bhikkhū tassatthassāvibhāvatthāya bhagavantaṃ yāciṃsu, bhagavā bhavantarena paṭicchannakāraṇaṃ pākaṭaṃ akāsi. Ito paraṃ pana bhikkhūnaṃ yācanaṃ bhavantarapaṭicchannatañca avatvā ‘‘atītaṃ āharī’’ti ettakameva vakkhāma, ettake vuttepi yācanañca valāhakagabbhato candanīharaṇūpamāya bhavantarapaṭicchannakāraṇabhāvo cāti sabbametaṃ heṭṭhā vuttanayeneva yojetvā veditabbaṃ.

    അതീതേ മഗധരട്ഠേ രാജഗഹേ മഗധരാജാ രജ്ജം കാരേസി. മഗധവാസികാനം സസ്സസമയേ മിഗാനം മഹാപരിപന്ഥോ ഹോതി. തേ അരഞ്ഞേ പബ്ബതപാദം പവിസന്തി. തത്ഥ ഏകോ അരഞ്ഞവാസീ പബ്ബതേയ്യമിഗോ ഏകായ ഗാമന്തവാസിനിയാ മിഗപോതികായ സദ്ധിം സന്ഥവം കത്വാ തേസം മിഗാനം പബ്ബതപാദതോ ഓരുയ്ഹ പുന ഗാമന്തം ഓതരണകാലേ മിഗപോതികായ പടിബദ്ധചിത്തത്താ തേഹി സദ്ധിംയേവ ഓതരി. അഥ നം സാ ആഹ – ‘‘ത്വം ഖോസി, അയ്യ, പബ്ബതേയ്യോ ബാലമിഗോ, ഗാമന്തോ ച നാമ സാസങ്കോ സപ്പടിഭയോ, മാ അമ്ഹേഹി സദ്ധിം ഓതരീ’’തി. സോ തസ്സാ പടിബദ്ധചിത്തത്താ അനിവത്തിത്വാ സദ്ധിംയേവ അഗമാസി. മഗധവാസിനോ ‘‘ഇദാനി മിഗാനം പബ്ബതപാദാ ഓതരണകാലോ’’തി ഞത്വാ മഗ്ഗേ പടിച്ഛന്നകോട്ഠകേസു തിട്ഠന്തി. തേസമ്പി ദ്വിന്നം ആഗമനമഗ്ഗേ ഏകോ ലുദ്ദകോ പടിച്ഛന്നകോട്ഠകേ ഠിതോ ഹോതി. മിഗപോതികാ മനുസ്സഗന്ധം ഘായിത്വാ ‘‘ഏകോ ലുദ്ദകോ ഠിതോ ഭവിസ്സതീ’’തി തം ബാലമിഗം പുരതോ കത്വാ സയം പച്ഛതോ അഹോസി. ലുദ്ദകോ ഏകേനേവ സരപ്പഹാരേന മിഗം തത്ഥേവ പാതേതി. മിഗപോതികാ തസ്സ വിദ്ധഭാവം ഞത്വാ ഉപ്പതിത്വാ വാതഗതിയാവ പലായി. ലുദ്ദകോ കോട്ഠകതോ നിക്ഖമിത്വാ മിഗം ഓക്കന്തിത്വാ അഗ്ഗിം കത്വാ വീതച്ചിതേസു അങ്ഗാരേസു മധുരമംസം പചിത്വാ ഖാദിത്വാ പാനീയം പിവിത്വാ അവസേസം ലോഹിതബിന്ദൂഹി പഗ്ഘരന്തേഹി കാജേനാദായ ദാരകേ തോസേന്തോ ഘരം അഗമാസി.

    Atīte magadharaṭṭhe rājagahe magadharājā rajjaṃ kāresi. Magadhavāsikānaṃ sassasamaye migānaṃ mahāparipantho hoti. Te araññe pabbatapādaṃ pavisanti. Tattha eko araññavāsī pabbateyyamigo ekāya gāmantavāsiniyā migapotikāya saddhiṃ santhavaṃ katvā tesaṃ migānaṃ pabbatapādato oruyha puna gāmantaṃ otaraṇakāle migapotikāya paṭibaddhacittattā tehi saddhiṃyeva otari. Atha naṃ sā āha – ‘‘tvaṃ khosi, ayya, pabbateyyo bālamigo, gāmanto ca nāma sāsaṅko sappaṭibhayo, mā amhehi saddhiṃ otarī’’ti. So tassā paṭibaddhacittattā anivattitvā saddhiṃyeva agamāsi. Magadhavāsino ‘‘idāni migānaṃ pabbatapādā otaraṇakālo’’ti ñatvā magge paṭicchannakoṭṭhakesu tiṭṭhanti. Tesampi dvinnaṃ āgamanamagge eko luddako paṭicchannakoṭṭhake ṭhito hoti. Migapotikā manussagandhaṃ ghāyitvā ‘‘eko luddako ṭhito bhavissatī’’ti taṃ bālamigaṃ purato katvā sayaṃ pacchato ahosi. Luddako ekeneva sarappahārena migaṃ tattheva pāteti. Migapotikā tassa viddhabhāvaṃ ñatvā uppatitvā vātagatiyāva palāyi. Luddako koṭṭhakato nikkhamitvā migaṃ okkantitvā aggiṃ katvā vītaccitesu aṅgāresu madhuramaṃsaṃ pacitvā khāditvā pānīyaṃ pivitvā avasesaṃ lohitabindūhi paggharantehi kājenādāya dārake tosento gharaṃ agamāsi.

