Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

    Nissaggiyakaṇḍaṃ

    ೧. ಚೀವರವಗ್ಗೋ

    1. Cīvaravaggo

    ೧. ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    1. Kathinasikkhāpadavaṇṇanā

    ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೬೨-೪೬೩) ನಿಟ್ಠಿತಞ್ಚ ತಂ ಚೀವರಞ್ಚಾತಿ ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಂ, ನಿಟ್ಠಿತೇ ಆನಿಸಂಸಮೂಲಕೇ ಚೀವರೇ, ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಚೀವರಂ ಕರಣೇನಪಿ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ನಾಸನಾದೀಹಿಪಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನೇನ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಸಕಪಟ್ಟಗಣ್ಠಿಕಪಟ್ಟಪರಿಯೋಸಾನಕಮ್ಮಂ, ತಂ ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಾಮ, ತೇನ। ನಟ್ಠನ್ತಿ ಚೋರಾದೀಹಿ ಹಟಂ। ಏತಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ವಿನಟ್ಠನ್ತಿ ಉಪಚಿಕಾದೀಹಿ ಖಾದಿತಂ। ದಡ್ಢನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಂ। ಚೀವರಾಸಾ ವಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಕುಲೇ ಚೀವರಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾ ಚೀವರಾಸಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾ। ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸೇವ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ನಿಟ್ಠಿತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಮೇಸು ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಏತೇನ ಚೀವರಪಲಿಬೋಧಾಭಾವೋ ವುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚೀವರಸ್ಸ ಕರಣಪಲಿಬೋಧೇ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೇತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಕಥಮೇತಂ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ಅದತ್ವಾ ಸಙ್ಗಣ್ಹನಟ್ಠೇನ ಕಥಿನಂ, ಥಿರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅತ್ಥತಂ ಕಥಿನಂ ಯೇನ ಸೋ ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ। ಹೀತಿ ಕಾರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ತಾವ ಕಥಿನಾನಿಸಂಸಂ ಲಭತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಅಜ್ಝಾಹರಿತಬ್ಬಂ, ತಾವ ಸೋ ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಅನಾಮನ್ತಚಾರಾದಿಕಂ ಕಥಿನಾನಿಸಂಸಂ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಅತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ ಇದಂ ವಾ ‘‘ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವಿಭತ್ತಿವಿಪರಿಣಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋ ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧೋತಿ ದ್ವೇ ಪಲಿಬೋಧಾ। ತೇಸು ಏಕಪಲಿಬೋಧೇಪಿ ಸತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅನಾಮನ್ತಚಾರಾದಿಕಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಲಭತಿ, ನಾಸತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ಕರಣಪಲಿಬೋಧೇ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೇತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ। ಸಙ್ಘಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಘೇನ। ಕತ್ತರಿ ಚೇತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಉಬ್ಭತೇತಿ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಾತಿಕಾನಮಞ್ಞತರೇನ, ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇನ ವಾ ಉದ್ಧಟೇ।

    Niṭṭhitacīvarasminti (pārā. aṭṭha. 2.462-463) niṭṭhitañca taṃ cīvarañcāti niṭṭhitacīvaraṃ, niṭṭhite ānisaṃsamūlake cīvare, paccāsācīvare cāti attho. Yasmā pana taṃ cīvaraṃ karaṇenapi niṭṭhitaṃ hoti nāsanādīhipi, tasmā ‘‘sūcikammapariyosānena vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yaṃ kiñci sūciyā kattabbaṃ pāsakapaṭṭagaṇṭhikapaṭṭapariyosānakammaṃ, taṃ sūcikammapariyosānaṃ nāma, tena. Naṭṭhanti corādīhi haṭaṃ. Etampi hi karaṇapalibodhassa niṭṭhitattā ‘‘niṭṭhita’’nti vuccati. Vinaṭṭhanti upacikādīhi khāditaṃ. Daḍḍhanti agginā daḍḍhaṃ. Cīvarāsā vā upacchinnāti ‘‘asukasmiṃ nāma kule cīvaraṃ labhissāmī’’ti yā cīvarāsā uppannā hoti, sā upacchinnā. Etesampi karaṇapalibodhasseva niṭṭhitattā niṭṭhitabhāvo veditabbo. Tenāha ‘‘imesu vā’’tiādi. Etena cīvarapalibodhābhāvo vutto. Tenāha ‘‘cīvarassa karaṇapalibodhe upacchinneti attho’’ti. Kathametaṃ viññāyatīti āha ‘‘atthatakathinassa hī’’tiādi. Pañcānisaṃse aññattha gantuṃ adatvā saṅgaṇhanaṭṭhena kathinaṃ, thiranti attho, atthataṃ kathinaṃ yena so atthatakathino, tassa atthatakathinassa. ti kāraṇatthe nipāto. Tāva kathinānisaṃsaṃ labhatīti ettha yo atthatakathino bhikkhūti ajjhāharitabbaṃ, tāva so atthatakathino bhikkhūti veditabbo, anāmantacārādikaṃ kathinānisaṃsaṃ labhatīti attho. ‘‘Atthatakathinassa bhikkhuno’’ti idaṃ vā ‘‘atthatakathino bhikkhū’’ti vibhattivipariṇāmaṃ katvā yojetabbaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – cīvarapalibodho āvāsapalibodhoti dve palibodhā. Tesu ekapalibodhepi sati yasmā anāmantacārādikaṃ ānisaṃsaṃ labhati, nāsati. Kasmā? ‘‘Niṭṭhitacīvarasmi’’nti etassa cīvarassa karaṇapalibodhe upacchinneti ayamattho viññāyatīti. Saṅghassāti saṅghena. Kattari cetaṃ sāmivacanaṃ. Ubbhateti aṭṭhannaṃ mātikānamaññatarena, antarubbhārena vā uddhaṭe.

    ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ। ಉಬ್ಭಾರೋ ಉದ್ಧರಣಂ। ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೇ ತಿಂಸಮತ್ತೇ ಪಾವೇಯ್ಯಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತು’’ನ್ತಿ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೩೦೬) ಭಗವತಾ ಕಥಿನಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ‘‘ಅಯಞ್ಹಿ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ ನಾಮ…ಪೇ॰… ಅನುಞ್ಞಾತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ವುಟ್ಠವಸ್ಸವಸೇನ ತಾವ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾಯೇವ ಕಥಿನತ್ಥಾರಂ ಲಭನ್ತಿ, ನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ವುಟ್ಠವಸ್ಸವಸೇನ ತಾವ ಏವಂ ಹೋತು, ಗಣನವಸೇನ ತಂ ಕಿತ್ತಕಾ ಲಭನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸೋ’’ತಿಆದಿ। ಸೋತಿ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ। ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನಾತಿ ಗಣನವಸೇನ ಪಚ್ಛಿಮಕೋಟಿಯಾ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜನಾನಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪಚ್ಛಿಮಕೋಟಿಯಾ ಚತ್ತಾರೋ ಕಥಿನದುಸ್ಸಸ್ಸ ದಾಯಕಾ, ಏಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜನಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೀಯತ್ತಾ ‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜನಾನಂ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ತೇಸಂ ಮತಿಮತ್ತಂ ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯ್ವಾಯಂ ಚತುವಗ್ಗೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಠಪೇತ್ವಾ ತೀಣಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಪವಾರಣಂ ಅಬ್ಭಾನ’’ನ್ತಿ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೩೮೮) ವುತ್ತತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸವಸೇನ ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಅನಞ್ಞಾತೋ, ಯಸ್ಮಾ ಚ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜನಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ। ಆನಿಸಂಸೇತಿ ಅನಾಮನ್ತಚಾರಾದಿಕೇ ಕಥಿನಾನಿಸಂಸೇ। ಅಥ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ಏಕೋ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಗಣಪೂರಕೋ ಚೇವ ಹೋತಿ, ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ಲಭತಿ। ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ದ್ವೇ ಸಾಮಣೇರಾ, ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ, ತಯೋ ಸಾಮಣೇರಾ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಚತ್ತಾರೋ ಸಾಮಣೇರಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Tatrāti tasmiṃ kathine. Ubbhāro uddharaṇaṃ. Purimavassaṃvuṭṭhe tiṃsamatte pāveyyake bhikkhū uddissa ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vassaṃvuṭṭhānaṃ bhikkhūnaṃ kathinaṃ attharitu’’nti kathinakkhandhake (mahāva. 306) bhagavatā kathinassa anuññātattā ‘‘ayañhi kathinatthāro nāma…pe… anuññāto’’ti vuttaṃ. Tattha purimavassaṃvuṭṭhānanti vassacchedaṃ akatvā purimavassaṃvuṭṭhānanti attho. Etena vuṭṭhavassavasena tāva purimikāya vassaṃ upagatāyeva kathinatthāraṃ labhanti, na pacchimikāya upagatāti dasseti. Vuṭṭhavassavasena tāva evaṃ hotu, gaṇanavasena taṃ kittakā labhantīti āha ‘‘so’’tiādi. Soti kathinatthāro. Sabbantimena paricchedenāti gaṇanavasena pacchimakoṭiyā. Pañcannaṃ janānaṃ vaṭṭatīti pacchimakoṭiyā cattāro kathinadussassa dāyakā, eko paṭiggāhakoti pañcannaṃ janānaṃ vaṭṭati. Keci pana ‘‘pañcavaggakaraṇīyattā ‘pañcannaṃ janānaṃ vaṭṭatī’ti vutta’’nti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ ‘‘tatra, bhikkhave, yvāyaṃ catuvaggo bhikkhusaṅgho ṭhapetvā tīṇi kammāni upasampadaṃ pavāraṇaṃ abbhāna’’nti campeyyakkhandhake (mahāva. 388) vuttattā. Tasmāti yasmā vuṭṭhavassavasena purimavassaṃvuṭṭhānaṃ anaññāto, yasmā ca sabbantimena paricchedena pañcannaṃ janānaṃ vaṭṭati, tasmā. Yatthāti yasmiṃ vihāre. Ānisaṃseti anāmantacārādike kathinānisaṃse. Atha pana cattāro bhikkhū vassaṃ upagatā, eko paripuṇṇavasso sāmaṇero sace pacchimikāya upasampajjati, gaṇapūrako ceva hoti, ānisaṃsañca labhati. Tayo bhikkhū, dve sāmaṇerā, dve bhikkhū, tayo sāmaṇerā, eko bhikkhu, cattāro sāmaṇerāti etthāpi eseva nayo.

    ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾಯ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯಾತಿ –

    Khandhake vuttāya ñattidutiyakammavācāyāti –

    ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದದೇಯ್ಯ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ। ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇತಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇಮಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಸ್ಸ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಾನಂ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ। ದಿನ್ನಂ ಇದಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೦೭) –

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, idaṃ saṅghassa kathinadussaṃ uppannaṃ. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyya kathinaṃ attharituṃ, esā ñatti. Suṇātu me, bhante, saṅgho, idaṃ saṅghassa kathinadussaṃ uppannaṃ, saṅgho imaṃ kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno deti kathinaṃ attharituṃ. Yassāyasmato khamati imassa kathinadussassa itthannāmassa bhikkhuno dānaṃ kathinaṃ attharituṃ, so tuṇhassa. Yassa nakkhamati, so bhāseyya. Dinnaṃ idaṃ saṅghena kathinadussaṃ itthannāmassa bhikkhuno kathinaṃ attharituṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (mahāva. 307) –

    ಏವಂ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾಯ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ। ಕಥಿನತ್ಥಾರಾರಹಸ್ಸಾತಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ ಭಬ್ಬಸ್ಸ। ಸೋ ಚ ಖೋ ಪುಬ್ಬಕರಣಜಾನನಾದೀಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯೇ ‘‘ಅಟ್ಠಧಮ್ಮಕೋವಿದೋ ಭಿಕ್ಖು, ಕಥಿನತ್ಥಾರಮರಹತೀ’’ತಿ। ಪರಿವಾರೇಪಿ (ಪರಿ॰ ೪೦೯) ವುತ್ತಂ –

    Evaṃ kathinakkhandhake vuttāya ñattidutiyakammavācāya. Kathinatthārārahassāti kathinaṃ attharituṃ bhabbassa. So ca kho pubbakaraṇajānanādīhi aṭṭhahi aṅgehi samannāgatoti veditabbo. Vuttañhetaṃ vinayavinicchaye ‘‘aṭṭhadhammakovido bhikkhu, kathinatthāramarahatī’’ti. Parivārepi (pari. 409) vuttaṃ –

    ‘‘ಅಟ್ಠಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಬ್ಬೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ। ಕತಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಬ್ಬೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ? ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾತಿ, ಅತ್ಥಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಮಾತಿಕಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಲಿಬೋಧಂ ಜಾನಾತಿ, ಉದ್ಧಾರಂ ಜಾನಾತಿ, ಆನಿಸಂಸಂ ಜಾನಾತಿ, ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಬ್ಬೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತು’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Aṭṭhahaṅgehi samannāgato puggalo bhabbo kathinaṃ attharituṃ. Katamehi aṭṭhahaṅgehi samannāgato puggalo bhabbo kathinaṃ attharituṃ? Pubbakaraṇaṃ jānāti, paccuddhāraṃ jānāti, adhiṭṭhānaṃ jānāti, atthāraṃ jānāti, mātikaṃ jānāti, palibodhaṃ jānāti, uddhāraṃ jānāti, ānisaṃsaṃ jānāti, imehi aṭṭhahaṅgehi samannāgato puggalo bhabbo kathinaṃ attharitu’’nti.

    ಏತ್ಥ ಚ ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ನಾಮ ಧೋವನವಿಚಾರಣಚ್ಛೇದನಬನ್ಧನಸಿಬ್ಬನರಜನಕಪ್ಪಕರಣಂ। ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಪುರಾಣಸಙ್ಘಾಟಿಆದೀನಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಂ। ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಕಥಿನಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನಂ। ಅತ್ಥಾರೋ ನಾಮ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ। ಮಾತಿಕಾ ನಾಮ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ। ಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧೋ ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋತಿ ದ್ವೇ ಪಲಿಬೋಧಾ। ಉದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕಾದಯೋ। ಆನಿಸಂಸೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸಾ।

    Ettha ca pubbakaraṇaṃ nāma dhovanavicāraṇacchedanabandhanasibbanarajanakappakaraṇaṃ. Paccuddhāro nāma purāṇasaṅghāṭiādīnaṃ paccuddharaṇaṃ. Adhiṭṭhānaṃ nāma kathinacīvarādhiṭṭhānaṃ. Atthāro nāma kathinatthāro. Mātikā nāma aṭṭha mātikā. Palibodho nāma āvāsapalibodho cīvarapalibodhoti dve palibodhā. Uddhāro nāma pakkamanantikādayo. Ānisaṃso nāma pañcānisaṃsā.

    ಯಂ ಪನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೦೬) ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಥಿನಂ ಪನ ಕೇನ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ? ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಚೀವರಂ ದೇತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ಪನ ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ? ಯೋ ಜಿಣ್ಣಚೀವರೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಬಹೂ ಜಿಣ್ಣಚೀವರಾ ಹೋನ್ತಿ, ವುಡ್ಢಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ವುಡ್ಢೇಸುಪಿ ಯೋ ಮಹಾಪರಿಸೋ ತದಹೇವ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ಥರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವುಡ್ಢೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನವಕತರೋ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಪಿಚ ಸಙ್ಘೇನ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ಗಣ್ಹಥ, ಮಯಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಕಥಿನತ್ಥಾರಾರಹಂಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ। ದೇನ್ತೇನ ಪನ ತೀಸು ಚೀವರೇಸು ಯಂ ಯಂ ಜಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ತಂ ತದತ್ಥಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ। ಪಕತಿಯಾ ದುಪಟ್ಟಚೀವರಸ್ಸ ದುಪಟ್ಟತ್ಥಾಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಏಕಪಟ್ಟಚೀವರಂ ಘನಂ ಹೋತಿ, ಕಥಿನಸಾಟಕೋ ಚ ಪೇಲವೋ, ಸಾರುಪ್ಪತ್ಥಾಯ ದುಪಟ್ಟಪ್ಪಹೋನಕಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಹಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಏಕಪಟ್ಟಂ ಪಾರುಪಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಪಟ್ಟಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋ ಪನ ಲೋಭಪಕತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಂ। ತೇನಾಪಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ‘‘ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 306) vuttaṃ ‘‘kathinaṃ pana kena attharitabbaṃ? Yassa saṅgho kathinacīvaraṃ deti, saṅghena pana kassa dātabbaṃ? Yo jiṇṇacīvaro hoti, sace bahū jiṇṇacīvarā honti, vuḍḍhassa dātabbaṃ. Vuḍḍhesupi yo mahāpariso tadaheva cīvaraṃ katvā attharituṃ sakkoti, tassa dātabbaṃ. Sace vuḍḍho na sakkoti, navakataro sakkoti, tassa dātabbaṃ. Apica saṅghena mahātherassa saṅgahaṃ kātuṃ vaṭṭati, tasmā ‘tumhe, bhante, gaṇhatha, mayaṃ katvā dassāmā’ti vattabba’’nti, tampi kathinatthārārahaṃyeva gahetvāva dātabbaṃ. Dentena pana tīsu cīvaresu yaṃ yaṃ jiṇṇaṃ hoti, taṃ tadatthāya dātabbaṃ. Pakatiyā dupaṭṭacīvarassa dupaṭṭatthāyeva dātabbaṃ. Sacepissa ekapaṭṭacīvaraṃ ghanaṃ hoti, kathinasāṭako ca pelavo, sāruppatthāya dupaṭṭappahonakameva dātabbaṃ. ‘‘Ahaṃ alabhanto ekapaṭṭaṃ pārupāmī’’ti vadantassāpi dupaṭṭaṃ dātuṃ vaṭṭati. Yo pana lobhapakatiko hoti, tassa na dātabbaṃ. Tenāpi kathinaṃ attharitvā pacchā sibbetvā ‘‘dve cīvarāni karissāmī’’ti na gahetabbaṃ.

    ತೇನಾತಿ ಕಥಿನತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ತದಹೇವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ದಿವಸೇ। ಪಞ್ಚ ವಾ ಅತಿರೇಕಾನಿ ವಾ ಖಣ್ಡಾನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಯಥಾ ಪಞ್ಚಖಣ್ಡಿಕಾದೀನಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದೀನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಪ್ಪಹೋನಕಾನಿ ಮಹಾಮಣ್ಡಲಅಡ್ಢಮಣ್ಡಲಾದಿವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಖಣ್ಡಾನಿ ವಾ ಅತಿರೇಕಾನಿ ವಾ ಸತ್ತಾದಿಖಣ್ಡಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಕಥಿನಚೀವರೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ‘‘ಅಹಂ ಥೇರೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ’’ತಿ ವಾ ಏಕೇನಾಪಿ ಅಕಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ಅನಾದರಿಯೇನ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಧೋವನಛೇದನಸಿಬ್ಬನರಜನಾನಿ ನಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸೇಸಭಿಕ್ಖೂಹಿಪಿ ತಸ್ಸ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಕತಚೀವರಮೇವಾತಿ ನಿಟ್ಠಿತಪರಿಕಮ್ಮಮೇವ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ। ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಅನ್ತರವಾಸಕೋಪಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಅತ್ಥಾರವಿಪತ್ತಿತೋ। ಯಥಾಹ –

    Tenāti kathinatthārakena bhikkhunā. Tadahevāti tasmiṃyeva divase. Pañca vā atirekāni vākhaṇḍāni chinditvāti yathā pañcakhaṇḍikādīnaṃ saṅghāṭiādīnaṃ tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññatarappahonakāni mahāmaṇḍalaaḍḍhamaṇḍalādivasena pañca khaṇḍāni vā atirekāni vā sattādikhaṇḍāni honti, evaṃ chinditvā. Tasmiñca kathinacīvare kariyamāne ‘‘ahaṃ thero’’ti vā ‘‘bahussuto’’ti vā ekenāpi akātuṃ na labbhati. Anādariyena akarontassa dukkaṭaṃ. Tasmā sabbeheva sannipatitvā dhovanachedanasibbanarajanāni niṭṭhāpetabbāni. Tenāha ‘‘sesabhikkhūhipi tassa sahāyehi bhavitabba’’nti. Katacīvaramevāti niṭṭhitaparikammameva kathinadussaṃ. Sabbantimena paricchedena antaravāsakopi chinditvāva kātabbo aññathā atthāravipattito. Yathāha –

    ‘‘ಕಥಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ? ನ ಉಲ್ಲಿಖಿತಮತ್ತೇನ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ…ಪೇ॰… ನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಞ್ಚಕೇನ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಕೇನ ವಾ ತದಹೇವ ಸಞ್ಛಿನ್ನೇನಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೦೮)।

    ‘‘Kathañca pana, bhikkhave, anatthataṃ hoti kathinaṃ? Na ullikhitamattena atthataṃ hoti kathinaṃ…pe… na aññatra pañcakena vā atirekapañcakena vā tadaheva sañchinnenā’’ti (mahāva. 308).

    ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅಚ್ಛಿನ್ನಾಸಿಬ್ಬಿತಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಅತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥರಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ತಥಾವಚೀಭೇದಕರಣಮೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ –

    Tenevāha ‘‘acchinnāsibbitaṃ pana na vaṭṭatī’’ti. Tena bhikkhunāti atthārakena bhikkhunā. Attharitabbanti attharaṇaṃ kātabbaṃ. Tañca kho tathāvacībhedakaraṇamevāti daṭṭhabbaṃ. Yathāha –

    ‘‘ಸಚೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪೋರಾಣಿಕಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಾ, ನವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ‘ಇಮಾಯ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಾಮೀ’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೪೧೩) –

    ‘‘Sace saṅghāṭiyā kathinaṃ attharitukāmo hoti, porāṇikā saṅghāṭi paccuddharitabbā, navā saṅghāṭi adhiṭṭhātabbā, ‘imāya saṅghāṭiyā kathinaṃ attharāmī’ti vācā bhinditabbā’’ti (pari. 413) –

    ವಿತ್ಥಾರೋ। ‘‘ಭನ್ತೇ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅನುಮೋದಥ, ಅನುಮೋದಾಹೀ’’ತಿ ಚ ವಚನಭೇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಥೇರಾನಞ್ಚಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

    Vitthāro. ‘‘Bhante, āvuso’’ti ca ‘‘anumodatha, anumodāhī’’ti ca vacanabhedaṃ sandhāya ‘‘therānañcā’’tiādi vuttaṃ.

    ಏವಂ ಅತ್ಥಾರಕೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅನುಮೋದಕೇಹಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತೇಹಿಪೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅನುಮೋದಾಮಾ’’ತಿ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತನಿ ಗಾರವವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವಂ ವುತ್ತಂ, ತಥಾಪಿ ಏಕಕೇನ ‘‘ಅನುಮೋದಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಅನುಮೋದಾಮಿ’’ಚ್ಚೇವ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಇದಾನಿ ಕಥಿನಾನಿಸಂಸೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಭೂಮಿಂ ವಿಚಾರಯನ್ತೋ ‘‘ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೇಸುಪೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ತೇಸಂಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥಾರಕಅನುಮೋದಕಾನಂಯೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಪರಿವಾರೇ ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥಾರಕಸ್ಸ ಚ ಅನುಮೋದಕಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೪೦೩)। ತೇತಿ ಅತ್ಥಾರಕಅನುಮೋದಕಾ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅತ್ಥಾರಾನುಮೋದನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸುಬ್ಭಾರಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಚೀವರಮಾಸೇಯೇವ, ಅಥ ಖೋ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಾತಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ವಾ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇನ ವಾ ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸುಬ್ಭಾರಾ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಲಭನ್ತಿ, ಉದ್ಧಟೇ ಪನ ನ ಲಭನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Evaṃ atthārakena paṭipajjitabbavidhiṃ dassetvā idāni anumodakehi paṭipajjitabbavidhiṃ dassetuṃ ‘‘tehipī’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Anumodāmā’’ti attanāva attani gāravavasena vuttaṃ. Kiñcāpi evaṃ vuttaṃ, tathāpi ekakena ‘‘anumodāmā’’ti vattuṃ na vaṭṭati, ‘‘anumodāmi’’cceva vattabbanti vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Idāni kathinānisaṃse dassetuṃ bhūmiṃ vicārayanto ‘‘purimavassaṃvuṭṭhesupī’’tiādimāha. Tattha tesaṃyevāti atthārakaanumodakānaṃyeva. Vuttañhetaṃ parivāre ‘‘dvinnaṃ puggalānaṃ atthataṃ hoti kathinaṃ atthārakassa ca anumodakassa cā’’ti (pari. 403). Teti atthārakaanumodakā. Tato paṭṭhāyāti atthārānumodanato paṭṭhāya. Yāva kathinassubbhārāti na kevalaṃ cīvaramāseyeva, atha kho aṭṭhannaṃ mātikānaṃ aññatarena vā antarubbhārena vā yāva kathinassubbhārā pañcānisaṃse labhanti, uddhaṭe pana na labhantīti attho.

    ಇದಾನಿ ತೇ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅನಾಮನ್ತಚಾರೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅನಾಮನ್ತಚಾರೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ನಿಮನ್ತಿತಸ್ಸ ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಕುಲೇಸು ಚಾರಿತ್ತಾಪಜ್ಜನಂ। ಅಸಮಾದಾನಚಾರೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾಧಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ಅಸಮಾದಾನಚರಣಂ, ನಾಮೇನಾಧಿಟ್ಠಿತಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಮಞ್ಞತರಂ ಚೀವರಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಾವದತ್ಥಚೀವರನ್ತಿ ಯಾವತಾ ಚೀವರೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಾವತಕಂ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಂ ಚೀವರಧಾರಣಂ, ದಸಾಹಮತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಠಪನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗಣಸ್ಸ ಭೋಜನಂ ಗಣಭೋಜನಂ। ಗಣೋತಿ ಚೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತತುತ್ತರಿ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ತೇಸಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ವಾ ನಿಮನ್ತನತೋ ವಾ ಲದ್ಧಸ್ಸ ಓದನಾದೀನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರಭೋಜನಸ್ಸ ಸಹ ಗಹಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಚ ತತ್ಥ ಚೀವರುಪ್ಪಾದೋತಿ ತತ್ಥ ಕಥಿನತ್ಥತಸೀಮಾಯ ಮತಕಚೀವರಂ ವಾ ಹೋತು, ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕೇನ ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇನ ಆಭತಂ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಯಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ತೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಞ್ಚಾ’’ತಿ।

    Idāni te pañcānisaṃse sarūpato dassetuṃ ‘‘anāmantacāro’’tiādimāha. Tattha anāmantacāro nāma pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena nimantitassa santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā kulesu cārittāpajjanaṃ. Asamādānacāro nāma nāmenādhiṭṭhitassa cīvarassa asamādānacaraṇaṃ, nāmenādhiṭṭhitānaṃ tiṇṇaṃ cīvarānamaññataraṃ cīvaraṃ yattha katthaci nikkhipitvā aññattha aruṇuṭṭhāpananti attho, cīvaravippavāsoti vuttaṃ hoti. Yāvadatthacīvaranti yāvatā cīvarena attho hoti, tāvatakaṃ anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ cīvaradhāraṇaṃ, dasāhamatikkamitvā cīvarassa ṭhapananti attho. Gaṇassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ. Gaṇoti cettha cattāro vā tatuttari vā bhikkhū. Tesaṃ viññattito vā nimantanato vā laddhassa odanādīnaṃ pañcannaṃ aññatarabhojanassa saha gahaṇanti attho. Yo ca tattha cīvaruppādoti tattha kathinatthatasīmāya matakacīvaraṃ vā hotu, saṅghaṃ uddissa dinnaṃ vā saṅghikena tatruppādena ābhataṃ vā yena kenaci ākārena yaṃ saṅghikaṃ cīvaraṃ uppajjati, taṃ tesaṃ bhavissatīti attho. Tenāha ‘‘tasmiṃ āvāse saṅghassa uppannacīvarañcā’’ti.

    ‘‘ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪತ್ತಾದಿ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಭಣ್ಡಂ ವಾ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಯಂ ಪನ ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇನ ತಣ್ಡುಲಾದಿನಾ ವತ್ಥಂ ಚೇತಾಪಿತಂ, ಅತ್ಥತಕಥಿನಾನಮೇವ ತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ವತ್ಥೇಹಿ ಪನ ತಣ್ಡುಲಾದೀಸು ಚೇತಾಪಿತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸಂ ತಾನಿ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಚೇತಾಪಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚೀವರುಪ್ಪಾದೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಸುವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅನತ್ಥತಕಥಿನಾ ಪನ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಆನಿಸಂಸೇಸು ಚೀವರಮಾಸೇ ಅಸಮಾದಾನಚಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿಸಂಸೇ ಲಭನ್ತಿ। ಯದಿ ಅಸಮಾದಾನಚಾರೋಪಿ ಲಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಪಾವೇಯ್ಯಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಓಕಪುಣ್ಣೇಹಿ ಚೀವರೇಹಿ ನ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ। ಯಸ್ಮಾ ತಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚೀವರಮಾಸೇಪಿ ಚೀವರಂ ಸಮಾದಾಯ ಏವ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು।

    ‘‘Yaṃ pana tattha saṅghassa uppannaṃ pattādi vā aññaṃ bhaṇḍaṃ vā, taṃ sabbesaṃ pāpuṇāti. Yaṃ pana tatruppādena taṇḍulādinā vatthaṃ cetāpitaṃ, atthatakathinānameva tāni vatthāni pāpuṇanti. Vatthehi pana taṇḍulādīsu cetāpitesu sabbesaṃ tāni pāpuṇantī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ, tampi cetāpitakālato paṭṭhāya cīvaruppādo na hotīti suvuttanti daṭṭhabbaṃ. Anatthatakathinā pana imesu pañcasu ānisaṃsesu cīvaramāse asamādānacāraṃ ṭhapetvā sesānisaṃse labhanti. Yadi asamādānacāropi labbheyya, pāveyyakā bhikkhū vassaṃvuṭṭhā okapuṇṇehi cīvarehi na bhagavantaṃ upasaṅkameyyuṃ. Yasmā taṃ na labbhati, tasmā cīvaramāsepi cīvaraṃ samādāya eva bhagavantaṃ upasaṅkamiṃsu.

    ಏವಂ ಕಥಿನತ್ಥಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಉಬ್ಭಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಂ ಪನೇತಂ ಕಥಿನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಾತಿಕಾತಿ ಮಾತರೋ, ಜನೇತ್ತಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಿನುಬ್ಭಾರಞ್ಹಿ ಏತಾ ಅಟ್ಠ ಜನೇನ್ತಿ। ತಾಸು ಪಕ್ಕಮನಂ ಅನ್ತೋ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕಾ। ಏವಂ ಸೇಸಾಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥತಕಥಿನೋ ಕಥಿನಚೀವರಂ ಆದಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ನಿರಪೇಕ್ಖೋ ‘‘ನ ಪಚ್ಚೇಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಸ್ಸೇವಂ ಪಕ್ಕಮತೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತಾಯ ಸೀಮಾಯ ಹೋತೀತಿ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Evaṃ kathinatthāraṃ dassetvā idāni ubbhāraṃ dassento ‘‘taṃ panetaṃ kathina’’ntiādimāha. Tattha mātikāti mātaro, janettiyoti attho. Kathinubbhārañhi etā aṭṭha janenti. Tāsu pakkamanaṃ anto etissāti pakkamanantikā. Evaṃ sesāpi veditabbā. Tattha yo bhikkhu atthatakathino kathinacīvaraṃ ādāya tasmiṃ āvāse nirapekkho ‘‘na paccessa’’nti pakkamati, tassevaṃ pakkamato kathinuddhāro atikkantamattāya sīmāya hotīti pakkamanantiko kathinuddhāroti veditabbo.

    ಯೋ ಪನ ಆನಿಸಂಸಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಸ್ಸ ಬಹಿಸೀಮಾಗತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಇಧೇವಿಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಪುನ ತಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ನಿರಪೇಕ್ಖೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಚೀವರಂ ಕಾರೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ

    Yo pana ānisaṃsacīvaraṃ ādāya pakkamati, tassa bahisīmāgatassa evaṃ hoti ‘‘idhevimaṃ karissāmi, na puna taṃ vihāraṃ gacchissāmī’’ti tasmiṃ āvāse nirapekkho hutvā taṃ cīvaraṃ kāreti, tassa bhikkhuno niṭṭhānantiko kathinuddhāro.

    ಯದಿ ಪನ ಆನಿಸಂಸಮೂಲಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಬಹಿಸೀಮಾಗತೋ ‘‘ನೇವಿಮಂ ಚೀವರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಚ ತಂ ಆವಾಸಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ

    Yadi pana ānisaṃsamūlacīvaraṃ ādāya bahisīmāgato ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ karissāmi, na ca taṃ āvāsaṃ gacchissāmī’’ti sanniṭṭhānaṃ karoti, tadā sanniṭṭhānantiko kathinuddhāro.

    ತದೇವ ಆನಿಸಂಸಚೀವರಂ ಲದ್ಧಾ ತಂ ಆದಾಯ ಬಹಿಸೀಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವಿಮಂ ಚೀವರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸಚೇ ತಂ ಚೀವರಂ ನಸ್ಸತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ ಡಯ್ಹತಿ, ನಾಸನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಹೋತಿ।

    Tadeva ānisaṃsacīvaraṃ laddhā taṃ ādāya bahisīmaṃ gantvā ‘‘idhevimaṃ cīvaraṃ karissāmi, na gacchissāmī’’ti karontassa sace taṃ cīvaraṃ nassati vinassati ḍayhati, nāsanantiko kathinuddhāro hoti.

    ಸಚೇ ಪನ ಆನಿಸಂಸಚೀವರಂ ಲದ್ಧಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಾಪೇಕ್ಖೋವ ಬಹಿಸೀಮಾಗತೋ ‘‘ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಸುಣಾತಿ, ತಸ್ಸ ಸವನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಹೋತಿ।

    Sace pana ānisaṃsacīvaraṃ laddhā tasmiṃ vihāre sāpekkhova bahisīmāgato ‘‘vihāre bhikkhūhi antarubbhāraṃ kata’’nti suṇāti, tassa savanantiko kathinuddhāro hoti.

    ಆಸಾಯ ಅವಚ್ಛೇದೋ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಆಸಾವಚ್ಛೇದಿಕಾ। ಯೋ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಚೀವರಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಚೀವರೇ ಆಸಾಯ ವಿಹಾರೇ ಅಪೇಕ್ಖಂ ಪಹಾಯ ಬಹಿಸೀಮಾಗತೋ ಪುನ ತೇನ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ ದಾತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಆಸಂ ಛಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಸ ಆಸಾವಚ್ಛೇದಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಹೋತಿ।

    Āsāya avacchedo etissāti āsāvacchedikā. Yo pana yena kenaci ‘‘tuyhaṃ cīvaraṃ dassāmī’’ti vutto tasmiṃ cīvare āsāya vihāre apekkhaṃ pahāya bahisīmāgato puna tena ‘‘na sakkomi dātu’’nti vutte āsaṃ chindati, tassa āsāvacchediko kathinuddhāro hoti.

    ಯೋ ಪನ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠವಿಹಾರತೋ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಸಾಪೇಕ್ಖೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇಯೇವ ಕಥಿನುದ್ಧಾರಂ ವೀತಿನಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸ ಸೀಮಾತಿಕ್ಕಮನನ್ತಿಕೋ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ

    Yo pana vassaṃvuṭṭhavihārato aññaṃ vihāraṃ sāpekkhova gantvā āgacchanto antarāmaggeyeva kathinuddhāraṃ vītināmeti, tassa sīmātikkamanantiko kathinuddhāro.

    ಸಹ ಉಬ್ಭಾರೇನಾತಿ ಸಹುಬ್ಭಾರಾ। ಆನಿಸಂಸಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಸಾಪೇಕ್ಖೋವ ಬಹಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಥಿನುದ್ಧಾರಂ ಸಮ್ಭುಣನ್ತಸ್ಸ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಸಹುಬ್ಭಾರೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Saha ubbhārenāti sahubbhārā. Ānisaṃsacīvaraṃ ādāya sāpekkhova bahi gantvā kathinuddhāraṃ sambhuṇantassa kathinuddhāro sahubbhāroti veditabbo.

    ‘‘ಏತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕೇ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೇ ಪಠಮಂ ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೋ ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಚೀವರಪಲಿಬೋಧುಪಚ್ಛೇದಾದಿಕಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೧) ವುತ್ತತ್ತಾ ೮ ‘‘ತತ್ಥ ವಿತ್ಥಾರವಿನಿಚ್ಛಯೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅತ್ಥಾರುಬ್ಭಾರಾನಂಯೇವ ವಾ ವಿತ್ಥಾರವಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ತತ್ಥಾಗತತ್ತಾ ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸೇಸಪಲಿಬೋಧಾಭಾವನ್ತಿ ಅವಸೇಸಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ಅಭಾವಂ, ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧಾಭಾವನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    ‘‘Etasmiṃ pana pakkamanantike kathinuddhāre paṭhamaṃ cīvarapalibodho chijjatī’’tiādinā cīvarapalibodhupacchedādikassa vinicchayassa vitthārato samantapāsādikāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 311) vuttattā 8 ‘‘tattha vitthāravinicchayo’’tiādimāha. Atthārubbhārānaṃyeva vā vitthāravinicchayassa tatthāgatattā evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Sesapalibodhābhāvanti avasesassa palibodhassa abhāvaṃ, āvāsapalibodhābhāvanti attho.

    ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಾಲಸ್ಸ। ದಸಾಹಪರಮನ್ತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ತಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲ’’ನ್ತಿ। ಅತಿರೇಕನ್ತಿ ಅಧಿಕಂ, ಸೋ ಚ ಅಧಿಕಭಾವೋ ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತಚೀವರತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಖೋಮನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೩೬-೬೩೮) ಖೋಮಸುತ್ತೇಹಿ ವಾಯಿತಂ ಖೋಮಪಟ್ಟಚೀವರಂ। ತಥಾ ಸೇಸಾನಿ। ಕಮ್ಬಲಂ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಲೋಮವಾಳಲೋಮೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಲೋಮೇಹಿ ವಾಯಿತ್ವಾ ಕತವತ್ಥಂ। ಸಾಣಂ ನಾಮ ಸಾಣವಾಕೇಹಿ ಕತವತ್ಥಂ। ಭಙ್ಗಂ ನಾಮ ಖೋಮಸುತ್ತಾದೀಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತವತ್ಥಂ। ‘‘ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ವಾಕಮಯಮೇವಾ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ತದನುಲೋಮಾನಂ ವಾತಿ ದುಕೂಲಂ ಪತ್ತುಣ್ಣಂ ಸೋಮಾರಪಟ್ಟಂ ಚೀನಪಟ್ಟಂ ಇದ್ಧಿಜಂ ದೇವದಿನ್ನನ್ತಿ ತೇಸಂ ಖೋಮಾದೀನಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಂ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ವಾ, ತತ್ಥ ದುಕೂಲಂ ಸಾಣಸ್ಸ ಅನುಲೋಮಂ ವಾಕಮಯತ್ತಾ। ಪತ್ತುಣ್ಣದೇಸೇ ಪಾಣಕೇಹಿ ಸಞ್ಜಾತವತ್ಥಂ ಪತ್ತುಣ್ಣಂ। ಸೋಮಾರದೇಸೇ ಜಾತಂ ವತ್ಥಂ ಸೋಮಾರಪಟ್ಟಂ। ತಥಾ ಚೀನಪಟ್ಟಂ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿಪಿ ಕೋಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಅನುಲೋಮಾನಿ ಪಾಣಕೇಹಿ ಕತಸುತ್ತಮಯತ್ತಾ। ಇದ್ಧಿಜಂ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುಞ್ಞಿದ್ಧಿಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಚೀವರಂ। ತಂ ಪನ ಖೋಮಾದೀನಮಞ್ಞತರಂ ಹೋತೀತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಂ। ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರಂ ದೇವದಿನ್ನಂ, ತಂ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಜಾಲಿನಿಯಾ ದೇವಕಞ್ಞಾಯ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಿನ್ನವತ್ಥಸದಿಸಂ, ತಮ್ಪಿ ಖೋಮಾದೀನಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಂ ಹೋತಿ ತೇಸು ಅಞ್ಞತರಭಾವತೋ।

    Assāti kālassa. Dasāhaparamanti accantasaṃyoge upayogavacananti āha ‘‘taṃ dasāhaparamaṃ kāla’’nti. Atirekanti adhikaṃ, so ca adhikabhāvo adhiṭṭhitavikappitacīvaratoti āha ‘‘adhiṭṭhitavikappitesū’’tiādi. Khomanti (pārā. aṭṭha. 2.636-638) khomasuttehi vāyitaṃ khomapaṭṭacīvaraṃ. Tathā sesāni. Kambalaṃ nāma manussalomavāḷalome ṭhapetvā sesalomehi vāyitvā katavatthaṃ. Sāṇaṃ nāma sāṇavākehi katavatthaṃ. Bhaṅgaṃ nāma khomasuttādīhi pañcahi missetvā katavatthaṃ. ‘‘Pāṭekkaṃ vākamayamevā’’tipi vadanti. Tadanulomānaṃ vāti dukūlaṃ pattuṇṇaṃ somārapaṭṭaṃ cīnapaṭṭaṃ iddhijaṃ devadinnanti tesaṃ khomādīnaṃyeva anulomānaṃ channaṃ cīvarānaṃ vā, tattha dukūlaṃ sāṇassa anulomaṃ vākamayattā. Pattuṇṇadese pāṇakehi sañjātavatthaṃ pattuṇṇaṃ. Somāradese jātaṃ vatthaṃ somārapaṭṭaṃ. Tathā cīnapaṭṭaṃ. Imāni tīṇipi koseyyassa anulomāni pāṇakehi katasuttamayattā. Iddhijaṃ ehibhikkhūnaṃ puññiddhiyā nibbattacīvaraṃ. Taṃ pana khomādīnamaññataraṃ hotīti tesaṃyeva anulomaṃ. Devehi dinnaṃ cīvaraṃ devadinnaṃ, taṃ kapparukkhe nibbattaṃ jāliniyā devakaññāya anuruddhattherassa dinnavatthasadisaṃ, tampi khomādīnaṃyeva anulomaṃ hoti tesu aññatarabhāvato.

    ದೀಘತೋ ವಡ್ಢಕಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಪ್ಪಮಾಣಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ। ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸುಗತಙ್ಗುಲಂ ನಾಮ ಇದಾನಿ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಮಸ್ಸ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗುಲಾನಿ, ತೇನ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ ವಡ್ಢಕಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತುರಙ್ಗುಲವಿತ್ಥತನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಯಥಾವುತ್ತಾನುಸಾರೇನೇವ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೇಸಂ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಅಭಾವತೋ ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸು ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ಇದಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।

    Dīghato vaḍḍhakihatthappamāṇaṃ, vitthārato tato upaḍḍhappamāṇaṃ vikappanupagaṃ pacchimaṃ. Aṭṭhaṅgulaṃ sugataṅgulenāti ettha sugataṅgulaṃ nāma idāni majjhimassa purimassa tīṇi aṅgulāni, tena sugataṅgulena aṭṭhaṅgulaṃ vaḍḍhakihatthappamāṇanti attho. Caturaṅgulavitthatanti etthāpi yathāvuttānusāreneva attho veditabbo. Yesaṃ pana adhiṭṭhānavikappanānaṃ abhāvato adhiṭṭhitavikappitesu apariyāpannattā idaṃ atirekacīvaraṃ nāma hoti.

    ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಂ ಕೇನಾಕಾರೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅನುಯೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಂ ಪನ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಪನ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸು ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ’’ತಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುನ್ತಿ ನಾಮಂ ವತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ। ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುನ್ತಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದಿನಾಮೇನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ ನ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ಪನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಸಾಮಞ್ಞವಚನಂ ಪನ ತಿಚೀವರಸ್ಸ ಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದಿವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾನಂ ವಿಯ ಕಾಲವಸೇನ ವಿಸೇಸಾಭಾವಾ ಚಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬತಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ , ನ ಪನ ಸಬ್ಬಥಾ ವಿಕಪ್ಪನಪಟಿಸೇಧನತ್ಥನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಥಾ ಹಿ ಪುರಾಣಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ನವಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಚನತೋ, ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಾರಾ॰ ೪೬೯) ಚ ತಿಚೀವರಸ್ಸಪಿ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಓಕಾಸೋ ದಿನ್ನೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ತಿಚೀವರಾದೀನಿ ಹಿ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಂ ತಂ ನಾಮಂ ವತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ವಿಕಪ್ಪೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಂ। ತಿಚೀವರಂ ವಾ ಹೋತು, ಅಞ್ಞಂ ವಾ, ಯದಿ ತಂ ತಂ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ಅವಿಕಪ್ಪಿತಂ ಹೋತಿ, ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇಯೇವ ತಿಟ್ಠತಿ। ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುನ್ತಿ ಚತುಮಾಸತೋ ಪರಂ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ। ಇದಞ್ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ಕೇಚಿ ಪನ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೪೬೯) ‘‘ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಯಾವ ಆಗಾಮಿಸಂವಚ್ಛರೇ ವಸ್ಸಾನಂ ಚತುಮಾಸಂ, ತಾವ ಠಪೇತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ತತೋ ಪರನ್ತಿ ಆಬಾಧತೋ ಪರಂ। ‘‘ಇಮಾಸಞ್ಚ ಪನ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದೀನಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ತಥಾವಿಕಪ್ಪಿತಂ ಅಞ್ಞನಾಮೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬತಾ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಾ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Taṃ adhiṭṭhānavikappanaṃ kenākārena jānitabbanti anuyogaṃ sandhāya taṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ pana vutta’’ntiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ pana vuttanti atirekacīvaraṃ dassetuṃ ‘‘adhiṭṭhitavikappitesu apariyāpannattā’’ti amhehi yaṃ vuttanti attho. Ticīvaraṃ adhiṭṭhātunti nāmaṃ vatvā adhiṭṭhātuṃ. Na vikappetunti saṅghāṭiādināmena vikappetuṃ na anujānāmīti attho. ‘‘Imaṃ cīvaraṃ vikappemī’’ti pana vikappetuṃ vaṭṭatiyeva. Sāmaññavacanaṃ pana ticīvarassa kaṇḍupaṭicchādivassikasāṭikānaṃ viya kālavasena visesābhāvā cassa vikappetabbatāti dassanatthaṃ , na pana sabbathā vikappanapaṭisedhanatthanti daṭṭhabbaṃ. Tathā hi purāṇacīvaraṃ paccuddharitvā navassa adhiṭṭhānavacanato, ‘‘anāpatti adhiṭṭheti vikappetī’’tiādivacanato (pārā. 469) ca ticīvarassapi vikappanāya okāso dinno. Esa nayo sabbattha. Ticīvarādīni hi adhiṭṭhahantena ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā taṃ taṃ nāmaṃ vatvā adhiṭṭhātabbaṃ. Vikappentena pana ‘‘imaṃ saṅghāṭi’’ntiādinā tassa tassa cīvarassa nāmaṃ aggahetvā ‘‘imaṃ cīvaraṃ tuyhaṃ vikappemī’’ti vikappetabbaṃ. Ticīvaraṃ vā hotu, aññaṃ vā, yadi taṃ taṃ nāmaṃ gahetvā vikappeti, avikappitaṃ hoti, atirekacīvaraṭṭhāneyeva tiṭṭhati. Tato paraṃ vikappetunti catumāsato paraṃ ‘‘imaṃ cīvaraṃ vikappemī’’ti vikappetuṃ. Idañca paribhuñjituṃ anuññātaṃ. Keci pana (sārattha. ṭī. 2.469) ‘‘tato paraṃ vikappetvā yāva āgāmisaṃvacchare vassānaṃ catumāsaṃ, tāva ṭhapetuṃ anuññāta’’nti vadanti. Tato paranti ābādhato paraṃ. ‘‘Imāsañca pana vassikasāṭikakaṇḍupaṭicchādīnaṃ tato paraṃ vikappetvā paribhogassa anuññātattā tathāvikappitaṃ aññanāmena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Adhiṭṭhātabbavikappetabbatā jānitabbāti adhiṭṭhātabbaṃ vikappetabbanti evaṃ adhiṭṭhānavikappanā jānitabbāti attho.

    ಪಞ್ಚಪರಿಮಾಣಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚಕಂ, ಮುಟ್ಠಿಸ್ಸ ಮುಟ್ಠಿಹತ್ಥಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಪಞ್ಚಕಂ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಂ। ಏಸ ನ ಯೋ ಮುಟ್ಠಿತ್ತಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ಪಾರುಪನೇನಪಿ ಸಕ್ಕಾ ನಾಭಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ನ ಕೇವಲಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯೋವ ವಟ್ಟತಿ, ಅಥ ಖೋ ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅತಿರೇಕಞ್ಚಾತಿ ಸುಗತಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಮ್ಪಿ ತತೋ ಅಧಿಕಮ್ಪಿ। ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀತಿ ಠಪೇಮಿ, ಪರಿಚ್ಚಜಾಮೀತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೪೬೯) ಏವಮ್ಪಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನಾತಿ ಹತ್ಥಾದಿನಾ ಚೀವರಂ ಪರಾಮಸನ್ತೇನ, ಚಾಲೇನ್ತೇನ ವಾ। ಇದಞ್ಹಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಅಫುಸನ್ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ। ದುವಿಧನ್ತಿ ಸಮ್ಮುಖಾಪರಮ್ಮುಖಭೇದೇನ ದುವಿಧಂ। ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾತಿ ವಚನಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಾದೀಸೂತಿ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಉಪರಿಪಾಸಾದೇಸು। ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇತಿ ಯತ್ಥ ತದಹೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿವತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ಏವರೂಪೇ ಸಮೀಪವಿಹಾರೇ। ಇದಞ್ಚ ದೇಸನಾಸೀಸಮತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ದೂರೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಚೀವರಸಂಲಕ್ಖಣಂ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಮತ್ತಸಲ್ಲಕ್ಖಣೇನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಯೋಜನಂ ಅತ್ಥಿ।

    Pañcaparimāṇaṃ assāti pañcakaṃ, muṭṭhissa muṭṭhihatthassa sambandhaṃ pañcakaṃ muṭṭhipañcakaṃ. Esa na yo muṭṭhittikanti etthāpi. Pārupanenapi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti āha ‘‘dvihatthopi vaṭṭatī’’ti. Na kevalaṃ aḍḍhateyyova vaṭṭati, atha kho dvihatthopi vaṭṭatīti pi-saddassa attho daṭṭhabbo. Atirekañcāti sugatacīvarappamāṇampi tato adhikampi. Paccuddharāmīti ṭhapemi, pariccajāmīti vā attho. ‘‘Imaṃ cīvaraṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti (sārattha. ṭī. 2.469) evampi vattuṃ vaṭṭati. Kāyavikāraṃ karontenāti hatthādinā cīvaraṃ parāmasantena, cālentena vā. Idañhi adhiṭṭhānaṃ yena kenaci sarīrāvayavena aphusantassa na vaṭṭati. Duvidhanti sammukhāparammukhabhedena duvidhaṃ. Vācā bhinditabbāti vacanaṃ nicchāretabbaṃ. Antogabbhādīsūti antogabbhauparipāsādesu. Sāmantavihāreti yattha tadaheva gantvā nivattetuṃ sakkā, evarūpe samīpavihāre. Idañca desanāsīsamattaṃ, tasmā dūre ṭhitampi adhiṭṭhātabbanti vadanti. ‘‘Ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā’’ti iminā cīvarasaṃlakkhaṇaṃ vuttaṃ. Na hi ṭhapitaṭṭhānamattasallakkhaṇena kiñci payojanaṃ atthi.

    ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹೀತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳವಸೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹಿ। ಅಧಿಟ್ಠಾನತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದಿವೋಹಾರಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ‘‘ಇಮಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಾದೀನಂ ವಿಸುಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಾದಿನಾಮೇನ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಇಮಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತೇಪಿ ನೇವತ್ಥಿ ದೋಸೋ। ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದಿನಾಮೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಕಸ್ಸ ಪನ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳವಸೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹಿಪಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದಿಮ್ಹಿ ಕತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನತ್ಥಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಕತಾಧಿಟ್ಠಾನಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ। ಅಧಿಟ್ಠಿತೇನ ಪನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತತರಮೇವ ದುತಿಯಂ ಪಟ್ಟಂ ವಾ ಖಣ್ಡಂ ವಾ ಸಂಸಿಬ್ಬನ್ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ಸಮೇ ವಾ ಖುದ್ದಕೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥನ್ತಿ ವಿಪ್ಪವಾಸದೋಸಾಭಾವತೋ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾದಿನಾ ಕಿಚ್ಚೇನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ವಿನಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತಾಯ ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ। ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುನ್ತಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಕತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ।

    Adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehīti paccattharaṇamukhapuñchanacoḷaparikkhāracoḷavasena adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi. Adhiṭṭhānato pubbe saṅghāṭiādivohārassa abhāvato ‘‘imaṃ paccuddharāmī’’ti paccattharaṇādīnaṃ visuṃ paccuddharaṇavidhiṃ dasseti. Paccattharaṇādināmena pana adhiṭṭhātabbattā ‘‘imaṃ paccattharaṇaṃ paccuddharāmī’’tiādinā vuttepi nevatthi doso. Puna adhiṭṭhātabbānīti saṅghāṭiādināmena adhiṭṭhātabbāni. Parikkhāracoḷakassa pana parikkhāracoḷavasena adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehipi saṅghāṭiādimhi kate paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbanti natthi. Pubbe katādhiṭṭhānameva adhiṭṭhānaṃ. Adhiṭṭhitena pana tena saddhiṃ mahantatarameva dutiyaṃ paṭṭaṃ vā khaṇḍaṃ vā saṃsibbantena adhiṭṭhātabbaṃ, same vā khuddake vā adhiṭṭhānakiccaṃ natthi. Sukhaparibhogatthanti vippavāsadosābhāvato yattha katthaci ṭhapetvā dhammassavanādinā kiccena aññattha aruṇaṃ uṭṭhāpetvā āgantvā nissajjanaṃ vināva paribhuñjituṃ sakkuṇeyyatāya sukhaparibhogatthaṃ. Parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātunti parikkhāracoḷaṃ katvā adhiṭṭhātuṃ.

    ಅನತಿರಿತ್ತಪಮಾಣಾತಿ ‘‘ದೀಘಸೋ ಛ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ, ತಿರಿಯಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೪೩) ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅನಧಿಕಪಮಾಣಾ। ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಭಾವತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ, ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಭಾವತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞಥಾ ಹಿ ‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ವಸ್ಸಾನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇನಾಪಿ, ಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಆಬಾಧವೂಪಸಮೇನಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀ’’ತಿ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ವಸ್ಸಾನಮಾಸತೋ ಪರಂ ಅಸತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ಕಿಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರೇಯ್ಯಾತಿ ‘‘ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ’’ತಿ ವಚನಮೇವ ನೋಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ।

    Anatirittapamāṇāti ‘‘dīghaso cha vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ aḍḍhateyyā’’ti (pāci. 543) vuttappamāṇato anadhikapamāṇā. Paccuddharitvā vikappetabbāti vassikasāṭikabhāvato apanetvā vikappetabbā, hemantassa paṭhamadivasato paṭṭhāya antodasāhe vassikasāṭikāvassikasāṭikabhāvato apanetvā ‘‘imaṃ cīvaraṃ tuyhaṃ vikappemī’’tiādinā nayena vikappetabbāti vuttaṃ hoti. Aññathā hi ‘‘vassikasāṭikā vassānamāsātikkamenāpi, kaṇḍupaṭicchādi ābādhavūpasamenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) vakkhamānattā vassānamāsato paraṃ asati adhiṭṭhāne kiṃ paccuddhareyyāti ‘‘paccuddharitvā’’ti vacanameva nopapajjeyya.

    ಕೇಚಿ ಪನ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೪೬೯) ‘‘ಯಥಾ ಕಥಿನಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಂ ಕಥಿನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ಏವಮಯಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಪಿ ವಸ್ಸಾನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮದಿವಸೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸೇ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ಪದಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ। ಕಥಿನಮಾಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನಞ್ಹಿ ಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಿತತ್ತಾ ಅವಸಾನದಿವಸೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಕಥಿನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಪನ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾ ನ ತೇನ ಸದಿಸಾತಿ ವಸ್ಸಾನಾತಿಕ್ಕಮೇ ಕಥಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಅವಿಕಪ್ಪಿತಮೇವ ಹಿ ತಂ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಮನ್ತೇಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ದಸಾಹಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ। ಏವಂ ಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದಿಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನತೋ ಪರಂ ದಸಾಹಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ। ದಸಾಹಂ ಪನ ಅನತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ। ನಹಾನತ್ಥಾಯ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ವಣ್ಣಭೇದಮತ್ತರತ್ತಾಪಿ ಚೇಸಾ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ದ್ವೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ । ‘‘ಸಚೇ ವಸ್ಸಾನೇ ಅಪರಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಪುರಿಮವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ, ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।

    Keci pana (sārattha. ṭī. 2.469) ‘‘yathā kathinamāsabbhantare uppannacīvaraṃ kathinamāsātikkame nissaggiyaṃ hoti, evamayaṃ vassikasāṭikāpi vassānamāsātikkame nissaggiyā hoti. Tasmā kattikapuṇṇamadivase paccuddharitvā tato paraṃ hemantassa paṭhamadivase vikappetabbāti evamattho gahetabbo, paccuddharitvā tato paraṃ vikappetabbāti padayojanā veditabbā’’ti ca vadanti, taṃ na yuttaṃ. Kathinamāse uppannañhi cīvaraṃ atirekacīvaraṭṭhāne ṭhitattā avasānadivase anadhiṭṭhitaṃ kathinamāsātikkame nissaggiyaṃ hoti. Ayaṃ pana vassikasāṭikā adhiṭṭhahitvā ṭhapitattā na tena sadisāti vassānātikkame kathaṃ nissaggiyaṃ hoti anadhiṭṭhitaavikappitameva hi taṃ kālātikkame nissaggiyaṃ hoti, tasmā hemantepi vassikasāṭikā dasāhaparihāraṃ labhati. Evaṃ kaṇḍupaṭicchādipi adhiṭṭhānavijahanato paraṃ dasāhaparihāraṃ labhati. Dasāhaṃ pana anatikkāmetvā vikappetabbā. Nahānatthāya anuññātattā vaṇṇabhedamattarattāpi cesā vaṭṭatīti vuttaṃ. ‘‘Dve pana na vaṭṭantī’’ti dvinnaṃ adhiṭṭhānābhāvato vuttaṃ . ‘‘Sace vassāne aparā vassikasāṭikā uppannā hoti, purimavassikasāṭikaṃ paccuddharitvā, vikappetvā ca adhiṭṭhātabbā’’ti vadanti.

    ಪಮಾಣಯುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ದೀಘಸೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಿಯಡ್ಢಂ ದಸಾ ವಿದತ್ಥೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೩೧ ಆದಯೋ) ಇಮಿನಾ ಪಮಾಣೇನ ಯುತ್ತಂ। ಪಮಾಣಿಕಾತಿ ‘‘ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ ದೀಘಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ವಿದತ್ಥಿಯೋ, ತಿರಿಯಂ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣಯುತ್ತಾ। ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ। ಯಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಿಚೀವರೇ ಪರಿಪುಣ್ಣೇ, ಅತ್ಥೇ ಚ ಸತಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಾದೀಹಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೭) ಬಹೂನಂ ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಪರಿಸ್ಸಾವನಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹವಸೇನ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾಧಿಟ್ಠಾನಮನುಞ್ಞಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ಗಣನಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಭಗವತಾ ಹಿ ಯಂ ಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಲಭನ್ತಿ, ತಂ ತಂ ಇಮಿನಾ ವಿಧಾನೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಯೇನ ಯೇನ ಪರಿಸ್ಸಾವನಾದಿನಾ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಂ ತಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಥವಿಕಾಪೀ’’ತಿಆದಿ। ಆದಿಸದ್ದೇನ ‘‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಅಸಮ್ಮುಖಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ‘‘ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಚಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೪೬೯) ‘‘ಅನಿವಾಸೇತ್ವಾ, ಅಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ಕೇವಲಂ ಪಞ್ಚಪೀಠೇಸುಯೇವ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಅಯುತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಸ್ಸ ವಿಸೇಸಿತತ್ತಾ। ಭಿಸಿಬಿಬ್ಬೋಹನಪಾವಾರಕೋಜವಾನಮ್ಪಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತೋಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Pamāṇayuttanti ‘‘dīghaso sugatavidatthiyā dve vidatthiyo, vitthārato diyaḍḍhaṃ dasā vidatthī’’ti (pāci. 531 ādayo) iminā pamāṇena yuttaṃ. Pamāṇikāti ‘‘sugatavidatthiyā dīghaso catasso vidatthiyo, tiriyaṃ dve vidatthiyo’’ti evaṃ vuttappamāṇayuttā. Paccuddharitvā vikappetabbāti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Yasmā bhikkhūnaṃ ticīvare paripuṇṇe, atthe ca sati parissāvanādīhi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, parikkhāracoḷaka’’nti (mahāva. 357) bahūnaṃ pattatthavikaparissāvanādīnaṃ saṅgahavasena parikkhāracoḷādhiṭṭhānamanuññātaṃ, tasmā ‘‘parikkhāracoḷe gaṇanā natthī’’tiādi vuttaṃ. Bhagavatā hi yaṃ yaṃ bhikkhū labhanti, taṃ taṃ iminā vidhānena adhiṭṭhahitvā puna ‘‘yena yena parissāvanādinā attho hoti, taṃ taṃ katvā gaṇhantū’’ti anukampāya anuññātaṃ. Tenevāha ‘‘thavikāpī’’tiādi. Ādisaddena ‘‘etāni cīvarāni parikkhāracoḷāni adhiṭṭhāmī’’ti asammukhādhiṭṭhānaṃ saṅgaṇhāti. ‘‘Senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇe cā’’ti iminā attano santakaṃ paṭikkhipati. Keci pana (sārattha. ṭī. 2.469) ‘‘anivāsetvā, apārupitvā ca kevalaṃ pañcapīṭhesuyeva attharitvā paribhuñjiyamānaṃ paccattharaṇaṃ attano santakampi anadhiṭṭhitaṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ ayuttaṃ senāsanaparikkhāratthāya dinna’’nti paccattharaṇassa visesitattā. Bhisibibbohanapāvārakojavānampi senāsanaparikkhāratoyeva adhiṭṭhānakiccaṃ natthīti veditabbaṃ.

    ಅಧಿಟ್ಠಿತಞ್ಚ ಪನೇತಂ ಚೀವರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಕಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಪನೇತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನಾತಿ ಚೋರಾದೀಹಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನ। ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನಾತಿ ಗಿಹಿಭಾವಾಯ ಆವತ್ತನೇನ, ವಿಬ್ಭಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ‘‘ಸೀಲವನ್ತೋವ ಹುತ್ವಾ ಗಿಹೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇತವತ್ಥನಿವಾಸನೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸೇತವತ್ಥನಿವಾಸೋ ವಾ ಕಾಸಾಯಚಜನಂ ವಾ ಹೀನಾಯಾವತ್ತನ’’ನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ‘‘‘ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನಾ’ತಿ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಏವ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನಂ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ। ಸಾ ಹಿ ಯದಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ತದಾ ಅಸ್ಸಮಣೀ ಹೋತಿ। ಭಿಕ್ಖು ಪನ ವಿಬ್ಭಮನ್ತೋಪಿ ಯಾವ ಸಿಕ್ಖಂ ನ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಿ, ತಾವ ಭಿಕ್ಖುಯೇವಾತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ವಿಜಹತೀ’’ತಿ ಅಪರೇ। ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನಾತಿ ಲಿಙ್ಗೇ ಠಿತಸ್ಸೇವ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ। ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಲಿಙ್ಗೇ ಠಿತೋವ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯಲಗ್ಗಮ್ಪಿ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀತಿ। ಕಾಲಙ್ಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ಮರಣೇನ। ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನಾತಿ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಸ್ಸ , ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ವಾ ಪರಿವತ್ತನೇನ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಪಾತುಭಾವೇನ, ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಪಾತುಭಾವೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    Adhiṭṭhitañca panetaṃ cīvaraṃ paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti āha ‘‘sabbañca paneta’’ntiādi. Tattha acchinditvā gahaṇenāti corādīhi acchinditvā gahaṇena. Hīnāyāvattanenāti gihibhāvāya āvattanena, vibbhamenāti attho, ‘‘sīlavantova hutvā gihī bhavissāmī’’ti setavatthanivāsanenāti vuttaṃ hoti. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa setavatthanivāso vā kāsāyacajanaṃ vā hīnāyāvattana’’nti keci. ‘‘‘Hīnāyāvattanenā’ti iminā bhikkhuniyā eva adhiṭṭhānavijahanaṃ gahitaṃ hoti. Sā hi yadā vibbhamati, tadā assamaṇī hoti. Bhikkhu pana vibbhamantopi yāva sikkhaṃ na paccakkhāti, tāva bhikkhuyevāti adhiṭṭhānaṃ na vijahatī’’ti apare. Sikkhāpaccakkhānenāti liṅge ṭhitasseva sikkhāya paccakkhānena. Yo hi bhikkhuliṅge ṭhitova sikkhaṃ paccakkhāti, tassa kāyalaggampi cīvaraṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti. Kālaṅkiriyāyāti maraṇena. Liṅgaparivattanenāti purisaliṅgassa , itthiliṅgassa vā parivattanena, purisassa itthiliṅgapātubhāvena, itthiyā vā purisaliṅgapātubhāvenāti vuttaṃ hoti.

