| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
कथिनभेदं
Kathinabhedaṃ
कथिनअत्थतादिवण्णना
Kathinaatthatādivaṇṇanā
४०३. कथिने – अट्ठ मातिकाति खन्धके वुत्ता पक्कमनन्तिकादिका अट्ठ। पलिबोधानिसंसापि पुब्बे वुत्ता एव।
403. Kathine – aṭṭha mātikāti khandhake vuttā pakkamanantikādikā aṭṭha. Palibodhānisaṃsāpi pubbe vuttā eva.
४०४. पयोगस्साति चीवरधोवनादिनो सत्तविधस्स पुब्बकरणस्सत्थाय यो उदकाहरणादिको पयोगो कयिरति, तस्स पयोगस्स। कतमे धम्मा अनन्तरपच्चयेन पच्चयोति अनागतवसेन अनन्तरा हुत्वा कतमे धम्मा पच्चया होन्तीति अत्थो। समनन्तरपच्चयेनाति सुट्ठु अनन्तरपच्चयेन, अनन्तरपच्चयमेव आसन्नतरं कत्वा पुच्छति। निस्सयपच्चयेनाति उप्पज्जमानस्स पयोगस्स निस्सयं आधारभावं उपगता विय हुत्वा कतमे धम्मा पच्चया होन्तीति अत्थो। उपनिस्सयपच्चयेनाति उपेतेन निस्सयपच्चयेन; निस्सयपच्चयमेव उपगततरं कत्वा पुच्छति। पुरेजातपच्चयेनाति इमिना पठमं उप्पन्नस्स पच्चयभावं पुच्छति। पच्छाजातपच्चयेनाति इमिना पच्छा उप्पज्जनकस्स पच्चयभावं पुच्छति। सहजातपच्चयेनाति इमिना अपुब्बं अचरिमं उप्पज्जमानानं पच्चयभावं पुच्छति। पुब्बकरणस्साति धोवनादिनो पुब्बकरणस्स। पच्चुद्धारस्साति पुराणसङ्घाटिआदीनं पच्चुद्धरणस्स। अधिट्ठानस्साति कथिनचीवराधिट्ठानस्स। अत्थारस्साति कथिनत्थारस्स। मातिकानञ्च पलिबोधानञ्चाति अट्ठन्नं मातिकानं द्विन्नञ्च पलिबोधानं। वत्थुस्साति सङ्घाटिआदिनो कथिनवत्थुस्स; सेसं वुत्तनयमेव।
404.Payogassāti cīvaradhovanādino sattavidhassa pubbakaraṇassatthāya yo udakāharaṇādiko payogo kayirati, tassa payogassa. Katame dhammā anantarapaccayena paccayoti anāgatavasena anantarā hutvā katame dhammā paccayā hontīti attho. Samanantarapaccayenāti suṭṭhu anantarapaccayena, anantarapaccayameva āsannataraṃ katvā pucchati. Nissayapaccayenāti uppajjamānassa payogassa nissayaṃ ādhārabhāvaṃ upagatā viya hutvā katame dhammā paccayā hontīti attho. Upanissayapaccayenāti upetena nissayapaccayena; nissayapaccayameva upagatataraṃ katvā pucchati. Purejātapaccayenāti iminā paṭhamaṃ uppannassa paccayabhāvaṃ pucchati. Pacchājātapaccayenāti iminā pacchā uppajjanakassa paccayabhāvaṃ pucchati. Sahajātapaccayenāti iminā apubbaṃ acarimaṃ uppajjamānānaṃ paccayabhāvaṃ pucchati. Pubbakaraṇassāti dhovanādino pubbakaraṇassa. Paccuddhārassāti purāṇasaṅghāṭiādīnaṃ paccuddharaṇassa. Adhiṭṭhānassāti kathinacīvarādhiṭṭhānassa. Atthārassāti kathinatthārassa. Mātikānañca palibodhānañcāti aṭṭhannaṃ mātikānaṃ dvinnañca palibodhānaṃ. Vatthussāti saṅghāṭiādino kathinavatthussa; sesaṃ vuttanayameva.
एवं यञ्च लब्भति यञ्च न लब्भति, सब्बं पुच्छित्वा इदानि यं यस्स लब्भति, तदेव दस्सेन्तो पुब्बकरणं पयोगस्सातिआदिना नयेन विस्सज्जनमाह। तस्सत्थो – यं वुत्तं ‘‘पयोगस्स कतमे धम्मा’’तिआदि, तत्थ वुच्चते, पुब्बकरणं पयोगस्स अनन्तरपच्चयेन पच्चयो, समनन्तरनिस्सयउपनिस्सयपच्चयेन पच्चयो। पयोगस्स हि सत्तविधम्पि पुब्बकरणं यस्मा तेन पयोगेन निप्फादेतब्बस्स पुब्बकरणस्सत्थाय सो पयोगो कयिरति, तस्मा इमेहि चतूहि पच्चयेहि पच्चयो होति। पुरेजातपच्चये पनेस उद्दिट्ठधम्मेसु एकधम्मम्पि न लभति, अञ्ञदत्थु पुब्बकरणस्स सयं पुरेजातपच्चयो होति, पयोगे सति पुब्बकरणस्स निप्फज्जनतो । तेन वुत्तं – ‘‘पयोगो पुब्बकरणस्स पुरेजातपच्चयेन पच्चयो’’ति। पच्छाजातपच्चयं पन लभति, तेन वुत्तं – ‘‘पुब्बकरणं पयोगस्स पच्छाजातपच्चयेन पच्चयो’’ति। पच्छा उप्पज्जनकस्स हि पुब्बकरणस्स अत्थाय सो पयोगो कयिरति। सहजातपच्चयं पन मातिकापलिबोधानिसंससङ्खाते पन्नरस धम्मे ठपेत्वा अञ्ञो पयोगादीसु एकोपि धम्मो न लभति, ते एव हि पन्नरस धम्मा सह कथिनत्थारेन एकतो निप्फज्जन्तीति अञ्ञमञ्ञं सहजातपच्चया होन्ति। तेन वुत्तं – ‘‘पन्नरस धम्मा सहजातपच्चयेन पच्चयो’’ति। एतेनुपायेन सब्बपदविस्सज्जनानि वेदितब्बानि।
Evaṃ yañca labbhati yañca na labbhati, sabbaṃ pucchitvā idāni yaṃ yassa labbhati, tadeva dassento pubbakaraṇaṃ payogassātiādinā nayena vissajjanamāha. Tassattho – yaṃ vuttaṃ ‘‘payogassa katame dhammā’’tiādi, tattha vuccate, pubbakaraṇaṃ payogassa anantarapaccayena paccayo, samanantaranissayaupanissayapaccayena paccayo. Payogassa hi sattavidhampi pubbakaraṇaṃ yasmā tena payogena nipphādetabbassa pubbakaraṇassatthāya so payogo kayirati, tasmā imehi catūhi paccayehi paccayo hoti. Purejātapaccaye panesa uddiṭṭhadhammesu ekadhammampi na labhati, aññadatthu pubbakaraṇassa sayaṃ purejātapaccayo hoti, payoge sati pubbakaraṇassa nipphajjanato . Tena vuttaṃ – ‘‘payogo pubbakaraṇassa purejātapaccayena paccayo’’ti. Pacchājātapaccayaṃ pana labhati, tena vuttaṃ – ‘‘pubbakaraṇaṃ payogassa pacchājātapaccayena paccayo’’ti. Pacchā uppajjanakassa hi pubbakaraṇassa atthāya so payogo kayirati. Sahajātapaccayaṃ pana mātikāpalibodhānisaṃsasaṅkhāte pannarasa dhamme ṭhapetvā añño payogādīsu ekopi dhammo na labhati, te eva hi pannarasa dhammā saha kathinatthārena ekato nipphajjantīti aññamaññaṃ sahajātapaccayā honti. Tena vuttaṃ – ‘‘pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo’’ti. Etenupāyena sabbapadavissajjanāni veditabbāni.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi
१. कथिनअत्थतादि • 1. Kathinaatthatādi
२. कथिनअनन्तरपच्चयादि • 2. Kathinaanantarapaccayādi
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / कथिनभेदवण्णना • Kathinabhedavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / कथिनअत्थतादिवण्णना • Kathinaatthatādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / कथिनअत्थतादिवण्णना • Kathinaatthatādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / कथिनअत्थतादिवण्णना • Kathinaatthatādivaṇṇanā
