| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೫. ಕೇಸಮುತ್ತಿಸುತ್ತಂ
5. Kesamuttisuttaṃ
೬೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಲೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಕೇಸಮುತ್ತಂ 1 ನಾಮ ಕಾಲಾಮಾನಂ ನಿಗಮೋ ತದವಸರಿ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಕೇಸಮುತ್ತಿಯಾ ಕಾಲಾಮಾ – ‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಕೇಸಮುತ್ತಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಸಾಧು ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ಅರಹತಂ ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀ’’’ತಿ।
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena kesamuttaṃ 2 nāma kālāmānaṃ nigamo tadavasari. Assosuṃ kho kesamuttiyā kālāmā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kesamuttaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā…pe… sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಕೇಸಮುತ್ತಿಯಾ ಕಾಲಾಮಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಕೇಸಮುತ್ತಿಯಾ ಕಾಲಾಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ –
Atha kho kesamuttiyā kālāmā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te kesamuttiyā kālāmā bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘ಸನ್ತಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕೇಸಮುತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇ ಸಕಂಯೇವ ವಾದಂ ದೀಪೇನ್ತಿ ಜೋತೇನ್ತಿ, ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಪನ ಖುಂಸೇನ್ತಿ ವಮ್ಭೇನ್ತಿ ಪರಿಭವನ್ತಿ ಓಮಕ್ಖಿಂ 3 ಕರೋನ್ತಿ। ಅಪರೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕೇಸಮುತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ । ತೇಪಿ ಸಕಂಯೇವ ವಾದಂ ದೀಪೇನ್ತಿ ಜೋತೇನ್ತಿ, ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಪನ ಖುಂಸೇನ್ತಿ ವಮ್ಭೇನ್ತಿ ಪರಿಭವನ್ತಿ ಓಮಕ್ಖಿಂ ಕರೋನ್ತಿ। ತೇಸಂ ನೋ, ಭನ್ತೇ , ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೋತೇವ ಕಙ್ಖಾ ಹೋತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ – ‘ಕೋ ಸು ನಾಮ ಇಮೇಸಂ ಭವತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಚ್ಚಂ ಆಹ, ಕೋ ಮುಸಾ’’’ತಿ? ‘‘ಅಲಞ್ಹಿ ವೋ, ಕಾಲಾಮಾ, ಕಙ್ಖಿತುಂ ಅಲಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತುಂ। ಕಙ್ಖನೀಯೇವ ಪನ 4 ವೋ ಠಾನೇ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ’’।
‘‘Santi, bhante, eke samaṇabrāhmaṇā kesamuttaṃ āgacchanti. Te sakaṃyeva vādaṃ dīpenti jotenti, parappavādaṃ pana khuṃsenti vambhenti paribhavanti omakkhiṃ 5 karonti. Aparepi, bhante, eke samaṇabrāhmaṇā kesamuttaṃ āgacchanti . Tepi sakaṃyeva vādaṃ dīpenti jotenti, parappavādaṃ pana khuṃsenti vambhenti paribhavanti omakkhiṃ karonti. Tesaṃ no, bhante , amhākaṃ hoteva kaṅkhā hoti vicikicchā – ‘ko su nāma imesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ āha, ko musā’’’ti? ‘‘Alañhi vo, kālāmā, kaṅkhituṃ alaṃ vicikicchituṃ. Kaṅkhanīyeva pana 6 vo ṭhāne vicikicchā uppannā’’.
‘‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಮಾ ಅನುಸ್ಸವೇನ, ಮಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ, ಮಾ ಇತಿಕಿರಾಯ, ಮಾ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾನೇನ, ಮಾ ತಕ್ಕಹೇತು, ಮಾ ನಯಹೇತು, ಮಾ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ , ಮಾ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ, ಮಾ ಭಬ್ಬರೂಪತಾಯ, ಮಾ ಸಮಣೋ ನೋ ಗರೂತಿ। ಯದಾ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅತ್ತನಾವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಥ – ‘ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಕುಸಲಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ 7 ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’’ತಿ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಪಜಹೇಯ್ಯಾಥ।
‘‘Etha tumhe, kālāmā, mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena , mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā viññugarahitā, ime dhammā samattā samādinnā 8 ahitāya dukkhāya saṃvattantī’’’ti, atha tumhe, kālāmā, pajaheyyātha.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಲೋಭೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಹಿತಾಯ ವಾ ಅಹಿತಾಯ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, lobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?
‘‘ಅಹಿತಾಯ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Ahitāya, bhante’’.
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ದೋಸೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಹಿತಾಯ ವಾ ಅಹಿತಾಯ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, doso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?
‘‘ಅಹಿತಾಯ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Ahitāya, bhante’’.
‘‘ದುಟ್ಠೋ ಪನಾಯಂ, ಕಾಲಾಮಾ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ದೋಸೇನ ಅಭಿಭೂತೋ ಪರಿಯಾದಿನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಾಣಮ್ಪಿ ಹನತಿ 13, ಅದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಆದಿಯತಿ, ಪರದಾರಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಮುಸಾಪಿ ಭಣತಿ, ಪರಮ್ಪಿ ತಥತ್ತಾಯ ಸಮಾದಪೇತಿ, ಯಂ ಸ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘Duṭṭho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo dosena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati 14, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಮೋಹೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಹಿತಾಯ ವಾ ಅಹಿತಾಯ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, moho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?
‘‘ಅಹಿತಾಯ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Ahitāya, bhante’’.
‘‘ಮೂಳ್ಹೋ ಪನಾಯಂ, ಕಾಲಾಮಾ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಮೋಹೇನ ಅಭಿಭೂತೋ ಪರಿಯಾದಿನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಾಣಮ್ಪಿ ಹನತಿ, ಅದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಆದಿಯತಿ, ಪರದಾರಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಮುಸಾಪಿ ಭಣತಿ, ಪರಮ್ಪಿ ತಥತ್ತಾಯ ಸಮಾದಪೇತಿ, ಯಂ ಸ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘Mūḷho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo mohena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ ವಾ ಅಕುಸಲಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā’’ti?
‘‘ಅಕುಸಲಾ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Akusalā, bhante’’.
‘‘ಸಾವಜ್ಜಾ ವಾ ಅನವಜ್ಜಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Sāvajjā vā anavajjā vā’’ti?
‘‘ಸಾವಜ್ಜಾ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Sāvajjā, bhante’’.
‘‘ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Viññugarahitā vā viññuppasatthā vā’’ti?
‘‘ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Viññugarahitā, bhante’’.
‘‘ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ, ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ 15 ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ ?
‘‘Samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti, no vā? Kathaṃ vā 16 ettha hotī’’ti ?
‘‘ಸಮತ್ತಾ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ। ಏವಂ ನೋ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Samattā, bhante, samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti. Evaṃ no ettha hotī’’ti.
‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಕಾಲಾಮಾ, ಯಂ ತಂ ಅವೋಚುಮ್ಹಾ 17 – ‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ! ಮಾ ಅನುಸ್ಸವೇನ, ಮಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ, ಮಾ ಇತಿಕಿರಾಯ, ಮಾ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾನೇನ, ಮಾ ತಕ್ಕಹೇತು, ಮಾ ನಯಹೇತು, ಮಾ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ, ಮಾ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ, ಮಾ ಭಬ್ಬರೂಪತಾಯ, ಮಾ ಸಮಣೋ ನೋ ಗರೂತಿ। ಯದಾ ತುಮ್ಹೇ ಕಾಲಾಮಾ ಅತ್ತನಾವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಥ – ‘ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಕುಸಲಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಪಜಹೇಯ್ಯಾಥಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘Iti kho, kālāmā, yaṃ taṃ avocumhā 18 – ‘etha tumhe, kālāmā! Mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe kālāmā attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā viññugarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti, atha tumhe, kālāmā, pajaheyyāthā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಮಾ ಅನುಸ್ಸವೇನ, ಮಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ, ಮಾ ಇತಿಕಿರಾಯ, ಮಾ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾನೇನ, ಮಾ ತಕ್ಕಹೇತು, ಮಾ ನಯಹೇತು, ಮಾ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ, ಮಾ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ, ಮಾ ಭಬ್ಬರೂಪತಾಯ, ಮಾ ಸಮಣೋ ನೋ ಗರೂತಿ। ಯದಾ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅತ್ತನಾವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಥ – ‘ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನವಜ್ಜಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’ತಿ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಥ।
‘‘Etha tumhe, kālāmā, mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ‘ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā viññuppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī’ti, atha tumhe, kālāmā, upasampajja vihareyyātha.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅಲೋಭೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಹಿತಾಯ ವಾ ಅಹಿತಾಯ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, alobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vā’’ti?
‘‘ಹಿತಾಯ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Hitāya, bhante’’.
‘‘ಅಲುದ್ಧೋ ಪನಾಯಂ, ಕಾಲಾಮಾ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಲೋಭೇನ ಅನಭಿಭೂತೋ ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನಚಿತ್ತೋ ನೇವ ಪಾಣಂ ಹನತಿ, ನ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತಿ, ನ ಪರದಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ಮುಸಾ ಭಣತಿ, ನ ಪರಮ್ಪಿ ತಥತ್ತಾಯ ಸಮಾದಪೇತಿ , ಯಂ ಸ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘Aluddho panāyaṃ, kālāmā, purisapuggalo lobhena anabhibhūto apariyādinnacitto neva pāṇaṃ hanati, na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, na parampi tathattāya samādapeti , yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅದೋಸೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, adoso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati…pe… amoho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati…pe… hitāya sukhāyā’’ti.
‘‘ಏವಂ ಭನ್ತೇ’’ ।
‘‘Evaṃ bhante’’ .
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಕಾಲಾಮಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ ವಾ ಅಕುಸಲಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, kālāmā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā’’ti?
‘‘ಕುಸಲಾ , ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Kusalā , bhante’’.
‘‘ಸಾವಜ್ಜಾ ವಾ ಅನವಜ್ಜಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Sāvajjā vā anavajjā vā’’ti?
‘‘ಅನವಜ್ಜಾ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Anavajjā, bhante’’.
‘‘ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ ವಾ’’ತಿ?
‘‘Viññugarahitā vā viññuppasatthā vā’’ti?
‘‘ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Viññuppasatthā, bhante’’.
‘‘ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ?
‘‘Samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti no vā? Kathaṃ vā ettha hotī’’ti?
‘‘ಸಮತ್ತಾ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ನೋ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Samattā, bhante, samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti. Evaṃ no ettha hotī’’ti.
‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಕಾಲಾಮಾ, ಯಂ ತಂ ಅವೋಚುಮ್ಹಾ – ‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ! ಮಾ ಅನುಸ್ಸವೇನ, ಮಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ, ಮಾ ಇತಿಕಿರಾಯ, ಮಾ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾನೇನ, ಮಾ ತಕ್ಕಹೇತು, ಮಾ ನಯಹೇತು, ಮಾ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕೇನ, ಮಾ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ, ಮಾ ಭಬ್ಬರೂಪತಾಯ, ಮಾ ಸಮಣೋ ನೋ ಗರೂತಿ। ಯದಾ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅತ್ತನಾವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಥ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನವಜ್ಜಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ, ಕಾಲಾಮಾ, ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಥಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘Iti kho, kālāmā, yaṃ taṃ avocumhā – ‘etha tumhe, kālāmā! Mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe, kālāmā, attanāva jāneyyātha – ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā viññuppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantīti, atha tumhe, kālāmā, upasampajja vihareyyāthā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ 19, ಕಾಲಾಮಾ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏವಂ ವಿಗತಾಭಿಜ್ಝೋ ವಿಗತಬ್ಯಾಪಾದೋ ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಪತಿಸ್ಸತೋ 20 ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ, ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ , ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ, ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ।
‘‘Sa kho so 21, kālāmā, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno patissato 22 mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ , tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati.
‘‘ಸ 23 ಖೋ ಸೋ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏವಂ ಅವೇರಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ವಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸಾಸಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋನ್ತಿ। ‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ 24 ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ಅಥಾಹಂ 25 ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಪಠಮೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Sa 26 kho so, kālāmā, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme cattāro assāsā adhigatā honti. ‘Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukatadukkaṭānaṃ 27 kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ 28 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti, ayamassa paṭhamo assāso adhigato hoti.
‘‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಕರೋತೋ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಾಪಂ ಚೇತೇಮಿ। ಅಕರೋನ್ತಂ ಖೋ ಪನ ಮಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕುತೋ ದುಕ್ಖಂ ಫುಸಿಸ್ಸತೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ತತಿಯೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Sace kho pana karoto karīyati pāpaṃ, na kho panāhaṃ kassaci pāpaṃ cetemi. Akarontaṃ kho pana maṃ pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī’ti, ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.
‘‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಕರೋತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ಅಥಾಹಂ ಉಭಯೇನೇವ ವಿಸುದ್ಧಂ ಅತ್ತಾನಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಚತುತ್ಥೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Sace kho pana karoto na karīyati pāpaṃ, athāhaṃ ubhayeneva visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmī’ti, ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.
‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಕಾಲಾಮಾ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏವಂ ಅವೇರಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ವಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸಾಸಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Sa kho so, kālāmā, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro assāsā adhigatā hontī’’ti.
‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ! ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏವಂ ಅವೇರಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ವಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸಾಸಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋನ್ತಿ। ‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ಅಥಾಹಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಪಠಮೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata! Sa kho so, bhante, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme cattāro assāsā adhigatā honti. ‘Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti, ayamassa paṭhamo assāso adhigato hoti.
‘‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ನತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ಅಥಾಹಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅವೇರಂ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಂ ಅನೀಘಂ ಸುಖಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರಾಮೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ದುತಿಯೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Sace kho pana natthi paro loko, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, athāhaṃ diṭṭheva dhamme averaṃ abyāpajjhaṃ anīghaṃ sukhiṃ attānaṃ pariharāmī’ti, ayamassa dutiyo assāso adhigato hoti.
‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಕರೋತೋ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ – ಕಸ್ಸಚಿ ಪಾಪಂ ಚೇತೇಮಿ, ಅಕರೋನ್ತಂ ಖೋ ಪನ ಮಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕುತೋ ದುಕ್ಖಂ ಫುಸಿಸ್ಸತೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ತತಿಯೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘Sace kho pana karoto karīyati pāpaṃ, na kho panāhaṃ – kassaci pāpaṃ cetemi, akarontaṃ kho pana maṃ pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī’ti, ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.
‘‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಕರೋತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ಅಥಾಹಂ ಉಭಯೇನೇವ ವಿಸುದ್ಧಂ ಅತ್ತಾನಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಚತುತ್ಥೋ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Sace kho pana karoto na karīyati pāpaṃ, athāhaṃ ubhayeneva visuddhaṃ attānaṃ samanupassāmī’ti, ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.
‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಏವಂ ಅವೇರಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಏವಂ ವಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸಾಸಾ ಅಧಿಗತಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘Sa kho so, bhante, ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṃkiliṭṭhacitto evaṃ visuddhacitto. Tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro assāsā adhigatā honti.
‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಏತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕೇ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತೇ ಸರಣಂ ಗತೇ’’ತಿ। ಪಞ್ಚಮಂ।
‘‘Abhikkantaṃ, bhante…pe… ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಕೇಸಮುತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Kesamuttisuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫. ಕೇಸಮುತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Kesamuttisuttavaṇṇanā
