Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૭. કથાવત્થુસુત્તં
7. Kathāvatthusuttaṃ
૬૮. ‘‘તીણિમાનિ, ભિક્ખવે, કથાવત્થૂનિ. કતમાનિ તીણિ? અતીતં વા, ભિક્ખવે, અદ્ધાનં આરબ્ભ કથં કથેય્ય – ‘એવં અહોસિ અતીતમદ્ધાન’ન્તિ. અનાગતં વા, ભિક્ખવે, અદ્ધાનં આરબ્ભ કથં કથેય્ય – ‘એવં ભવિસ્સતિ અનાગતમદ્ધાન’ન્તિ. એતરહિ વા, ભિક્ખવે, પચ્ચુપ્પન્નં અદ્ધાનં આરબ્ભ કથં કથેય્ય – ‘એવં હોતિ એતરહિ પચ્ચુપ્પન્નમદ્ધાન’’’ન્તિ 1.
68. ‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, kathāvatthūni. Katamāni tīṇi? Atītaṃ vā, bhikkhave, addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ ahosi atītamaddhāna’nti. Anāgataṃ vā, bhikkhave, addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ bhavissati anāgatamaddhāna’nti. Etarahi vā, bhikkhave, paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ hoti etarahi paccuppannamaddhāna’’’nti 2.
‘‘કથાસમ્પયોગેન, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો વેદિતબ્બો યદિ વા કચ્છો યદિ વા અકચ્છોતિ. સચાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો એકંસબ્યાકરણીયં પઞ્હં ન એકંસેન બ્યાકરોતિ, વિભજ્જબ્યાકરણીયં પઞ્હં ન વિભજ્જ બ્યાકરોતિ, પટિપુચ્છાબ્યાકરણીયં પઞ્હં ન પટિપુચ્છા બ્યાકરોતિ, ઠપનીયં પઞ્હં ન ઠપેતિ 3, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો અકચ્છો હોતિ. સચે પનાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો એકંસબ્યાકરણીયં પઞ્હં એકંસેન બ્યાકરોતિ, વિભજ્જબ્યાકરણીયં પઞ્હં વિભજ્જ બ્યાકરોતિ, પટિપુચ્છાબ્યાકરણીયં પઞ્હં પટિપુચ્છા બ્યાકરોતિ , ઠપનીયં પઞ્હં ઠપેતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કચ્છો હોતિ.
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na ekaṃsena byākaroti, vibhajjabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na vibhajja byākaroti, paṭipucchābyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na paṭipucchā byākaroti, ṭhapanīyaṃ pañhaṃ na ṭhapeti 4, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ ekaṃsena byākaroti, vibhajjabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ vibhajja byākaroti, paṭipucchābyākaraṇīyaṃ pañhaṃ paṭipucchā byākaroti , ṭhapanīyaṃ pañhaṃ ṭhapeti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘કથાસમ્પયોગેન, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો વેદિતબ્બો યદિ વા કચ્છો યદિ વા અકચ્છોતિ. સચાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો ઠાનાઠાને ન સણ્ઠાતિ પરિકપ્પે ન સણ્ઠાતિ અઞ્ઞાતવાદે 5 ન સણ્ઠાતિ પટિપદાય ન સણ્ઠાતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો અકચ્છો હોતિ. સચે પનાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો ઠાનાઠાને સણ્ઠાતિ પરિકપ્પે સણ્ઠાતિ અઞ્ઞાતવાદે સણ્ઠાતિ પટિપદાય સણ્ઠાતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કચ્છો હોતિ.
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne na saṇṭhāti parikappe na saṇṭhāti aññātavāde 6 na saṇṭhāti paṭipadāya na saṇṭhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne saṇṭhāti parikappe saṇṭhāti aññātavāde saṇṭhāti paṭipadāya saṇṭhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘કથાસમ્પયોગેન, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો વેદિતબ્બો યદિ વા કચ્છો યદિ વા અકચ્છોતિ. સચાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો અઞ્ઞેનઞ્ઞં પટિચરતિ, બહિદ્ધા કથં અપનામેતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો અકચ્છો હોતિ. સચે પનાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો ન અઞ્ઞેનઞ્ઞં પટિચરતિ ન બહિદ્ધા કથં અપનામેતિ, ન કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કચ્છો હોતિ.
