| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
11. Kevaṭṭasuttavaṇṇanā
ಕೇವಟ್ಟಗಹಪತಿಪುತ್ತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
Kevaṭṭagahapatiputtavatthuvaṇṇanā
೪೮೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ನಾಳನ್ದಾಯನ್ತಿ ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಾ। ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನೇತಿ ಪಾವಾರಿಕಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನೇ। ಕೇವಟ್ಟೋತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಸೋ ಕಿರ ಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿಧನೋ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲೋ ಅತಿವಿಯ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಸದ್ಧಾಧಿಕತ್ತಾಯೇವ ‘‘ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಡ್ಢಮಾಸನ್ತರೇನ ವಾ ಮಾಸನ್ತರೇನ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರೇನ ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ವಿವಿಧಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬೋ ಜನೋ ಅತಿವಿಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಕರಣತ್ಥಾಯ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುಜಾನಾಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ।
481.Evaṃme sutaṃ…pe… nāḷandāyanti kevaṭṭasuttaṃ. Tatrāyaṃ apubbapadavaṇṇanā. Pāvārikambavaneti pāvārikassa ambavane. Kevaṭṭoti idaṃ tassa gahapatiputtassa nāmaṃ. So kira cattālīsakoṭidhano gahapatimahāsālo ativiya saddho pasanno ahosi. So saddhādhikattāyeva ‘‘sace eko bhikkhu aḍḍhamāsantarena vā māsantarena vā saṃvaccharena vā ākāse uppatitvā vividhāni pāṭihāriyāni dasseyya, sabbo jano ativiya pasīdeyya. Yaṃnūnāhaṃ bhagavantaṃ yācitvā pāṭihāriyakaraṇatthāya ekaṃ bhikkhuṃ anujānāpeyya’’nti cintetvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā evamāha.
ತತ್ಥ ಇದ್ಧಾತಿ ಸಮಿದ್ಧಾ ಫೀತಾತಿ ನಾನಾಭಣ್ಡಉಸ್ಸನ್ನತಾಯ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಾ। ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾತಿ ಅಂಸಕೂಟೇನ ಅಂಸಕೂಟಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ವಿಯ ವಿಚರನ್ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಆಕಿಣ್ಣಾ। ಸಮಾದಿಸತೂತಿ ಆಣಾಪೇತು ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇತು। ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾತಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮತೋ, ದಸಕುಸಲಸಙ್ಖಾತತೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮತೋ ಉತ್ತರಿ। ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯಾತಿ ಪಕತಿಯಾಪಿ ಪಜ್ಜಲಿತಪದೀಪೋ ತೇಲಸ್ನೇಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಯ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅಭಿಪ್ಪಸೀದಿಸ್ಸತಿ। ನ ಖೋ ಅಹನ್ತಿ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ನ ಖೋ ಅಹ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Tattha iddhāti samiddhā phītāti nānābhaṇḍaussannatāya vuddhippattā. Ākiṇṇamanussāti aṃsakūṭena aṃsakūṭaṃ paharitvā viya vicarantehi manussehi ākiṇṇā. Samādisatūti āṇāpetu ṭhānantare ṭhapetu. Uttarimanussadhammāti uttarimanussānaṃ dhammato, dasakusalasaṅkhātato vā manussadhammato uttari. Bhiyyosomattāyāti pakatiyāpi pajjalitapadīpo telasnehaṃ labhitvā viya atirekappamāṇena abhippasīdissati. Na kho ahanti bhagavā rājagahaseṭṭhivatthusmiṃ sikkhāpadaṃ paññapesi, tasmā ‘‘na kho aha’’ntiādimāha.
