Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൭. കഥിനക്ഖന്ധകം
7. Kathinakkhandhakaṃ
കഥിനാനുജാനനകഥാവണ്ണനാ
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
൩൦൬. കഥിനക്ഖന്ധകേ സീസവസേനാതി പധാനങ്ഗവസേന. ‘‘കഥിനന്തി പഞ്ചാനിസംസേ അന്തോകരണസമത്ഥതായ ഥിരന്തി അത്ഥോ’’തി ഗണ്ഠിപദേസു വുത്തം. ‘‘സോ നേസം ഭവിസ്സതീ’’തി യുജ്ജതീതി ‘‘സോ തുമ്ഹാക’’ന്തി അവത്വാ ‘‘നേസ’’ന്തി വചനം യുജ്ജതി. യേ അത്ഥതകഥിനാതി ന കേവലം തുമ്ഹാകമേവ, യേ അഞ്ഞേപി അത്ഥതകഥിനാ, തേസമ്പി ഭവിസ്സതീതി അത്ഥോ. അനാമന്തേത്വാ ചരണന്തി ചാരിത്തസിക്ഖാപദേ വുത്തനയേന അനാപുച്ഛിത്വാ കുലേസു ചരണം. മതകചീവരന്തി മതസ്സ സന്തകം ചീവരം. തത്രുപ്പാദേന ആഭതന്തി വിഹാരസന്തകേന ഖേത്തവത്ഥുആദിനാ ആനീതം.
306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānaṅgavasena. ‘‘Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘So nesaṃ bhavissatī’’ti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati. Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesampi bhavissatīti attho. Anāmantetvā caraṇanti cārittasikkhāpade vuttanayena anāpucchitvā kulesu caraṇaṃ. Matakacīvaranti matassa santakaṃ cīvaraṃ. Tatruppādena ābhatanti vihārasantakena khettavatthuādinā ānītaṃ.
പഠമപവാരണായ പവാരിതാതി ഇദം വസ്സച്ഛേദം അകത്വാ വസ്സംവുത്ഥഭാവസന്ദസ്സനത്ഥം വുത്തം അന്തരായേന അപ്പവാരിതാനമ്പി വുത്ഥവസ്സാനം കഥിനത്ഥാരസമ്ഭവതോ. തേനേവ ‘‘അപ്പവാരിതാ വാ’’തി അവത്വാ ‘‘ഛിന്നവസ്സാ വാ പച്ഛിമികായ ഉപഗതാ വാ ന ലഭന്തീ’’തി ഏത്തകമേവ വുത്തം. അഞ്ഞസ്മിം വിഹാരേ വുത്ഥവസ്സാപി ന ലഭന്തീതി നാനാസീമായ അഞ്ഞസ്മിം വിഹാരേ വുത്ഥവസ്സാ ഇമസ്മിം വിഹാരേ കഥിനത്ഥാരം ന ലഭന്തീതി അത്ഥോ. ഖലിമക്ഖിതസാടകോതി അഹതവത്ഥം സന്ധായ വുത്തം. ദാനകമ്മവാചാതി കഥിനദുസ്സദാനകമ്മവാചാ. അകാതും ന ലബ്ഭതീതി ഇമിനാ അനാദരിയേന അകരോന്തസ്സ ദുക്കടന്തി ദീപേതി. കമ്മവാചാ പന ഏകായേവ വട്ടതീതി കഥിനത്ഥാരസാടകസ്സ ദാനകാലേ വുത്താ ഏകായേവ കമ്മവാചാ വട്ടതി. പുന തസ്സ അഞ്ഞസ്മിം വത്ഥേ ദിയ്യമാനേ കമ്മവാചായ ദാതബ്ബകിച്ചം നത്ഥി, അപലോകനമേവ അലന്തി അധിപ്പായോ.
Paṭhamapavāraṇāya pavāritāti idaṃ vassacchedaṃ akatvā vassaṃvutthabhāvasandassanatthaṃ vuttaṃ antarāyena appavāritānampi vutthavassānaṃ kathinatthārasambhavato. Teneva ‘‘appavāritā vā’’ti avatvā ‘‘chinnavassā vā pacchimikāya upagatā vā na labhantī’’ti ettakameva vuttaṃ. Aññasmiṃ vihāre vutthavassāpi na labhantīti nānāsīmāya aññasmiṃ vihāre vutthavassā imasmiṃ vihāre kathinatthāraṃ na labhantīti attho. Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Dānakammavācāti kathinadussadānakammavācā. Akātuṃ na labbhatīti iminā anādariyena akarontassa dukkaṭanti dīpeti. Kammavācā pana ekāyeva vaṭṭatīti kathinatthārasāṭakassa dānakāle vuttā ekāyeva kammavācā vaṭṭati. Puna tassa aññasmiṃ vatthe diyyamāne kammavācāya dātabbakiccaṃ natthi, apalokanameva alanti adhippāyo.
൩൦൮. മഹാഭൂമികന്തി മഹാവിസയം, ചതുവീസതിആകാരവന്തതായ മഹാവിത്ഥാരികന്തി വുത്തം ഹോതി. പഞ്ചകന്തി പഞ്ചഖണ്ഡം. ഏസ നയോ സേസേസുപി. പഠമചിമിലികാതി കഥിനവത്ഥതോ അഞ്ഞാ അത്തനോ പകതിചിമിലികാ. ‘‘കുച്ഛിചിമിലികം കത്വാ സിബ്ബിതമത്തേനാതി ഥിരജിണ്ണാനം ചിമിലികാനം ഏകതോ കത്വാ സിബ്ബനസ്സേതം അധിവചന’’ന്തി ഗണ്ഠിപദേസു വുത്തം. മഹാപച്ചരിയം കുരുന്ദിയഞ്ച ‘‘വുത്തവചനനിദസ്സനം ബ്യഞ്ജനേ ഏവ ഭേദോ, അത്ഥേ നത്ഥീതി ദസ്സനത്ഥം കത’’ന്തി വദന്തി. പിട്ഠിഅനുവാതാരോപനമത്തേനാതി ദീഘതോ അനുവാതസ്സ ആരോപനമത്തേന. കുച്ഛിഅനുവാതാരോപനമത്തേനാതി പുഥുലതോ അനുവാതസ്സ ആരോപനമത്തേന. സാരുപ്പം ഹോതീതി സമണസാരുപ്പം ഹോതി. രത്തിനിസ്സഗ്ഗിയേനാതി രത്തിഅതിക്കന്തേന.
308.Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti. Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ. Esa nayo sesesupi. Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā. ‘‘Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacana’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ kurundiyañca ‘‘vuttavacananidassanaṃ byañjane eva bhedo, atthe natthīti dassanatthaṃ kata’’nti vadanti. Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena. Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena. Sāruppaṃ hotīti samaṇasāruppaṃ hoti. Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
കഥിനാനുജാനനകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൮൭. കഥിനാനുജാനനാ • 187. Kathinānujānanā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / കഥിനാനുജാനനകഥാ • Kathinānujānanakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / കഥിനാനുജാനനകഥാവണ്ണനാ • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / കഥിനാനുജാനനകഥാവണ്ണനാ • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൮൭. കഥിനാനുജാനനകഥാ • 187. Kathinānujānanakathā