| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
अपरदुतियगाथासङ्गणिकं
Aparadutiyagāthāsaṅgaṇikaṃ
(१) कायिकादिआपत्तिवण्णना
(1) Kāyikādiāpattivaṇṇanā
४७४. ‘‘कति आपत्तियो कायिका’’तिआदिगाथानं विस्सज्जने छ आपत्तियो कायिकाति अन्तरपेय्याले चतुत्थेन आपत्तिसमुट्ठानेन छ आपत्तियो आपज्जति, ‘‘भिक्खु मेथुनं धम्मं पटिसेवति, आपत्ति पाराजिकस्सा’’तिआदिना नयेन वुत्तापत्तियो। कायद्वारे समुट्ठितत्ता हि एता कायिकाति वुच्चन्ति। छ वाचसिकाति तस्मिंयेव अन्तरपेय्याले पञ्चमेन आपत्तिसमुट्ठानेन छ आपत्तियो आपज्जति, ‘‘भिक्खु पापिच्छो इच्छापकतो’’तिआदिना नयेन वुत्तापत्तियो। छादेन्तस्स तिस्सोति वज्जपटिच्छादिकाय भिक्खुनिया पाराजिकं, भिक्खुस्स सङ्घादिसेसपटिच्छादने पाचित्तियं, अत्तनो दुट्ठुल्लापत्तिपटिच्छादने दुक्कटं। पञ्च संसग्गपच्चयाति भिक्खुनिया कायसंसग्गे पाराजिकं, भिक्खुनो सङ्घादिसेसो, कायेन कायपटिबद्धे थुल्लच्चयं, निस्सग्गियेन कायपटिबद्धे दुक्कटं, अङ्गुलिपतोदके पाचित्तियन्ति इमा कायसंसग्गपच्चया पञ्चापत्तियो।
474. ‘‘Kati āpattiyo kāyikā’’tiādigāthānaṃ vissajjane cha āpattiyo kāyikāti antarapeyyāle catutthena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevati, āpatti pārājikassā’’tiādinā nayena vuttāpattiyo. Kāyadvāre samuṭṭhitattā hi etā kāyikāti vuccanti. Cha vācasikāti tasmiṃyeva antarapeyyāle pañcamena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu pāpiccho icchāpakato’’tiādinā nayena vuttāpattiyo. Chādentassa tissoti vajjapaṭicchādikāya bhikkhuniyā pārājikaṃ, bhikkhussa saṅghādisesapaṭicchādane pācittiyaṃ, attano duṭṭhullāpattipaṭicchādane dukkaṭaṃ. Pañca saṃsaggapaccayāti bhikkhuniyā kāyasaṃsagge pārājikaṃ, bhikkhuno saṅghādiseso, kāyena kāyapaṭibaddhe thullaccayaṃ, nissaggiyena kāyapaṭibaddhe dukkaṭaṃ, aṅgulipatodake pācittiyanti imā kāyasaṃsaggapaccayā pañcāpattiyo.
अरुणुग्गे तिस्सोति एकरत्तछारत्तसत्ताहदसाहमासातिक्कमवसेन निस्सग्गियं पाचित्तियं, भिक्खुनिया रत्तिविप्पवासे सङ्घादिसेसो, ‘‘पठमम्पि यामं छादेति, दुतियम्पि ततियम्पि यामं छादेति, उद्धस्ते अरुणे छन्ना होति आपत्ति, यो छादेति सो दुक्कटं देसापेतब्बो’’ति इमा अरुणुग्गे तिस्सो आपत्तियो आपज्जति। द्वे यावततियकाति एकादस यावततियका नाम, पञ्ञत्तिवसेन पन द्वे होन्ति भिक्खूनं यावततियका भिक्खुनीनं यावततियकाति। एकेत्थ अट्ठवत्थुकाति भिक्खुनीनंयेव एका एत्थ इमस्मिं सासने अट्ठवत्थुका नाम। एकेन सब्बसङ्गहोति ‘‘यस्स सिया आपत्ति, सो आविकरेय्या’’ति इमिना एकेन निदानुद्देसेन सब्बसिक्खापदानञ्च सब्बपातिमोक्खुद्देसानञ्च सङ्गहो होति।
Aruṇugge tissoti ekarattachārattasattāhadasāhamāsātikkamavasena nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, bhikkhuniyā rattivippavāse saṅghādiseso, ‘‘paṭhamampi yāmaṃ chādeti, dutiyampi tatiyampi yāmaṃ chādeti, uddhaste aruṇe channā hoti āpatti, yo chādeti so dukkaṭaṃ desāpetabbo’’ti imā aruṇugge tisso āpattiyo āpajjati. Dve yāvatatiyakāti ekādasa yāvatatiyakā nāma, paññattivasena pana dve honti bhikkhūnaṃ yāvatatiyakā bhikkhunīnaṃ yāvatatiyakāti. Ekettha aṭṭhavatthukāti bhikkhunīnaṃyeva ekā ettha imasmiṃ sāsane aṭṭhavatthukā nāma. Ekena sabbasaṅgahoti ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti iminā ekena nidānuddesena sabbasikkhāpadānañca sabbapātimokkhuddesānañca saṅgaho hoti.
विनयस्स द्वे मूलानीति कायो चेव वाचा च। गरुका द्वे वुत्ताति पाराजिकसङ्घादिसेसा । द्वे दुट्ठुल्लच्छादनाति वज्जपटिच्छादिकाय पाराजिकं सङ्घादिसेसं पटिच्छादकस्स पाचित्तियन्ति इमा द्वे दुट्ठुल्लच्छादनापत्तियो नाम।
Vinayassa dve mūlānīti kāyo ceva vācā ca. Garukā dve vuttāti pārājikasaṅghādisesā . Dve duṭṭhullacchādanāti vajjapaṭicchādikāya pārājikaṃ saṅghādisesaṃ paṭicchādakassa pācittiyanti imā dve duṭṭhullacchādanāpattiyo nāma.
गामन्तरे चतस्सोति ‘‘भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं संविदहति, दुक्कटं; अञ्ञस्स गामस्स उपचारं ओक्कमति, पाचित्तियं; भिक्खुनिया गामन्तरं गच्छन्तिया परिक्खित्ते गामे पठमपादे थुल्लच्चयं, दुतियपादे सङ्घादिसेसो; अपरिक्खित्तस्स पठमपादे उपचारोक्कमने थुल्लच्चयं, दुतियपादे सङ्घादिसेसो’’ति इमा गामन्तरे दुक्कटपाचित्तियथुल्लच्चयसङ्घआदिसेसवसेन चतस्सो आपत्तियो। चतस्सो नदिपारपच्चयाति ‘‘भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं संविदहति, दुक्कटं; नावं अभिरुहति, पाचित्तियं; भिक्खुनिया नदिपारं गच्छन्तिया उत्तरणकाले पठमपादे थुल्लच्चयं, दुतियपादे सङ्घादिसेसो’’ति इमा चतस्सो। एकमंसे थुल्लच्चयन्ति मनुस्समंसे। नवमंसेसु दुक्कटन्ति सेसअकप्पियमंसेसु।
Gāmantare catassoti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; aññassa gāmassa upacāraṃ okkamati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā gāmantaraṃ gacchantiyā parikkhitte gāme paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso; aparikkhittassa paṭhamapāde upacārokkamane thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā gāmantare dukkaṭapācittiyathullaccayasaṅghaādisesavasena catasso āpattiyo. Catasso nadipārapaccayāti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; nāvaṃ abhiruhati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā nadipāraṃ gacchantiyā uttaraṇakāle paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā catasso. Ekamaṃse thullaccayanti manussamaṃse. Navamaṃsesu dukkaṭanti sesaakappiyamaṃsesu.
द्वे वाचसिका रत्तिन्ति भिक्खुनी रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं हत्थपासे ठिता सल्लपति , पाचित्तियं; हत्थपासं विजहित्वा ठिता सल्लपति, दुक्कटं। द्वे वाचसिका दिवाति भिक्खुनी दिवा पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं हत्थपासे ठिता सल्लपति, पाचित्तियं; हत्थपासं विजहित्वा सल्लपति, दुक्कटं। ददमानस्स तिस्सोति मरणाधिप्पायो मनुस्सस्स विसं देति, सो चे तेन मरति, पाराजिकं; यक्खपेतानं देति, ते चे मरन्ति, थुल्लच्चयं; तिरच्छानगतस्स देति, सो चे मरति, पाचित्तियं; अञ्ञातिकाय भिक्खुनिया चीवरदाने पाचित्तियन्ति एवं ददमानस्स तिस्सो आपत्तियो। चत्तारो च पटिग्गहेति हत्थग्गाह-वेणिग्गाहेसु सङ्घादिसेसो, मुखेन अङ्गजातग्गहणे पाराजिकं, अञ्ञातिकाय भिक्खुनिया चीवरपटिग्गहणे निस्सग्गियं पाचित्तियं, अवस्सुताय अवस्सुतस्स हत्थतो खादनीयं भोजनीयं पटिग्गण्हन्तिया थुल्लच्चयं; एवं पटिग्गहे चत्तारो आपत्तिक्खन्धा होन्ति।
Dve vācasikā rattinti bhikkhunī rattandhakāre appadīpe purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati , pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhitā sallapati, dukkaṭaṃ. Dve vācasikā divāti bhikkhunī divā paṭicchanne okāse purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati, pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā sallapati, dukkaṭaṃ. Dadamānassa tissoti maraṇādhippāyo manussassa visaṃ deti, so ce tena marati, pārājikaṃ; yakkhapetānaṃ deti, te ce maranti, thullaccayaṃ; tiracchānagatassa deti, so ce marati, pācittiyaṃ; aññātikāya bhikkhuniyā cīvaradāne pācittiyanti evaṃ dadamānassa tisso āpattiyo. Cattāro ca paṭiggaheti hatthaggāha-veṇiggāhesu saṅghādiseso, mukhena aṅgajātaggahaṇe pārājikaṃ, aññātikāya bhikkhuniyā cīvarapaṭiggahaṇe nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, avassutāya avassutassa hatthato khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiggaṇhantiyā thullaccayaṃ; evaṃ paṭiggahe cattāro āpattikkhandhā honti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / १. कायिकादिआपत्ति • 1. Kāyikādiāpatti
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / कायिकादिआपत्तिवण्णना • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / कायिकादिआपत्तिवण्णना • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / कायिकादिआपत्तिवण्णना • Kāyikādiāpattivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / (१) कायिकादिआपत्तिवण्णना • (1) Kāyikādiāpattivaṇṇanā