    ಕನಿಟ್ಠಙ್ಗುಲಿನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣೇನಾತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಓರತೋತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರತೋ। ಯೋ ಪನ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನೇ ಪಠಮಂ ಅಗ್ಗಳಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪನೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಮಣ್ಡಲಪರಿವತ್ತನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದುಪಟ್ಟಸ್ಸ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಟಲೇ ಛಿದ್ದೇ ವಾ ಜಾತೇ, ಗಲಿತೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಖುದ್ದಕಂ ಚೀವರಂ ಮಹನ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಖುದ್ದಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಉಭೋ ಕೋಟಿಯೋ ಮಜ್ಝೇ ಕರೋನ್ತೋ ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಘಟೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಅಥ ಘಟೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ರಜಕೇಹಿ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸೇತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಮೇವ। ವಸ್ಸಾನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇನಾಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ। ತೇನ ನ ಕೇವಲಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇನ ದಾನಾದಿನಾ ಅಟ್ಠವಿಧೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ, ಅಥ ಖೋ ವಸ್ಸಾನಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇನಪೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಏಸ ನಯೋ ಆಬಾಧವೂಪಸಮೇನಾಪೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ವಿಕಪ್ಪನಸಿಕ್ಖಾಪದೇತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೨ ಆದಯೋ) ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇ ಸುರಾಪಾನವಗ್ಗಸ್ಸ ನವಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ।

    Kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhippamāṇenāti heṭṭhimaparicchedaṃ dasseti. Oratoti abbhantarato. Yo pana dubbalaṭṭhāne paṭhamaṃ aggaḷaṃ datvā pacchā dubbalaṭṭhānaṃ chinditvā apaneti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Maṇḍalaparivattanepi eseva nayo. Dupaṭṭassa pana ekasmiṃ paṭale chidde vā jāte, galite vā adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Khuddakaṃ cīvaraṃ mahantaṃ karoti, mahantaṃ vā khuddakaṃ karoti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Ubho koṭiyo majjhe karonto sace pana paṭhamaṃ chinditvā pacchā ghaṭeti, adhiṭṭhānaṃ bhijjati. Atha ghaṭetvā chindati, na bhijjati. Rajakehi dhovāpetvā setaṃ karontassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānameva. Vassānamāsātikkamenāpīti ettha pi-saddo sampiṇḍanattho. Tena na kevalaṃ pubbe vuttena dānādinā aṭṭhavidheneva kāraṇena vassikasāṭikā adhiṭṭhānaṃ vijahati, atha kho vassānamāsātikkamenapīti evamettha attho daṭṭhabbo. Esa nayo ābādhavūpasamenāpīti etthāpi. Vikappanasikkhāpadeti (pāci. 372 ādayo) pācittiye surāpānavaggassa navamasikkhāpade.

    ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋತಿ ಏತ್ಥ ನ್ತಿ ಚೀವರಂ, ಕಾಲಂ ವಾ ಪರಾಮಸತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಜಾತಿಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ಯೋ ಅರುಣೋತಿ ತಸ್ಸ ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸಸ್ಸ ಯೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅರುಣೋ। ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸಸ್ಸ ಅರುಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ। ದಿವಸಸದ್ದೇನ ಚೇತ್ಥ ತಂದಿವಸನಿಸ್ಸಿತೋ ಅರುಣೋ ವುತ್ತೋ। ಇದಾನಿ ಯಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯಥಾ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಅಯಂ ವಿಧಿ। ಅಞ್ಞಥಾಪೀತಿ ಭಾಸನ್ತರೇನಾಪಿ, ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ಭಾಸಾಯಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಬಲೇನಾತಿ ವತ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೇನ। ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಉಪರಿ ಸಂವರಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಂವುತಕಾಯವಚೀದ್ವಾರೋ ಭವೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಾನಿ ಚ ‘‘ಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿಆದೀನಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕದೇಸಕೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬವಚನಾನಿ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬವಚನಂ, ‘‘ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತದನುದೇಸಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬವಚನಂ। ‘‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ತದನುಪ್ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬವಚನಂ, ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಸಂವರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತದನುದೇಸಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬವಚನಂ। ಇಮಿನಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ದ್ವೀಸು, ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ವಾತಿ ದ್ವೀಸು ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ವಾ ಆಪತ್ತೀಸು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಚನಭೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಞತ್ತಿಯಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ ವಿವರತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವಾ ವಚನಭೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ದ್ವೀಸು, ಬಹೂಸು ವಾ ವಚನಭೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವತ್ಥುವಸೇನ ವಚನಭೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ।

    Taṃ atikkāmayatoti ettha tanti cīvaraṃ, kālaṃ vā parāmasatīti āha ‘‘taṃ yathāvuttajātippamāṇa’’ntiādi. Assāti bhikkhussa. Tassa yo aruṇoti tassa cīvaruppādadivasassa yo atikkanto aruṇo. Cīvaruppādadivasena saddhinti cīvaruppādadivasassa aruṇena saddhiṃ. Divasasaddena cettha taṃdivasanissito aruṇo vutto. Idāni yassa ca nissajjitabbaṃ, yathā ca nissajjitabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘taṃ gahetvā’’tiādi vuttaṃ. Tatrāyaṃ nayoti tasmiṃ nissajjane ayaṃ vidhi. Aññathāpīti bhāsantarenāpi, yāya kāyaci bhāsāyapīti attho. Paṭibalenāti vattuṃ samatthena. Āyatiṃ saṃvareyyāsīti upari saṃvaramāpajjeyyāsi, saṃvutakāyavacīdvāro bhaveyyāsīti attho. Imāni ca ‘‘passasī’’tiādīni yathākkamaṃ paṭiggāhakadesakehi vattabbavacanāni. Tathā hi ‘‘passasī’’ti paṭiggāhakena vattabbavacanaṃ, ‘‘āma passāmī’’ti tadanudesakena vattabbavacanaṃ. ‘‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti tadanuppaṭiggāhakena vattabbavacanaṃ, ‘‘sādhu suṭṭhu saṃvarissāmī’’ti tadanudesakena vattabbavacanaṃ. Iminā ca attano āyatiṃ saṃvare patiṭṭhitabhāvaṃ dasseti. Dvīsu, pana sambahulāsu vāti dvīsu vā sambahulāsu vā āpattīsu purimanayeneva vacanabhedo kātabbo. Ñattiyaṃ āpattiṃ sarati vivaratīti ettha ‘‘dve āpattiyo’’ti vā ‘‘sambahulā āpattiyo’’ti vā vacanabhedo kātabbo. Dvīsu, bahūsu vā vacanabhedo kātabboti ‘‘saṅgho imāni cīvarānī’’ti vatthuvasena vacanabhedo kātabbo.

    ಏವಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಗಣಸ್ಸ ಪನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೇನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವಾತಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಾಪತ್ತಿಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರದಾನೇಸು ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತವಚನಭೇದಂ ವಿನಾ ಅವಸೇಸಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಾದೀಸು ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Evaṃ saṅghassa nissajjanavidhiṃ dassetvā gaṇassa nissajjanavidhiṃ dassetuṃ ‘‘gaṇassa pana nissajjantenā’’tiādimāha. Tattha sesaṃ purimasadisamevāti nissajjanāpattippaṭiggahaṇanissaṭṭhacīvaradānesu ‘‘āyasmantāna’’ntiādinā vuttavacanabhedaṃ vinā avasesaṃ saṅghassa nissajjanādīsu vuttasadisamevāti attho.

    ಇದಾನಿ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ದ್ವೀಸು, ತೀಸು ವಾತಿ ದ್ವೀಸು, ತೀಸು ವಾ ಆಪತ್ತೀಸು ಚೇವ ದಾತಬ್ಬಚೀವರೇಸು ಚ। ಯಥಾ ಚ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ, ಏವಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಪಾಳಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥೇವ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಣ್ಣಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬೋ – ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮) ನಯೇನ ತಿಣ್ಣಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತ್ತಬ್ಬೋ – ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿಸುಂಯೇವ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಂ ಇಧಾಪಿ ವಿಸುಂ ಪಾಳಿಂ ವದೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅವತ್ವಾವ ಗತೋತಿ ಗಣಸ್ಸ ವುತ್ತಾ ಪಾಳಿಯೇವೇತ್ಥ ಪಾಳಿ। ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ – ಯಥಾ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ದೇಸಿಯಮಾನಾಯ ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ, ಏವಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದ್ವೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಯಥಾ ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ದ್ವಿನ್ನಞ್ಹಿ ಞತ್ತಿಟ್ಠಪನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯದಿ ಸಿಯಾ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವಿಸುಂ ನ ವದೇಯ್ಯ। ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರದಾನೇಪಿ ಯಥಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏಕೋ ವದತಿ, ಏವಂ ‘‘ಮಯಂ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇತೋ ಗರುಕತರಾನಿಪಿ ಹಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಾನಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ವುತ್ತಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇಸಂ ಏತಂ ಅನುಲೋಮಂ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರಂ ಪನ ದಾತಬ್ಬಮೇವ, ಅದಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ವಿನಯಕಮ್ಮಮತ್ತಮೇವ ಹೇತಂ। ನ ತಂ ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಸ್ಸಟ್ಠವತ್ಥು’’ನ್ತಿಆದಿ।

    Idāni puggalassa nissajjanavidhiṃ dassetuṃ ‘‘puggalassa panā’’tiādi vuttaṃ. Tattha dvīsu, tīsu vāti dvīsu, tīsu vā āpattīsu ceva dātabbacīvaresu ca. Yathā ca gaṇassa nissajjane, evaṃ dvinnaṃ nissajjanepi pāḷi veditabbā. Yadi hi viseso bhaveyya, yatheva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiṇṇaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo – byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā’’tiādinā (mahāva. 168) nayena tiṇṇaṃ pārisuddhiuposathaṃ vatvā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kattabbo – therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅga’’ntiādinā nayena visuṃyeva dvinnaṃ pārisuddhiuposatho vutto, evaṃ idhāpi visuṃ pāḷiṃ vadeyya. Yasmā pana natthi, tasmā avatvāva gatoti gaṇassa vuttā pāḷiyevettha pāḷi. Āpattippaṭiggahaṇe pana ayaṃ viseso – yathā gaṇassa nissajjitvā āpattiyā desiyamānāya āpattippaṭiggāhako bhikkhu ñattiṃ ṭhapeti, evaṃ aṭṭhapetvā dvīsu aññatarena yathā ekapuggalo paṭiggaṇhāti, evaṃ āpatti paṭiggahetabbā. Dvinnañhi ñattiṭṭhapanaṃ nāma natthi. Yadi siyā, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ visuṃ na vadeyya. Nissaṭṭhacīvaradānepi yathā ‘‘imaṃ cīvaraṃ āyasmato dammī’’ti eko vadati, evaṃ ‘‘mayaṃ imaṃ cīvaraṃ āyasmato demā’’ti vattuṃ vaṭṭati. Ito garukatarānipi hi ñattidutiyakammāni apaloketvā kātabbānīti vuttāni atthi, tesaṃ etaṃ anulomaṃ. Tenevāha ‘‘dvinnaṃ panā’’tiādi. Nissaṭṭhacīvaraṃ pana dātabbameva, adātuṃ na labbhati. Vinayakammamattameva hetaṃ. Na taṃ tena saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā dinnameva hoti. Tenāha ‘‘nissaṭṭhavatthu’’ntiādi.

    ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಕಿಂ ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ಸಕಿಂ ಪಾರುತಂ ವಾ ಕಾಯತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಚರತಿ, ಏಕಮೇವ ದುಕ್ಕಟಂ। ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಿ ವಾ ಪಾರುಪತಿ ವಾ, ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ದುನ್ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ದುಪ್ಪಾರುತಂ ವಾ ಸಣ್ಠಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿವಚನಞ್ಚೇತ್ಥ (ಪಾರಾ॰ ೫೭೦) ಸಾಧಕಂ। ದಸಾಹಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞಿನೋ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞಿನೋಪೀತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಚೀವರೇ ‘‘ಅನತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞಿನೋ, ದಸಾಹೇ ವಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ‘‘ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೋ ದಸಾಹೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞಿನೋ।

    Anissajjitvāparibhuñjantassa dukkaṭanti sakiṃ nivatthaṃ vā sakiṃ pārutaṃ vā kāyato amocetvā divasampi carati, ekameva dukkaṭaṃ. Mocetvā nivāseti vā pārupati vā, payoge payoge dukkaṭaṃ. Dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā saṇṭhāpentassa anāpatti. Aññassa taṃ paribhuñjatopi anāpatti. ‘‘Aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’tiādivacanañcettha (pārā. 570) sādhakaṃ. Dasāhaṃ anatikkantepi atikkantasaññino, vematikassa ca dukkaṭanti etthāpi ‘‘paribhuñjantassā’’ti ānetvā sambandhitabbaṃ. Atikkante anatikkantasaññinopīti dasāhaṃ atikkante cīvare ‘‘anatikkantaṃ ida’’nti evaṃ saññino, dasāhe vā atikkante ‘‘anatikkanto dasāho’’ti evaṃ saññino.

    ಇದಾನಿ ‘‘ಅನಧಿಟ್ಠಿತೇ ಅಧಿಟ್ಠಿತಸಞ್ಞಿನೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿಆದಿಆಪತ್ತಿವಾರಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಥಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಥಾತಿ ಯಥಾ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಸಞ್ಞಾಭೇದೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ತಥಾ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಾದೀಸು ಸತ್ತಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಿತಾದಿಸಞ್ಞಾಭೇದತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅದಿನ್ನೇ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತೇ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞಿನೋ। ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹೂನಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಚೀವರಾನಿ ಏಕತೋ ಠಪಿತಾನಿ, ತಾನಿ ಚೇ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ತತ್ರೇಸ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರೇ ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಸಞ್ಞಿನೋ। ಏಸ ನಯೋ ಅವಿನಟ್ಠಾದೀಸುಪಿ। ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಗಬ್ಭಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರವಸೇನ ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Idāni ‘‘anadhiṭṭhite adhiṭṭhitasaññino nissaggiya’’ntiādiāpattivāraṃ saṅgahetvā dassento ‘‘tathā’’tiādimāha. Tathāti yathā dasāhaṃ atikkante saññābhedena tikapācittiyaṃ, tathā anadhiṭṭhitādīsu sattasu vikappesu adhiṭṭhitādisaññābhedatoti attho. Tattha avissajjite vissajjitasaññinoti kassaci adinne apariccatte ‘‘dinnaṃ pariccattaṃ mayā’’ti evaṃ saññino. Anaṭṭhe naṭṭhasaññinoti attano cīvarena saddhiṃ bahūni aññesaṃ cīvarāni ekato ṭhapitāni, tāni ce corā haranti, tatresa attano cīvare anaṭṭhe naṭṭhasaññī hoti, tassa naṭṭhasaññino. Esa nayo avinaṭṭhādīsupi. Avilutteti ettha pana gabbhaṃ bhinditvā pasayhāvahāravasena avilutteti veditabbaṃ.

    ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೬೯) ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಿನ್ನೇ। ಕಥಂ ಪನ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಗಹಿತಂ? ‘‘ಇಮಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇಮಿ, ದದಾಮಿ, ದಜ್ಜಾಮಿ, ಓಣೋಜೇಮಿ, ಪರಿಚ್ಚಜಾಮಿ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮಿ, ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಿ…ಪೇ॰… ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ದಿನ್ನಂಯೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸುದಿನ್ನಂ, ಸುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹಿ, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಮಿ, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುದ್ದಿನ್ನಂ, ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ನೇವ ದಾತಾ ದಾತುಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ಇತರೋ ಗಹೇತುಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ, ಸಚೇ ಪನ ಏಕೋ ‘‘ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪುನ ಸೋ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ಪುರಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ, ಕಸ್ಸಾಪತ್ತೀತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ರುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವೇಮತಿಕೋ, ತೇನ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ? ವೇಮತಿಕಭಾವಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಏವಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ।

    Vissajjiteti (pārā. aṭṭha. 2.469) aññassa dinne. Kathaṃ pana dinnaṃ hoti, kathaṃ gahitaṃ? ‘‘Imaṃ tuyhaṃ demi, dadāmi, dajjāmi, oṇojemi, pariccajāmi, vissajjāmi, nissajjāmī’’ti vā vadati, ‘‘itthannāmassa demi…pe… nissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti. ‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ, suggahitañca. ‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ karissasī’’ti vutte ‘‘mama santakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, duddinnaṃ, duggahitañca. Neva dātā dātuṃ jānāti, na itaro gahetuṃ. Sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ, sace pana eko ‘‘gaṇhāhī’’ti vadati, itaro ‘‘na gaṇhāmī’’ti vadati, puna so ‘‘dinnaṃ mayā tuyhaṃ, gaṇhāhī’’ti vadati, itaropi ‘‘na mayhaṃ iminā attho’’ti vadati. Tato purimopi ‘‘mayā dinna’’nti dasāhaṃ atikkāmeti, pacchimopi ‘‘mayā paṭikkhitta’’nti, kassāpattīti? Na kassaci. Yassa pana ruccati, tena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ. Yo pana adhiṭṭhāne vematiko, tena kiṃ kātabbaṃ? Vematikabhāvaṃ ārocetvā ‘‘sace anadhiṭṭhitaṃ bhavissati, evaṃ me kappiyaṃ hotī’’ti vatvā vuttanayeneva nissajjitabbaṃ. Na hi evaṃ jānāpetvā vinayakammaṃ karontassa musāvādo hoti.

    ಯಥಾ ಚ ಇದಂ, ಏವಂ ಇತೋ ಪರಾನಿಪೀತಿ ಯಥಾ ಇದಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಧಾರಣಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ, ಏವಂ ಇತೋ ಪರಾನಿಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಉಭತೋಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ಠಪೇತ್ವಾ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಛ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾತಿ –

    Yathāca idaṃ, evaṃ ito parānipīti yathā idaṃ atirekacīvaradhāraṇasikkhāpadaṃ ācāravipatti, evaṃ ito parānipi sikkhāpadāni ācāravipattiyevāti attho. Tenāha ‘‘ubhatopātimokkhesū’’tiādi. Ājīvavipattipaccayā pana ṭhapetvā dubbhāsitaṃ cha āpattikkhandhā paññattāti –

    ‘‘ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಇಚ್ಛಾಪಕತೋ ಅಸನ್ತಂ ಅಭೂತಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಉಲ್ಲಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ‘ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಾ’ತಿ ಭಣತಿ, ಪಟಿವಿಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಭಿಕ್ಖು ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅಗಿಲಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅಗಿಲಾನಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಭಿಕ್ಖು ಸೂಪಂ ವಾ ಓದನಂ ವಾ ಅಗಿಲಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೨೮೭) –

    ‘‘Ājīvahetu ājīvakāraṇā pāpiccho icchāpakato asantaṃ abhūtaṃ uttarimanussadhammaṃ ullapati, āpatti pārājikassa. Ājīvahetu ājīvakāraṇā sañcarittaṃ samāpajjati, āpatti saṅghādisesassa. Ājīvahetu ājīvakāraṇā ‘yo te vihāre vasati, so bhikkhu arahā’ti bhaṇati, paṭivijānantassa āpatti thullaccayassa. Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhu paṇītabhojanāni agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pācittiyassa. Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhunī paṇītabhojanāni agilānā attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pāṭidesanīyassa. Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhu sūpaṃ vā odanaṃ vā agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti dukkaṭassā’’ti (pari. 287) –

    ಏವಂ ಪಾರಾಜಿಕಾದಿವಸೇನ ಠಪೇತ್ವಾ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ಛ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾ। ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟವಸೇನ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾತಿ ಸಮನುಭಾಸನಾಯ ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟವಸೇನ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾ। ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಪತ್ತಿಕಥಾಸು।

    Evaṃ pārājikādivasena ṭhapetvā dubbhāsitaṃ ājīvavipattipaccayā cha āpattikkhandhā paññattā. Diṭṭhivipattipaccayā pācittiyadukkaṭavasena dve āpattikkhandhā paññattāti samanubhāsanāya pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissajjane ñattiyā dukkaṭaṃ, kammavācāpariyosāne pācittiyanti evaṃ diṭṭhivipattipaccayā pācittiyadukkaṭavasena dve āpattikkhandhā paññattā. Etthāti vipattikathāsu.

    ಗಣನುಪಗತಾತಿ ದಿವಸಗಣನಂ ಉಪಗತಭಾವೋ। ಅಞ್ಞೇಹಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪರಹತ್ಥೇ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ‘‘ನ ತಾವ ತಂ ಗಣನುಪಗಂ, ಯಾವ ನ ಹತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೫೯) ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತತ್ತಾ ಯಾವ ಆಹರಿತ್ವಾ ವಾ ನ ದಿನ್ನಂ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಪಹಿಣಿತ್ವಾ ವಾ ಅನಾರೋಚಿತಂ, ತಾವ ದಿವಸಗಣನಂ ನ ಉಪೇತಿ, ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯದಾ ಪನ ಆನೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ‘‘ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ವಾ ಸುತಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಣನುಪಗಂ ಹೋತಿ, ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಕಥಿನಸಞ್ಞಿತಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸಾತಿ ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ತತಿಯಛಟ್ಠಸಮುಟ್ಠಾನವಸೇನ ದ್ವಿಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಅಕರಣೇನ ಕಾಯವಾಚತೋ, ಚಿತ್ತೇ ಪನ ಸತಿ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾವಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ಆಪಜ್ಜನತೋ ಅಕಿರಿಯಂ। ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ। ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ಕತ್ತಬ್ಬಾಕರಣತೋ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ

    Gaṇanupagatāti divasagaṇanaṃ upagatabhāvo. Aññehi ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa demā’’ti parahatthe dinnampi ‘‘na tāva taṃ gaṇanupagaṃ, yāva na hatthaṃ gacchatī’’ti (mahāva. 259) cammakkhandhake vuttattā yāva āharitvā vā na dinnaṃ, ‘‘tumhākaṃ, bhante, cīvaraṃ uppanna’’nti pahiṇitvā vā anārocitaṃ, tāva divasagaṇanaṃ na upeti, anadhiṭṭhitaṃ vaṭṭati. Yadā pana ānetvā dinnaṃ hoti, ‘‘uppanna’’nti vā sutaṃ, tato paṭṭhāya gaṇanupagaṃ hoti, antodasāhe adhiṭṭhātabbaṃ. Kathinasaññitaṃ samuṭṭhānamassāti kathinasamuṭṭhānaṃ, tatiyachaṭṭhasamuṭṭhānavasena dvisamuṭṭhānanti attho. Kāyavācāhi kattabbaadhiṭṭhānavikappanānaṃ akaraṇena kāyavācato, citte pana sati kāyavācācittato ca samuṭṭhātīti vuttaṃ hoti. Anadhiṭṭhānāvikappanavasena āpajjanato akiriyaṃ. Ajānantopi āpajjatīti nosaññāvimokkhaṃ. Kāyadvāre ca vacīdvāre ca kattabbākaraṇato kāyakammaṃ vacīkammaṃ.

    ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact