Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൧൦. കയവിക്കയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
൫൯൩. കയവിക്കയസിക്ഖാപദേ പാളിയം ജാനാഹീതി ഏത്ഥ ഉപധാരേഹീതി അത്ഥോ, സുട്ഠു ഉപധാരേത്വാ ഗണ്ഹ, ഇദം ന മനാപന്തി പുന ദാതും ന സക്ഖിസ്സസീതി അധിപ്പായോ.
593. Kayavikkayasikkhāpade pāḷiyaṃ jānāhīti ettha upadhārehīti attho, suṭṭhu upadhāretvā gaṇha, idaṃ na manāpanti puna dātuṃ na sakkhissasīti adhippāyo.
൫൯൪-൫൯൫. കയന്തി പരഭണ്ഡസ്സ ഗഹണം. വിക്കയന്തി അത്തനോ ഭണ്ഡസ്സ ദാനം. തേനാഹ ‘‘ഇമിനാ ഇമം ദേഹീ’’തിആദി. യസ്മാ കയിതം നാമ പരസ്സ ഹത്ഥതോ ഗഹിതം വുച്ചതി, വിക്കീതഞ്ച പരസ്സ ഹത്ഥേ ദിന്നം, തസ്മാ ‘‘കയിതഞ്ച ഹോതി പരഭണ്ഡം അത്തനോ ഹത്ഥഗതം കരോന്തേന, വിക്കീതഞ്ച അത്തനോ ഭണ്ഡം പരഹത്ഥഗതം കരോന്തേനാ’’തി വുത്തം. യദി ഏവം പാളിയം പരതോ ‘‘കയിതഞ്ച ഹോതി വിക്കയിതഞ്ചാ’’തി വത്വാ ‘‘അത്തനോ ഭണ്ഡം പരഹത്ഥഗതം പരഭണ്ഡം അത്തനോ ഹത്ഥഗത’’ന്തി കസ്മാ വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഇമിനാ ഇമന്തിആദിവചനാനുരൂപതോ പനാ’’തിആദി. ഇമിനാതി ഹി സകസന്തകം വുത്തം. തദനുരൂപതോ പാളിയം പഠമം അത്തനോ ഭണ്ഡം ദസ്സിതം, ന കയവിക്കയപദാനുരൂപതോ. തഞ്ഹി വിപരീതതോ പരസന്തകഗ്ഗഹണം പുരക്ഖത്വാ ഠിതം.
594-595.Kayanti parabhaṇḍassa gahaṇaṃ. Vikkayanti attano bhaṇḍassa dānaṃ. Tenāha ‘‘iminā imaṃ dehī’’tiādi. Yasmā kayitaṃ nāma parassa hatthato gahitaṃ vuccati, vikkītañca parassa hatthe dinnaṃ, tasmā ‘‘kayitañca hoti parabhaṇḍaṃ attano hatthagataṃ karontena, vikkītañca attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ karontenā’’ti vuttaṃ. Yadi evaṃ pāḷiyaṃ parato ‘‘kayitañca hoti vikkayitañcā’’ti vatvā ‘‘attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ parabhaṇḍaṃ attano hatthagata’’nti kasmā vuttanti āha ‘‘iminā imantiādivacanānurūpato panā’’tiādi. Imināti hi sakasantakaṃ vuttaṃ. Tadanurūpato pāḷiyaṃ paṭhamaṃ attano bhaṇḍaṃ dassitaṃ, na kayavikkayapadānurūpato. Tañhi viparītato parasantakaggahaṇaṃ purakkhatvā ṭhitaṃ.
കാമം സേസഞാതകേപി ‘‘ഇമം ദേഹീ’’തി വദതോ വിഞ്ഞത്തി ന ഹോതി, സദ്ധാദേയ്യവിനിപാതനസ്സപി പന അഭാവം ദസ്സേതുകാമോ ‘‘മാതരം പന പിതരം വാ’’തി ആഹ. വിഞ്ഞത്തി ന ഹോതീതി ഇദം വിസും വിഞ്ഞാപനം സന്ധായ വുത്തം. അഞ്ഞം കിഞ്ചി അവത്വാ ഏവം വദന്തോ അഞ്ഞാതകം വിഞ്ഞാപേതി നാമാതി ആഹ – ‘‘അഞ്ഞാതകം ‘ഇമം ദേഹീ’തി വദതോ വിഞ്ഞത്തീ’’തി. അഞ്ഞം കിഞ്ചി അവത്വാ ‘‘ഇമം ഗണ്ഹാഹീ’’തി ദിന്നം അഞ്ഞാതകസ്സ ദിന്നം നാമ ഹോതീതി വുത്തം ‘‘സദ്ധാദേയ്യവിനിപാതന’’ന്തി. തിസ്സോ ആപത്തിയോതി അഞ്ഞാതകവിഞ്ഞത്തിസദ്ധാദേയ്യവിനിപാതനകയവിക്കയാപത്തിസങ്ഖാതാ തിസ്സോ ആപത്തിയോ.
Kāmaṃ sesañātakepi ‘‘imaṃ dehī’’ti vadato viññatti na hoti, saddhādeyyavinipātanassapi pana abhāvaṃ dassetukāmo ‘‘mātaraṃ pana pitaraṃ vā’’ti āha. Viññatti na hotīti idaṃ visuṃ viññāpanaṃ sandhāya vuttaṃ. Aññaṃ kiñci avatvā evaṃ vadanto aññātakaṃ viññāpeti nāmāti āha – ‘‘aññātakaṃ ‘imaṃ dehī’ti vadato viññattī’’ti. Aññaṃ kiñci avatvā ‘‘imaṃ gaṇhāhī’’ti dinnaṃ aññātakassa dinnaṃ nāma hotīti vuttaṃ ‘‘saddhādeyyavinipātana’’nti. Tisso āpattiyoti aññātakaviññattisaddhādeyyavinipātanakayavikkayāpattisaṅkhātā tisso āpattiyo.
ഇമം നാമ കരോഹീതി വദതി, വട്ടതീതി ഏത്ഥ ഭുത്തോസി, ഇദാനി കസ്മാ ന കരോസീതി വത്ഥുമ്പി വട്ടതി. ‘‘നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി കിഞ്ചാപി സതിയേവ നിസ്സഗ്ഗിയവത്ഥുമ്ഹി പാചിത്തിയം വുത്തം, അസതിപി പന തസ്മിം പാചിത്തിയന്തി ഇദം അട്ഠകഥാപമാണേന ഗഹേതബ്ബന്തി ദസ്സേതും ‘‘കിഞ്ചാപീ’’തിആദി വുത്തം. പരിഭുത്തേതി സപ്പിആദിം സന്ധായ വുത്തം. യം അത്തനോ ധനേന പരിവത്തേതി, യേന ച പരിവത്തേതി, തേസം കപ്പിയവത്ഥുതാ, അസഹധമ്മികതാ, കയവിക്കയാപജ്ജനഞ്ചാതി ഇമാനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.
Imaṃ nāma karohīti vadati, vaṭṭatīti ettha bhuttosi, idāni kasmā na karosīti vatthumpi vaṭṭati. ‘‘Nissaggiyaṃ pācittiya’’nti kiñcāpi satiyeva nissaggiyavatthumhi pācittiyaṃ vuttaṃ, asatipi pana tasmiṃ pācittiyanti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇena gahetabbanti dassetuṃ ‘‘kiñcāpī’’tiādi vuttaṃ. Paribhutteti sappiādiṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ attano dhanena parivatteti, yena ca parivatteti, tesaṃ kappiyavatthutā, asahadhammikatā, kayavikkayāpajjanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni.
കയവിക്കയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
നിട്ഠിതോ കോസിയവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
Niṭṭhito kosiyavaggo dutiyo.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧൦. കയവിക്കയസിക്ഖാപദം • 10. Kayavikkayasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧൦. കയവിക്കയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൧൦. കയവിക്കയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൧൦. കയവിക്കയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā