Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೨. ಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    2. Kassapattheragāthāvaṇṇanā

    ಯೇನ ಯೇನ ಸುಭಿಕ್ಖಾನೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತೀಸು ವೇದೇಸು ಅಞ್ಞೇಸು ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ, ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಮನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ। ಕರೋನ್ತೋ ಚ ಸತ್ಥು ಸಮನ್ತತೋ ಉಪರಿ ಚ ಪುಪ್ಫಮುಟ್ಠಿಯೋ ಖಿಪಿ। ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪುಪ್ಫಾಸನಾಕಾರೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಸೋ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಉದಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಕಸ್ಸಪೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ದಹರಕಾಲೇಯೇವ ಪಿತಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಮಾತಾ ತಂ ಪಟಿಜಗ್ಗತಿ। ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಜೇತವನಂ ಗತೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಹೇತುಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸತ್ಥರಿ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೇ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ಸಯಮ್ಪಿ ಸತ್ಥಾರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಮಾತಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೀ ಓವಾದವಸೇನ –

    Yena yena subhikkhānīti āyasmato kassapattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā tīsu vedesu aññesu ca brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gato, so ekadivasaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso sumanapupphehi pūjaṃ akāsi. Karonto ca satthu samantato upari ca pupphamuṭṭhiyo khipi. Buddhānubhāvena pupphāni pupphāsanākārena sattāhaṃ aṭṭhaṃsu. So taṃ acchariyaṃ disvā bhiyyosomattāya pasannamānaso ahosi. Aparāparaṃ puññāni karonto kappasatasahassaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa udiccabrāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, kassapotissa nāmaṃ ahosi. Tassa daharakāleyeva pitā kālamakāsi. Mātā taṃ paṭijaggati. So ekadivasaṃ jetavanaṃ gato bhagavato dhammadesanaṃ sutvā hetusampannatāya tasmiṃyeva āsane sotāpanno hutvā mātu santikaṃ gantvā anujānāpetvā pabbajito satthari vuṭṭhavasse pavāretvā janapadacārikaṃ pakkante sayampi satthārā saddhiṃ gantukāmo āpucchituṃ mātu santikaṃ agamāsi. Mātā vissajjentī ovādavasena –

    ೮೨.

    82.

    ‘‘ಯೇನ ಯೇನ ಸುಭಿಕ್ಖಾನಿ, ಸಿವಾನಿ ಅಭಯಾನಿ ಚ।

    ‘‘Yena yena subhikkhāni, sivāni abhayāni ca;

    ತೇನ ಪುತ್ತಕ ಗಚ್ಛಸ್ಸು, ಮಾ ಸೋಕಾಪಹತೋ ಭವಾ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Tena puttaka gacchassu, mā sokāpahato bhavā’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಯೇನ ಯೇನಾತಿ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಏತಂ ಕರಣವಚನಂ, ಯಸ್ಮಿಂ ಯಸ್ಮಿಂ ದಿಸಾಭಾಗೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಭಿಕ್ಖಾನೀತಿ ಸುಲಭಪಿಣ್ಡಾನಿ, ರಟ್ಠಾನೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಿವಾನೀತಿ ಖೇಮಾನಿ ಅರೋಗಾನಿ। ಅಭಯಾನೀತಿ ಚೋರಭಯಾದೀಹಿ ನಿಬ್ಭಯಾನಿ, ರೋಗದುಬ್ಭಿಕ್ಖಭಯಾನಿ ಪನ ‘‘ಸುಭಿಕ್ಖಾನಿ, ಸಿವಾನೀ’’ತಿ ಪದದ್ವಯೇನೇವ ಗಹಿತಾನಿ। ತೇನಾತಿ ತತ್ಥ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ದಿಸಾಭಾಗೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುತ್ತಕಾತಿ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೀ ತಂ ಆಲಪತಿ। ಮಾತಿ ಪಟಿಸೇಧತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ ಸೋಕಾಪಹತೋತಿ ವುತ್ತಗುಣರಹಿತಾನಿ ರಟ್ಠಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಭಯಾದಿಜನಿತೇನ ಸೋಕೇನ ಉಪಹತೋ ಮಾ ಭವ ಮಾಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ, ‘‘ಮಮ ಮಾತಾ ಮಯ್ಹಂ ಸೋಕರಹಿತಟ್ಠಾನಗಮನಂ ಆಸೀಸತಿ, ಹನ್ದ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಸೋಕರಹಿತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತುಂ ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೩.೧-೯) –

    Tattha yena yenāti yattha yattha. Bhummatthe hi etaṃ karaṇavacanaṃ, yasmiṃ yasmiṃ disābhāgeti attho. Subhikkhānīti sulabhapiṇḍāni, raṭṭhānīti adhippāyo. Sivānīti khemāni arogāni. Abhayānīti corabhayādīhi nibbhayāni, rogadubbhikkhabhayāni pana ‘‘subhikkhāni, sivānī’’ti padadvayeneva gahitāni. Tenāti tattha, tasmiṃ tasmiṃ disābhāgeti attho. Puttakāti anukampantī taṃ ālapati. ti paṭisedhatthe nipāto sokāpahatoti vuttaguṇarahitāni raṭṭhāni gantvā dubbhikkhabhayādijanitena sokena upahato mā bhava māhosīti attho. Taṃ sutvā thero, ‘‘mama mātā mayhaṃ sokarahitaṭṭhānagamanaṃ āsīsati, handa mayaṃ sabbaso accantameva sokarahitaṃ ṭhānaṃ pattuṃ yutta’’nti ussāhajāto vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.1-9) –

    ‘‘ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋ, ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನ ಪಾರಗೂ।

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಠಿತೋ ಸನ್ತೋ, ಅದ್ದಸಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ॥

    Abbhokāse ṭhito santo, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ಸೀಹಂ ಯಥಾ ವನಚರಂ, ಬ್ಯಗ್ಘರಾಜಂವ ನಿತ್ತಸಂ।

    ‘‘Sīhaṃ yathā vanacaraṃ, byaggharājaṃva nittasaṃ;

    ತಿಧಾಪಭಿನ್ನಮಾತಙ್ಗಂ, ಕುಞ್ಜರಂವ ಮಹೇಸಿನಂ॥

    Tidhāpabhinnamātaṅgaṃ, kuñjaraṃva mahesinaṃ.

    ‘‘ಸೇರೇಯಕಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಆಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿಪಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Sereyakaṃ gahetvāna, ākāse ukkhipiṃ ahaṃ;

    ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ, ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ॥

    Buddhassa ānubhāvena, parivārenti sabbaso.

    ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಹಿ ಮಹಾವೀರೋ, ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಲೋಕನಾಯಕೋ।

    ‘‘Adhiṭṭhahi mahāvīro, sabbaññū lokanāyako;

    ಸಮನ್ತಾ ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಾ, ಓಕಿರಿಂಸು ನರಾಸಭಂ॥

    Samantā pupphacchadanā, okiriṃsu narāsabhaṃ.

    ‘‘ತತೋ ಸಾ ಪುಪ್ಫಕಞ್ಚುಕಾ, ಅನ್ತೋವಣ್ಟಾ ಬಹಿಮುಖಾ।

    ‘‘Tato sā pupphakañcukā, antovaṇṭā bahimukhā;

    ಸತ್ತಾಹಂ ಛದನಂ ಕತ್ವಾ, ತತೋ ಅನ್ತರಧಾಯಥ॥

    Sattāhaṃ chadanaṃ katvā, tato antaradhāyatha.

    ‘‘ತಞ್ಚ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ಅಬ್ಭುತಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ।

    ‘‘Tañca acchariyaṃ disvā, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;

    ಬುದ್ಧೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಸಿಂ, ಸುಗತೇ ಲೋಕನಾಯಕೇ॥

    Buddhe cittaṃ pasādesiṃ, sugate lokanāyake.

    ‘‘ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।

    ‘‘Tena cittappasādena, sukkamūlena codito;

    ಕಪ್ಪಾನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ದುಗ್ಗತಿಂ ನುಪಪಜ್ಜಹಂ॥

    Kappānaṃ satasahassaṃ, duggatiṃ nupapajjahaṃ.

    ‘‘ಪನ್ನರಸಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಕಪ್ಪಾನಂ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ।

    ‘‘Pannarasasahassamhi, kappānaṃ pañcavīsati;

    ವೀತಮಲಾಸನಾಮಾ ಚ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲಾ॥

    Vītamalāsanāmā ca, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ‘‘ಇದಮೇವ ಮಾತು ವಚನಂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಙ್ಕುಸಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ತಮೇವ ಗಾಥಂ ಪಚ್ಚುದಾಹಾಸಿ।

    Arahattaṃ pana patvā ‘‘idameva mātu vacanaṃ arahattappattiyā aṅkusaṃ jāta’’nti tameva gāthaṃ paccudāhāsi.

    ಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kassapattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೨. ಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 2. Kassapattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact