Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൨൫൦] ൧൦. കപിജാതകവണ്ണനാ
[250] 10. Kapijātakavaṇṇanā
അയം ഇസീ ഉപസമസംയമേ രതോതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം കുഹകം ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. തസ്സ ഹി കുഹകഭാവോ ഭിക്ഖൂസു പാകടോ ജാതോ. ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും – ‘‘ആവുസോ, അസുകോ ഭിക്ഖു നിയ്യാനികേ ബുദ്ധസാസനേ പബ്ബജിത്വാ കുഹകവത്തം പൂരേതീ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ , ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഏസ ഭിക്ഖു ഇദാനേവ, പുബ്ബേപി കുഹകോയേവ, അഗ്ഗിമത്തസ്സ കാരണാ മക്കടോ ഹുത്വാ കോഹഞ്ഞമകാസീ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
Ayaṃ isī upasamasaṃyame ratoti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kuhakaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tassa hi kuhakabhāvo bhikkhūsu pākaṭo jāto. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, asuko bhikkhu niyyānike buddhasāsane pabbajitvā kuhakavattaṃ pūretī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave , etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, esa bhikkhu idāneva, pubbepi kuhakoyeva, aggimattassa kāraṇā makkaṭo hutvā kohaññamakāsī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ കാസിരട്ഠേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ പുത്തസ്സ ആധാവിത്വാ പരിധാവിത്വാ വിചരണകാലേ ബ്രാഹ്മണിയാ മതായ പുത്തം അങ്കേനാദായ ഹിമവന്തം പവിസിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ തമ്പി പുത്തം താപസകുമാരകം കത്വാ പണ്ണസാലായ വാസം കപ്പേസി. വസ്സാരത്തസമയേ അച്ഛിന്നധാരേ ദേവേ വസ്സന്തേ ഏകോ മക്കടോ സീതപീളിതോ ദന്തേ ഖാദന്തോ കമ്പന്തോ വിചരതി. ബോധിസത്തോ മഹന്തേ ദാരുക്ഖന്ധേ ആഹരിത്വാ അഗ്ഗിം കത്വാ മഞ്ചകേ നിപജ്ജി, പുത്തകോപിസ്സ പാദേ പരിമജ്ജമാനോ നിസീദി. സോ മക്കടോ ഏകസ്സ മതതാപസസ്സ സന്തകാനി വക്കലാനി നിവാസേത്വാ ച പാരുപിത്വാ ച അജിനചമ്മം അംസേ കത്വാ കാജകമണ്ഡലും ആദായ ഇസിവേസേനാഗന്ത്വാ പണ്ണസാലദ്വാരേ അഗ്ഗിസ്സ കാരണാ കുഹകകമ്മം കത്വാ അട്ഠാസി. താപസകുമാരകോ തം ദിസ്വാ ‘‘താത, താപസോ ഏകോ സീതപീളിതോ കമ്പമാനോ തിട്ഠതി, ഇധ നം പക്കോസഥ, വിസിബ്ബേസ്സതീ’’തി പിതരം ആയാചന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāsiraṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto puttassa ādhāvitvā paridhāvitvā vicaraṇakāle brāhmaṇiyā matāya puttaṃ aṅkenādāya himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā tampi puttaṃ tāpasakumārakaṃ katvā paṇṇasālāya vāsaṃ kappesi. Vassārattasamaye acchinnadhāre deve vassante eko makkaṭo sītapīḷito dante khādanto kampanto vicarati. Bodhisatto mahante dārukkhandhe āharitvā aggiṃ katvā mañcake nipajji, puttakopissa pāde parimajjamāno nisīdi. So makkaṭo ekassa matatāpasassa santakāni vakkalāni nivāsetvā ca pārupitvā ca ajinacammaṃ aṃse katvā kājakamaṇḍaluṃ ādāya isivesenāgantvā paṇṇasāladvāre aggissa kāraṇā kuhakakammaṃ katvā aṭṭhāsi. Tāpasakumārako taṃ disvā ‘‘tāta, tāpaso eko sītapīḷito kampamāno tiṭṭhati, idha naṃ pakkosatha, visibbessatī’’ti pitaraṃ āyācanto paṭhamaṃ gāthamāha –
൨൦൦.
200.
‘‘അയം ഇസീ ഉപസമസംയമേ രതോ, സ തിട്ഠതി സിസിരഭയേന അട്ടിതോ;
‘‘Ayaṃ isī upasamasaṃyame rato, sa tiṭṭhati sisirabhayena aṭṭito;
ഹന്ദ അയം പവിസതുമം അഗാരകം, വിനേതു സീതം ദരഥഞ്ച കേവല’’ന്തി.
Handa ayaṃ pavisatumaṃ agārakaṃ, vinetu sītaṃ darathañca kevala’’nti.
തത്ഥ ഉപസമസംയമേ രതോതി രാഗാദികിലേസഉപസമേ ച സീലസംയമേ ച രതോ. സ തിട്ഠതീതി സോ തിട്ഠതി. സിസിരഭയേനാതി വാതവുട്ഠിജനിതസ്സ സിസിരസ്സ ഭയേന. അട്ടിതോതി പീളിതോ. പവിസതുമന്തി പവിസതു ഇമം. കേവലന്തി സകലം അനവസേസം.
Tattha upasamasaṃyame ratoti rāgādikilesaupasame ca sīlasaṃyame ca rato. Sa tiṭṭhatīti so tiṭṭhati. Sisirabhayenāti vātavuṭṭhijanitassa sisirassa bhayena. Aṭṭitoti pīḷito. Pavisatumanti pavisatu imaṃ. Kevalanti sakalaṃ anavasesaṃ.
ബോധിസത്തോ പുത്തസ്സ വചനം സുത്വാ ഉട്ഠായ ഓലോകേന്തോ മക്കടഭാവം ഞത്വാ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –
Bodhisatto puttassa vacanaṃ sutvā uṭṭhāya olokento makkaṭabhāvaṃ ñatvā dutiyaṃ gāthamāha –
൨൦൧.
201.
‘‘നായം ഇസീ ഉപസമസംയമേ രതോ, കപീ അയം ദുമവരസാഖഗോചരോ;
‘‘Nāyaṃ isī upasamasaṃyame rato, kapī ayaṃ dumavarasākhagocaro;
സോ ദൂസകോ രോസകോ ചാപി ജമ്മോ, സചേ വജേമമ്പി ദൂസേയ്യഗാര’’ന്തി.
So dūsako rosako cāpi jammo, sace vajemampi dūseyyagāra’’nti.
തത്ഥ ദുമവരസാഖഗോചരോതി ദുമവരാനം സാഖഗോചരോ. സോ ദൂസകോ രോസകോ ചാപി ജമ്മോതി സോ ഏവം ഗതഗതട്ഠാനസ്സ ദൂസനതോ ദൂസകോ, ഘട്ടനതായ രോസകോ, ലാമകഭാവേന ജമ്മോ. സചേ വജേതി യദി ഇമം പണ്ണസാലം വജേ പവിസേയ്യ, സബ്ബം ഉച്ചാരപസ്സാവകരണേന ച അഗ്ഗിദാനേന ച ദൂസേയ്യാതി.
Tattha dumavarasākhagocaroti dumavarānaṃ sākhagocaro. So dūsako rosako cāpi jammoti so evaṃ gatagataṭṭhānassa dūsanato dūsako, ghaṭṭanatāya rosako, lāmakabhāvena jammo. Sace vajeti yadi imaṃ paṇṇasālaṃ vaje paviseyya, sabbaṃ uccārapassāvakaraṇena ca aggidānena ca dūseyyāti.
ഏവഞ്ച പന വത്വാ ബോധിസത്തോ ഉമ്മുകം ഗഹേത്വാ തം സന്താസേത്വാ പലാപേസി. സോ ഉപ്പതിത്വാ വനം പക്ഖന്തോ തഥാ പക്ഖന്തോവ അഹോസി, ന പുന തം ഠാനം അഗമാസി. ബോധിസത്തോ അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച നിബ്ബത്തേത്വാ താപസകുമാരസ്സ കസിണപരികമ്മം ആചിക്ഖി, സോപി അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച ഉപ്പാദേസി. തേ ഉഭോപി അപരിഹീനജ്ഝാനാ ബ്രഹ്മലോകപരായണാ അഹേസും.
Evañca pana vatvā bodhisatto ummukaṃ gahetvā taṃ santāsetvā palāpesi. So uppatitvā vanaṃ pakkhanto tathā pakkhantova ahosi, na puna taṃ ṭhānaṃ agamāsi. Bodhisatto abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā tāpasakumārassa kasiṇaparikammaṃ ācikkhi, sopi abhiññā ca samāpattiyo ca uppādesi. Te ubhopi aparihīnajjhānā brahmalokaparāyaṇā ahesuṃ.
സത്ഥാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പോരാണതോ പട്ഠായപേസ കുഹകോയേവാ’’തി ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി. സച്ചപരിയോസാനേ കേചി സോതാപന്നാ, കേചി സകദാഗാമിനോ, കേചി അനാഗാമിനോ കേചി അരഹന്തോ അഹേസും. ‘‘തദാ മക്കടോ കുഹകഭിക്ഖു അഹോസി, പുത്തോ രാഹുലോ, പിതാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, porāṇato paṭṭhāyapesa kuhakoyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi. Saccapariyosāne keci sotāpannā, keci sakadāgāmino, keci anāgāmino keci arahanto ahesuṃ. ‘‘Tadā makkaṭo kuhakabhikkhu ahosi, putto rāhulo, pitā pana ahameva ahosi’’nti.
കപിജാതകവണ്ണനാ ദസമാ.
Kapijātakavaṇṇanā dasamā.
സിങ്ഗാലവഗ്ഗോ ദസമോ.
Siṅgālavaggo dasamo.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
സബ്ബദാഠീ ച സുനഖോ, ഗുത്തിലോ വിഗതിച്ഛാ ച;
Sabbadāṭhī ca sunakho, guttilo vigaticchā ca;
മൂലപരിയായം ബാലോവാദം, പാദഞ്ജലി കിം സുകോപമം;
Mūlapariyāyaṃ bālovādaṃ, pādañjali kiṃ sukopamaṃ;
സാലകം കപി തേ ദസ.
Sālakaṃ kapi te dasa.
അഥ വഗ്ഗുദ്ദാനം –
Atha vagguddānaṃ –
ദള്ഹവഗ്ഗോ ച സന്ഥവോ, കല്യാണധമ്മാസദിസോ;
Daḷhavaggo ca santhavo, kalyāṇadhammāsadiso;
രൂഹകോ ദള്ഹവഗ്ഗോ ച, ബീരണഥമ്ഭകാസാവോ;
Rūhako daḷhavaggo ca, bīraṇathambhakāsāvo;
ഉപാഹനോ സിങ്ഗാലോ ച, ദസവഗ്ഗാ ദുകേ സിയും.
Upāhano siṅgālo ca, dasavaggā duke siyuṃ.
ദുകനിപാതവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dukanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൫൦. കപിജാതകം • 250. Kapijātakaṃ