Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനകഥാവണ്ണനാ
Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
൨൯൫. ഓരവസദ്ദന്തി മഹാസദ്ദം. ബഹൂഹി സമ്പരിവാരേത്വാതി ഏത്ഥ ഏകേനാപി വട്ടതി. ‘‘ബഹൂസു ഏകസ്സപി വചനേന സഹ സിയാതി വുത്ത’’ന്തി വദന്തി. ‘‘ആമസിത്വാ’’തി വുത്തത്താ അനാമസിതേ ന വട്ടതി. ‘‘ദോസോ നത്ഥീ’’തി വചനേന സേസാപി അനുഞ്ഞാതാ. ‘‘ഭിത്തിഞ്ചേ ഉപസന്തേ പച്ഛാ തം പൂരേന്തി, തത്ഥ കാതും ന വട്ടതി, പകതിഭൂമിയംയേവ കാതും വട്ടതീ’’തി വദന്തി. തം ഉപരി അട്ഠകഥായം ‘‘ഇട്ഠകാദീഹി കതാചയസ്സാ’’തിആദിനാ വിരുജ്ഝതി വിയ. മത്തികാപിണ്ഡം വാതി ഏത്ഥ ‘‘അസതിയാ അനധിട്ഠിതായ സരിതട്ഠാനതോ പട്ഠായ ചേ ഉപരി അധിട്ഠിതാ, ഹേട്ഠാ ഠിതം ഭണ്ഡം അകപ്പിയം, ഉപരിട്ഠിതമേവ കപ്പിയം, അയമേത്ഥ വിസേസോ’’തി വുത്തം. ഏത്ഥ കപ്പിയകുടി ലദ്ധും വട്ടതീതി ഏവംവിധേ പുന കാതബ്ബാതി അത്ഥോ. കപ്പിയകുടിം കാതും ദേമാതി ഏത്ഥ കപ്പിയകുടികിച്ചം കാതുന്തി അധിപ്പായോ. ഭോജനസാലാ പന സേനാസനമേവ, തസ്മാ തത്ഥ കാതബ്ബന്തി അപരേ. ‘‘അകതേപി വട്ടതീ’’തി വുത്തം.
295.Oravasaddanti mahāsaddaṃ. Bahūhi samparivāretvāti ettha ekenāpi vaṭṭati. ‘‘Bahūsu ekassapi vacanena saha siyāti vutta’’nti vadanti. ‘‘Āmasitvā’’ti vuttattā anāmasite na vaṭṭati. ‘‘Doso natthī’’ti vacanena sesāpi anuññātā. ‘‘Bhittiñce upasante pacchā taṃ pūrenti, tattha kātuṃ na vaṭṭati, pakatibhūmiyaṃyeva kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Taṃ upari aṭṭhakathāyaṃ ‘‘iṭṭhakādīhi katācayassā’’tiādinā virujjhati viya. Mattikāpiṇḍaṃ vāti ettha ‘‘asatiyā anadhiṭṭhitāya saritaṭṭhānato paṭṭhāya ce upari adhiṭṭhitā, heṭṭhā ṭhitaṃ bhaṇḍaṃ akappiyaṃ, upariṭṭhitameva kappiyaṃ, ayamettha viseso’’ti vuttaṃ. Ettha kappiyakuṭi laddhuṃ vaṭṭatīti evaṃvidhe puna kātabbāti attho. Kappiyakuṭiṃ kātuṃ demāti ettha kappiyakuṭikiccaṃ kātunti adhippāyo. Bhojanasālā pana senāsanameva, tasmā tattha kātabbanti apare. ‘‘Akatepi vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
‘‘മുഖസന്നിധി നാമ ഭോജനകാലേ സന്നിധീ’’തി ലിഖിതം. മുഖസന്നിധീതി തസ്സ നാമം. ‘‘യദി സന്നിധി ഹോതി, പാചിത്തിയം ഭവേയ്യ, മുഖസന്നിധി പന ദുക്കടം, തസ്മാ സന്നിധി അനധിപ്പേതാ’’തി വുത്തം. ‘‘തസ്സ സന്തകം കത്വാ’’തി വുത്തത്താ അനപേക്ഖവിസ്സജ്ജനം നാധിപ്പേതം. ചീവരവികപ്പനേ വിയ കപ്പിയമത്തം ഞാതബ്ബന്തി കേചി.
‘‘Mukhasannidhi nāma bhojanakāle sannidhī’’ti likhitaṃ. Mukhasannidhīti tassa nāmaṃ. ‘‘Yadi sannidhi hoti, pācittiyaṃ bhaveyya, mukhasannidhi pana dukkaṭaṃ, tasmā sannidhi anadhippetā’’ti vuttaṃ. ‘‘Tassa santakaṃ katvā’’ti vuttattā anapekkhavissajjanaṃ nādhippetaṃ. Cīvaravikappane viya kappiyamattaṃ ñātabbanti keci.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൭൯. കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനാ • 179. Kappiyabhūmianujānanā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനകഥാ • Kappiyabhūmianujānanakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനകഥാവണ്ണനാ • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനകഥാവണ്ണനാ • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൭൯. കപ്പിയഭൂമിഅനുജാനനകഥാ • 179. Kappiyabhūmianujānanakathā