Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya

    ૧૦. કારણ્ડવસુત્તં

    10. Kāraṇḍavasuttaṃ

    ૧૦. એકં સમયં ભગવા ચમ્પાયં વિહરતિ ગગ્ગરાય પોક્ખરણિયા તીરે. તેન ખો પન સમયેન ભિક્ખૂ ભિક્ખું આપત્તિયા ચોદેન્તિ. સો ભિક્ખુ ભિક્ખૂહિ આપત્તિયા ચોદિયમાનો અઞ્ઞેનાઞ્ઞં પટિચરતિ, બહિદ્ધા કથં અપનામેતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ.

    10. Ekaṃ samayaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Tena kho pana samayena bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno aññenāññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.

    અથ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘નિદ્ધમથેતં , ભિક્ખવે, પુગ્ગલં; નિદ્ધમથેતં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલં. અપનેય્યેસો 1, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો. કિં વો તેન પરપુત્તેન વિસોધિતેન 2! ઇધ , ભિક્ખવે, એકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ તાદિસંયેવ હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં ભિક્ખૂનં – યાવસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં ન પસ્સન્તિ. યતો ચ ખ્વસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં પસ્સન્તિ, તમેનં એવં જાનન્તિ – ‘સમણદૂસીવાયં 3 સમણપલાપો સમણકારણ્ડવો’તિ 4. તમેનં ઇતિ વિદિત્વા બહિદ્ધા નાસેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે ભિક્ખૂ દૂસેસી’’તિ!

    Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘niddhamathetaṃ , bhikkhave, puggalaṃ; niddhamathetaṃ, bhikkhave, puggalaṃ. Apaneyyeso 5, bhikkhave, puggalo. Kiṃ vo tena paraputtena visodhitena 6! Idha , bhikkhave, ekaccassa puggalassa tādisaṃyeva hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ bhikkhūnaṃ – yāvassa bhikkhū āpattiṃ na passanti. Yato ca khvassa bhikkhū āpattiṃ passanti, tamenaṃ evaṃ jānanti – ‘samaṇadūsīvāyaṃ 7 samaṇapalāpo samaṇakāraṇḍavo’ti 8. Tamenaṃ iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake bhikkhū dūsesī’’ti!

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, સમ્પન્ને યવકરણે યવદૂસી 9 જાયેથ યવપલાપો યવકારણ્ડવોતિ. તસ્સ તાદિસંયેવ મૂલં હોતિ, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં યવાનં; તાદિસંયેવ નાળં હોતિ, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં યવાનં; તાદિસંયેવ પત્તં હોતિ, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં યવાનં – યાવસ્સ સીસં ન નિબ્બત્તતિ. યતો ચ ખ્વસ્સ સીસં નિબ્બત્તતિ, તમેનં એવં જાનન્તિ – ‘યવદૂસીવાયં યવપલાપો યવકારણ્ડવો’તિ . તમેનં ઇતિ વિદિત્વા સમૂલં ઉપ્પાટેત્વા બહિદ્ધા યવકરણસ્સ છડ્ડેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે યવે દૂસેસીતિ!

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, sampanne yavakaraṇe yavadūsī 10 jāyetha yavapalāpo yavakāraṇḍavoti. Tassa tādisaṃyeva mūlaṃ hoti, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ yavānaṃ; tādisaṃyeva nāḷaṃ hoti, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ yavānaṃ; tādisaṃyeva pattaṃ hoti, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ yavānaṃ – yāvassa sīsaṃ na nibbattati. Yato ca khvassa sīsaṃ nibbattati, tamenaṃ evaṃ jānanti – ‘yavadūsīvāyaṃ yavapalāpo yavakāraṇḍavo’ti . Tamenaṃ iti viditvā samūlaṃ uppāṭetvā bahiddhā yavakaraṇassa chaḍḍenti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake yave dūsesīti!

    ‘‘એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ તાદિસંયેવ હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં ભિક્ખૂનં – યાવસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં ન પસ્સન્તિ. યતો ચ ખ્વસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં પસ્સન્તિ, તમેનં એવં જાનન્તિ – ‘સમણદૂસીવાયં સમણપલાપો સમણકારણ્ડવો’તિ. તમેનં ઇતિ વિદિત્વા બહિદ્ધા નાસેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે ભિક્ખૂ દૂસેસીતિ.

    ‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekaccassa puggalassa tādisaṃyeva hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ bhikkhūnaṃ – yāvassa bhikkhū āpattiṃ na passanti. Yato ca khvassa bhikkhū āpattiṃ passanti, tamenaṃ evaṃ jānanti – ‘samaṇadūsīvāyaṃ samaṇapalāpo samaṇakāraṇḍavo’ti. Tamenaṃ iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake bhikkhū dūsesīti.