    തദാ ബോധിസത്തോ തസ്മിം വനസണ്ഡേ രുക്ഖദേവതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തോ ഹോതി. സോ തം കാരണം ദിസ്വാ ‘‘ഇമസ്സ ബാലമിഗസ്സ മരണം നേവ മാതരം നിസ്സായ, ന പിതരം നിസ്സായ, അഥ ഖോ കാമം നിസ്സായ. കാമനിമിത്തഞ്ഹി സത്താ സുഗതിയം ഹത്ഥച്ഛേദാദികം, ദുഗ്ഗതിയഞ്ച പഞ്ചവിധബന്ധനാദിനാനപ്പകാരകം ദുക്ഖം പാപുണന്തി, പരേസം മരണദുക്ഖുപ്പാദനമ്പി നാമ ഇമസ്മിം ലോകേ ഗരഹിതമേവ. യം ജനപദം മാതുഗാമോ വിചാരേതി അനുസാസതി, സോ ഇത്ഥിപരിണായകോ ജനപദോപി ഗരഹിതോയേവ. യേ സത്താ മാതുഗാമസ്സ വസം ഗച്ഛന്തി, തേപി ഗരഹിതായേവാ’’തി ഏകായ ഗാഥായ തീണി ഗരഹവത്ഥൂനി ദസ്സേത്വാ വനദേവതാസു സാധുകാരം ദത്വാ ഗന്ധപുപ്ഫാദീഹി പൂജയമാനാസു മധുരേന സരേന തം വനസണ്ഡം ഉന്നാദേന്തോ ഇമായ ഗാഥായ ധമ്മം ദേസേസി –

    Tadā bodhisatto tasmiṃ vanasaṇḍe rukkhadevatā hutvā nibbatto hoti. So taṃ kāraṇaṃ disvā ‘‘imassa bālamigassa maraṇaṃ neva mātaraṃ nissāya, na pitaraṃ nissāya, atha kho kāmaṃ nissāya. Kāmanimittañhi sattā sugatiyaṃ hatthacchedādikaṃ, duggatiyañca pañcavidhabandhanādinānappakārakaṃ dukkhaṃ pāpuṇanti, paresaṃ maraṇadukkhuppādanampi nāma imasmiṃ loke garahitameva. Yaṃ janapadaṃ mātugāmo vicāreti anusāsati, so itthipariṇāyako janapadopi garahitoyeva. Ye sattā mātugāmassa vasaṃ gacchanti, tepi garahitāyevā’’ti ekāya gāthāya tīṇi garahavatthūni dassetvā vanadevatāsu sādhukāraṃ datvā gandhapupphādīhi pūjayamānāsu madhurena sarena taṃ vanasaṇḍaṃ unnādento imāya gāthāya dhammaṃ desesi –

    ൧൩.

    13.

    ‘‘ധിരത്ഥു കണ്ഡിനം സല്ലം, പുരിസം ഗാള്ഹവേധിനം;

    ‘‘Dhiratthu kaṇḍinaṃ sallaṃ, purisaṃ gāḷhavedhinaṃ;

    ധിരത്ഥു തം ജനപദം, യത്ഥിത്ഥീ പരിണായികാ;

    Dhiratthu taṃ janapadaṃ, yatthitthī pariṇāyikā;

    തേ ചാപി ധിക്കിതാ സത്താ, യേ ഇത്ഥീനം വസം ഗതാ’’തി.

    Te cāpi dhikkitā sattā, ye itthīnaṃ vasaṃ gatā’’ti.

    തത്ഥ ധിരത്ഥൂതി ഗരഹണത്ഥേ നിപാതോ, സ്വായമിധ ഉത്താസുബ്ബേഗവസേന ഗരഹണേ ദട്ഠബ്ബോ. ഉത്തസിതുബ്ബിഗ്ഗോ ഹി ഹോന്തോ ബോധിസത്തോ ഏവമാഹ. കണ്ഡമസ്സ അത്ഥീതി കണ്ഡീ, തം കണ്ഡിനം. തം പന കണ്ഡം അനുപവിസനട്ഠേന ‘‘സല്ല’’ന്തി വുച്ചതി, തസ്മാ കണ്ഡിനം സല്ലന്തി ഏത്ഥ സല്ലകണ്ഡിനന്തി അത്ഥോ. സല്ലം വാ അസ്സത്ഥീതിപി സല്ലോ, തം സല്ലം. മഹന്തം വണമുഖം കത്വാ ബലവപ്പഹാരം ദേന്തോ ഗാള്ഹം വിജ്ഝതീതി ഗാള്ഹവേധീ, തം ഗാള്ഹവേധിനം. നാനപ്പകാരേന കണ്ഡേന, കുമുദപത്തസണ്ഠാനഥലേന ഉജുകഗമനേനേവ സല്ലേന ച സമന്നാഗതം ഗാള്ഹവേധിനം പുരിസം ധിരത്ഥൂതി അയമേത്ഥ അത്ഥോ. പരിണായികാതി ഇസ്സരാ സംവിധായികാ. ധിക്കിതാതി ഗരഹിതാ. സേസമേത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവ. ഇതോ പരം പന ഏത്തകമ്പി അവത്വാ യം യം അനുത്താനം, തം തദേവ വണ്ണയിസ്സാമ. ഏവം ഏകായ ഗാഥായ തീണി ഗരഹവത്ഥൂനി ദസ്സേത്വാ ബോധിസത്തോ വനം ഉന്നാദേത്വാ ബുദ്ധലീലായ ധമ്മം ദേസേസി.

    Tattha dhiratthūti garahaṇatthe nipāto, svāyamidha uttāsubbegavasena garahaṇe daṭṭhabbo. Uttasitubbiggo hi honto bodhisatto evamāha. Kaṇḍamassa atthīti kaṇḍī, taṃ kaṇḍinaṃ. Taṃ pana kaṇḍaṃ anupavisanaṭṭhena ‘‘salla’’nti vuccati, tasmā kaṇḍinaṃ sallanti ettha sallakaṇḍinanti attho. Sallaṃ vā assatthītipi sallo, taṃ sallaṃ. Mahantaṃ vaṇamukhaṃ katvā balavappahāraṃ dento gāḷhaṃ vijjhatīti gāḷhavedhī, taṃ gāḷhavedhinaṃ. Nānappakārena kaṇḍena, kumudapattasaṇṭhānathalena ujukagamaneneva sallena ca samannāgataṃ gāḷhavedhinaṃ purisaṃ dhiratthūti ayamettha attho. Pariṇāyikāti issarā saṃvidhāyikā. Dhikkitāti garahitā. Sesamettha uttānatthameva. Ito paraṃ pana ettakampi avatvā yaṃ yaṃ anuttānaṃ, taṃ tadeva vaṇṇayissāma. Evaṃ ekāya gāthāya tīṇi garahavatthūni dassetvā bodhisatto vanaṃ unnādetvā buddhalīlāya dhammaṃ desesi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേസി, സച്ചപരിയോസാനേ ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖു സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. സത്ഥാ ദ്വേ വത്ഥൂനി കഥേത്വാ അനുസന്ധിം ഘടേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി. ഇതോ പരം പന ‘‘ദ്വേ വത്ഥൂനി കഥേത്വാ’’തി ഇദം അവത്വാ ‘‘അനുസന്ധിം ഘടേത്വാ’’തി ഏത്തകമേവ വക്ഖാമ, അവുത്തമ്പി പന ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ യോജേത്വാ ഗഹേതബ്ബം.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Satthā dve vatthūni kathetvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi. Ito paraṃ pana ‘‘dve vatthūni kathetvā’’ti idaṃ avatvā ‘‘anusandhiṃ ghaṭetvā’’ti ettakameva vakkhāma, avuttampi pana heṭṭhā vuttanayeneva yojetvā gahetabbaṃ.

    തദാ പബ്ബതേയ്യമിഗോ ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖു അഹോസി, മിഗപോതികാ പുരാണദുതിയികാ, കാമേസു ദോസം ദസ്സേത്വാ ധമ്മദേസകദേവതാ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Tadā pabbateyyamigo ukkaṇṭhitabhikkhu ahosi, migapotikā purāṇadutiyikā, kāmesu dosaṃ dassetvā dhammadesakadevatā pana ahameva ahosinti.

    കണ്ഡിജാതകവണ്ണനാ തതിയാ.

    Kaṇḍijātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൧൩. കണ്ഡിജാതകം • 13. Kaṇḍijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact