Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
(૧૨) ૨. કેસિવગ્ગો
(12) 2. Kesivaggo
૧. કેસિસુત્તં
1. Kesisuttaṃ
૧૧૧. અથ ખો કેસિ અસ્સદમ્મસારથિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો કેસિં અસ્સદમ્મસારથિં ભગવા એતદવોચ – ‘‘ત્વં ખોસિ, કેસિ, પઞ્ઞાતો અસ્સદમ્મસારથીતિ 1. કથં પન ત્વં, કેસિ, અસ્સદમ્મં વિનેસી’’તિ? ‘‘અહં ખો, ભન્તે, અસ્સદમ્મં સણ્હેનપિ વિનેમિ, ફરુસેનપિ વિનેમિ , સણ્હફરુસેનપિ વિનેમી’’તિ. ‘‘સચે તે, કેસિ, અસ્સદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, કિન્તિ નં કરોસી’’તિ? ‘‘સચે મે, ભન્તે, અસ્સદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ; હનામિ નં, ભન્તે. તં કિસ્સ હેતુ? મા મે આચરિયકુલસ્સ અવણ્ણો અહોસી’’તિ.
111. Atha kho kesi assadammasārathi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kesiṃ assadammasārathiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘tvaṃ khosi, kesi, paññāto assadammasārathīti 2. Kathaṃ pana tvaṃ, kesi, assadammaṃ vinesī’’ti? ‘‘Ahaṃ kho, bhante, assadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi , saṇhapharusenapi vinemī’’ti. ‘‘Sace te, kesi, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ karosī’’ti? ‘‘Sace me, bhante, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti; hanāmi naṃ, bhante. Taṃ kissa hetu? Mā me ācariyakulassa avaṇṇo ahosī’’ti.
‘‘ભગવા પન, ભન્તે, અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ. કથં પન, ભન્તે, ભગવા પુરિસદમ્મં વિનેતી’’તિ? ‘‘અહં ખો, કેસિ, પુરિસદમ્મં સણ્હેનપિ વિનેમિ, ફરુસેનપિ વિનેમિ, સણ્હફરુસેનપિ વિનેમિ. તત્રિદં, કેસિ, સણ્હસ્મિં – ઇતિ કાયસુચરિતં ઇતિ કાયસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ વચીસુચરિતં ઇતિ વચીસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ મનોસુચરિતં ઇતિ મનોસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ દેવા, ઇતિ મનુસ્સાતિ. તત્રિદં, કેસિ, ફરુસસ્મિં – ઇતિ કાયદુચ્ચરિતં ઇતિ કાયદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ વચીદુચ્ચરિતં ઇતિ વચીદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ મનોદુચ્ચરિતં ઇતિ મનોદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ નિરયો, ઇતિ તિરચ્છાનયોનિ, ઇતિ પેત્તિવિસયો’’તિ.
‘‘Bhagavā pana, bhante, anuttaro purisadammasārathi. Kathaṃ pana, bhante, bhagavā purisadammaṃ vinetī’’ti? ‘‘Ahaṃ kho, kesi, purisadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi, saṇhapharusenapi vinemi. Tatridaṃ, kesi, saṇhasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti devā, iti manussāti. Tatridaṃ, kesi, pharusasmiṃ – iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
‘‘તત્રિદં, કેસિ, સણ્હફરુસસ્મિં – ઇતિ કાયસુચરિતં ઇતિ કાયસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ કાયદુચ્ચરિતં ઇતિ કાયદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ વચીસુચરિતં ઇતિ વચીસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ વચીદુચ્ચરિતં ઇતિ વચીદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ મનોસુચરિતં ઇતિ મનોસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ મનોદુચ્ચરિતં ઇતિ મનોદુચ્ચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ દેવા, ઇતિ મનુસ્સા, ઇતિ નિરયો, ઇતિ તિરચ્છાનયોનિ, ઇતિ પેત્તિવિસયો’’તિ.
‘‘Tatridaṃ, kesi, saṇhapharusasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti devā, iti manussā, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
‘‘સચે તે, ભન્તે, પુરિસદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, કિન્તિ નં ભગવા કરોતી’’તિ? ‘‘સચે મે, કેસિ, પુરિસદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, હનામિ નં, કેસી’’તિ. ‘‘ન ખો, ભન્તે, ભગવતો પાણાતિપાતો કપ્પતિ. અથ ચ પન ભગવા એવમાહ – ‘હનામિ, નં કેસી’’’તિ! ‘‘સચ્ચં, કેસિ! ન તથાગતસ્સ પાણાતિપાતો કપ્પતિ. અપિ ચ યો પુરિસદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, ન તં તથાગતો વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞતિ, નાપિ વિઞ્ઞૂ સબ્રહ્મચારી વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞન્તિ. વધો હેસો, કેસિ, અરિયસ્સ વિનયે – યં ન તથાગતો વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞતિ, નાપિ વિઞ્ઞૂ સબ્રહ્મચારી વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞન્તી’’તિ.
‘‘Sace te, bhante, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ bhagavā karotī’’ti? ‘‘Sace me, kesi, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, hanāmi naṃ, kesī’’ti. ‘‘Na kho, bhante, bhagavato pāṇātipāto kappati. Atha ca pana bhagavā evamāha – ‘hanāmi, naṃ kesī’’’ti! ‘‘Saccaṃ, kesi! Na tathāgatassa pāṇātipāto kappati. Api ca yo purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, na taṃ tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññanti. Vadho heso, kesi, ariyassa vinaye – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’’ti.
‘‘સો હિ નૂન, ભન્તે, સુહતો હોતિ – યં ન તથાગતો વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞતિ, નાપિ વિઞ્ઞૂ સબ્રહ્મચારી વત્તબ્બં અનુસાસિતબ્બં મઞ્ઞન્તીતિ. અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… ઉપાસકં મં, ભન્તે, ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. પઠમં.
‘‘So hi nūna, bhante, suhato hoti – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantīti. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧. કેસિસુત્તવણ્ણના • 1. Kesisuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૭. કેસિસુત્તાદિવણ્ણના • 1-7. Kesisuttādivaṇṇanā