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, મહતો ધઞ્ઞરાસિસ્સ ફુણમાનસ્સ 11 તત્થ યાનિ તાનિ ધઞ્ઞાનિ દળ્હાનિ સારવન્તાનિ તાનિ એકમન્તં પુઞ્જં હોતિ, યાનિ પન તાનિ ધઞ્ઞાનિ દુબ્બલાનિ પલાપાનિ તાનિ વાતો એકમન્તં અપવહતિ 12. તમેનં સામિકા સમ્મજ્જનિં ગહેત્વા ભિય્યોસોમત્તાય અપસમ્મજ્જન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે ધઞ્ઞે દૂસેસીતિ! એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ તાદિસંયેવ હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં ભિક્ખૂનં – યાવસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં ન પસ્સન્તિ. યતો ચ ખ્વસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં પસ્સન્તિ, તમેનં એવં જાનન્તિ – ‘સમણદૂસીવાયં સમણપલાપો સમણકારણ્ડવો’તિ. તમેનં ઇતિ વિદિત્વા બહિદ્ધા નાસેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે ભિક્ખૂ દૂસેસીતિ.

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahato dhaññarāsissa phuṇamānassa 13 tattha yāni tāni dhaññāni daḷhāni sāravantāni tāni ekamantaṃ puñjaṃ hoti, yāni pana tāni dhaññāni dubbalāni palāpāni tāni vāto ekamantaṃ apavahati 14. Tamenaṃ sāmikā sammajjaniṃ gahetvā bhiyyosomattāya apasammajjanti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake dhaññe dūsesīti! Evamevaṃ kho, bhikkhave, idhekaccassa puggalassa tādisaṃyeva hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ bhikkhūnaṃ – yāvassa bhikkhū āpattiṃ na passanti. Yato ca khvassa bhikkhū āpattiṃ passanti, tamenaṃ evaṃ jānanti – ‘samaṇadūsīvāyaṃ samaṇapalāpo samaṇakāraṇḍavo’ti. Tamenaṃ iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake bhikkhū dūsesīti.

    ‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, પુરિસો ઉદપાનપનાળિયત્થિકો તિણ્હં કુઠારિં 15 આદાય વનં પવિસેય્ય. સો યં યદેવ રુક્ખં કુઠારિપાસેન આકોટેય્ય તત્થ યાનિ તાનિ રુક્ખાનિ દળ્હાનિ સારવન્તાનિ તાનિ કુઠારિપાસેન આકોટિતાનિ કક્ખળં પટિનદન્તિ; યાનિ પન તાનિ રુક્ખાનિ અન્તોપૂતીનિ અવસ્સુતાનિ કસમ્બુજાતાનિ તાનિ કુઠારિપાસેન આકોટિતાનિ દદ્દરં પટિનદન્તિ. તમેનં મૂલે છિન્દતિ, મૂલે છિન્દિત્વા અગ્ગે છિન્દતિ, અગ્ગે છિન્દિત્વા અન્તો સુવિસોધિતં વિસોધેતિ, અન્તો સુવિસોધિતં વિસોધેત્વા ઉદપાનપનાળિં યોજેતિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે , ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ તાદિસંયેવ હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં, સેય્યથાપિ અઞ્ઞેસં ભદ્દકાનં ભિક્ખૂનં – યાવસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં ન પસ્સન્તિ. યતો ચ ખ્વસ્સ ભિક્ખૂ આપત્તિં પસ્સન્તિ, તમેનં એવં જાનન્તિ – ‘સમણદૂસીવાયં સમણપલાપો સમણકારણ્ડવો’તિ. તમેનં ઇતિ વિદિત્વા બહિદ્ધા નાસેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? મા અઞ્ઞે ભદ્દકે ભિક્ખૂ દૂસેસી’’તિ.

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso udapānapanāḷiyatthiko tiṇhaṃ kuṭhāriṃ 16 ādāya vanaṃ paviseyya. So yaṃ yadeva rukkhaṃ kuṭhāripāsena ākoṭeyya tattha yāni tāni rukkhāni daḷhāni sāravantāni tāni kuṭhāripāsena ākoṭitāni kakkhaḷaṃ paṭinadanti; yāni pana tāni rukkhāni antopūtīni avassutāni kasambujātāni tāni kuṭhāripāsena ākoṭitāni daddaraṃ paṭinadanti. Tamenaṃ mūle chindati, mūle chinditvā agge chindati, agge chinditvā anto suvisodhitaṃ visodheti, anto suvisodhitaṃ visodhetvā udapānapanāḷiṃ yojeti. Evamevaṃ kho, bhikkhave , idhekaccassa puggalassa tādisaṃyeva hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ, seyyathāpi aññesaṃ bhaddakānaṃ bhikkhūnaṃ – yāvassa bhikkhū āpattiṃ na passanti. Yato ca khvassa bhikkhū āpattiṃ passanti, tamenaṃ evaṃ jānanti – ‘samaṇadūsīvāyaṃ samaṇapalāpo samaṇakāraṇḍavo’ti. Tamenaṃ iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taṃ kissa hetu? Mā aññe bhaddake bhikkhū dūsesī’’ti.

    ‘‘સંવાસાયં વિજાનાથ, પાપિચ્છો કોધનો ઇતિ;

    ‘‘Saṃvāsāyaṃ vijānātha, pāpiccho kodhano iti;

    મક્ખી થમ્ભી પળાસી ચ, ઇસ્સુકી મચ્છરી સઠો.

    Makkhī thambhī paḷāsī ca, issukī maccharī saṭho.

    ‘‘સન્તવાચો જનવતિ, સમણો વિય ભાસતિ;

    ‘‘Santavāco janavati, samaṇo viya bhāsati;

    રહો કરોતિ કરણં, પાપદિટ્ઠિ અનાદરો.

    Raho karoti karaṇaṃ, pāpadiṭṭhi anādaro.

    ‘‘સંસપ્પી ચ મુસાવાદી, તં વિદિત્વા યથાતથં;

    ‘‘Saṃsappī ca musāvādī, taṃ viditvā yathātathaṃ;

    સબ્બે સમગ્ગા હુત્વાન, અભિનિબ્બજ્જયાથ 17 નં.

    Sabbe samaggā hutvāna, abhinibbajjayātha 18 naṃ.

    ‘‘કારણ્ડવં 19 નિદ્ધમથ, કસમ્બું અપકસ્સથ 20;

    ‘‘Kāraṇḍavaṃ 21 niddhamatha, kasambuṃ apakassatha 22;

    તતો પલાપે વાહેથ, અસ્સમણે સમણમાનિને.

    Tato palāpe vāhetha, assamaṇe samaṇamānine.

    ‘‘નિદ્ધમિત્વાન પાપિચ્છે, પાપઆચારગોચરે;

    ‘‘Niddhamitvāna pāpicche, pāpaācāragocare;

    સુદ્ધાસુદ્ધેહિ સંવાસં, કપ્પયવ્હો પતિસ્સતા;

    Suddhāsuddhehi saṃvāsaṃ, kappayavho patissatā;

    તતો સમગ્ગા નિપકા, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સથા’’તિ. દસમં;

    Tato samaggā nipakā, dukkhassantaṃ karissathā’’ti. dasamaṃ;

    મેત્તાવગ્ગો પઠમો.

    Mettāvaggo paṭhamo.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    મેત્તં પઞ્ઞા ચ દ્વે પિયા, દ્વે લોકા દ્વે વિપત્તિયો;

    Mettaṃ paññā ca dve piyā, dve lokā dve vipattiyo;

    દેવદત્તો ચ ઉત્તરો, નન્દો કારણ્ડવેન ચાતિ.

    Devadatto ca uttaro, nando kāraṇḍavena cāti.







    Footnotes:
    1. અપનેય્યો સો (સી॰), અપનેય્યો (સ્યા॰)
    2. કિં વોપરપુત્તો વિહેઠિયતિ (સી॰), કિં પરપુત્તો વિહેઠેતિ (સ્યા॰), કિં વો પરપુત્તા વિહેઠેતિ (પી॰), કિં સો પરપુત્તો વિસોધેતિ (ક॰)
    3. સમણરૂપી (ક॰)
    4. સમણકરણ્ડવોતિ (ક॰)
    5. apaneyyo so (sī.), apaneyyo (syā.)
    6. kiṃ voparaputto viheṭhiyati (sī.), kiṃ paraputto viheṭheti (syā.), kiṃ vo paraputtā viheṭheti (pī.), kiṃ so paraputto visodheti (ka.)
    7. samaṇarūpī (ka.)
    8. samaṇakaraṇḍavoti (ka.)
    9. યવરૂપી (ક॰)
    10. yavarūpī (ka.)
    11. વુય્હમાનસ્સ (સી॰ પી॰), ફુસયમાનસ્સ (સ્યા॰), પુનમાનસ્સ (?)
    12. અપકસ્સતિ (સી॰)
    13. vuyhamānassa (sī. pī.), phusayamānassa (syā.), punamānassa (?)
    14. apakassati (sī.)
    15. કુધારિં (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    16. kudhāriṃ (syā. kaṃ. ka.)
    17. અભિનિબ્બિજ્જયેથ (ક॰)
    18. abhinibbijjayetha (ka.)
    19. કરણ્ડવં (ક॰) સુ॰ નિ॰ ૨૮૩ પસ્સિતબ્બં
    20. અવકસ્સથ (ક॰)
    21. karaṇḍavaṃ (ka.) su. ni. 283 passitabbaṃ
    22. avakassatha (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. કારણ્ડવસુત્તવણ્ણના • 10. Kāraṇḍavasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૦. કારણ્ડવસુત્તવણ્ણના • 10. Kāraṇḍavasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact