| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಕವಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Kavisuttavaṇṇanā
೬೦. ಗಾಯತ್ತಿಆದಿಕೋತಿ ಛಬ್ಬೀಸತಿಯಾ ಛನ್ದೇಸು ಗಾಯತ್ತಿಆದಿಕೋ ಉಕ್ಕತಿಪರಿಯೋಸಾನೋ ಛನ್ದೋ ಗಾಥಾನಂ ನಿದಾನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ‘‘ಸಮುಟ್ಠಹತಿ ಏತೇನಾ’’ತಿ ಕತ್ವಾ। ತೇಹಿ ಪನ ಅನುಟ್ಠುಭಾದಿಕೋ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಛನ್ದೋ ಗಾಥಾನಂ ನಿದಾನ’’ನ್ತಿ। ಪುಬ್ಬಪಟ್ಠಾಪನಗಾಥಾತಿ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಆದಿತೋ ಆರೋಚನಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ಸತಿಜನನಂ ವಿಯ ಪವತ್ತಿತಗಾಥಾ। ಅಕ್ಖರಞ್ಹಿ ಪದಂ ಜನೇತೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಕ್ಖರಸಮುದಾಯೋ ಪದಂ, ಪದಸಮುದಾಯೋ ಗಾಥಾ, ಸಮುದಾಯೋ ಚ ಸಮುದಾಯೀಹಿ ಬ್ಯಞ್ಜೀಯತಿ ತಂಪವತ್ತನತೋ, ತಸ್ಮಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಭಾವೇ ಠಿತಂ ಅಕ್ಖರಂ, ತಂಸಮುದಾಯೋ ಪದಂ, ಪದಂ ತಂ ವಿಯಞ್ಜೇತಾ ಜನೇತಾ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಅಕ್ಖರಞ್ಹಿ ಪದಂ ಜನೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಕ್ಖರಂ ಹಿ ಉಚ್ಚಾರಿತವಿದ್ಧಂಸಿತಾಯ ತಂತಂಖಣಮತ್ತಾವಟ್ಠಾಯೀಪಿ ಪರತೋ ಪವತ್ತಿಯಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ ಸಙ್ಕಲನವಸೇನ ಏಕಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ ಪದಭಾವೇನ ಗಯ್ಹಮಾನಂ ಯಥಾಸಙ್ಕೇತಮತ್ಥಂ ಬ್ಯಞ್ಜೇತಿ। ಪದಂ ಗಾಥಂ ಜನೇತೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಗಾಥಾ ಅತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇತೀತಿ ಗಾಥಾಸಞ್ಞಿತೋ ಪದಸಮುದಾಯೋ ಕಿರಿಯಾಕಾರಕಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತೋ ಕತ್ತುಅಧಿಪ್ಪಾಯಾನುರೂಪಂ ಆಲೋಚಿತವಿಲೋಚಿತಂ ಸಂಹಿತಂ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಾವೇತಿ। ಸಮುದ್ದಾದಿಪಣ್ಣತ್ತಿನಿಸ್ಸಿತಾ ವೋಹಾರಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನೇವ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕತ್ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಗಾಥಾ ಆರಭನ್ತೋ’’ತಿಆದಿ। ಆಸಯೋತಿ ಅವಸ್ಸಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ಕವಿತೋತಿ ವಿಚಿತ್ತಕಥೀಆದಿತೋ।
60.Gāyattiādikoti chabbīsatiyā chandesu gāyattiādiko ukkatipariyosāno chando gāthānaṃ nidānaṃ samuṭṭhānaṃ ‘‘samuṭṭhahati etenā’’ti katvā. Tehi pana anuṭṭhubhādiko hotīti āha ‘‘chando gāthānaṃ nidāna’’nti. Pubbapaṭṭhāpanagāthāti dhammakathāya ādito ārocanabhāvajānanatthaṃ satijananaṃ viya pavattitagāthā. Akkharañhi padaṃ janetīti yasmā akkharasamudāyo padaṃ, padasamudāyo gāthā, samudāyo ca samudāyīhi byañjīyati taṃpavattanato, tasmā byañjanabhāve ṭhitaṃ akkharaṃ, taṃsamudāyo padaṃ, padaṃ taṃ viyañjetā janetā viya hotīti ‘‘akkharañhi padaṃ janetī’’ti vuttaṃ. Akkharaṃ hi uccāritaviddhaṃsitāya taṃtaṃkhaṇamattāvaṭṭhāyīpi parato pavattiyā manoviññāṇavīthiyā saṅkalanavasena ekajjhaṃ katvā padabhāvena gayhamānaṃ yathāsaṅketamatthaṃ byañjeti. Padaṃ gāthaṃ janetīti etthāpi eseva nayo. Gāthā atthaṃ pakāsetīti gāthāsaññito padasamudāyo kiriyākārakasambandhavasena sambandhito kattuadhippāyānurūpaṃ ālocitavilocitaṃ saṃhitaṃ atthaṃ vibhāveti. Samuddādipaṇṇattinissitā vohārasannissayeneva pavattatīti katvā. Tenāha ‘‘gāthā ārabhanto’’tiādi. Āsayoti avassayoti āha ‘‘patiṭṭhā’’ti kavitoti vicittakathīādito.
ಕವಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kavisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಜರಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Jarāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ಕವಿಸುತ್ತಂ • 10. Kavisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಕವಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Kavisuttavaṇṇanā