೪೮೨. ನ ಧಂಸೇಮೀತಿ ನ ಗುಣವಿನಾಸನೇನ ಧಂಸೇಮಿ, ಸೀಲಭೇದಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನತೋ ಓತಾರೇನ್ತೋ ನೀಚಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇಮಿ, ಅಥ ಖೋ ಅಹಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನಸ್ಸ ವುದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ಕಥೇಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋತಿ ಯಾವತತಿಯಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಕಥಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ವಿಸಹನ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಅಯಂ ಪನ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಲ್ಲಭೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ಥಕಾಮೋಸ್ಮೀತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಥೇಸಿ।
482.Na dhaṃsemīti na guṇavināsanena dhaṃsemi, sīlabhedaṃ pāpetvā anupubbena uccaṭṭhānato otārento nīcaṭṭhāne na ṭhapemi, atha kho ahaṃ buddhasāsanassa vuddhiṃ paccāsīsanto kathemīti dasseti. Tatiyampi khoti yāvatatiyaṃ buddhānaṃ kathaṃ paṭibāhitvā kathetuṃ visahanto nāma natthi. Ayaṃ pana bhagavatā saddhiṃ vissāsiko vissāsaṃ vaḍḍhetvā vallabho hutvā atthakāmosmīti tikkhattuṃ kathesi.
ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ
Iddhipāṭihāriyavaṇṇanā
೪೮೩-೪೮೪. ಅಥ ಭಗವಾ ಅಯಂ ಉಪಾಸಕೋ ಮಯಿ ಪಟಿಬಾಹನ್ತೇಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚತಿಯೇವ। ‘‘ಹನ್ದಸ್ಸ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಕರಣೇ ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತೀಣಿ ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಮಾಹಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಅಮುಂ ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖುಂ। ಗನ್ಧಾರೀತಿ ಗನ್ಧಾರೇನ ನಾಮ ಇಸಿನಾ ಕತಾ, ಗನ್ಧಾರರಟ್ಠೇ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವಿಜ್ಜಾ। ತತ್ಥ ಕಿರ ಬಹೂ ಇಸಯೋ ವಸಿಂಸು, ತೇಸು ಏಕೇನ ಕತಾ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಟ್ಟೀಯಾಮೀತಿ ಅಟ್ಟೋ ಪೀಳಿತೋ ವಿಯ ಹೋಮಿ। ಹರಾಯಾಮೀತಿ ಲಜ್ಜಾಮಿ। ಜಿಗುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಗೂಥಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಯ ಜಿಗುಚ್ಛಂ ಉಪ್ಪಾದೇಮಿ।
483-484. Atha bhagavā ayaṃ upāsako mayi paṭibāhantepi punappunaṃ yācatiyeva. ‘‘Handassa pāṭihāriyakaraṇe ādīnavaṃ dassemī’’ti cintetvā ‘‘tīṇi kho’’tiādimāha. Tattha amāhaṃ bhikkhunti amuṃ ahaṃ bhikkhuṃ. Gandhārīti gandhārena nāma isinā katā, gandhāraraṭṭhe vā uppannā vijjā. Tattha kira bahū isayo vasiṃsu, tesu ekena katā vijjāti adhippāyo. Aṭṭīyāmīti aṭṭo pīḷito viya homi. Harāyāmīti lajjāmi. Jigucchāmīti gūthaṃ disvā viya jigucchaṃ uppādemi.
ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ
Ādesanāpāṭihāriyavaṇṇanā
೪೮೫. ಪರಸತ್ತಾನನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ। ದುತಿಯಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಆದಿಸತೀತಿ ಕಥೇತಿ। ಚೇತಸಿಕನ್ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಏವಮ್ಪಿ ತೇ ಮನೋತಿ ಏವಂ ತವ ಮನೋ ಸೋಮನಸ್ಸಿತೋ ವಾ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ ವಾ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ವಾ। ದುತಿಯಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಇತಿಪಿ ತೇ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇತಿ ತವ ಚಿತ್ತಂ, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ ಚಿನ್ತಯಮಾನಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಣಿಕಾ ನಾಮ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಚಿನ್ತಾಮಣೀತಿ ಏವಂ ಲದ್ಧನಾಮಾ ಲೋಕೇ ಏಕಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅತ್ಥಿ। ತಾಯ ಪರೇಸಂ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।
485.Parasattānanti aññesaṃ sattānaṃ. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Ādisatīti katheti. Cetasikanti somanassadomanassaṃ adhippetaṃ. Evampi te manoti evaṃ tava mano somanassito vā domanassito vā kāmavitakkādisampayutto vā. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Itipi te cittanti iti tava cittaṃ, idañcidañca atthaṃ cintayamānaṃ pavattatīti attho. Maṇikā nāma vijjāti cintāmaṇīti evaṃ laddhanāmā loke ekā vijjā atthi. Tāya paresaṃ cittaṃ jānātīti dīpeti.
ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ
Anusāsanīpāṭihāriyavaṇṇanā
೪೮೬. ಏವಂ ವಿತಕ್ಕೇಥಾತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕಾದಯೋ ಏವಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಾ ವಿತಕ್ಕೇಥ। ಮಾ ಏವಂ ವಿತಕ್ಕಯಿತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಯೋ ಪವತ್ತೇನ್ತಾ ಮಾ ವಿತಕ್ಕಯಿತ್ಥ। ಏವಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥಾತಿ ಏವಂ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಮೇವ, ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ। ಮಾ ಏವನ್ತಿ ‘‘ನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಾ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ಥ। ಇದನ್ತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಿಕರಾಗಂ ಪಜಹಥ। ಇದಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಾತಿ ಇದಂ ಚತುಮಗ್ಗಫಲಪ್ಪಭೇದಂ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಮೇವ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ವಿಹರಥ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಕಥನಂ ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ। ಸಾವಕಾನಞ್ಚ ಬುದ್ಧಾನಞ್ಚ ಸತತಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ।
486.Evaṃ vitakkethāti nekkhammavitakkādayo evaṃ pavattentā vitakketha. Mā evaṃ vitakkayitthāti evaṃ kāmavitakkādayo pavattentā mā vitakkayittha. Evaṃ manasi karothāti evaṃ aniccasaññameva, dukkhasaññādīsu vā aññataraṃ manasi karotha. Māevanti ‘‘nicca’’ntiādinā nayena mā manasi karittha. Idanti idaṃ pañcakāmaguṇikarāgaṃ pajahatha. Idaṃ upasampajjāti idaṃ catumaggaphalappabhedaṃ lokuttaradhammameva upasampajja pāpuṇitvā nipphādetvā viharatha. Iti bhagavā iddhividhaṃ iddhipāṭihāriyanti dasseti, parassa cittaṃ ñatvā kathanaṃ ādesanāpāṭihāriyanti. Sāvakānañca buddhānañca satataṃ dhammadesanā anusāsanīpāṭihāriyanti.
ತತ್ಥ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನ ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಆಚಿಣ್ಣಂ, ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನ ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ। ದೇವದತ್ತೇ ಸಂಘಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಯಾಸೀಸೇ ಬುದ್ಧಲೀಳಾಯ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸನ್ತೇ ಹಿ ಭಗವತಾ ಪೇಸಿತೇಸು ದ್ವೀಸು ಅಗ್ಗಸಾವಕೇಸು ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ , ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು। ಅಥ ನೇಸಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ವಿಕುಬ್ಬನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅರಹತ್ತಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು। ಅಥ ದ್ವೇಪಿ ಮಹಾನಾಗಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ವೇಳುವನಮೇವಾಗಮಿಂಸು। ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಪನ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸತತಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ತೇಸು ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ಸಉಪಾರಮ್ಭಾನಿ ಸದೋಸಾನಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ಅತಿಟ್ಠನತೋ ನ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ। ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಅನುಪಾರಮ್ಭಂ ನಿದ್ದೋಸಂ, ಅದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠನತೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಞ್ಚ ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಞ್ಚ ಗರಹತಿ, ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂಯೇವ ಪಸಂಸತಿ।
Tattha iddhipāṭihāriyena anusāsanīpāṭihāriyaṃ mahāmoggallānassa āciṇṇaṃ, ādesanāpāṭihāriyena anusāsanīpāṭihāriyaṃ dhammasenāpatissa. Devadatte saṃghaṃ bhinditvā pañca bhikkhusatāni gahetvā gayāsīse buddhalīḷāya tesaṃ dhammaṃ desante hi bhagavatā pesitesu dvīsu aggasāvakesu dhammasenāpati tesaṃ cittācāraṃ ñatvā dhammaṃ desesi , therassa dhammadesanaṃ sutvā pañcasatā bhikkhū sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu. Atha nesaṃ mahāmoggallāno vikubbanaṃ dassetvā dassetvā dhammaṃ desesi, taṃ sutvā sabbe arahattaphale patiṭṭhahiṃsu. Atha dvepi mahānāgā pañca bhikkhusatāni gahetvā vehāsaṃ abbhuggantvā veḷuvanamevāgamiṃsu. Anusāsanīpāṭihāriyaṃ pana buddhānaṃ satataṃ dhammadesanā, tesu iddhipāṭihāriyaādesanāpāṭihāriyāni saupārambhāni sadosāni, addhānaṃ na tiṭṭhanti, addhānaṃ atiṭṭhanato na niyyanti. Anusāsanīpāṭihāriyaṃ anupārambhaṃ niddosaṃ, addhānaṃ tiṭṭhati, addhānaṃ tiṭṭhanato niyyāti. Tasmā bhagavā iddhipāṭihāriyañca ādesanāpāṭihāriyañca garahati, anusāsanīpāṭihāriyaṃyeva pasaṃsati.
ಭೂತನಿರೋಧೇಸಕವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
Bhūtanirodhesakavatthuvaṇṇanā
೪೮೭. ಭೂತಪುಬ್ಬನ್ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ಆರದ್ಧಂ। ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಂ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ, ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಸ್ಸೇವ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಅಪಿ ಚ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ಮಹಾಭೂತಪರಿಯೇಸಕೋ ನಾಮೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿಯೇವ। ಯೋ ಮಹಾಭೂತೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ವಿಚರಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಾರಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಬುದ್ಧಮೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಮಹನ್ತಭಾವಪ್ಪಕಾಸನತ್ಥಂ, ಇದಞ್ಚ ಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಅಥ ನಂ ವಿವಟಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋಪಿ ಭಗವಾ ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
487.Bhūtapubbanti idaṃ kasmā bhagavatā āraddhaṃ. Iddhipāṭihāriyaādesanāpāṭihāriyānaṃ aniyyānikabhāvadassanatthaṃ, anusāsanīpāṭihāriyasseva niyyānikabhāvadassanatthaṃ. Api ca sabbabuddhānaṃ mahābhūtapariyesako nāmeko bhikkhu hotiyeva. Yo mahābhūte pariyesanto yāva brahmalokā vicaritvā vissajjetāraṃ alabhitvā āgamma buddhameva pucchitvā nikkaṅkho hoti. Tasmā buddhānaṃ mahantabhāvappakāsanatthaṃ, idañca kāraṇaṃ paṭicchannaṃ, atha naṃ vivaṭaṃ katvā desentopi bhagavā ‘‘bhūtapubba’’ntiādimāha.
ತತ್ಥ ಕತ್ಥ ನು ಖೋತಿ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಕಿಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ತೇ ಅನವಸೇಸಾ ಅಪ್ಪವತ್ತಿವಸೇನ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ಮಹಾಭೂತಕಥಾ ಪನೇಸಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ತತೋವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।
Tattha kattha nu khoti kismiṃ ṭhāne kiṃ āgamma kiṃ pattassa te anavasesā appavattivasena nirujjhanti. Mahābhūtakathā panesā sabbākārena visuddhimagge vuttā, tasmā sā tatova gahetabbā.
೪೮೮. ದೇವಯಾನಿಯೋ ಮಗ್ಗೋತಿ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ದೇವಲೋಕಗಮನಮಗ್ಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಸ್ಸೇವ ಪನೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತೇನ ಹೇಸ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಪಿ ಕಾಯೇನ ವಸಂ ವತ್ತೇನ್ತೋ ದೇವಲೋಕಂ ಯಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಂ ದೇವಯಾನಿಯೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೇನ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾತಿ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮತಾಯ ಚೋದಿತೋ ದೇವತಾ ಮಹಾನುಭಾವಾತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಮಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ನ ಜಾನಾಮಾತಿ ಬುದ್ಧವಿಸಯೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತಾ ದೇವತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ , ತೇನೇವಮಾಹಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಮ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ನ ಕಥೇತುಂ ನ ಲಬ್ಭಾ, ಸೀಘಂ ಕಥೇಥಾ’’ತಿ ತಾ ದೇವತಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ತಾ ‘‘ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ ನೋ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು, ಹನ್ದ ನಂ ಹತ್ಥತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹಂಸು। ತತ್ಥ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಾತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಕನ್ತತರಾ। ಪಣೀತತರಾತಿ ವಣ್ಣಯಸಇಸ್ಸರಿಯಾದೀಹಿ ಉತ್ತಮತರಾ ಏತೇನ ನಯೇನ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
488.Devayāniyo maggoti pāṭiyekko devalokagamanamaggo nāma natthi, iddhividhañāṇasseva panetaṃ adhivacanaṃ. Tena hesa yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattento devalokaṃ yāti. Tasmā ‘‘taṃ devayāniyo maggo’’ti vuttaṃ. Yena cātumahārājikāti samīpe ṭhitampi bhagavantaṃ apucchitvā dhammatāya codito devatā mahānubhāvāti maññamāno upasaṅkami. Mayampi kho, bhikkhu, na jānāmāti buddhavisaye pañhaṃ pucchitā devatā na jānanti , tenevamāhaṃsu. Atha kho so bhikkhu ‘‘mama imaṃ pañhaṃ na kathetuṃ na labbhā, sīghaṃ kathethā’’ti tā devatā ajjhottharati, punappunaṃ pucchati, tā ‘‘ajjhottharati no ayaṃ bhikkhu, handa naṃ hatthato mocessāmā’’ti cintetvā ‘‘atthi kho bhikkhu cattāro mahārājāno’’tiādimāhaṃsu. Tattha abhikkantatarāti atikkamma kantatarā. Paṇītatarāti vaṇṇayasaissariyādīhi uttamatarā etena nayena sabbavāresu attho veditabbo.
೪೯೧-೪೯೩. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಕ್ಕೋ ಕಿರ ದೇವರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ಬುದ್ಧವಿಸಯೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತುಂ, ಅಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಗ್ಗಿಂ ಪಹಾಯ ಖಜ್ಜೋಪನಕಂ ಧಮನ್ತೋ ವಿಯ, ಭೇರಿಂ ಪಹಾಯ ಉದರಂ ವಾದೇನ್ತೋ ವಿಯ ಚ, ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಹಾಯ ದೇವತಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಪೇಸೇಮಿ ನಂ ಸತ್ಥುಸನ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ। ತತೋ ಪುನದೇವ ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಸುದೂರಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇವ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ । ಅತ್ಥಿ ಚೇವ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮೇಸ, ಥೋಕಂ ತಾವ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋ ಕಿಲಮತು ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತತೋ ತಂ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಿಯೋಪಿ ದೇವಯಾನಿಯಸದಿಸೋವ। ದೇವಯಾನಿಯಮಗ್ಗೋತಿ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಿಯಮಗ್ಗೋತಿ ವಾ ಧಮ್ಮಸೇತೂತಿ ವಾ ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಅಪ್ಪನಾತಿ ವಾ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಿಕಚೇತನಾತಿ ವಾ ಮಹಗ್ಗತಚಿತ್ತನ್ತಿ ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಞಾಣನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ।
491-493. Ayaṃ pana viseso – sakko kira devarājā cintesi ‘‘ayaṃ pañho buddhavisayo, na sakkā aññena vissajjituṃ, ayañca bhikkhu aggiṃ pahāya khajjopanakaṃ dhamanto viya, bheriṃ pahāya udaraṃ vādento viya ca, loke aggapuggalaṃ sammāsambuddhaṃ pahāya devatā pucchanto vicarati, pesemi naṃ satthusantika’’nti. Tato punadeva so cintesi ‘‘sudūrampi gantvā satthu santikeva nikkaṅkho bhavissati . Atthi ceva puggalo nāmesa, thokaṃ tāva āhiṇḍanto kilamatu pacchā jānissatī’’ti. Tato taṃ ‘‘ahampi kho’’tiādimāha. Brahmayāniyopi devayāniyasadisova. Devayāniyamaggoti vā brahmayāniyamaggoti vā dhammasetūti vā ekacittakkhaṇikaappanāti vā sanniṭṭhānikacetanāti vā mahaggatacittanti vā abhiññāñāṇanti vā sabbametaṃ iddhividhañāṇasseva nāmaṃ.
೪೯೪. ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಆಗಮನಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಉದಯತೋ ಅರುಣುಗ್ಗಂ ವಿಯ। ತಸ್ಮಾ ಇದಾನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮಯಂ ಜಾನಾಮಾತಿ ದೀಪಯಿಂಸು। ಪಾತುರಹೋಸೀತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪುಟ್ಠೋ ಅತ್ತನೋ ಅವಿಸಯಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಚಾಹಂ ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಇಮೇ ಮಂ ಪರಿಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಥ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಮೇ ಭಿಕ್ಖು ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅನಾರದ್ಧಚಿತ್ತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ। ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಪನ ಮೇ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ನ ಕೋಚಿ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿಸ್ಸತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸತ್ಥುಸನ್ತಿಕಂಯೇವ ಪೇಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
494.Pubbanimittanti āgamanapubbabhāge nimittaṃ sūriyassa udayato aruṇuggaṃ viya. Tasmā idāneva brahmā āgamissati, evaṃ mayaṃ jānāmāti dīpayiṃsu. Pāturahosīti pākaṭo ahosi. Atha kho so brahmā tena bhikkhunā puṭṭho attano avisayabhāvaṃ ñatvā sacāhaṃ ‘‘na jānāmī’’ti vakkhāmi, ime maṃ paribhavissanti, atha jānanto viya yaṃ kiñci kathessāmi, ayaṃ me bhikkhu veyyākaraṇena anāraddhacitto vādaṃ āropessati. ‘‘Ahamasmi bhikkhu brahmā’’tiādīni pana me bhaṇantassa na koci vacanaṃ saddahissati. Yaṃnūnāhaṃ vikkhepaṃ katvā imaṃ bhikkhuṃ satthusantikaṃyeva peseyyanti cintetvā ‘‘ahamasmi bhikkhu brahmā’’tiādimāha.
೪೯೫-೪೯೬. ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಏವಮಕಾಸಿ? ಕುಹಕತ್ತಾ। ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಯೇಟ್ಠಿನ್ತಿ ತೇಲತ್ಥಿಕೋ ವಾಲಿಕಂ ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನೋ ವಿಯ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಯೇಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
495-496.Ekamantaṃapanetvāti kasmā evamakāsi? Kuhakattā. Bahiddhā pariyeṭṭhinti telatthiko vālikaṃ nippīḷiyamāno viya yāva brahmalokā bahiddhā pariyesanaṃ āpajjati.
೪೯೭. ಸಕುಣನ್ತಿ ಕಾಕಂ ವಾ ಕುಲಲಂ ವಾ। ನ ಖೋ ಏಸೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ ಇದಂ ಭಗವಾ ಯಸ್ಮಾ ಪದೇಸೇನೇಸ ಪಞ್ಹೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಅಯಞ್ಚ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪಾದಿನ್ನಕೇಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಪುಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸೇಧೇತಿ। ಆಚಿಣ್ಣಂ ಕಿರೇತಂ ಬುದ್ಧಾನಂ, ಪುಚ್ಛಾಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತೋ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೋ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಹಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೋ ಪನ ‘‘ಕತ್ಥ ಆಪೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
497.Sakuṇanti kākaṃ vā kulalaṃ vā. Na kho eso, bhikkhu, pañho evaṃ pucchitabboti idaṃ bhagavā yasmā padesenesa pañho pucchitabbo, ayañca kho bhikkhu anupādinnakepi gahetvā nippadesato pucchati, tasmā paṭisedheti. Āciṇṇaṃ kiretaṃ buddhānaṃ, pucchāmūḷhassa janassa pucchāya dosaṃ dassetvā pucchaṃ sikkhāpetvā pucchāvissajjanaṃ. Kasmā? Pucchituṃ ajānitvā paripucchanto duviññāpayo hoti. Pañhaṃ sikkhāpento pana ‘‘kattha āpo cā’’tiādimāha.
೪೯೮. ತತ್ಥ ನ ಗಾಧತೀತಿ ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಭೂತಾ ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಾ ಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಾದಿನ್ನಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ। ದೀಘಞ್ಚ ರಸ್ಸಞ್ಚಾತಿ ಸಣ್ಠಾನವಸೇನ ಉಪಾದಾರೂಪಂ ವುತ್ತಂ। ಅಣುಂ ಥೂಲನ್ತಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಮಹನ್ತಂ ವಾ, ಇಮಿನಾಪಿ ಉಪಾದಾರೂಪೇ ವಣ್ಣಮತ್ತಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಸುಭಾಸುಭನ್ತಿ ಸುಭಞ್ಚ ಅಸುಭಞ್ಚ ಉಪಾದಾರೂಪಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಕಿಂ ಪನ ಉಪಾದಾರೂಪಂ ಸುಭನ್ತಿ ಅಸುಭನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ? ನತ್ಥಿ। ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಂ ಪನೇವ ಕಥಿತಂ। ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚಾತಿ ನಾಮಞ್ಚ ದೀಘಾದಿಭೇದಂ ರೂಪಞ್ಚ। ಉಪರುಜ್ಝತೀತಿ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಸೇಸಮೇತಂ ನಪ್ಪವತ್ತತೀತಿ।
498. Tattha na gādhatīti na patiṭṭhāti, ime cattāro mahābhūtā kiṃ āgamma appatiṭṭhā bhavantīti attho. Upādinnaṃyeva sandhāya pucchati. Dīghañca rassañcāti saṇṭhānavasena upādārūpaṃ vuttaṃ. Aṇuṃ thūlanti khuddakaṃ vā mahantaṃ vā, imināpi upādārūpe vaṇṇamattameva kathitaṃ. Subhāsubhanti subhañca asubhañca upādārūpameva kathitaṃ. Kiṃ pana upādārūpaṃ subhanti asubhanti atthi? Natthi. Iṭṭhāniṭṭhārammaṇaṃ paneva kathitaṃ. Nāmañca rūpañcāti nāmañca dīghādibhedaṃ rūpañca. Uparujjhatīti nirujjhati, kiṃ āgamma asesametaṃ nappavattatīti.
ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾತಿ ಪುಚ್ಛಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತತ್ರ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಭವತೀತಿ ವತ್ವಾ – ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Evaṃ pucchitabbaṃ siyāti pucchaṃ dassetvā idāni vissajjanaṃ dassento tatra veyyākaraṇaṃ bhavatīti vatvā – ‘‘viññāṇa’’ntiādimāha.
೪೯೯. ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ತದೇತಂ ನಿದಸ್ಸನಾಭಾವತೋ ಅನಿದಸ್ಸನಂ। ಉಪ್ಪಾದನ್ತೋ ವಾ ವಯನ್ತೋ ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತನ್ತೋ ವಾ ಏತಸ್ಸ ನತ್ಥೀತಿ ಅನನ್ತಂ। ಪಭನ್ತಿ ಪನೇತಂ ಕಿರ ತಿತ್ಥಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಞ್ಹಿ ಪಪನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಪಂ, ಪಕಾರಸ್ಸ ಪನ ಭಕಾರೋ ಕತೋ। ಸಬ್ಬತೋ ಪಭಮಸ್ಸಾತಿ ಸಬ್ಬತೋಪಭಂ। ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಕಿರ ಯಥಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಯತೋ ಯತೋ ಓತರಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ತಿತ್ಥಂ, ಅತಿತ್ಥಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಏವಮೇವ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇಸು ಯೇನ ಯೇನ ಮುಖೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಓತರಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ತಿತ್ಥಂ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅತಿತ್ಥಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಬ್ಬತೋಪಭ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಆಪೋ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಇದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಆಪೋತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಕ ಧಮ್ಮಜಾತಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಅಪ್ಪವತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ।
499. Tattha viññātabbanti viññāṇaṃ nibbānassetaṃ nāmaṃ, tadetaṃ nidassanābhāvato anidassanaṃ. Uppādanto vā vayanto vā ṭhitassa aññathattanto vā etassa natthīti anantaṃ. Pabhanti panetaṃ kira titthassa nāmaṃ, tañhi papanti etthāti papaṃ, pakārassa pana bhakāro kato. Sabbato pabhamassāti sabbatopabhaṃ. Nibbānassa kira yathā mahāsamuddassa yato yato otaritukāmā honti, taṃ tadeva titthaṃ, atitthaṃ nāma natthi. Evameva aṭṭhatiṃsāya kammaṭṭhānesu yena yena mukhena nibbānaṃ otaritukāmā honti, taṃ tadeva titthaṃ, nibbānassa atitthaṃ nāma natthi. Tena vuttaṃ ‘‘sabbatopabha’’nti. Ettha āpo cāti ettha nibbāne idaṃ nibbānaṃ āgamma sabbametaṃ āpotiādinā nayena vuttaṃ upādinnaka dhammajātaṃ nirujjhati, appavattaṃ hotīti.
ಇದಾನಿಸ್ಸ ನಿರುಜ್ಝನೂಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೇನ ಏತ್ಥೇತಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಚರಿಮಕವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ , ಚರಿಮಕವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ನಿರೋಧೇನ ಏತ್ಥೇತಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ। ವಿಜ್ಝಾತದೀಪಸಿಖಾ ವಿಯ ಅಪಣ್ಣತ್ತಿಕಭಾವಂ ಯಾತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸಾಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧೇನ ಅನುಪ್ಪಾದವಸೇನ ಉಪರುಜ್ಝತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೇನ ಠಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತಭವೇ ಅನಮತಗ್ಗೇ ಸಂಸಾರೇ ಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚ ಏತ್ಥೇತೇ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಚೂಳನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Idānissa nirujjhanūpāyaṃ dassento ‘‘viññāṇassa nirodhena etthetaṃ uparujjhatī’’ti āha. Tattha viññāṇanti carimakaviññāṇampi abhisaṅkhāraviññāṇampi , carimakaviññāṇassāpi hi nirodhena etthetaṃ uparujjhati. Vijjhātadīpasikhā viya apaṇṇattikabhāvaṃ yāti. Abhisaṅkhāraviññāṇassāpi anuppādanirodhena anuppādavasena uparujjhati. Yathāha ‘‘sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena ṭhapetvā sattabhave anamatagge saṃsāre ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca etthete nirujjhantī’’ti sabbaṃ cūḷaniddese vuttanayeneva veditabbaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ
Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ
ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kevaṭṭasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya / ೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತಂ • 11. Kevaṭṭasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 11. Kevaṭṭasuttavaṇṇanā