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno na aññenaññaṃ paṭicarati na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘કથાસમ્પયોગેન, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો વેદિતબ્બો યદિ વા કચ્છો યદિ વા અકચ્છોતિ. સચાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો અભિહરતિ અભિમદ્દતિ અનુપજગ્ઘતિ 7 ખલિતં ગણ્હાતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો અકચ્છો હોતિ. સચે પનાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નાભિહરતિ નાભિમદ્દતિ ન અનુપજગ્ઘતિ ન ખલિતં ગણ્હાતિ, એવં સન્તાયં, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કચ્છો હોતિ.
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno abhiharati abhimaddati anupajagghati 8 khalitaṃ gaṇhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno nābhiharati nābhimaddati na anupajagghati na khalitaṃ gaṇhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘કથાસમ્પયોગેન , ભિક્ખવે, પુગ્ગલો વેદિતબ્બો યદિ વા સઉપનિસો યદિ વા અનુપનિસોતિ. અનોહિતસોતો, ભિક્ખવે, અનુપનિસો હોતિ, ઓહિતસોતો સઉપનિસો હોતિ. સો સઉપનિસો સમાનો અભિજાનાતિ એકં ધમ્મં, પરિજાનાતિ એકં ધમ્મં, પજહતિ એકં ધમ્મં, સચ્છિકરોતિ એકં ધમ્મં. સો અભિજાનન્તો એકં ધમ્મં, પરિજાનન્તો એકં ધમ્મં, પજહન્તો એકં ધમ્મં, સચ્છિકરોન્તો એકં ધમ્મં સમ્માવિમુત્તિં ફુસતિ. એતદત્થા, ભિક્ખવે, કથા; એતદત્થા મન્તના; એતદત્થા ઉપનિસા; એતદત્થં સોતાવધાનં, યદિદં અનુપાદા ચિત્તસ્સ વિમોક્ખોતિ.
‘‘Kathāsampayogena , bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā saupaniso yadi vā anupanisoti. Anohitasoto, bhikkhave, anupaniso hoti, ohitasoto saupaniso hoti. So saupaniso samāno abhijānāti ekaṃ dhammaṃ, parijānāti ekaṃ dhammaṃ, pajahati ekaṃ dhammaṃ, sacchikaroti ekaṃ dhammaṃ. So abhijānanto ekaṃ dhammaṃ, parijānanto ekaṃ dhammaṃ, pajahanto ekaṃ dhammaṃ, sacchikaronto ekaṃ dhammaṃ sammāvimuttiṃ phusati. Etadatthā, bhikkhave, kathā; etadatthā mantanā; etadatthā upanisā; etadatthaṃ sotāvadhānaṃ, yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti.
‘‘યે વિરુદ્ધા સલ્લપન્તિ, વિનિવિટ્ઠા સમુસ્સિતા;
‘‘Ye viruddhā sallapanti, viniviṭṭhā samussitā;
અનરિયગુણમાસજ્જ, અઞ્ઞોઞ્ઞવિવરેસિનો.
Anariyaguṇamāsajja, aññoññavivaresino.
‘‘સચે ચસ્સ કથાકામો, કાલમઞ્ઞાય પણ્ડિતો;
‘‘Sace cassa kathākāmo, kālamaññāya paṇḍito;
‘‘તં કથં કથયે ધીરો, અવિરુદ્ધો અનુસ્સિતો;
‘‘Taṃ kathaṃ kathaye dhīro, aviruddho anussito;
અનુન્નતેન મનસા, અપળાસો અસાહસો.
Anunnatena manasā, apaḷāso asāhaso.
‘‘અનુસૂયાયમાનો સો, સમ્મદઞ્ઞાય ભાસતિ;
‘‘Anusūyāyamāno so, sammadaññāya bhāsati;
નાભિહરે નાભિમદ્દે, ન વાચં પયુતં ભણે.
Nābhihare nābhimadde, na vācaṃ payutaṃ bhaṇe.
‘‘અઞ્ઞાતત્થં પસાદત્થં, સતં વે હોતિ મન્તના;
‘‘Aññātatthaṃ pasādatthaṃ, sataṃ ve hoti mantanā;
એવં ખો અરિયા મન્તેન્તિ, એસા અરિયાન મન્તના;
Evaṃ kho ariyā mantenti, esā ariyāna mantanā;
એતદઞ્ઞાય મેધાવી, ન સમુસ્સેય્ય મન્તયે’’તિ. સત્તમં;
Etadaññāya medhāvī, na samusseyya mantaye’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭. કથાવત્થુસુત્તવણ્ણના • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૭. કથાવત્થુસુત્તવણ્ણના • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā